VLOS:Tin chọn lọc Khoa học nghệ thuật/2007/Tuần 15

VLOS: Nói tới nghệ thuật điêu khắc đá trong dòng chảy văn hóa không thể thiếu được tượng Phật bằng đá, bia đá, tảng đá kê chân cột. Những tảng đá kê chân cột chạm hoa văn cánh sen tồn tại rất nhiều trong những ngôi chùa cổ ở Bắc Bộ, trở thành mảng văn hóa mạnh mẽ thời Lý - Trần. Trong những chất liệu tạo nên di vật Phật giáo, hai thứ được coi là có linh khí, ấy là đá và đồng. Dân gian dùng thành ngữ “nồi đồng cối đá” để chỉ sự bền vững. Chẳng phải ngẫu nhiên mà đá và đồng được người xưa sùng tín. Để tiến hóa thành người, tổ tiên chúng ta đã phải trải qua hai thời đại tiền sử: thời đại đồ đá và sau đó là thời đại đồ đồng. Lấy tên đặt cho hai thời đại dài dằng dặc, bởi tầm quan trọng của chất liệu đối với thời đại ấy.

Vô vàn những tác phẩm nghệ thuật chế tác đá cổ xưa đang được Phật giáo gìn giữ, với những tượng nữ thần chim, đầu tượng tiên nữ, mô hình tháp Phật, mảng đá chạm lá đề, phiến đá chạm lưỡng long tranh châu, mảng đá chạm hoa văn sóng nước... Một nơi có thể coi là bảo tàng đá, ấy là chùa Trầm, với cây hương đá chạm khắc tinh vi (niên đại Chính Hòa 17 - 1696), chuông đá, khánh đá, trống đá, tượng đá...