Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Hóa

Lời giới thiệu

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học”; “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đào tạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậy và công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kỳ, cuối năm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học; đánh giá của nhà trường với đánh giá của gia đình và của xã hội”. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tăng cường đổi mới kiểm tra đánh giá (KTĐG) thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy học (PPDH), trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đã tập trung chỉ đạo đổi mới các hoạt động này nhằm tạo ra sự chuyển biến cơ bản về tổ chức hoạt động dạy học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong các trường trung học.

Nhằm góp phần hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên trung học về nhận thức và kĩ thuật biên soạn câu hỏi/bài tập để KTĐG kết quả học tập của học sinh theo định hướng năng lực, Vụ Giáo dục Trung học phối hợp với Chương trình phát triển Giáo dục Trung học tổ chức biên soạn tài liệu: Dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh để phục vụ trong đợt tập huấn cán bộ quản lý, giáo viên về đổi mới KTĐG theo định hướng phát triển năng lực học sinh trường trung học.

Tài liệu biên soạn gồm bốn phần:

• Phần thứ nhất: Đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá trong giáo dục trung học phổ thông theo định hướng tiếp cận năng lực.
• Phần thứ hai: Dạy học theo định hướng năng lực.
• Phần thứ ba: Kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực.
• Phần thứ tư: Tổ chức thực hiện tại các địa phương.

Tài liệu có tham khảo các nguồn tư liệu liên quan đến đổi mới PPDH và đổi mới KTĐG của các tác giả trong và ngoài nước và các nguồn thông tin quản lý của Bộ và các Sở GDĐT.

Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng nhưng chắc chắn tài liệu không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp và các học viên để nhóm biên soạn hoàn thiện tài liệu sau đợt tập huấn.

Trân trọng!

Nhóm biên soạn tài liệu

Phần I: Định hướng đổi mới đồng bộ PPDH, KTĐG trong giáo dục THPT theo hướng tiếp cận năng lực

Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất; đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề, coi trọng cả kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra đánh giá trong quá trình học tập để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động dạy học và giáo dục.

Trước bối cảnh đó và để chuẩn bị cho quá trình đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015, cần thiết phải đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phát triển năng lực người học.

I - Vài nét về thực trạng dạy học ở trường THPT

1. Những kết quả bước đầu của việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá
2. Những mặt hạn chế của hoạt động đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá ở trường trung học phổ thông
3. Một số nguyên nhân dẫn đến hạn chế của việc đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá

II - Đổi mới các yếu tố cơ bản của chương trình GDPT

1. Một số quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục trung học
2. Những định hướng đổi mới chương trình giáo dục phổ thông
3. Mối quan hệ giữa năng lực với kiến thức, kĩ năng, thái độ

III - Đổi mới PPDH ở trường trung học

1. Đổi mới phương pháp dạy học nhằm chú trọng phát triển năng lực của học sinh
2. Một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học

IV - Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh

Đổi mới phương pháp dạy học cần gắn liền với đổi mới về đánh giá quá trình dạy học cũng như đổi mới việc kiểm tra và đánh giá thành tích học tập của học sinh. Đánh giá kết quả học tập là quá trình thu thập thông tin, phân tích và xử lý thông tin, giải thích thực trạng việc đạt mục tiêu giáo dục, tìm hiểu nguyên nhân, ra những quyết định sư phạm giúp học sinh học tập ngày càng tiến bộ.

1. Định hướng đổi mới kiểm tra, đánh giá hoạt động học tập của học sinh
2. Đánh giá theo năng lực
3. Một số yêu cầu đối với kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
4. Định hướng xây dựng câu hỏi, bài tập đánh giá năng lực học sinh

Phần II: Dạy học theo định hướng tiếp cận năng lực trong môn Hoá học THPT

I - Mục tiêu của môn Hóa học và những năng lực chuyên biệt của môn Hóa học trong trường trung học phổ thông

1. Mục tiêu chung của môn Hóa học trong nhà trường phổ thông
2. Mục tiêu giáo dục môn hóa học cấp THPT
3. Năng lực chuyên biệt của môn hóa học trong nhà trường THPT

II - Giới thiệu một số phương pháp dạy học đặc trưng cho môn Hóa học nhằm hướng tới những năng lực chung cốt lõi và chuyên biệt của môn học trong trường THPT

Các phương pháp dạy học tích cực nói chung như phương pháp dạy học đàm thoại phát hiện, PPDH phát hiện và GQVĐ, PPDH theo hợp đồng , theo góc , dạy học tích hợp , dạy học hợp tác theo nhóm …đều là những PPDH góp phần hướng tới hình thành và phát triển những năng lực chung cốt lõi và chuyên biệt cho HS ( xem phụ lục), dưới đây chúng tôi trình bày cụ thể một số PPDH đặc trưng cho môn hóa học

1. Sử dụng thí nghiệm và các phương tiện trực quan khác trong dạy học hoá học
2. Tăng cường xây dựng và sử dụng bài tập hóa học theo định hướng phát triển năng lực cho học sinh

Tài liệu tham khảo

Mời bạn đón đọc các bài viết tiếp theo bằng cách đăng kí nhận tin bài viết qua email hoặc like fanpage Thuvienkhoahoc.com để nhận được thông báo khi có cập nhật mới.

Nguồn

• Tài liệu tập huấn Dạy học và kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh; môn Hóa học cấp trung học phổ thông; Vụ Giáo dục trung học; 2014

Xem thêm

• Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Vật lí
• Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Toán
• Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Sinh

Bài liên quan

• Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Sinh
• Kinh nghiệm quốc tế về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực
• Kinh nghiệm của Việt Nam về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học
• Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học
• Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học
• Đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh
• Phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực
• Định hướng chuẩn đầu ra về phẩm chất và năng lực của chương trình giáo dục cấp THPT
• Chương trình giáo dục định hướng phát triển năng lực
• Định hướng xây dựng câu hỏi, bài tập đánh giá năng lực học sinh
• Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh cấp trung học phổ thông môn Vật lí
• Chương trình giáo dục định hướng nội dung dạy học
• Mối quan hệ giữa năng lực với kiến thức, kĩ năng, thái độ
• Một số yêu cầu đối với kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo năng lực

Xem thêm liên kết đến trang này.