Giải Nobel văn học năm 2010
Giải Nobel văn học năm 2010 đã được trao cho nhà văn Pêru Mario Vargas Llosa.
Mario Vargas Llosa, với ngòi bút của một nhà văn, đã làm cấu trúc quyền lực hiện hữu như nét vẽ bản đồ; sự kháng cự, sự nổi loạn và thất bại của cá nhân hiện lên như những tấm hình sắc nét.
Mục lục
Vài nét về Mario Vargas Llosa[sửa]
Mario Vargas Llosa (con của Ernesto Vargas Maldonado và Dora Llosa Ureta) sinh ngày 28 tháng 3 năm 1936 tại Arequipa, Pêru. Sau khi bố mẹ ly hôn, Mario Vargas Llosa sống với mẹ và ông tại thành phố Cochabamba, Bôlivia. Cả gia đình chuyển về Piura, Pêru vào năm 1946. Khi bố mẹ tái đoàn tụ năm 1947, gia đình họ chuyển về Lima ở đó Mario Vargas Llosa theo học trường dòng. Từ trường dòng ông được bố gửi đến học tại trường của quân đội Leoncio Prado. Sau khi tốt nghiệp trường Colegio Nacional San Miguel tại Piura, Mario Vargas Llosa học luật và văn học tại Lima và Madrid. Năm 1955 ông kết hôn với Julia Urquidi. Năm 1959 ông đi Pari, dạy tiếng và và phóng viên tại đó. Vào năm 1963 tiểu thuyết La ciudad y los perros (Thời khắc của anh hùng; viết năm 1963, dịch sang tiếng Anh năm 1966) đánh dấu sự nghiệp văn chương của Mario Vargas Llosa. Tiểu thuyết này được viết từ những trải nghiệm từ trường quân đội Leoncio Prado và gây tranh cãi tại quê hương ông. Hàng ngàn bản đã bị những nhân viên của trường đốt. Vào năm 1964, ông ly dị Julia Urquidi và kết hôn với cô em họ Patricia Llosa sau năm đó. Sau bốn năm thay đổi nơi sống ở Paris, Lima, London và Barcelona, ông quay về Lima vào năm 1974. Năm 1975 Mario Vargas Llosa được lựa chọn vào Viện hàn lâm Pêru. Ông đã giảng dạy tại nhiều trường đại học Hoa Kỳ, Nam Mỹ và Châu Âu. Năm 1990 Mario Vargas Llosa tham gia tranh cử chủ tịch liên minh tự do Pêru nhưng thất bại. Năm 1994 ông được Hội đồng Hàn lâm Tây Ban Nha lựa chọn. Những năm gần đây ông lại sống thay đổi giữa các thành phố Barcelona, Madrid, Lima, Paris và Luân Đôn. Trong các tác phẩm của ông phải kể đến Conversación en la catedral (1969), dịch năm 1975 sang tiếng Anh (Conversation in the Cathedral; Đối thoại trong thánh đường) nói về đất nước Pêru dưới chế độ độc tài của Manuel A. Odría vào những năm 1950; La guerra del fin del mundo (1981), dịch năm 1984; Cuộc chiến của ngày tận thế) đã tiểu thuyết hóa các sự kiện có thật của Braxin vào thế kỷ 19; và La fiesta del chivo (2000) dịch năm 2001 ; Bữa tiệc của dê (tạm dịch) với bối cảnh về cuộc ám sát nhà độc tài Đôminica Rafael Trujillo.
Các tác phẩm bằng tiếng Tây Ban Nha[sửa]
Los jefes. – Barcelona : Rocas, 1959
La ciudad y los perros . – Barcelona : Seix Barral, 1963
La casa verde. – Barcelona : Seix Barral, 1966
Los cachorros. – Barcelona : Lumen, 1967
La novela. – Montevideo : Fundación de Cultura Universitaria, 1968
La novela en América Latina : diálogo [entre Gabriel García Márquez y Mario Vargas Llosa]. – Lima : Milla Batres, 1968
Conversación en la catedral. – Barcelona : Seix Barral, 1969. – 2 vol.
Los cachorros; El desafío; Día domingo. – Barcelona : Salvat, 1970
Literatura en la revolución y revolución en la literatura / por Oscar Collazos, Julio Cortázar y
Mario Vargas Llosa. – México : Siglo Veintiuno, 1970
García Márquez : historia de un deicidio. – Barcelona : Barral Editores, 1971
La historia secreta de una novela. – Barcelona : Tusquets, 1971
El combate imaginario : las cartas de batalla de Joanot Martorell / Martín de Riquer, Mario Vargas
Llosa. – Barcelona : Seix Barral, 1972
García Márquez y la problemática de la novela / Ángel Rama, Mario Vargas Llosa. – Buenos Aires : Corregidor-Marcha, 1973
Pantaleón y las visitadoras. – Barcelona : Seix Barral, 1973
La orgía perpetua : Flaubert y "Madame Bovary". – Madrid : Taurus, 1975
La tía Julia y el escribidor. – Barcelona : Seix Barral, 1977
José María Arguedas, entre sapos y halcones. – Madrid : Cultura hispánica, 1978
La utopía arcaica. – Cambridge : Centre of Latin American Studies, University of Cambridge, 1978
Entre Sartre y Camus. – Río Piedras : Huracán, 1981
La guerra del fin del mundo. – Barcelona : Seix Barral, 1981
La señorita de Tacna : pieza en dos actos. – Barcelona : Seix Barral, 1981
Contra viento y marea : (1962-1982). – Barcelona : Seix Barral, 1983
Kathie y el hipopótamo : comedia en dos actos. – Barcelona : Seix Barral, 1983
La cultura de la libertad, la libertad de la cultura. – Santiago, Chile : Fundacion Eduardo Frei, 1985
Historia de Mayta. – Barcelona : Seix Barral, 1985
La chunga. – Barcelona : Seix Barral, 1986
Contra viento y marea. – 1. ed. en 2 vol. – Barcelona : Seix Barral, 1986. – 2 vol. – Contenido: 1. 1962-1972 ; 2. 1972-1983
¿Quién mató a Palomino Molero? – Barcelona : Seix Barral, 1986
El hablador. – Barcelona : Seix Barral, 1987
Elogio de la madrastra. – Barcelona : Tusquets, 1988
Contra viento y marea : (1964-1988). – Barcelona : Seix Barral, 1990
El debate. – Lima : Universidad del Pacífico, Centro de Investigación, 1990
La verdad de las mentiras. – Barcelona : Seix Barral, 1990
Carta de batalla por Tirant lo Blanc. – Barcelona : Seix Barral, 1991 Lituma en los Andes. – Barcelona : Planeta, 1993 El loco de los balcones : teatro. – Barcelona : Seix Barral, 1993 El pez en el agua : memorias. – Barcelona : Seix Barral, 1993 Desafíos a la libertad. – Madrid : El Pais/Aguilar, 1994 Ojos bonitos, cuadros feos. – Lima : Peisa, 1996 La utopía arcaica : José María Arguedas y las ficciones del indigenismo. – México : Fondo de Cultura Económico, 1996
Cartas a un joven novelista. – Barcelona : Ariel/Planeta, 1997
Los cuadernos de don Rigoberto. – Madrid : Alfaguara, 1997
Una historia no oficial. – Madrid : Espasa Calpe, 1997 Obra reunida : narrativa breve. – Madrid : Alfaguara, 1999
La fiesta del chivo. – Madrid : Alfaguara, 2000
Bases para una interpretación de Rubén Darío : tesis universitaria, 1958 / edición y prólogo de Américo Mudarra Montoya. – Lima : Universidad Nacional Mayor de San Marcos, 2001 El lenguaje de la pasión. – Madrid : Ediciones El País, 2001 Literatura y política. – México, D.F. : Ariel, 2001 Diario de Irak. – Buenos Aires : Aguilar, 2003 Escritos políticos y morales (Perú: 1954-1965). – Lima : Fondo Editorial, 2003 Palma, valor nacional. – Lima : Universidad Ricardo Palma, Editorial Universitaria, 2003 El paraíso en la otra esquina. – Madrid : Alfaguara, 2003 La tentación de lo imposible : Victor Hugo y Los miserables. – Madrid : Alfaguara, 2004 Ensayos literarios. – Barcelona : Galaxia Gutenberg, 2005 Diccionario del amante de América Latina. – Barcelona : Paidós, 2006
Israel/Palestina : paz o guerra santa. – Madrid : Aguilar, 2006
Obra reunida : teatro. – Madrid : Alfaguara, 2006
Travesuras de la niña mala. – Madrid : Alfaguara, 2006 Odiseo y Penélope. – Barcelona : Galaxia Gutenberg, 2007 Al pie del Támesis. – Lima : Alfaguara, 2008 El viaje a la ficción. – Madrid : Alfaguara, 2008
Sables y utopías : visiones de América Latina. – Madrid : Aguilar, 2009
Las mil noches y una noche. – Madrid : Alfaguara, 2009
El sueño del celta. – Madrid : Alfaguara, 2010
Tiếng Anh[sửa]
The Time of the Hero / translated by Lysander Kemp. – New York : Grove Press, 1966. – Translation of La ciudad y los perros
The Green House / translated from the Spanish by Gregory Rabassa. – New York : Harper & Row, 1968. – Translation of La casa verde
Conversation in the Cathedral / translated from the Spanish by Gregory Rabassa. – New York : Harper & Row, 1975. – Translation of Conversación en la catedral
Captain Pantoja and the Special Service / translated from the Spanish by Gregory Kolovakos and Ronald Christ. – New York : Harper & Row, 1978. – Translation of Pantaleón y las visitadoras
The Cubs and Other Stories / translated from the Spanish by Gregory Kolovakos and Ronald Christ. – New York : Harper & Row, 1979. – Translation of Los jefes
Aunt Julia and the Scriptwriter / translated by Helen R. Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1982. – Translation of La tía Julia y el escribidor
The War of the End of the World / translated by Helen R. Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1984. – Translation of La guerra del fin del mundo.
The Real Life of Alejandro Mayta / translated by Alfred Mac Adam. – New York : Farrar Straus Giroux, 1986. – Translation of Historia de Mayta
The Perpetual Orgy : Flaubert and Madame Bovary / translated from the Spanish by Helen Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1986. – Translation of La orgía perpetua : Flaubert y "Madame Bovary"
Who killed Palomino Molero? / translated by Alfred Mac Adam. – New York : Farrar Straus Giroux, 1987. – Translation of ¿Quién mató a Palomino Molero?
The Storyteller / translated by Helen Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1989. – Translation of El hablador
Three Plays / translated by David Graham-Young. – London : Faber, 1990 In Praise of the Stepmother / translated by Helen Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1990. – Translation of Elogio de la madrastra
A Writer’s Reality / edited, with an introduction by Myron I. Lichtblau. – Syracuse, N.Y. : Syracuse University Press, 1991 Literature and Freedom. – St. Leonards, N.S.W. : Centre for Independent Studies, 1994
A Fish in the Water : a Memoir / translated by Helen Lane. – New York : Farrar Straus Giroux, 1994. – Translation of El pez en el agua D eath in the Andes / translated by Edith Grossman. – New York : Farrar Straus Giroux, 1996. – Translation of Lituma en los Andes
Making Waves / edited and translated by John King. – London : Faber, 1996 Bloom. – Dublin : Kingstown Press, 1996
The Notebooks of Don Rigoberto / translated by Edith Grossman. – New York : Farrar Straus Giroux, 1998. – Translation of Los cuadernos de don Rigoberto
The Feast of the Goat / translated from the Spanish by Edith Grossman. – New York : Farrar Straus Giroux, 2001. – Translation of La fiesta del chivo
Letters to a Young Novelist / translated by Natasha Wimmer. – New York : Farrar Straus Giroux, 2002. – Translation of Cartas a un joven novelista
The Way to Paradise / translated by Natasha Wimmer. – New York : Farrar Straus Giroux, 2003. – Translation of El Paraíso en la otra esquina
The Language of Passion / translated by Natasha Wimmer. – New York : Farrar Straus Giroux, 2003. – Translation of El lenguaje de la pasión
The Bad Girl / translated from the Spanish by Edith Grossman. – New York : Farrar Straus Giroux, 2007. – Translation of Travesuras de la niña mala
Touchstones : Essays on Literature, Art and Politics / selected, translated and edited by John King. – London : Faber, 2007
The Temptation of the Impossible : Victor Hugo and Les misérables / translated by John King. – Princeton : Princeton University Press, 2007. – Translation of La tentación de lo imposible : Victor Hugo y Los miserables Wellsprings. – Cambridge, Mass. : Harvard University Press, 2008
Tiếng Pháp[sửa]
La ville et les chiens / traduit de l'espagnol par Bernard Lesfargues. – Paris : Gallimard, 1966. – Traduction de: La ciudad y los perros
La maison verte / traduit de l'espagnol par Bernard Lesfargues. – Paris : Gallimard, 1969. – Traduction de: La casa verde
Conversation à la cathédrale / traduit de l'espagnol par Sylvie Léger et Bernard Sesé. – Paris : Gallimard, 1973. – Traduction de: Conversación en la catedral
Les chiots; suivi de Les caïds / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan, Sylvie Léger et Bernard Sesé. – Paris : Gallimard, 1974. – Traduction de: Los cachorros ; Los jefes
Pantaleón et les visiteuses / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan. – Paris : Gallimard, 1975. – Traduction de: Pantaleón y las visitadoras
L'orgie perpétuelle : Flaubert et "Madame Bovary" / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan. – Paris : Gallimard, 1975. – Traduction de: La orgía perpetua : Flaubert y "Madame Bovary"
La tante Julia et le scribouillard / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan. – Paris : Gallimard, 1979. – Traduction de: La tía Julia y el escribidor
La ville et les chiens / traduit de l'espagnol par Bernard Lesfargues ... – Paris : Gallimard, 1981. – Traduction de: La ciudad y los perros
La demoiselle de Tacna : pièce en 2 actes / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan. – Paris : Gallimard, 1983. – Traduction de: La señorita de Tacna
La guerre de la fin du monde / traduit de l'espagnol par Albert Bensoussan. – Paris : Gallimard, 1983. – Traduction de: La guerra del fin del mundo
