Thành viên:Cao Xuân Hiếu/Note: Mù chữ tiếng Anh - ToanNguyen
Sau ngày giành độc lập năm 1945, quyết sách đầu tiên của nhà nước Việt Nam non trẻ không phải là phát triển kinh tế, không phải là xây dựng nhà máy, xí nghiệp, quân đội. Phiên họp đầu tiên vào ngày 3/9 năm 1945, chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề nghị mở chiến dịch “Xóa nạn mù chữ”, coi việc “mù chữ” là một quốc nạn với tuyên bố” “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.
Tuyên bố của cụ Hồ đánh vào lòng tự trọng và kiêu hãnh của cả dân tộc Việt Nam và tạo ra một làn sóng cách mạng mạnh mẽ về học chữ. Các lớp học xóa nạn mù chữ được lập lên khắp nơi, cả nước sôi sục phong trào học chữ, hàng chục nghìn giáo viên tình nguyện dạy không lương. Người ta học mọi nơi, mọi lúc, trong đình chùa, đền miếu, học ở nhà, học nơi cổng chợ… mà không đòi hỏi bất cứ điều kiện gì. Và thế là một chính quyền non trẻ, không nguồn lực chỉ trong vòng 2 năm đã gần như xóa bỏ được nạn mù chữ, cuối năm 1946, miền Bắc đã có thêm hơn 2.5 triệu người biết đọc biết viết (trên 13 triệu người ở miền Bắc).
Đấy là một kỳ tích về giáo dục mà chúng ta làm được trong khoảng 100 năm qua.
Cuối năm 2014 khi sang Ấn Độ công tác, tôi được chứng kiến một sự kiện chính trị chấn động thế giới: đảng Quốc Đại thất bại. Lãnh đạo đảng đối lập BJP là ông Narendra Modi lên làm thủ tướng sau gần 1 thế kỷ nền chính trị Ấn Độ nằm dưới triều đại nhà Nehru-Gandhi.
Điểm gây kinh ngạc là một trong những cương lĩnh tranh cử và sau đó là hành động đầu tiên ngài Modi làm khi trở thành thủ tướng không phải chuyện vĩ mô đình đám, mà là việc là triển khai xây hơn 111 triệu nhà vệ sinh cho đến năm 2019 ở Ấn Độ với tổng chi phí khoảng 32 tỷ đô la Mỹ. Chuyện này nghe có vẻ nực cười nhưng nó có tính cách mạng khủng khiếp đôi với Ấn Độ.
Là nước đông dân nhất và cũng là một trong những nước nghèo nhất thế giới, việc thiếu hụt toilet trong nhà là một trong những nguyên nhân lớn nhất dẫn đến các nạn dịch bệnh do mất vệ sinh, xâm phạm phụ nữ và ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc phổ cập giáo dục ở Ấn Độ. Hơn 600 triệu người Ấn Độ không có cơ hội sử dụng nhà vệ sinh trong nhà. Sự thiếu hụt nhà vệ sinh ở trường học là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới việc học sinh nữ bỏ học. Không đủ nhà vệ sinh dẫn tới việc nhà đầu tư ngại không muốn đổ tiền vào Ấn Độ. Bạn cứ tưởng tượng có thể tồn tại cảnh một nhà đầu tư lớn mặc suit đi qua một con đường nơi người ta đi vệ sinh công khai ở Ấn Độ không? Giải quyết được vấn đề nhà vệ sinh, do vậy, có tính then chốt trong việc giải quyết vấn đề nghèo đói, dịch bệnh, tăng tỷ lệ đi học, và bảo vệ phụ nữ ở xã hội Ấn Độ, tạo một môi trường tân thiện cho nhà đầu tư và qua đó phát triển nền kinh tế.
Việc xây dụng các nhà vệ sinh trong nhà đã trở thành nỗi ám ảnh lớn của thủ tướng Modi. Trong các diễn văn tranh cử của mình, ông luôn nói: “(Xây) toilet trước, đền chùa sau”. Đặc biệt, trong ngày Quốc khánh thiêng liêng của Ấn Độ, ông phát biểu: “Chúng ta không thấy đau đớn khi mẹ và em gái mình phải đi vệ sinh ở ngoài đường sao? … Chẳng lẽ chúng ta không thể xây nổi nhà vệ sinh để bảo vệ phẩm giá của mẹ, của chị và em gái mình sao?" Sự hổ thẹn dân tộc qua lời kêu gọi của ông Modi đã tạo hiệu ứng lớn trên toàn Ấn độ. Giới doanh nhân, trí thức Ấn Độ đã và đang đóng góp rất nhiều tiền của và sức lực cho phong trào “Làm Sạch Ấn Độ” này.
Cụ Hồ thời trước của Việt Nam, hay ông Modi thời nay ở Ấn Độ, làm cách mạng xã hội bằng cách tập trung giải quyết một việc, chỉ một việc thôi, nhưng nó là cái điểm mấu chốt nhất, để tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong xã hội.
Quay lại với câu chuyện cải cách giáo dục ở Việt Nam. Sự kiện đáng buồn nhất trong kỳ thi tốt nghiệp PTTH vừa rồi là phổ điểm môn ngoại ngữ (tiếng Anh) có hơn 80% điểm từ trung bình trở xuống. Khi đọc những thống kê trên, chúng tôi đã khóc. Con số trên có nghĩa là 12 năm dạy tiếng Anh cho lứa học sinh vừa rồi gần như công cốc. Đến thế kỷ 21 rồi mà con em chúng ta vẫn “mù chữ” tiếng Anh. Nếu việc không đủ toilet cho phụ nữ là một việc đáng xấu hổ và trở ngại lớn cho phát triển kinh tế xã hội với một đất nước vĩ đại như Ấn Độ thì tại Việt Nam, ở thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21, hơn 85% học sinh thi tốt nghiệp THPT có điểm ngoại ngữ (tiếng Anh) dưới trung bình, thực sự là một “nỗi ô nhục”. “Mù chữ tiếng Anh” là rào cản đầu tiên và quan trọng nhất phải giải quyết nếu chúng ta muốn trở thành một nước công nghiệp phát triển.
Nhưng những người làm chính sách về giáo dục có nghĩ vậy? Tôi cho rằng chưa, nếu không muốn nói là không.
Vậy tôi xin đề nghị một cải cách rất nhỏ. Mọi cuộc cách mạng đều bắt đầu bằng một thay đổi chủ chốt nhỏ dẫn đến những phản ứng dây chuyền lớn. Tôi chỉ đề nghị Bộ GDĐT thay đổi tư duy về tầm quan trọng của tiếng Anh mà thôi. . Hãy biến việc dạy tiếng Anh trở thành một việc cấp thiết, có tính sống còn như dạy tiếng mẹ đẻ ở Việt Nam. Không cần cải cách giáo dục thêm gì nữa! Cả nhiệm kỳ của một bộ trưởng Bộ GDĐT chỉ cần dành xóa nạn mù chữ tiếng Anh là đủ.
Và để bắt đầu, chỉ cần một thay đổi nhỏ, là học ngay từ lớp 1 và tăng số tiết dạy tiếng Anh ở cấp tiểu học từ 2-4 tiết lên 6-12 tiết một tuần. Đừng coi việc tiếng Anh là học ngoại ngữ nữa. Hãy biến việc học tiếng Anh trở thành việc học chữ như học tiếng Việt.
Thời lượng học tiếng Anh hiện giờ ở cấp trường học là quá ít để học sinh có thể ngấm và sử dụng tiếng Anh một cách thành thạo. Một học sinh tiểu học hiện giờ mới được học 2 tiết/tuần làm quen cho đến hết lớp 2, và 4 tiết một tuần bắt đầu từ lớp ba. Để sử dụng thành thạo một ngôn ngữ, ngay trong thời kỳ đầu, đứa trẻ phải học và dùng gấp ba lần thời lượng hiện giờ. Càng học lên cao, các cháu càng bận và do đó càng ít thời gian học tiếng Anh đàng hoàng. Việc dạy tiếng Anh phải bắt đầu từ rất sớm và liên tục.
Khi thay đổi được tư duy về số giờ dạy tiếng Anh, mọi thứ sẽ tự khắc thay đổi. Giáo viên dạy tiếng Anh sẽ được trả lương cao hơn, vừa có động lực dạy tốt hơn, vừa có thời gian luyện tập dạy nhiều hơn. Nhà trường và Bộ sẽ nghĩ được cách gạt bỏ bớt những môn học không quá cần thiết nhằm dành thời gian cho học tiếng Anh. Số lượng tiết học tiếng Anh tăng đột biến sẽ tạo ra động lực chọn những giáo trình tốt và hiệu quả hơn thay vì giáo trình hiện giờ. Giáo viên và nhà trường sẽ biết cách dạy thế nào, nội dung ra sao khi số giờ dạy tiếng Anh đã tăng lên gấp ba lần. Cha mẹ học sinh cũng sẽ tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng gửi con đi học tiếng Anh ở ngoài và đưa đón con đi học thêm.
Một minh chứng của việc tăng gấp đôi số tiết có ảnh hưởng đột phá đến chất lượng học là chương trình tiếng Anh tăng cường của TP. HCM mà qua đó học sinh được học thêm ít nhất là 2 tiết nữa với chi phí từ 200.000-400.000/tháng. Trình độ tiếng Anh của phần lớn những học sinh theo chương trình này đã tăng đáng kể so với những học sinh không theo.
Bộ Giáo Dục có thể nói là sẽ rất tốn kém nếu tăng số tiết học tiếng Anh lên nhiều như vậyTôi đã tính toán, thử nghiệm và có thể khẳng định, chỉ tốn tối đa trung bình là 400,000 đồng/tháng cho học sinh trường công ở các thành phố lớn và khoảng 200,000 đồng/tháng cho các vùng nông thôn, để có thể dạy tăng gấp đôi, gấp ba số tiết hiện giờ, với chất lượng đột phá. Nếu cha mẹ học sinh chấp nhận chi trả một nửa số tiền này, nhà nước tài trợ một nửa, thì hàng tháng nhà nước chỉ tốn thêm 100,000-200,000 /một học sinh tiểu học, mà thôi. Hiện chúng ta có khoảng 7.4 triệu học sinh tiểu học, với mức chi khoảng $50/học sinh/năm thêm, chúng ta chỉ phải đầu tư thêm 350 triệu USD/năm. Con số này quá nhỏ so với những đề án cải cách và xây dựng cơ sở hạ tầng mà quốc hội và công luận đã từng suýt ngất khi Bộ GDĐT đưa ra.
Nếu như việc xóa nạn mù chữ năm 1945 đã thay đổi số phận một dân tộc và góp phần cốt tủy trong việc giữ nền độc lập và phát triển kinh tế; việc xây nhà vệ sinh mới là cuộc cách mạng xã hội có tính then chốt của Ấn Độ trong những năm tới, thì tôi tin rằng việc phát động phong trào “Bình dân học vụ 2.0” nhằm xóa nạn “mù chữ” tiếng Anh, sẽ quyết định vận mệnh (giáo dục) của Việt Nam trong 10 năm tới. Chỉ thế thôi đã đủ để tạo nên kỳ tích.
