Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Chữa lành khu vực lấy sinh thiết da
Từ VLOS
Sinh thiết da là một thủ thuật y khoa bao gồm các bước lấy mẫu nhỏ mô da, xử lý mẫu cho xét nghiệm và kiểm tra dưới kính hiển vi, nhằm xác định một số vấn đề hay bệnh về da như ung thư da và viêm da tiết bã nhờn.[1] Có nhiều phương pháp lấy mô làm xét nghiệm sinh thiết da, tùy vào kích thước và vị trí chỗ da nghi ngờ nhiễm bệnh, và sau khi lấy sinh thiết xong có thể phải khâu lại. Cho dù chỗ lấy sinh thiết lớn hay nhỏ và có phải khâu lại hay không, bạn có thể chữa lành vết thương này bằng phương pháp y khoa hoặc cách điều trị tại nhà.
Mục lục
Các bước[sửa]
Chăm sóc Vị trí lấy Sinh thiết sau Thủ thuật[sửa]
-
Xác
định
loại
sinh
thiết
da.
Bác
sĩ
có
thể
dùng
nhiều
phương
pháp
khác
nhau
để
lấy
mẫu
da
làm
sinh
thiết,
nếu
xác
định
được
cách
lấy
sinh
thiết
bạn
sẽ
dễ
dàng
điều
trị
vết
thương
hơn.
- Sinh thiết cạo dùng một dụng cụ trông giống như dao cạo để lấy lớp ngoài của da, hoặc lớp biểu bì và một phần chân bì.[2] Phương pháp cạo không yêu cầu phải khâu da.[3]
- Sinh thiết khoan lấy một phần nhỏ và sâu hơn vào da so với sinh thiết cạo.[2] Nếu lấy sinh thiết khoan trên khoảnh lớn thì cần phải khâu da.[4]
- Sinh thiết cắt lấy một mảng lớn của chỗ da bất thường bằng dao phẫu thuật.[2] Với phương pháp này thì thường phải khâu làm kín chỗ cắt trên da.[5]
-
Dùng
băng
che
vết
thương.
Tùy
vào
kích
thước
chỗ
lấy
sinh
thiết
và
nếu
máu
tiếp
tục
chảy
thì
bác
sĩ
phải
hướng
dẫn
bạn
băng
kín
vết
thương
trong
một
ngày
hoặc
lâu
hơn.
Băng
có
tác
dụng
bảo
vệ
vết
thương
và
thấm
máu
chảy
ra.[6]
- Nếu chỗ lấy sinh thiết chảy máu thì bạn ép nhẹ miếng băng mới vào, còn nếu máu chảy nhiều hoặc chảy hoài không dứt thì bạn phải liên hệ với bác sĩ.[6]
-
Không
tháo
băng
vết
thương
trong
một
ngày
sau
khi
làm
sinh
thiết.
Sau
khi
thực
hiện
thủ
thuật
bạn
phải
để
nguyên
chiếc
băng
bác
sĩ
đã
dùng
trong
ngày
hôm
đó
và
giữ
toàn
bộ
khu
vực
này
khô
ráo.
Như
vậy
vết
thương
dễ
lành
hơn
và
tránh
không
cho
vi
khuẩn
xâm
nhập.[7]
- Nhớ giữ khu vực đó khô ráo vào ngày đầu tiên sau khi lấy sinh thiết. Bạn có thể tắm và vệ sinh vết thương vào ngày hôm sau.[7]
-
Thay
băng
mỗi
ngày.
Bạn
nên
thay
băng
bảo
vệ
vết
thương
hằng
ngày
để
giữ
khô
ráo,
sạch
sẽ
và
ngăn
ngừa
nhiễm
trùng
hoặc
tạo
sẹo
xấu.[7]
- Nhớ dùng loại băng tạo thông thoáng cho chỗ lấy sinh thiết. Sử dụng loại băng tạo điều kiện cho không khí lưu chuyển sẽ giúp vết thương mau lành hơn, và nhớ chỉ để phần không dính của băng chạm vào vết thương.[8]
- Bạn có thể mua băng ở hầu hết các tiệm thuốc. Nhiều khi bác sĩ còn đắp thêm gạc lên trên vết thương.
- Thời gian trung bình cần phải băng là 5-6 ngày nhưng có trường hợp kéo dài tới hai tuần.[7]
- Tiếp tục thay băng mỗi ngày cho đến khi bạn thấy không còn vết thương hở, hoặc khi bác sĩ hướng dẫn ngừng băng.[7]
- Tùy vào cách lấy sinh thiết bác sĩ có thể hướng dẫn bạn dừng băng vết thương sau ngày đầu tiên hoặc trong thời gian lâu hơn.[6] Nếu phải khâu thì thời gian băng sẽ lâu hơn.
- Rửa sạch tay trước khi đụng vào chỗ lấy sinh thiết. Bất kì khi nào cần đụng tay vào vết thương hay khi thay băng bạn phải rửa sạch tay hoàn toàn bằng nước và xà phòng để tránh lây lan vi khuẩn làm nhiễm trùng vết cắt.[6]
-
Giữ
vệ
sinh
chỗ
da
lấy
sinh
thiết.
Điều
quan
trọng
là
phải
giữ
vệ
sinh
vết
thương
trong
thời
gian
lành.
Dùng
nước
rửa
mỗi
ngày
có
thể
ngăn
không
cho
vi
khuẩn
sinh
sôi
ở
khu
vực
đó.[6]
- Bạn không cần phải rửa bằng bất kì loại xà phòng đặc biệt nào. Xà phòng thường và nước cũng giúp vô trùng hiệu quả cho toàn vết thương.[9] Nếu vị trí lấy sinh thiết ở trên đầu thì bạn dùng xà phòng gội đầu để rửa.[6]
- Nhớ dùng nước ấm rửa lại thật sạch để loại bỏ xà phòng dư thừa và tránh làm kích ứng da nhạy cảm.[6]
- Nếu bạn thấy vết thương lành tốt và không nhiễm trùng thì chỉ cần thay băng và vệ sinh mỗi ngày cũng đủ để đảm bảo vết thương sạch sẽ.[7] Bác sĩ có thể khuyên bạn rửa bằng một dung dịch khác như hiđrô peroxid, bạn hãy làm theo lời họ dặn nhưng không được sử dụng bất kì thứ gì lên vết thương mà không kiểm tra trước.
-
Thoa
thuốc
kháng
sinh
dạng
kem
hoặc
sáp
nguyên
chất
chưng
cất
từ
dầu
hỏa.
Sau
khi
vệ
sinh
vết
thương
xong,
bạn
thoa
thuốc
kháng
sinh
hoặc
sáp
nguyên
chất
chưng
cất
từ
dầu
hỏa
nếu
được
bác
sĩ
chỉ
định.
Thuốc
mỡ
giúp
giữ
ẩm
cho
vết
thương
và
giảm
hình
thành
vảy,
hỗ
trợ
quá
trình
lành.
Sau
đó
bạn
có
thể
băng
lại.[6]
- Dùng tăm bông hay ngón tay sạch để bôi thuốc.
-
Tránh
hoạt
động
gắng
sức
trong
vài
ngày.
Trong
vài
ngày
đầu
tiên
sau
khi
lấy
sinh
thiết
bạn
phải
tránh
các
hoạt
động
gắng
sức
như
nâng
nặng
hay
bất
kì
việc
gì
làm
bạn
đổ
nhiều
mồ
hôi.
Những
hoạt
động
đó
không
chỉ
gây
chảy
máu
và
làm
sẹo
phát
triển
lớn
hơn,
mà
còn
làm
kích
ứng
da
nhạy
cảm.
Bạn
cũng
không
được
hoạt
động
mạnh
trong
toàn
thời
gian
vết
thương
còn
chỉ
khâu.[6]
- Nếu được bạn nên tránh va chạm vào chỗ lấy sinh thiết hay làm những việc kéo căng da, để ngăn ngừa chảy máu và dẫn tới tạo sẹo lớn hơn.[6]
-
Uống
thuốc
giảm
đau.
Đau
nhẹ
hoặc
đau
khi
sờ
tại
chỗ
làm
sinh
thiết
trong
vài
ngày
đầu
tiên
sau
thủ
thuật
là
hiện
tượng
bình
thường.
Sử
dụng
thuốc
giảm
đau
không
kê
toa
để
trị
đau
và
sưng.
- Bạn có thể uống thuốc giảm đau không theo chỉ định của bác sĩ như ibuprofen hay acetaminophen. Ibuprofen còn giúp trị sưng do việc lấy sinh thiết gây ra.
-
Để
bác
sĩ
tháo
chỉ
khâu.
Nếu
cần
phải
khâu
chỗ
lấy
sinh
thiết
thì
bạn
phải
hẹn
bác
sĩ
ngày
tới
cắt
chỉ
khâu.
Bạn
phải
để
yên
chỉ
khâu
trong
khoảng
thời
gian
bác
sĩ
yêu
cầu
để
không
ảnh
hưởng
đến
quá
trình
lành,
và
không
để
lại
sẹo
lớn.
- Chỗ khâu ngứa là hiện tượng bình thường, nếu vậy bạn có thể thoa một lớp thuốc kháng sinh hay sáp nguyên chất từ dầu hỏa để giảm ngứa và ngăn ngừa nhiễm trùng.[10]
- Nếu quá ngứa thì bạn nên đắp khăn ướt mát lên trên khu vực đó để bớt ngứa.
- Gặp bác sĩ nếu có vấn đề. Nếu có hiện tượng chảy máu nhiều, ra mủ, hay các triệu chứng nhiễm trùng như ửng đỏ, ấm, sưng hoặc sốt xung quanh chỗ lấy sinh thiết thì bạn cần tới gặp bác sĩ ngay. Bạn cần chắc chắn không để vết thương nhiễm trùng và gây ra biến chứng nguy hiểm.[7]
Chăm sóc vết Sẹo tại chỗ lấy Sinh thiết[sửa]
-
Tất
cả
vết
thương
sau
khi
lấy
sinh
thiết
đều
tạo
sẹo.
Tùy
vào
kích
thước
chỗ
làm
sinh
thiết
mà
có
thể
để
lại
sẹo
lớn
hay
nhỏ
chỉ
bạn
mới
thấy
được.
Chăm
sóc
vết
thương
và
vùng
da
xung
quanh
để
đảm
bảo
sẹo
lành
càng
nhỏ
càng
tốt.[6]
- Sẹo sẽ từ từ mờ đi và sự khác biệt màu sắc cũng chỉ nhận thấy được trong một hoặc hai năm sau khi thực hiện thủ thuật.[6]
-
Không
cạy
da
hay
vết
thương.
Da
ở
chỗ
sinh
thiết
có
thể
tạo
thành
vảy
hay
đơn
thuần
lành
thành
sẹo.
Dù
thế
nào
bạn
cũng
không
được
cạy
vảy
hay
da
để
tránh
ảnh
hưởng
xấu
đến
quá
trình
lành
và
không
tạo
sẹo
lớn.[7]
- Cạy vào da hay vết thương có thể vô tình đưa vi khuẩn vào đó và gây nhiễm trùng.[6]
-
Luôn
giữ
da
ẩm.
Trong
thời
gian
chờ
lành
bạn
nhớ
giữ
ẩm
khu
vực
đó
bằng
thuốc
mỡ
hoặc
thuốc
kháng
sinh
dạng
kem.
Các
chất
này
giúp
da
lành
tốt
hơn
và
không
tạo
sẹo
lớn.
- Cách tốt nhất để giữ ẩm da là thoa lớp thuốc mỡ mỏng như sáp nguyên chất từ dầu hỏa hay Aquaphor vào vết thương từ 4-5 lần mỗi ngày.
- Nếu cần bạn có thể thoa tới 10 ngày hoặc lâu hơn.
- Nếu còn quấn băng thì bạn nên thoa thuốc mỡ lên trước.
- Sáp nguyên chất từ dầu hỏa hay các loại thuốc mỡ khác có bán ở hầu hết mọi tiệm thuốc.
-
Thoa
gel
silicôn
giúp
lành
sẹo.
Nghiên
cứu
gần
đây
cho
thấy
thoa
một
lớp
mỏng
gel
silicôn
có
thể
giúp
lành
sẹo.[11]
Nếu
bạn
thuộc
típ
người
dễ
tạo
sẹo
đầy
hay
sẹo
phình
to
thì
nên
cân
nhắc
nhờ
bác
sĩ
kê
gel
silicôn
để
làm
lành
sẹo
hay
đề
phòng
tạo
sẹo.
- Sẹo đầy có dạng cục u nhô lên và ửng đỏ, xuất hiện ở chỗ làm sinh thiết hay vết thương khác.[12] Chúng xuất hiện trên gần 10% dân số.[12]
- Sẹo phình to giống sẹo đầy nhưng phổ biến hơn và mờ dần theo thời gian.[12]
- Bác sĩ có thể trị sẹo đầy và sẹo phình to bằng cách tiêm steroid.
- Gel silicôn giữ ẩm cho da, tạo thông thoáng và ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn và collagen, do đó tác động đến kích thước sẹo.[11]
- Trẻ em và những người có da nhạy cảm có thể dùng miếng dán gel silicôn mà không có vấn đề gì.[13]
- Hầu hết bệnh nhân có thể dùng gel silicôn trong vòng vài ngày sau khi vết thương khép kín. Nếu được bác sĩ kê gel silicôn bạn nên thoa một lớp mỏng hai lần mỗi ngày.[11]
-
Tránh
tiếp
xúc
ánh
nắng
mặt
trời
hoặc
sử
dụng
kem
chống
nắng
trên
sẹo
vì
da
chỗ
sẹo
rất
nhạy
cảm.
Tránh
tiếp
xúc
ánh
nắng
mặt
trời
hoặc
thoa
kem
chống
nắng
giúp
sẹo
không
nóng
và
giảm
thiểu
chênh
lệch
màu
sắc.[14]
- Che kín vết thương hay sẹo để bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời.
- Dùng kem chống nắng có chỉ số SPF cao có thể giúp bảo vệ sẹo hay chỗ lấy sinh thiết không nóng và ngăn ngừa đổi màu.[14]
-
Nhờ
bác
sĩ
tư
vấn
về
việc
mát
xa
sẹo.
Trong
nhiều
trường
hợp
có
thể
bắt
đầu
mát
xa
sẹo
sau
khi
làm
sinh
thiết
khoảng
4
tuần.
Mát
xa
làm
sẹo
lành
mau
hơn
và
bớt
lồi
ra,
bạn
nên
nhờ
bác
sĩ
hướng
dẫn
cách
mát
xa
sẹo.
- Mát xa cũng ngăn ngừa mô sẹo bám chặt vào cơ, gân hay các thành phần khác bên dưới da.[15]
- Nói chung bạn nên mát xa chậm theo chuyển động vòng tròn quanh chỗ da có sẹo. Mát xa chắc tay nhưng không tạo lực kéo hay xé vào da, thực hiện 2-3 lần mỗi ngày, mỗi lần từ 5-10 phút.[15]
- Có thể bác sĩ khuyên bạn dán băng keo trị liệu đàn hồi lên trên sẹo khi nó bắt đầu lành, chẳng hạn như loại Kinesio Tape. Chuyển động của băng keo ngăn không cho sẹo bám vào mô cơ bên dưới da.[16]
Lời khuyên[sửa]
- Nếu phải khâu tại chỗ làm sinh thiết thì bạn phải tránh bơi, tắm hay bất kì hoạt động nào phải nhúng hoàn toàn vết thương trong nước, cho đến khi tháo chỉ. Nước chảy qua vết thương như trong lúc tắm không gây ra vấn đề gì.[17]
- Hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn lo lắng về tình trạng của vết thương hoặc sẹo.
Cảnh báo[sửa]
- Liên hệ với bác sĩ nếu chỗ lấy sinh thiết trở nên đỏ, sưng, đau, ấm khi sờ hoặc rỉ dịch lâu hơn 3-4 ngày sau khi thực hiện thủ thuật. Đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng và cần phải uống kháng sinh.
Những thứ bạn cần[sửa]
- Xà phòng có độ kiềm nhẹ, không chứa chất tạo hương thơm hay phẩm nhuộm
- Băng hay gạc
- Kháng sinh dạng kem nếu cần
- Sáp nguyên chất từ dầu hỏa hay loại thuốc mỡ tương tự
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/in-depth/PRC-20014632
- ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/basics/definition/prc-20014632
- ↑ http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/multimedia/shave-biopsy/img-20007312
- ↑ http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/multimedia/punch-biopsy/img-20005764
- ↑ http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/multimedia/excisional-biopsy/img-20005766
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/basics/what-you-can-expect/prc-20014632
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 http://www.hopkinsmedicine.org/neurology_neurosurgery/centers_clinics/cutaneous_nerve_lab/physicians/patient_instructions_biopsy_site_care.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/skin-biopsy/basics/what-you-can-expect/prc-20014632
- ↑ 9,0 9,1 9,2 http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/hand-washing/art-20046253
- ↑ http://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-cuts/basics/art-20056711
- ↑ 11,0 11,1 11,2 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2918339/
- ↑ 12,0 12,1 12,2 http://www.aocd.org/?page=KeloidsAndHypertroph
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2918339/
- ↑ 14,0 14,1 http://www.everydayhealth.com/skin-and-beauty/dos-and-donts-of-scar-prevention.aspx
- ↑ 15,0 15,1 http://www.rch.org.au/uploadedFiles/Main/Content/ot/InfoSheet_M.pdf
- ↑ http://www.medicinenet.com/kinesio_tape/article.htm
- ↑ http://www.nhs.uk/chq/Pages/2412.aspx?CategoryID=72