Bản mẫu:Nhân tài đất Việt 2008/Vòng chung khảo

Bài thuyết trình của VLOS

VLOS ra đời  VLOS đang làm gì?  Ưu điểm và tương lai  1  2  3  4  5 Lời thoại 2 Nhóm phát triển VLOS hình thành nên sản phẩm Cộng đồng khoa học trực tuyến VLOS là xuất phát từ nhận thức về thực trạng giáo dục, khoa học và công nghệ Việt Nam Giáo dục VN đang gặp nhiều khó khăn trong việc nâng cao chất lượng. Một trong các vấn đề khó khăn đó chính là thiếu các tài liệu tham khảo, sách giáo khoa,.. “miễn phí” phục vụ học sinh, sinh viên. Và các học sinh hiếu học ở ngoại tỉnh làm thế nào để tham khảo các đề thi, đề kiểm tra của các trường chuyên ở Hà Nội hay thành phố Hồ Chí Minh? Còn nữa, các giáo viên giỏi ngoại tỉnh làm thế nào để quảng bá sở trường của mình, học hỏi kinh nghiệm của các giáo viên khác? Trong môi trường khoa học Việt Nam, bài toán làm thế nào để tập trung được các nguồn lực về trí tuệ của các nhà khoa học, các lưu học sinh người Việt ở nước ngoài? Sao cho hình thành một cộng đồng các nhà khoa học hợp tác có hiệu quả? Ngoài ra, một nhu cầu khác là làm sao có một môi trường mà các nhà nghiên cứu khoa học không chuyên có thể xuất bản tri thức, nghiên cứu của mình? Có cơ hội hỗ trợ? Giữa nhà nghiên cứu chuyên nghiệp và không chuyên, hoặc các nhà nghiên cứu giữa các lĩnh vực khác nhau? Về mặt thông tin khoa học phục vụ quần chúng, hiện giờ các báo đài đều duy trì đặn các thông tin về mặt khoa học được viết hoặc dịch bởi những phóng viên hoặc cộng tác viên, những người, mà họ không phải trong giới khoa học. Điều đó dẫn đến nhiều thông tin đưa ra thiếu chính xác về mặt khoa học. Cần có một tờ báo mà thông tin khoa học, công nghệ được viết, biên dịch và lựa chọn bởi chính các nhà khoa học. Tất cả các điều nói trên, đã thôi thúc nhóm sáng lập gây dựng một cộng đồng khoa học như vậy trên website Thư viện Khoa học VLOS. Khi bắt đầu ý tưởng, chúng tôi tự hỏi mình, liệu “ý thức chia sẻ kiến thức một cách tình nguyện và miễn phí” ở cộng đồng người Việt có cao không? Liệu các nhà khoa học có thể từ bỏ Bản quyền và quyền lợi của cá nhân để đăng tải lên một website mà người đọc có thể miễn phí truy cập và sử dụng không? Tuy nhiên, chính sự phát triển của các trang web Wikipedia nói chung và dự án Wikipedia tiếng Việt nói riêng đã làm chúng tôi tin tưởng rằng “có và sẽ có rất nhiều các giáo viên, các nhà khoa học, các Nghiên cứu sinh, lưu học sinh và mọi người dân” cũng hưởng ứng để xây dựng một Thư viện VLOS như hiện nay. Lời thoại 3 Các vấn đề đó đòi hỏi, cần phải xây dựng một kho tri thức khoa học, công nghệ, giáo dục, đa ngành, hệ thống, chuyên sâu, chất lượng, cập nhật và đặc biệt là miễn phí. Một kho tri thức như thế chỉ có thể được xây dựng bởi một cộng đồng, một cộng đồng tự nguyện, hợp tác, bình đẳng, chia sẻ trên tinh thần khoa học. Một cộng đồng mà ở đó năng lực cá nhân được kích thích, phát triển và quyền tác giả được tôn trọng, có như vậy mới kích thích các thành viên tham gia đóng góp nhiều hơn, thu hút nhiều người có trình độ chia sẻ kiến thức chất lượng cao hơn. Ý tưởng về giải pháp là như vậy, câu hỏi là công nghệ nào, phần mềm nào, cho phép thực hiện giải pháp này một cách tối ưu? Chúng tôi chọn wiki, Wiki sự lựa chọn tối ưu! Tại sao? Sơ đồ sau là câu trả lời. Lời thoại 4 Với các dạng web 1.0 truyền thống, tác giả muốn đưa bài lên web thì phải thông qua NQT và chỉ có NQT mới có quyền đăng tải và cập nhật nội dung web. Còn các dạng web 2.0, như diễn đàn, blog, CMS hay thư viện download, mặc dù người dùng đã có quyền upload hoặc trực tiếp tạo bài viết trên web, nhưng việc một người muốn sửa bài của người khác hay một nhóm người muốn cùng nhau viết bài là điều không thể, nếu không có quyền quản trị. Với Wiki thì khác, Wiki là một dạng web thuộc thế hệ web 2.0 cho phép thành viên dễ dàng đóng góp tri thức của mình vào vốn tri thức chung thông qua việc soạn thảo tập thể, Wikipedia là một ví dụ nổi tiếng – bộ bách khoa toàn thư mở dựa trên phần mềm Mediawiki. + Mediawiki - phần mềm mã nguồn mở, cùng với một số lượng lớn các phần mở rộng cho nó + Mediawiki - phần mềm cho phép người dùng tạo trang web, không cần biết lập trình thậm chí cả html, + Mediawiki - sử dụng wiki dễ như word, chỉ cần ấn nút “sửa”, ai cũng có thể cập nhật và chỉnh sửa thông tin + Mediawiki - kết nối với Bộ từ điển Bách khoa wikipedia các ngôn ngữ khác nhau ==>Với những ưu điểm đó, Mediawiki là sự lựa chọn tối ưu nhất để thực hiện giải pháp trên nhằm phục vụ cộng đồng. Lời thoại 5 Từ những vấn đề của xã hội, một mô hình về thư viện khoa học trực tuyến ra đời, thư viện VLOS, Thư viện điện tử dạng wiki có mục đích phổ biến miễn phí các kiến thức về khoa học, công nghệ và giáo dục bằng tiếng Việt, do cộng đồng đóng góp và sử dụng. Với mô hình như thế, VLOS không chỉ đảm bảo được việc cùng bắt tay với xã hội giải quyết các vấn đề nan giải hiện nay, mà còn hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn, một tương lai mà ở đó: “Tất cả người Việt trên thế giới được tự do tiếp cận tri thức nhân loại bằng ngôn ngữ của mình” Cộng đồng thư viện khoa học vlos, với một “làng wiki” sẽ giải quyết được nhiều vấn đề.  6  7  8  9  10 Lời thoại 6 Một “làng wiki” bao gồm wiki Tủ sách Khoa học, wiki Thư viện Đề thi, wiki Khoa học Huyền bí và wiki Bản đồ Văn hóa, trong đó wiki Tủ sách là trọng tâm. Mỗi wiki đều độc lập về cơ sở dữ liệu và có những đặc thù khác nhau, nhưng tất cả đều có chung một mục đích, tất cả đều nhằm giải quyết các vấn đã nói trên. Wiki thứ nhất, wiki trọng tâm, tủ sách khoa học Lời thoại 7 Nơi lưu trữ các loại văn bản khoa học, với hơn 18000 thành viên đóng góp hơn 2900 bài viết và hơn 2700 file tư liệu. Tủ sách Khoa học đã góp phần không nhỏ trong việc giải quyết các vấn đề của xã hội hiện nay. Chẳng hạn như: Với các chuyên mục: Giới thiệu sách, Nghiên cứu mới, Quy trình công nghệ, Tin tức khoa học. Tủ sách Khoa học được viết bởi chính các nhà khoa học đã và đang góp phần giải quyết vấn đề thiếu và tính chính xác của các tài liệu khoa học bằng tiếng Việt. Bằng chứng là nhiều tạp chí và website đã giới thiệu lại hoặc sử dụng các bài viết như là các tài liệu tham khảo. Ví dụ như website của Cục Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã sử dụng bài viết Melamin của NCS Nguyễn Bá Tiếp,... đó chỉ là một ví dụ trong rất nhiều ví dụ Với Chuyên mục Văn hóa khoa học cũng như chính cách làm việc của các tri thức người Việt ở wiki này, đã giải quyết vấn đề thói quen, lối sống cách làm việc thiếu khoa học, vấn đề tôn trọng bản quyền. Ngân hàng Ý tưởng: một chuyên mục góp phần nâng cao thái độ của người Việt đối với các vấn đề xã hội. Thay vì phê phán lên án, mọi người có thể đưa ra các ý tưởng để giải quyết vấn đề xã hội một cách tích cực và khoa học. Qua các file tư liệu về bài giảng, giáo án các giáo viện có thể tự học và nâng cao trình độ của mình, tạo nên một mặt bằng chung về trình độ các giáo viên trên cả nước. Hơn thế nữa, qua các video bài giảng của các trường nước ngoài, giáo viên có cái nhìn chính xác hơn về giáo dục việt nam so với các trường khác trên thế giới. Lời thoại 8 Dữ liệu đề thi được sắp xếp một cách khoa học sẽ là nơi thích hợp cho các học sinh tự học chăm chỉ, các giáo viên tham khảo những đề thi từ trường bạn, từ đó các giáo viên, các học sinh ở các vùng miền khác nhau, có cơ sở để hướng tới một nền tảng kiến thức chung, tránh việc chênh lệch trình độ giữa các vùng miền trong cả nước. Ví dụ các giáo viên vùng cao, vùng xa khi tiếp cận với các đề thi tại các trường ở Hà Nội hoặc thành phố HCM hay các trung tâm lớn sẽ biết được trình độ của học sinh mình tới đâu, khuyến khích họ đưa ra phương pháp mới, giúp rút ngắn được trình độ chênh lệch giữa các vùng miền. Thư viện còn hỗ trợ các thầy cô thiết kế bộ câu hỏi trắc nghiệm riêng dựa trên ngân hàng dữ liệu các câu hỏi truyền thống. Chúng tôi tin rằng nếu mô hình ngân hàng câu hỏi, đề thi này nhận được sự đồng thuận và ủng hộ của các cơ quan giáo dục, sẽ góp phần hạn chế tình trạng dạy thêm tràn lan, khắc phục tính thụ động trong học tập của học sinh. Với những nỗ lực đó của thư viện đề thi đã được ghi nhận thông qua việc nhiều trường, Sở trên toàn quốc đặt liên kết đến wiki này. Lời thoại 9 Có mục đích phổ biến các kiến thức, các giá trị văn hóa, triết học, trào lưu tư tưởng, học thuật trong các ngành Khoa học Huyền bí. Đồng thời, KHHB xây dựng một cơ chế thuận tiện để là nơi lưu giữ các thông tin cá nhân và gia đình Sử dụng những tri thức hiện đại, kiến thức phân tích thống kê và xác xuất nhằm phần nào lý giải những kiến thức khoa học huyền bí, khoa học dự đoán, chiêm tinh, tử vi .v.v. của cả phương Đông và phương Tây - một nhu cầu khám phá chính đáng của con người. Hiện thời, tủ sách Khoa học Huyền bí đang ở giai đoạn hệ thống những tri thức khoa học cổ xưa này bằng những công cụ phân tích ngữ nghĩa web 3.0 hiện đại. Đồng thời, một bộ ngân hàng dữ liệu cá nhân với các thông tin cá nhân và gia đình cùng với những dự đoán tương ứng xuất phát từ các ngành khoa học huyền bí khác nhau đang được xây dựng. Tất đều nhằm mục đích giúp mọi người có thể nhìn nhận “các vấn đề khó lí giải”, “các vấn đề tâm linh” dưới góc độ khoa học chứ không phải mê tín dị đoan. Lời thoại 10 Nơi ghi lại những hình ảnh, những cảm xúc của các thành viên, trên những con đường du lịch của Việt Nam và thế giới. Tra cứu bản đồ, địa điểm nhà hàng khách sạn nổi tiếng, bệnh viện và trường học. Nguồn dữ liệu này sẽ giúp giới thiệu những nét đặc sắc của mỗi vùng quê và khơi dậy tình yêu quê hương đất nước Việt Nam trong lòng thanh thiếu niên người Việt trên khắp thế giới. Nơi mà bạn có thể tìm kiếm các thông tin về một đia điểm du lịch trước khi quyết định khá phá nó  11  12  13  14  15  16 Lời thoại 11 Ngoài những tính năng chung như mọi web wiki khác, các wiki của thư viện khoa học còn có những điểm khác biệt, độc đáo và sáng tạo: 1. Thứ nhất là tính phong về ý tưởng và mô hình. 2. Thứ hai là đội ngũ cộng tác viên là GS, TS, Kỹ sư, NCS, Giảng viên và giáo viên khá cao. Như GS. TS. Nguyễn Lân DũngTS. Đỗ Quốc Bảo, CS. Võ Quang Nhân, TS. Đào Hồng Thu, TS. Nguyễn Phan Kiên, NCS. Nguyễn Bá Tiếp, BS. TS. Lê Minh Khôi,... 3. Thứ ba là chính sách bản quyền đa dạng 4. Thứ tư là tiện lợi trong sử dụng, không chỉ vì hệ thống tri thức được phân loại một cách khoa học theo kết cấu đa gốc mà còn nhờ các công cụ hỗ trợ rất thân thiện cho phép người người dùng tra cứu hay tham gia đóng góp dễ dàng Lời thoại 12 Việc Wikipedia và những dự án của Wikimedia gắn chặt với luật bản quyền GNUL làm hạn chế phần nào sự đóng góp trong trường hợp tác giả vẫn muốn giữ bản quyền bài viết của mình để rồi công bố hoặc phân phối theo các cách khác nhau. Và thư viện khoa học VLOS ra đời với những quy định về bản quyền có tính riêng biệt cho từng bài viết. Sau khi cộng đồng wiki VLOS ra đời, tháng 10 năm 2006, một nhà sáng lập của hệ thống Wikipedia đã đẩy nhánh bộ từ điển này thành dự án Citizendium theo hướng đề cao vai trò của tác giả giống như VLOS. Một năm sau đó, gã khổng lồ Google đã triển khai dự án Knol kết hợp sự sáng tạo cá nhân với sức mạnh công cụ wiki. Như vậy VLOS không chỉ là wiki tiếng Việt đầu tiên và duy nhất tập trung vào mảng giáo dục, khoa học và công nghệ mà ý tưởng và mô hình hoạt động của vlos là sáng tạo và xuất hiện trước các ý tưởng tương tự trên thế giới như citizendium và knol,... Những điều trên khẳng định con đường xây dựng cộng đồng tri thức của VLOS là đúng đắn và có tính đột phá trong trào lưu phát triển web 2.0 Lời thoại 13 Độc đáo về kỹ thuật Dựa trên mã nguồn Mediawiki, VLOS đã phát triển một môi trường thuận tiện để xuất bản kiến thức. Từng thành viên trên các wiki hình thành các mảng xã hội nhỏ hay cộng đồng cùng chung một sở thích, một mối quan tâm. VLOS phát triển các công cụ riêng biệt để hỗ trợ xây dựng mạng xã hội tri thức VLOS. Trong đó các thành viên dễ dàng kết bạn, tặng quà lẫn nhau, được tính điểm đóng góp, các phần thưởng cho những thành viên tích cực. Đó là những điểm nhấn về kỹ thuật của VLOS so với Wikipedia hay Baamboo tra từ. Một số tính năng kĩ thuật chỉ có ở VLOS (so với các wiki tiếng Việt khác), như là bình chọn bài viết xuất sắc, sắp xếp dữ liệu đề thi theo nhiều thể loại đồng loạt, tích hợp ngữ nghĩa (sematic) trong bài wiki để hình thành nên thế hệ web 3.0. Bằng các công cụ như vậy, VLOS đã tập hợp được thành công một cộng đồng tri thức cao với các giáo viên, các nhà khoa học, các Tiến sĩ, lưu học sinh và các nhà nghiên cứu không chuyên. Lời thoại 14 Như từ trước tới nay, hướng phát triển mà VLOS luôn cam kết đi theo đó chính là VLOS đăng ký hoạt động như một tổ chức giáo dục phi lợi nhuận tại Việt Nam. Đây chính là tiêu chí hàng đầu mà VLOS đang hướng tới và tiếp tục phát triển. Đồng thời, VLOS cũng cam kết hoạt động theo đúng luật Việt Nam về báo chí và internet hiện hành và tương lai nhằm đảm bảo một không gian trong sạch, mang tính khoa học thực sự nhằm hướng VLOS đến với mục đích hỗ trợ giáo dục và phát triển đồng hành cùng với đất nước. Lời thoại 15 Mọi việc vlos làm đều nhằm hướng tới phục vụ cộng đồng người Việt Nam có nhiều cơ hội tiếp xúc với khoa học kỹ thuật mới bằng tiếng Việt, thu hút thêm những người có trình độ đóng góp cho cộng đồng, chung tay xây dựng một nước Việt Nam phát triển bền vững. VLOS sẽ tiếp tục phát triển các đề án đã có và đang có, đồng thời tiếp tục tiếp nhận các đề án mới của mọi thành viên VLOS đặc biệt là: 1) Xuất bản bộ sách giáo khoa mở VLOS 2) Hoàn thiện và đưa vào sử dụng bộ từ điển Hàn lâm 3) Tiếp tục phát triển đề án Đồ án tốt nghiệp 4) Ngoài ra, về phương diện công nghệ, VLOS sẽ tiếp tục phát triển các công cụ mới nhằm hỗ trợ người dùng VLOS được dễ dàng thuận tiện hơn trong việc sử dụng và đóng góp. Ví dụ như: công cụ “Nhập nhanh”: bài viết, đồ án, nghiên cứu mới, Convert file .doc to wiki text, Bộ soạn thảo WYSIWYG (What You See Is What You Get),... Muốn làm được những điều vlos rất cần, các nhà đầu tư, các nhà tài trợ giúp vlos: Lời thoại 16 Mục tiêu quảng bá VLOS để thu hút thêm nhiều người việt nam có tâm đối với nền giáo dục việt nam, tham gia xây dựng và đóng góp cho sự phát triển chung của cộng đồng. Hỗ trợ kinh phí để có thể đẩy nhanh được quá trình xây dựng và đóng góp của vlos cho cộng đồng, ví dụ như tạo các việc làm online, xây dựng các giải thưởng cho biên soạn SGK mở, nâng cấp dịch vụ, bảo mật... Và nhiều họat động khác nhằm tạo ra một sức hút lớn hơn đối với cộng đồng nhằm nhanh chóng đạt được mục tiêu phục vụ cộng đồng người Việt Nam trong thời gian ngắn nhất. Chúng tôi tin rằng nếu được hỗ trợ tốt, VLOS sẽ trở thành một trong những "địa chỉ" khoa học có chất lượng với môi trường làm việc tự nguyện trong hợp tác và chia sẻ (điều cần thiết cho một nền giáo dục và khoa học phát triển) bên cạnh các trang thông tin khoa học-giáo dục đang được quảng bá và đầu tư chính thức hiện nay. Tất cả đều nhằm tạo điều kiện cho VLOS cùng bắt tay với xã hội để giải quyết các vấn đề một cách nhanh chóng hơn. Đặc biệt, khi mà Bộ Giáo dục và đào tạo triển khai mạng CNTT tới mọi vùng miền trên toàn quốc thì vlos sẽ có nhiều cơ hội hơn để đóng góp cho cộng đồng về mặt nội dung. Xin cảm ơn! Tác giả Kịch bản và thiết kế: Nhóm đại diện VLOS Thuyết trình: Nguyễn Thế Phúc, Nguyễn Phan Kiên, Hoàng Khánh Hoà và Cao Xuân Hiếu (trực tuyến).