Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Ngăn ngừa viêm họng liên cầu khuẩn
Từ VLOS
Viêm họng Streptococcal hay còn gọi là viêm họng liên cầu khuẩn là bệnh nhiễm khuẩn phổ biến và dễ lây ở vùng hầu họng (bao gồm sau cổ họng, cuống lưỡi, amiđan và ngạc mềm. [1] Ở Mỹ, thống kê cho thấy có khoảng 11 triệu ca viêm họng liên cầu khuẩn mỗi năm. Viêm họng liên cầu khuẩn lây lan nhanh chóng từ người này qua người khác do tiếp xúc với nhau hoặc tiếp xúc với vi khuẩn. Bệnh này phổ biến nhất vào cuối đông và đầu xuân[2]. Nếu lo lắng bị viêm họng liên cầu khuẩn, bạn có thể làm theo những bước đơn giản sau để ngăn lây nhiễm và hiểu rõ về bệnh để biết cách phòng tránh.
Mục lục
Các bước[sửa]
Tránh vi khuẩn[sửa]
-
Tránh
tiếp
xúc.
Cách
tốt
nhất
để
phòng
ngừa
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
là
tránh
tiếp
xúc
với
người
bệnh,
tức
không
chạm
vào
hoặc
ở
cùng
với
người
bệnh
trong
không
gian
kín.
Ngoài
ra,
không
nên
chạm
vào
vật
mà
người
bệnh
đã
chạm
hoặc
tiếp
xúc.
Vật
đó
có
thể
mang
theo
vi
khuẩn
và
khiến
bạn
bị
nhiễm
khuẩn.
- Nên giữ khoảng cách với người bệnh trong vòng 48 tiếng đầu dùng kháng sinh. Sau 48 tiếng, bạn có thể tiếp xúc bình thường vì bệnh sẽ không còn khả năng lây lan.
- Viện Hàn lâm Y sĩ Gia đình Mỹ (American Academy of Family Practice) đã tiến hành nghiên cứu cho thấy trong những hộ gia đình có một người mắc bệnh, nguy cơ người trong gia đình bị lây nhiễm bệnh lên đến 43%. Vì vậy, nên cẩn thận nếu người thân bị viêm họng liên cầu khuẩn và nên tránh tiếp xúc hết sức có thể.[2]
- Đối với người bệnh, bạn nên khuyên họ ở nhà, đặc biệt là trong những ngày đầu vẫn có khả năng lây bệnh. Nếu trẻ nhỏ hoặc thành viên trong gia đình bị bệnh, bạn nên cho họ ở nhà cho đến khi bệnh không thể lây cho người khác (người bệnh hết sốt hoặc đã uống kháng sinh ít nhất 24 tiếng). [3] Nếu bị viêm họng liên cầu khuẩn, bạn không nên ra ngoài để tránh vô tình lây bệnh cho người khác.
- Không cho trẻ đi học nếu có bạn trong lớp bị viêm họng liên cầu khuẩn.[3]
-
Vệ
sinh
đồ
vật
bị
nhiễm
khuẩn.
Nên
vệ
sinh
sạch
sẽ
đồ
vật
đã
tiếp
xúc
với
người
bệnh
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn.
Vi
khuẩn
gây
bệnh
dễ
lây
lan
và
sống
dai
nên
mọi
đồ
vật
người
bệnh
chạm
vào
đều
có
nguy
cơ
lây
vi
khuẩn
cho
vật
chủ
khác.
Để
ngăn
vi
khuẩn
lây
lan,
bạn
cần
rửa
sạch
tất
cả
vật
dụng
mà
người
bệnh
chạm
vào,
bao
gồm
quần
áo,
chăn
ga
gối
đệm,
bát
đĩa
(đặc
biệt
là
cốc
uống
nước),
ống
hút,
đồ
bạc
và
bất
cứ
vật
dụng
nào
có
nguy
cơ
nhiễm
vi
khuẩn
do
tiếp
xúc.[4]
- Cho vật dụng vào nước sôi và nước tẩy để tiêu diệt vi khuẩn. Nên thay đồ dùng mới nếu không thể áp dụng phương pháp này. Dùng nước tẩy không tẩy trôi màu đối với vật dụng dễ bị mất màu nếu tẩy thường xuyên.
- Đối với vật dụng không thể đem tẩy rửa, ví dụ như tay nắm cửa và quầy bếp, bạn có thể dùng miếng giẻ tẩm thuốc tẩy hoặc phun kháng khuẩn để loại bỏ vi khuẩn.
- Nên xử lý bàn chải đánh răng sau 2 ngày điều trị bằng kháng sinh.[5][2] Không cho thành viên trong gia đình dùng chung bàn chải đánh răng.[6]
-
Tránh
dùng
chung.
Không
nên
cho
người
bệnh
dùng
chung
đồ.
Không
uống
chung
cốc
hoặc
ăn
chung
đĩa
với
người
mắc
bệnh
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn.[6]
- Ngoài ra, không nên dùng chung vật dụng mềm như khăn ăn, giấy ăn, khăn tắm, chăn ga gối đệm hoặc đồ chơi mềm (như thú bông). [7]
-
Rửa
tay.
Rửa
tay
thường
xuyên,
đặc
biệt
là
khi
ở
chung
với
người
mắc
bệnh
là
cách
ngăn
ngừa
sự
lây
lan
của
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn.
Bệnh
rất
dễ
lây
lan
do
chúng
ta
thường
xuyên
chạm
tay
vào
mặt,
mũi
và
miệng.
Rửa
tay
thường
xuyên
bằng
nước
ấp
trong
khoảng
15-30
giây.
Dùng
xà
phòng
phù
hợp
và
rửa
sạch
mọi
vị
trí
trên
bàn
tay,
bao
gồm
giữa
các
ngón
tay
và
quanh
cổ
tay.
- Rửa tay quá lâu hoặc quá mạnh tay có thể làm tăng nguy cơ lây lan bệnh nhiễm khuẩn vì lớp da bảo vệ tay bị thương tổn ở mức độ vi mô, khiến vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Do đó, bạn chỉ nên rửa tay 15-30 giây để tránh làm tổn thương lớp da cần thiết.
- Nếu vô tình tiếp xúc với người bệnh, bạn nên tránh chạm tay lên miệng hoặc mũi và nên rửa tay ngay lập tức. Có thể dùng nước rửa tay chứa cồn trong trường hợp không có sẵn nước sạch và xà phòng.[5][2]
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi. [7] Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị nên dùng khăn giấy che miệng và mũi thay vì dùng tay. Nếu không có khăn giấy, bạn nên ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay thay vì bàn tay. Cách này giúp ngăn người bị viêm họng liên cầu khuẩn lây lan mầm bệnh khi chạm vào đồ vật. [8]
Tăng cường hệ miễn dịch[sửa]
- Nghỉ ngơi. Cơ thể cần được nghỉ chơi để chống lại bệnh nhiễm khuẩn. Người trong gia đình bị viêm họng liên cầu khuẩn cần được nghỉ ngơi đầy đủ nhưng bạn cũng không được để bản thân thiếu ngủ. Ngủ đủ giấc mỗi đêm sẽ giúp bạn luôn khỏe mạnh.[9]
- Tuân thủ chế độ ăn cân bằng. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch. Nên ăn chế độ ăn chứa nhiều loại rau củ quả tươi, cacbon-hydrat phức hợp và protein nạc. Nếu bạn không bị bệnh, chế độ ăn này sẽ giúp bạn luôn khỏe mạnh. Nếu bạn bị bệnh, chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng sẽ giúp bạn nhanh hồi phục.[9]
-
Bổ
sung
thêm
vitamin
C
và
D.
Nên
kết
hợp
thêm
nhiều
thực
phẩm
giàu
vitamin
C
và
D
vào
chế
độ
ăn.
Mặc
dù
chưa
có
nghiên
cứu
nào
cho
thấy
các
vitamin
này
ngăn
ngừa
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
nhưng
chúng
sẽ
giúp
tăng
cường
chức
năng
miễn
dịch,
từ
đó
cải
thiện
hệ
miễn
dịch
và
giúp
chống
lại
vi
khuẩn
trong
cơ
thể.
- Khi hệ miễn dịch khỏe mạnh, nếu tiếp xúc với vi khuẩn viêm họng liên cầu khuẩn, cơ thể sẽ có đủ kháng thể để chống lại vi khuẩn hiệu quả và ngăn ngừa bệnh nhiễm khuẩn.
- Ngay cả khi hệ miễn dịch được tăng cường, bạn cũng không nên tiếp xúc với vi khuẩn và vẫn nên áp dụng phương pháp phòng ngừa.[5][2]
- Nguồn thực phẩm giàu vitamin C gồm có hoa quả họ Cam, ớt, cà chua và khoai tây. Ngoài ra còn có kiwi, bông cải xanh, dâu tây, mầm cải Brussel và dưa vàng. Nhiều loại thức uống cũng được tăng cường vitamin C. [10]
- Cá nhiều chất béo như cá hồi, cá ngừ và cá thu đều giàu vitamin D. Sữa và nước ép tăng cường cũng giúp tăng cường bổ sung vitamin D. Ngoài ra, bạn có thể kích thích cơ thể tổng hợp vitamin D bằng cách tiếp xúc với ánh nắng (nhớ thoa kem chống nắng).[11]
- Bổ sung kẽm. Kẽm là nguyên tố cần thiết cho tế bào trong hệ miễn dịch. Để xây dựng hệ miễn dịch, bạn cần bổ sung kẽm mỗi ngày. Kẽm cung cấp nhiều dưỡng chất cần thiết cho chức năng của tế bào trong hệ miễn dịch. Thực phẩm giàu kẽm gồm có hải sản, thịt đỏ nạc, thịt gia cầm, đậu và ngũ cốc tăng cường. Ngoài ra, có thể uống thực phẩm chức năng bổ sung kẽm hàng ngày.
- Bổ sung vitamin A. Vitamin A thúc đẩy sản sinh một số tế bào trong cơ thể giúp tăng cường hệ miễn dịch. Ngoài ra, vitamin A còn giúp chống nhiễm khuẩn. Thiếu hụt vitamin A có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm khuẩn như viêm họng liên cầu khuẩn. Nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin A như khoai lang, rau bina (cải bó xôi), cà rốt, bí đỏ, gan bò, dưa vàng, xoài, đậu mắt đen, bông cải xanh và ớt.
Hiểu rõ về viêm họng liên cầu khuẩn[sửa]
- Nhận biết phương thức lây lan bệnh. Phòng ngừa là bước cần thiết vì viêm họng liên cầu khuẩn rất dễ lây lan. Bệnh lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc với dịch tiết nhiễm khuẩn, từ việc bắt tay với người chưa rửa tay sạch cho đến tiếp xúc thân mật như hôn. Nguyên nhân thường là do người bệnh dùng tay lau mũi hoặc miệng rồi chạm vào người/vật khác. Vi khuẩn có thể tồn tại trên vật chủ vài ngày và trên bề mặt khô ráo đến 6 tháng.[14][15]
- Nhận biết về thời gian ủ bệnh. Thời gian ủ bệnh hay thời gian xuất hiện triệu chứng là từ 1-3 ngày. Tức bạn có thể sẽ không cảm thấy mệt mỏi hoặc không biết rằng mình bị bệnh và vô tình tiếp xúc với người khác.
-
Nhận
biết
triệu
chứng.
Triệu
chứng
phổ
biến
nhất
của
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
là
đau
họng
dữ
dội,
đau
khi
nuốt
và
sốt
hơn
38
độ
C.
Ngoài
ra,
người
bệnh
có
thể
bị
sưng
cổ
họng
hoặc
đau
đầu.
Triệu
chứng
đau
bụng
và
nôn
mửa
có
thể
xuất
hiện
ở
trẻ
nhỏ.[18]
- Nếu quan sát kỹ cổ họng, bạn sẽ thấy amiđan sưng đỏ, cùng với khối mủ hay dịch tiết dài màu trắng trên amiđan.
- Đôi khi, viêm họng liên cầu khuẩn có thể dẫn đến sốt tinh hồng nhiệt, bệnh viêm có triệu chứng giống viêm họng liên cầu khuẩn đi kèm phát ban sần sùi có thể xuất hiện bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Phát ban không gây ngứa. Trước khi bị phát ban, người bệnh có thể bị đau bụng hoặc nôn mửa, đặc biệt là ở trẻ em. [19]
- Đôi khi, amiđan sưng to và đau có thể hình thành áp-xe gần amiđan và cần được phẫu thuật dẫn lưu. Phẫu thuật dẫn lưu có thể được thực hiện tại phòng khám của bác sĩ hoặc bác sĩ có thể quyết định điều trị bằng kháng sinh mạnh.[5]
- Bạn nên tiếp nhận điều trị nếu xuất hiện túi mủ trắng dài trên amiđan và bị sốt. Triệu chứng này có thể nhận biết bằng mắt thường.
- Nếu sốt không khỏi sau 2-3 ngày và đau họng dữ dội, bạn nên đi khám bác sĩ để được xét nghiệm viêm họng liên cầu khuẩn.
-
Chẩn
đoán
bệnh.
Chẩn
đoán
thường
được
xác
định
mang
tính
lâm
sàng
và
bạn
cũng
có
thể
tự
đoán
bệnh
dựa
trên
túi
mủ
trắng
đặc
trưng
trên
amiđan.
Trong
những
năm
gần
đây,
xét
nghiệm
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
nhanh
chóng
đã
giúp
các
chuyên
gia
lâm
sàng
có
thể
chẩn
đoán
bệnh
ngay
tại
phòng
khám.
Mặc
dù
vậy,
dựa
trên
tình
trạng
sốt,
túi
mủ
và
cơn
đau
họng
dữ
dội
ở
người
bị
nghi
ngờ
mắc
bệnh
mà
ta
cũng
có
thể
chẩn
đoán
chính
xác.
- Cũng có nhiều xét nghiệm khác nhưng thường không cần thiết.[5]
- Trẻ nhỏ thường được xét nghiệm bằng xét nghiệm kháng nguyên nhanh chóng, tức xét nghiệm giúp phát hiện kháng nguyên (chất tạo ra phản ứng miễn dịch trong cơ thể) trong cổ họng trong vòng vài phút. Vì trẻ nhỏ dễ mắc biến chứng viêm họng liên cầu khuẩn nên bác sĩ có thể sẽ dùng xét nghiệm này để chẩn đoán trước. Nếu không thể đưa ra kết luận, bác sĩ sẽ tiến hành cấy mẫu bệnh và xét nghiệm này sẽ mất vài ngày.[20]
-
Điều
trị
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn.
Ở
một
số
quốc
gia
như
Mỹ,
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
thường
được
điều
trị
bằng
kháng
sinh.
Bác
sĩ
sẽ
chẩn
đoán
bệnh
và
kê
thuốc
kháng
sinh
thuộc
nhóm
Penicillin,
cùng
với
thuốc
kháng
sinh
phổ
biến
nhất
Amoxicillin.
Hoặc
bác
sĩ
sẽ
kê
thuốc
kháng
sinh
khác
nếu
bạn
dị
ứng
với
Penicillin
hoặc
Amoxicillin.
Kháng
sinh
phải
được
uống
theo
chỉ
dẫn
của
bác
sĩ.
- Thông thường, bạn sẽ thấy khỏe hơn trong vòng 48 tiếng. Nếu không, hãy yêu cầu điều trị tiếp vì có thể bạn đã nhiễm chủng liên cầu khuẩn kháng thuốc hoặc khởi phát nhiễm khuẩn áp-xe.[21]
- Luôn phải uống hết liều kháng sinh được bác sĩ kê đơn, ngay cả khi đã cảm thấy khỏe hơn. Nếu không, vi khuẩn còn sót lại sẽ trở nên mạnh hơn vi khuẩn đã bị kháng sinh tiêu diệt và sẽ kháng thuốc. Vi khuẩn kháng thuốc sẽ khó điều trị và chữa khỏi.[22]
-
Tham
khảo
ý
kiến
bác
sĩ
nếu
mắc
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
thường
xuyên.
Nếu
thường
xuyên
bị
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
hoặc
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
quá
nặng
và
khó
điều
trị,
bạn
nên
trao
đổi
với
bác
sĩ.
Bác
sĩ
có
thể
giới
thiệu
bạn
đi
khám
bác
sĩ
tai-mũi-họng
để
trao
đổi
về
việc
cắt
amiđan.
Mặc
dù
không
hoàn
toàn
ngăn
ngừa
tình
trạng
viêm
họng
liên
cầu
khuẩn
tái
phát
nhưng
cách
này
có
thể
giúp
ích,
đặc
biệt
là
ở
trẻ
nhỏ.[23]
- Viêm họng liên cầu khuẩn nghiêm trọng có dấu hiệu như sốt ít nhất 38 độ C, hạch bạch huyết ở cổ bị sưng hoặc đau, và/hoặc ủ trắng trên amiđan.
Cảnh báo[sửa]
- Phải đi khám viêm họng liên cầu khuẩn ngay khi nghi ngờ bản thân hoặc trẻ nhỏ bị mắc bệnh. Viêm họng liên cầu khuẩn có thể lây lan đến những bộ phận khác trên cơ thể và gây viêm, bao gồm sốt tinh hồng nhiệt, viêm thận và sốt thấp khớp. Trẻ nhỏ đặc biệt dễ mắc những biến chứng này. [24]
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://www.cancer.gov/Common/PopUps/popDefinition.aspx?id=46024&version=Patient&language=English
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Beth Choly MD, Diagnosis and Treatment of Streptococcal Pharyngitis, American Family Physician 2009, March 1, 79:5, 383-390
- ↑ 3,0 3,1 http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/strep-throat.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/basics/prevention/con-20022811
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Best, W, Graham, M, Leitner, R et al, Public Health Agency Of Canada, Steptococcus Pyogenes, Pathogens Safety and Data Sheet Infectious Substances, 2004
- ↑ 6,0 6,1 http://www.cdc.gov/Features/strepthroat/
- ↑ 7,0 7,1 http://www.emedicinehealth.com/strep_throat/page8_em.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/flu/pdf/protect/cdc_cough.pdf
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 http://www.health.harvard.edu/staying-healthy/how-to-boost-your-immune-system
- ↑ https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminC-HealthProfessional/#h3
- ↑ https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/#h3
- ↑ http://www.doctoroz.com/slideshow/zinc-grocery-list
- ↑ http://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminA-HealthProfessional/#h3
- ↑ http://www.phac-aspc.gc.ca/lab-bio/res/psds-ftss/strep-pyogenes-eng.php
- ↑ Bernaldo de Quiros, J. C., Moreno, S., Cercenado, E., Diaz, D., Berenguer, J., Miralles, P., Catalan, P., & Bouza, E. (1997). Group A streptococcal bacteremia. A 10-year prospective study. Medicine, 76(4), 238-248.
- ↑ (The Committee of Infectious Disease, American Academy of Pediatrics. Severe Invasive Group A Streptococcal Infections: A Subject Review, Pediatrics, Vol 1101, no.1, Jan 1998, 131-140
- ↑ >http://www.phac-aspc.gc.ca/lab-bio/res/psds-ftss/strep-pyogenes-eng.php#note22
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/basics/symptoms/con-20022811
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/basics/complications/con-20022811
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/basics/tests-diagnosis/con-20022811
- ↑ Stanford T Shulman, Alan Bisno, Herbert Clegg, Clinical Practice Guidelines for Diagnosis and Management of Group A Streptococcal Pharygnitis 2012: An Update by the Infectious Disease Society of America. Clinical Infectious Diseases, 2012 Sept 9, doi 10.1093/cid/cis629
- ↑ http://www.cdc.gov/drugresistance/
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/expert-answers/recurring-strep-throat/faq-20058360
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/strep-throat/basics/complications/CON-20022811