Trở nên quyết đoán mà không tỏ vẻ thô lỗ

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Quyết đoán là kỹ năng giao tiếp cũng như hành vi. Người quyết đoán bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc của mình một cách trực tiếp và phù hợp. Họ cũng tôn trọng suy nghĩ, cảm xúc, và niềm tin của người khác.[1] Hiểu rõ cách để trở nên quyết đoán mà không tỏ vẻ thô lỗ hoặc hung hăng là kỹ năng sống khá quan trọng.

Các bước[sửa]

Giao tiếp Một cách Quyết đoán[sửa]

  1. Xác định nhu cầu và cảm xúc của bản thân. Xem xét khoảng thời gian mà bạn cảm thấy như mọi người không tôn trọng bạn. Suy nghĩ về tình huống khiến bạn cảm thấy như bị đàn áp. Sau đó, hãy suy nghĩ xem liệu bạn muốn được đối xử như thế nào trong những tình huống này.
    • Khi bạn xác định được nhu cầu và cảm xúc của bản thân, bạn có thể phát triển kỳ vọng về cách đối xử mà bạn mong muốn được nhận trong tương lai.
  2. Thiết lập ranh giới rõ ràng trong tâm trí. Bạn nên biết rõ bản thân sẵn sàng làm gì hoặc hành động nào có nghĩa là bạn đang đi quá đà. Nếu bạn biết rõ giới hạn của bản thân, bạn sẽ không phải tìm kiếm nó khi đang trong tình huống căng thẳng.[2]
    • Ví dụ, nếu anh/em trai của bạn thường xuyên hỏi vay tiền bạn, và bạn không biết cách để đối phó với điều này, bạn có thể suy nghĩ về số tiền chính xác mà bạn sẵn sàng cho anh/em trai của bạn vay mượn. Nếu bạn không muốn cung cấp thêm tiền bạc cho người đó, bạn nên biết rõ điều này trước khi tiến hành nói chuyện với anh ta và sẵn sàng khẳng định ranh giới của chính mình.
  3. Giải thích cảm xúc và nhu cầu của bản thân. Khi bạn trở nên quyết đoán, bạn sẽ có thể giải thích cảm xúc và nhu cầu của bản thân mà không tỏ vẻ thô lỗ hoặc hung hăng. Kỹ năng này sẽ giúp bạn vừa có thể bảo vệ chính mình và vừa có thể đối xử với người khác bằng sự tôn trọng.[3] Bạn nên truyền tải ý kiến, suy nghĩ và cảm xúc của bản thân với thái độ tôn trọng. Nếu bạn cảm thấy không chắc chắn về việc bày tỏ cảm xúc của chính mình, đầu tiên, bạn có thể viết chúng ra giấy hoặc luyện tập trình bày điều mà bạn muốn nói.[3]
    • Ví dụ, có lẽ là bạn muốn được tăng lương nhưng bạn vẫn chưa tìm thấy phương pháp thích hợp để nói về vấn đề này. Phương pháp tốt nhất có thể là có được cơ hội để được sếp lắng nghe và chấp nhận yêu cầu tăng lương của bạn.
  4. Hãy thẳng thắn. Sẽ khó để nói với một người nào đó về điều mà bạn muốn, đặc biệt nếu tử tế là một trong những phẩm chất mạnh mẽ của bạn. Bạn có thể cảm thấy rằng bộc lộ suy nghĩ thật sự của bản thân có vẻ khá thô lỗ. Tuy nhiên, trong thực tế, hành động này không hề thô lỗ. Vòng vo sẽ chỉ khiến bạn trông có vẻ thụ động hoặc dễ thay đổi. Lập kế hoạch sử dụng sự tự nhận thức và sức mạnh của bản thân để có thể thực hiện những điều bạn muốn mà không phải tranh cãi.[4]
    • Không nên nói tránh chỉ để mọi chuyện trở nên dễ chịu hơn. Ví dụ, nếu bạn muốn dì của bạn ngừng sang nhà bạn mà không báo trước, bạn có thể nói một điều gì đó chẳng hạn như "Dì Hoa, dì nên gọi điện báo trước cho con mỗi khi dì muốn sang nhà con để con có thời gian chuẩn bị". Bạn không nên nói rằng "Dì Hoa, dì có thể gọi điện báo trước cho con mỗi khi dì muốn sang nhà con được không? Nhưng chỉ khi dì cảm thấy tiện, con cũng không phiền nếu dì sang nhà mà không báo trước".
  5. Không nên xin lỗi khi bạn đưa ra ý kiến hoặc nhu cầu riêng của bản thân. Khi bạn trở nên quyết đoán, bạn sở hữu cảm xúc và nhu cầu của chính mình, và bạn hoàn toàn cảm thấy có lý do chính đáng để thực hiện điều này. Không nên xin lỗi khi yêu cầu điều mà bạn muốn.[3]
  6. Thực hành phương pháp giao tiếp quyết đoán phi ngôn ngữ. Giao tiếp diễn ra thông qua từ ngữ và ngôn ngữ cơ thể.[5] Cách bạn bày tỏ địa vị của bản thân sẽ tác động đến cách mà người khác tiếp nhận nó. Để có thể giao tiếp một cách quyết đoán thông qua yếu tố phi ngôn ngữ, bạn có thể rèn luyện một vài kỹ năng sau:
    • Duy trì giao tiếp bằng mắt.
    • Đứng hoặc ngồi với tư thế tốt.
    • Nói chuyện với giọng điệu và âm lượng phù hợp.
    • Giữ cho cơ thể luôn thư giãn và bình tĩnh.
  7. Bày tỏ sự cảm kích đối với người khác. Khi bạn giao tiếp một cách quyết đoán, bạn cũng có thể nhận thức được sự đóng góp của đối phương. Bạn vẫn có thể đưa ra yêu cầu về điều bạn muốn, nhưng bạn cũng cần phải nhận thức được khi đối phương nhượng bộ hoặc truyền tải cảm xúc của bản thân họ.[1] Nếu không, họ có thể sẽ cảm thấy rằng bạn không chú tâm và thô lỗ với họ.
  8. Quản lý sự căng thẳng của bản thân. Khi bạn căng thẳng, bạn thường sẽ cảm thấy rằng bạn không thể kiểm soát tình huống. Điều này có thể ảnh hưởng đến cách phản ứng của bạn trong tình huống cụ thể. Bạn có thể sẽ dễ dàng hồi đáp theo cách hung hăng và thụ động. Quản lý căng thẳng là điều không thể thiếu để giao tiếp một cách quyết đoán.[6]
  9. Lựa chọn thời điểm phù hợp để bắt đầu cuộc trò chuyện. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc đói bụng, bạn nên chờ cho đến khi bạn giải quyết vấn đề này trước khi bắt đầu một cuộc trò chuyện. Bạn có thể sẽ đánh mất sự bình tĩnh của bản thân một cách nhanh chóng và có vẻ như là một người thô lỗ nếu bạn không cảm thấy thoải mái.[3]
  10. Luyện tập và kiên nhẫn. Cần phải có thời gian và sự luyện tập để có thể trở nên quyết đoán. Bạn có thể bắt đầu bằng việc rèn luyện kỹ thuật bày tỏ sự quyết đoán trong tình huống nhỏ nhặt, chẳng hạn như nói với bạn bè của bạn rằng bạn không muốn xem một bộ phim nào đó. Tiến hành xây dựng bản thân dựa trên từng trải nghiệm và bạn sẽ sớm nhận thấy rằng bạn cũng có thể trở nên quyết đoán trong các tình huống khác.[7]

Kỹ thuật Bày tỏ Sự quyết đoán[sửa]

  1. Sử dụng kỹ thuật lặp đi lặp lại. Trong phương pháp này, bạn có thể bình tĩnh xác định lại cảm xúc hoặc nhu cầu của bản thân mỗi khi một người nào đó cố gắng tranh cãi hoặc gây xao nhãng cho bạn. (Ví dụ, "Làm ơn ngừng ngay các trò đùa phân biệt giới tính của bạn đi". "Tôi chẳng thấy chúng hài hước chút nào"). Đây là phương pháp để bạn có thể gắn bó với các nguyên tắc của bản thân mà không tỏ vẻ thiếu tôn trọng người khác.[8]
    • Ví dụ, bạn muốn trả lại đồ vật bị hư hỏng cho cửa hàng để yêu cầu hoàn tiền. Nếu người bán hàng cố gắng đưa ra biện pháp thay thế khác (sửa chữa vật dụng đó hoặc nói với bạn rằng nó không bị hỏng), bạn nên lặp lại rằng bạn muốn được hoàn tiền.
    • Kỹ thuật này sẽ giúp bạn bày tỏ sự quyết đoán ma không tỏ vẻ thô lỗ vì nó cho phép bạn đưa ra quan điểm của mình bằng cách nêu rõ điều bạn muốn theo cách không hề xúc phạm đến người khác. Ngôn ngữ cơ thể và giọng điệu là yếu tố rất quan trọng trong kỹ thuật này. Bạn sẽ không muốn la hét hoặc đối xử tệ với người khác. Câu nói đơn giản của bạn cũng đã đủ mạnh mẽ.
  2. Thử qua kỹ thuật “tung hỏa mù”. Bạn có thể sử dụng cụm từ “Có thể bạn đã đúng” khi một người nào đó đang cố gắng lôi kéo bạn vào một cuộc tranh cãi. Bằng cách này, bạn nhận thức được rằng quan điểm của đối phương có giá trị, nhưng bạn duy trì sự tự tin trong địa vị của chính mình. Chấp nhận không có nghĩa là bạn nhún nhường và thay đổi suy nghĩ của mình.[3]
    • Ví dụ, nếu một người nào đó nói rằng “Kiểu tóc của bạn trong thật ngốc nghếch”, bạn có thể đáp lại rằng “Có thể bạn đã đúng”. Họ sẽ tiếp tục nói rằng: “Bạn không nghe tôi nói à? Bạn trong như một kẻ thua cuộc”. Bạn nên đáp lại bằng câu nói “Có lẽ là bạn nói đúng, nhưng nó sẽ mọc trở lại”.
    • Phương pháp này sẽ đem lại sự quyết đoán chứ không phải thô lỗ. Bởi vì bạn đồng ý với người phản đối bạn, bạn đã “giội gáo nước lạnh” vào cuộc tranh cãi của họ và ngăn cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng hơn. Sẽ khó để người khác tranh cãi với bạn khi bạn tỏ vẻ như bạn đồng ý với họ. Ngoài ra, nói rằng “‘có thể’ bạn đã đúng” không có ý khẳng định rằng kẻ bắt nạt hoàn toàn đúng, mà nó chỉ có nghĩa là họ có thể đúng. Bất kỳ người nào cũng có quyền bộc lộ ý kiến riêng của bản thân.
  3. Sử dụng lời tuyên bố bắt đầu từ chủ từ Tôi. Đây là kỹ thuật phổ biến được dạy trong hầu hết mọi khóa huấn luyện sự quyết đoán. Lời tuyên bố bắt đầu từ chủ từ Tôi là khi bạn bắt đầu câu nói bằng từ “Tôi…”. Đây là kỹ thuật khá thành công bởi vì nó giúp bạn tập trung vào nhu cầu của bản thân mà không dồn ép đối phương. Bạn cho phép đối phương suy nghĩ, cảm nhận và hành động theo những gì mà họ nghĩ rằng đó là điều tốt nhất dành cho họ.
    • Sử dụng câu nói bắt đầu với từ Tôi là kỹ thuật bộc lộ sự quyết đoán thay vì thô lỗ bởi vì bạn đang chịu trách nhiệm trước cảm xúc của bản thân. Bạn không đang đổ lỗi cho đối phương. Lời tuyên bố với từ “Tôi” là cách khá tốt để gợi mở cuộc trò chuyện và từ đó có thể giúp bạn giải quyết vấn đề.
    • Ví dụ cho câu nói chủ từ Tôi như sau: “Tôi cảm thấy rất tức giận khi bạn có thái độ mỉa mai”, “Tôi cảm thấy như bị sỉ nhục khi bạn đặt mong muốn của bản thân mình lên hàng đầu thay vì khao khát của tôi”, hoặc “Tôi cảm thấy bị tổn thương khi bạn nói chuyện với tôi như vậy”.
  4. Trở nên lịch sự nhưng cứng rắn. Bạn nên nhớ không được vượt khỏi phạm vi của thái độ lịch sự trong khi vẫn thể hiện chính mình. Sau khi bạn đã trình bày những điều mà bạn muốn nói, bạn nên lắng nghe đối phương. Không cần phải lên giọng để họ có thể lắng nghe bạn. Duy trì sự bình tĩnh và tự chủ sẽ khiến bạn mạnh mẽ hơn (và lịch sự hơn).
    • Điều này có nghĩa là bạn nên tránh mỉm cười hoặc khúc khích sau khi bày tỏ ý kiến của mình. Bạn có thể tỏ thái độ lịch sự mà không hạ thấp bản thân. Bạn chỉ nên sử dụng phương pháp này để cải thiện tâm trạng nếu nó phù hợp với điều mà bạn đang trình bày.

Nhận thức Sự khác nhau giữa Quyết đoán và Thô lỗ[sửa]

  1. Hiểu rõ bản chất của sự thô lỗ. Thô lỗ là sự thiếu hụt thái độ tôn trọng đối với người khác, đối với cảm xúc, niềm tin, và quan điểm của họ. Khi một người nào đó thô lỗ, họ thường tỏ thái độ châm biếm, tức giận, lăng mạ hoặc bắt nạt.
    • Sự thô lỗ có thể bao gồm la hét, sử dụng ngôn ngữ xúc phạm, hăm dọa, cử chỉ đe dọa chẳng hạn như chỉ trỏ hoặc thậm chí xô đẩy.[9]
    • Ví dụ: Hải và Hùng đã xếp hàng cả đêm để chờ mua vé cho buổi hòa nhạc. Họ khá hào hứng khi cuối cùng hàng người cũng bắt đầu di chuyển. Họ đã tiết kiệm trong nhiều tuần để có thể có đủ tiền để mua vé. Bỗng dưng, một nhóm những gã đàn ông lớn tuổi hơn họ bắt đầu chen lấn để có thể xếp hàng trước Hải và Hùng. “Này, chúng tôi đã xếp hàng cả đêm. Ông không thể chen ngang như vậy”, Hải nói. “Nghe này, thằng nhãi con, ta sẽ không di chuyển đi đâu hết nên chú mày im đi”, một trong những kẻ bắt nạt la hét trong khi áp sát mặt hắn vào mặt Hải và thúc ngón tay vào ngực Hải để nhấn mạnh lời nói của mình.
    • Như là một ví dụ minh họa về sự thô lỗ, kẻ bắt nạt không tỏ thái độ tôn trọng quyền lợi và quan điểm của Hải và Hùng. Hắn ta đang sỉ nhục, đang la hét, sử dụng ngôn ngữ xúc phạm và thể hiện sự đe dọa thông qua ngôn ngữ cơ thể của mình.
  2. Hiểu rõ ý nghĩa của việc trở nên quyết đoán. Trở nên quyết đoán là “bộc lộ bản thân một cách hiệu quả và bảo vệ quan điểm của mình, đồng thời tôn trọng quyền lợi và niềm tin của người khác”.[2] Sự quyết đoán bao gồm tất cả mọi kỹ năng giao tiếp, có nghĩa là từ ngữ, hành động, ngôn ngữ cơ thể, giọng điệu và nét mặt của bạn. Khi một người giao tiếp một cách quyết đoán, họ sẽ sử dụng hài hòa tất cả mọi yếu tố này. Nói một cách đơn giản, sự quyết đoán là trở nên tự tin mà không hung hăng.
  3. Nhận thức được rằng người quyết đoán luôn kiểm soát sự tức giận của bản thân. Thỉnh thoảng, bạn sẽ cảm thấy giận dữ, và đôi khi, sự tức giận của bạn sẽ hoàn toàn hợp lý. Người quyết đoán sẽ lên tiếng, duy trì sự tôn trọng và phát biểu ý kiến một cách mạnh mẽ khi cần thiết, trong khi người hung hăng sẽ tỏ thái độ đả kích (thông qua hành động hoặc lời nói).
    • Người quyết đoán phê bình về suy nghĩ/hành vi, chứ không phải về cá nhân. "Những lời nhận xét phân biệt chủng tộc của bạn về Mai thật quá đáng" hoàn toàn khác biệt với "Bạn là một kẻ phân biệt chủng tộc".
  4. Nhìn nhận sự tôn trọng đối với người khác. Sự quyết đoán bắt nguồn từ sự tôn trọng lẫn nhau. Nếu cả hai bên không tôn trọng nhau, bạn sẽ không thể giao tiếp một cách quyết đoán. Thay vào đó, cuộc đối thoại sẽ được lắp đầy bằng sự hung hăng hoặc tiêu cực. Khi bạn tôn trọng cảm xúc của người khác, bạn có thể đạt được điều bạn muốn mà không cần phải xúc phạm họ.[1]

Nhìn nhận Phong cách Giao tiếp của Bản thân[sửa]

  1. Nhận thức phản ứng hung hăng. Chúng ta học hỏi phong cách giao tiếp từ những năm tháng đầu đời, vì vậy, sẽ khó để nhận thức được bản chất của sự quyết đoán.[10] Nếu một đứa trẻ quan sát sự tương tác hung hăng, chúng sẽ bắt chước phong cách đó. Một người nào đó có thể sẽ phản ứng hung hãn với bạn khi bạn có được điều bạn muốn. Người còn lại sẽ bị dồn vào thế phòng ngự và cảm thấy bị đeo dọa.[3] Phản ứng hung hăng có thể trông như sau:
    • Một người nói rằng “Khách mời sẽ đến bất cứ lúc nào. Bạn có thể đem cho tôi một chiếc áo sơ mi sạch ngay bây giờ được không?”. Người còn lại sẽ đáp lại rằng “Tôi cần phải chuẩn bị thức ăn sẵn sàng. Tại sao bạn lại không ngừng chây lười và tự đi lấy chiếc áo sơ mi của bạn đi?”. Cả hai người đều đang giao tiếp một cách hung hăng. Mỗi người đều đang cố gắng để đạt được điều mà họ cần mà không quan tâm đến nhu cầu của đối phương.
  2. Nhìn nhận phản ứng thụ động. Khi một người nào đó có được điều mà họ muốn từ một tình huống nào đó, điều này có thể khiến bạn cảm thấy bực bội, tức giận hoặc bị lợi dụng. Nếu bạn phản ứng một cách thụ động, bạn sẽ không thể đứng lên bảo vệ nhu cầu của bản thân.[3] Phản ứng thụ động có thể trông như sau:
    • Một người nói rằng “Khách mời sẽ đến bất cứ lúc nào. Bạn có thể đem cho tôi một chiếc áo sơ mi sạch ngay bây giờ được không?”. Người còn lại sẽ đáp lại rằng “Được thôi. Tôi nghĩ rằng thức ăn sẽ phải hoàn thành trễ. Đừng đổ lỗi cho tôi nếu mọi người than phiền”. Người đầu tiên vẫn đang tỏ thái độ hung hăng và người thứ hai đang hồi đáp một cách thụ động. Một người đạt được điều mình muốn trong khi người còn lại không cố gắng bảo vệ nhu cầu của mình.
  3. Xác định xem liệu bạn có đang sử dụng sự quyết đoán một chiều. Ngay cả khi đối phương đang trở nên hung hăng hoặc thụ động, bạn nên đáp lại bằng sự quyết đoán. Khẳng định quyền lợi và cảm xúc của bản thân bằng cách trình bày cho đối phương biết về điều mà bạn không thích. Hãy nói với người đó về nhu cầu của bạn.[3]
    • Một người nào đó có thể nói rằng “Khách mời sẽ đến bất cứ lúc nào. Bạn có thể đem cho tôi một chiếc áo sơ mi sạch ngay bây giờ được không?”. Người còn lại có thể đáp lại bằng câu nói quyết đoán chẳng hạn như “Áo sơ mi đang được treo trong tủ. Tôi cần phải chuẩn bị thức ăn sẵn sàng”. Mặc dù người yêu cầu của người đầu tiên vẫn có vẻ hung hãn và mỉa mai, người thứ hai đã có thể đáp lại một cách quyết đoán. Người đó có thể tiếp tục khẳng định quyền lợi và cảm xúc của chính mình bằng cách nói với người đầu tiên rằng cô ta/anh ta không thích sự châm biếm và cô ta/anh ta sẽ vô cùng cảm kích nếu người đó có thể nhận thấy rằng cả hai đều đang bận rộn chuẩn bị sẵn sàng cho buổi tiệc.
  4. Nhận thức phản ứng quyết đoán. Đối với phản ứng quyết đoán, cả bạn và người còn lại đều sẽ cảm thấy được tôn trọng và được lắng nghe.[3] Ngay cả khi bạn đã học cách để phản ứng một cách hung hăng hoặc thụ động, bạn vẫn có thể học cách để giao tiếp quyết đoán và tôn trọng.[6]
    • Một người nói rằng “Khách mời sẽ đến bất cứ lúc nào. Bạn có thể đem cho tôi một chiếc áo sơ mi sạch ngay bây giờ được không?”. Người còn lại sẽ đáp lại rằng “Vâng, có rất nhiều chiếc áo sạch trong tủ. Nhưng tôi cần thêm 5 phút để hoàn thành món ăn”. Cả hai người đã có thể nêu lên nhu cầu của họ trong khi vẫn tỏ thái độ tôn trọng với người còn lại.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]



Liên kết đến đây