Viết một bản ballad

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Từ khi hình thành khái niệm tình yêu, con người đã biết viết nên những bản ballad ngọt ngào về một người đặc biệt trong cuộc sống của mình. Những hình tượng trong các bản ballad rất đa dạng, từ những vị vua bị phụ tình, những chàng thuỷ thủ lang thang trên biển cho đến những gã cao bồi cưỡi ngựa dọc vùng đồng bằng đầy gió bụi đang nhớ về người yêu của mình lúc hoàng hôn cùng rất nhiều hình tượng khác. Hãy khoác lên mình chiếc áo của một người viết ballad và tự sáng tác bản ballad của riêng mình bằng cách làm theo những bước sau, bắt đầu từ bước 1.

Các bước[sửa]

Nghĩ về Chủ đề[sửa]

  1. Tìm hiểu về một bản ballad . Ballad là một bài thơ hay một ca khúc viết về một câu chuyện cụ thể. Các bản ballad thường nói về tình yêu, dù đó là tình yêu đã mất hay vừa chớm nở, hoặc về một sự kiện hay một sự ảnh hưởng để thể hiện điều gì đó về trạng thái của con người. Người ta thường nghĩ các bản ballad lãng mạn nhưng cũng không kém phần bi thảm. Để có được một bản sáng tác ballad của riêng mình, sẽ rất hữu ích nếu bạn tham khảo những sáng tác của các nghệ sĩ khác. [1]
    • Những bản ballad truyền thống Anh có thể đầy tính hài hước, bi thảm hoặc đầy tính châm biếm bằng cách chạm đến các chủ đề tình yêu, công việc và ngay cả cái chết. Cũng giống với báo chí, âm nhạc của những bản ballad này lại không hề mang tính cá nhân dù cho câu chuyện mà nó tạo dựng có gây nên cảm xúc đến thế nào.
    • Những bản ballad in trên giấy khổ lớn của Anh (có tên gọi như vậy là vì loại giấy từng dùng để in những bản ballad này) lại mang tính thời sự hơn (tương tự báo chí), nó đề cập đến các sự kiện và vấn đề mang tính thời đại. Chúng thường được kể từ cái nhìn của ngôi thứ nhất với những tính cách theo khuôn mẫu và thường không khách quan cho lắm.
    • Những bản ballad Bắc Mỹ cũng đề cập đến tình yêu, các biến cố, bạo lực, thảm hoạ và thường được xếp theo những người thể hiện ca khúc đó: thợ mỏ, thuỷ thủ, cao bồi hay những thổ dân da đỏ … Những bản ballad Bắc Mỹ cổ điển có thể kể đến như “John Henry” và “Casey Jones.”[2]
  2. Chọn một chủ đề cho bản ballad của bạn. Những bản ballad thường kể các câu chuyện như biến cố, tình yêu, cái chết, thảm hoạ hay cả những sự kiện đương thời. Chúng thường đi theo một cốt truyện rõ ràng, có trật tự và dựa vào những hành động theo kịch bản (một tình huống hỗn loạn, đỉnh điểm của nó và cách giải quyết) để tạo sự hồi hộp. Rất nhiều ca khúc kể lại những câu chuyện truyền thống đã lưu truyền qua rất nhiều thế hệ, vì thế bạn cũng có thể bắt đầu bản ballad của mình từ việc chuyển thể một câu chuyện nổi tiếng nếu bạn không muốn bắt đầu với hai bàn tay trắng.
    • Thông thường, chủ đề của bản ballad sẽ khiến chúng ta có cảm nhận nhất định về cuộc sống của chúng ta. Đó có thể là những bản ballad bi thương xoay quanh tình yêu đã mất để nhắc nhở chúng ta rằng phải biết trân trọng cuộc sống của bản thân cũng như tình cảm mà chúng ta đang có.[3]
  3. Hãy chọn một sự kiện hay câu chuyện để miêu tả trong bản ballad của bạn. Chủ đề có thể đa dạng, từ một sự kiện lịch sử trọng đại ảnh hưởng tới hàng nghìn người cho đến một khoảnh khắc nhỏ bé rất riêng mà bạn đã từng trải qua trong cuộc sống. Khi đã chọn được một sự kiện hay con người cụ thể để tập trung vào, bạn nên tìm hiểu đôi chút để chọn ra những phần của câu chuyện mà bạn muốn kể sao cho phù hợp với mạch của câu chuyện và chủ đề chính.
  4. Chọn ra những yếu tố quan trọng nhất của cốt truyện. Các bản ballad thường sử dụng lối kể chuyện có tên gọi “nhảy cóc và kéo dài”, có nghĩa là bạn có thể bỏ qua những yếu tố không cần thiết trong câu chuyện để dành nhiều thời gian hơn cho những khoảnh khắc thú vị. Để theo phong cách này, bạn hãy bỏ qua những câu chuyện ngoài lề không cần thiết, những mối liên hệ hay những chi tiết thứ yếu làm lệch câu chuyện khỏi hướng mà bạn đã chọn.
    • Stagger Lee, bản ballad được ví dụ trong bài này là một bản ballad blues kinh điển của Mỹ kể về vụ sát hại Billy Lions dưới tay Stagger Lee, một kẻ đã phản ứng quá khích khi Billy hất mũ khỏi đầu hắn ta. Những câu chuyện gây tranh cãi như vậy thường là chất liệu để tạo nên những bản ballad vô cùng nổi tiếng.

Sáng tác bản Ballad của Bạn[sửa]

  1. Tìm một một cụm từ mở đầu. Phần mở đầu cho bản ballad luôn là phần khó nhất để viết nhưng cũng là phần quan trọng nhất vì nó thu hút người nghe và khiến họ cảm thấy như mình là một phần của câu chuyện. Các bản ballad thường bắt đầu với những cụm từ đặc trưng như Lời chào mời tất cả mọi người tới đây. (Ví dụ: “Hãy lại đây hỡi các thiếu nữ”, “Lại đây hỡi các đồng chí”,…). Bạn có thể mượn lối diễn đạt này để bắt đầu câu chuyện của mình (và khiến cho bản ballad của bạn thêm phần độc đáo). Nếu bạn không muốn dùng một cụm từ mở đầu, hãy tập trung vào việc giới thiệu câu chuyện đến độc giả.[4].
    • Bản Stagger Lee của Mississippi John Hurt bắt đầu câu chuyện ngay bằng câu “Thưa Ngài cảnh sát, sao có thể như vậy?”
  2. Sáng tác nhịp và vần điệu. Các bản ballad thường có phần lời gồm 4 câu, mỗi lời có 2 vần hoặc nhiều hơn. (Ngược lại, các bản blues ballad thường có 2 câu vần với nhau, sau đó là một câu thứ 3 độc lập.) Cách dễ nhất để bắt đầu nhịp điệu và vần là hoàn thành lời 1 theo cách bạn muốn, sau đó sử dụng nó làm nền cho những câu còn lại trong lời (ví dụ như giữ vững độ dài, nhịp điệu và phần vần cuối mỗi câu một cách nhất quán).[5]
    • Vần AA là khi câu đầu tiên và câu thứ 2 vần với nhau.
    • AABB: Hai câu đầu tiên tạo nên một cặp vần và hai câu tiếp theo là một cặp vần khác.
    • ABAB: Câu đầu tiên vần với câu thứ 3, câu thứ 2 vần với câu thứ 4.
    • ABCB: Chỉ có câu thứ 2 và câu thứ 4 vần với nhau.
    • Ví dụ từ Stagger Lee (3 dòng đầu tiên theo vần AAB – cách vần truyền thống của các bản blues ballad.)

      Police officer, how can it be?
      You can 'rest everybody but cruel Stagger Lee
      That bad man, cruel Stagger Lee.
  3. Viết điệp khúc. Phần điệp khúc cũng rất linh hoạt trong thể loại ballad. Đó có thể là một câu được lặp lại trong mỗi lời, hai câu được lặp lại trong một số lời, cả một đoạn lời hay kể cả là 2 đoạn lời liên tiếp. Thêm vào đó, bạn có thể lặp lại nguyên văn điệp khúc hoặc thay đổi đôi chút ở mỗi lẫn xuất hiện để tạo hiệu ứng cảm xúc mạnh.
    • Phiên bản Stagger Lee này có điệp khúc ở cuối mỗi lời (Điệp khúc là “That bad man, oh cruel Stagger Lee):

      Police officer, how can it be?
      You can 'rest everybody but cruel Stagger Lee
      That bad man, oh, cruel Stagger Lee
  4. Viết lời 2 cùng phong cách với lời 1. Sử dụng một nhịp đồng nhất (ví dụ như cố gắng giữ nhịp lời như trong lời 1). Nhịp cơ bản là kiểu âm tiết trong một bài hát hay bài thơ. Phần lớn các bản ballad sử dụng cùng một nhịp trong cả bài, hoặc nhịp của điệp khúc sẽ khác so với các đoạn lời. Đây chính là yếu tố quyết định nhịp điệu của bài hát.
    • “Billy de Lyon nói với Stagger Lee, “Please don’t take my life,
      I got two little babies, and a darlin' lovin' wife."
      That bad man, oh, cruel Stagger Lee
  5. Hoàn thành bản ballad bằng cách sử dụng cấu trúc mẫu của riêng bạn. Khi đã tìm ra được phong cách của mỗi lời, bạn chỉ cần hoàn thiện câu chuyện theo hướng cấu trúc của mình. Tuy nhiên, đừng để bản thân trở quá phụ thuộc vào cấu trúc đó. Nếu bạn muốn thay đổi độ dài của một câu hay lời ở chỗ nọ chỗ kia, hãy cứ làm theo ý mình, và đừng ngại nếu bạn muốn làm khác so với kiểu vần của mình nếu điều đó giúp cho bản ballad của bạn hay hơn.
    • "What I care about you little babies, your darlin' lovin' wife?
      You done stole my Stetson hat, I'm bound to take your life."
      That bad man, cruel Stagger Lee

      “Boom-boom, boom-boom,” went the forty-four
      When I spied Billy de Lyon, he was layin' down on the floor
      That bad man, oh cruel Stagger Lee

      "Gentlemen of the jury, what do you think of that?
      Stagger Lee killed Billy de Lyon about a five-dollar Stetson hat."
      That bad man, oh, cruel Stagger Lee.

      And all they gathered, hands way up high,
      At twelve o'clock they killed him, they're all glad to see him die
      That bad man, oh, cruel Stagger Lee
  6. Hãy nhớ rằng một số bản ballad như Stagger Lee có thể có phần điệp khúc nằm trong mỗi lời. Trong những bản ballad như vậy, cách vần vẫn thường là AAB (xem bên trên) hoặc ABAC (khi phần điệp khúc gồm 2 câu chiếm vị trí câu thứ 2 và thứ 4, B và C của mỗi lời).
    • Những lời “vần với nhau” cần có cùng số lượng âm tiết và âm nhấn.
  7. Hãy chú ý rằng bạn không nhất thiết phải dùng những đoạn lời gồm 3 hoặc 4 câu và điệp khúc. Dù đây là hình thức ballad phổ biến nhất, đôi khi bạn cũng sẽ thấy một bản ballad có đến 6 câu hay có số lượng câu khác nhau trong mỗi lời.
    • Lưu ý rằng có những trường hợp nhịp phách của bản ballad còn quan trọng hơn phần vần.

Hoàn thiện bản Ballad của Bạn[sửa]

  1. Để bản ballad sang một bên khi bạn đã hoàn thành nó. Sau đó để bản thân chút thời gian để tập trung vào những chuyện khác trước khi quay về chỉnh sửa bản ballad của mình. Việc không nghĩ đến câu chuyện hay nhịp điệu sẽ giúp bạn khi quay lại với bản ballad mới hoàn thành để có cảm nhận khác khi bắt đầu chỉnh sửa nó.
  2. Trở lại những chỗ bạn từng gặp khó khăn. Có lẽ bạn chưa tìm được vần thích hợp hay có quá nhiều âm mà bạn không biết làm sao để bỏ bớt. Hãy thử xem bây giờ bạn có thể sửa chúng hay không. Hãy bỏ đi những lời thừa và chỉ để lại những lời mà câu chuyện cần.
  3. Đọc to bản ballad của bạn lên. Dù bạn có định phổ nhạc cho bản ballad của mình hay không thì bạn vẫn nên đọc to bài thơ của mình lên. Việc đọc to sẽ giúp bạn tìm ra những chỗ khá vụng về khi nghe. Nếu bạn gặp lỗi trong một đoạn, bạn sẽ biết rằng mình sẽ phải điều chỉnh số lượng âm hay vần để đảm bảo mình có thể hát nó vì thời xưa phần lớn các bản ballad đều được hát.
  4. Nhờ ai đó xem qua. Đừng kể cho anh ấy/cô ấy bất cứ điều gì về câu chuyện để xem họ có thể tự mình hiểu ra được câu chuyện và chủ đề hay không. Có phải bạn muốn khán giả của mình có thể hiểu được những gì bạn đang cố bày tỏ? Các bản ballad không chỉ là bài hát mà còn là những câu chuyện để dạy cho người nghe những bài học về cuộc sống.
  5. Phổ nhạc cho bài ballad của bạn (tuỳ chọn). Rất nhiều bản ballad đã trở thành các ca khúc dù bản thân phần lời thơ đã đủ hay để chia sẻ với những người khác rồi. Nếu bạn có năng khiếu âm nhạc, hãy thử phổ nhạc cho bản ballad của mình.

Thông thường mỗi lời có 4 câu nhưng cũng có những trường hợp ngoại lệ.

Lời khuyên[sửa]

  • Nếu bạn hát hoặc ngâm nga theo khi sáng tác, đôi khi các từ ngữ sẽ tự động đến với bạn.
  • Đừng ngại chọn những vần sáng tạo, bất thường hay không hoàn hảo. Nếu bạn cố ép tất cả những vần của mình phải hoàn hảo thì cuối cùng lời bài hát của bạn có thể nghe rất ngớ ngẩn.
  • Nếu bạn biết câu chuyện mình muốn kể nhưng lại gặp khó khăn trong việc biến nó thành cấu trúc lời thơ, hãy cứ viết ra câu chuyện trước và đừng lo lắng gì về các chi tiết chuyên môn. Bạn có thể sẽ thấy dễ dàng hơn khi chuyển thành dạng ballad nếu câu chuyện được viết ra thật rõ ràng.
  • Bạn hoàn toàn có thể sáng tác một bài ballad mà không cần phổ nhạc. Ballad là một dạng thơ mang tính nhạc, hay nói đơn giản là nó “có thể hát được” chứ không bắt buộc “phải hát được”.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ http://www.merriam-webster.com/dictionary/ballad
  2. ↑ “Anglo-American Secular Folk Music.” Introduction to the History of Folk Music, ISBN 0-390-86932-5.
  3. ↑ http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2361828/Depressing-ballads-make-happier-remind-romance.html
  4. ↑ http://www.powerpoetry.org/content/tips-writing-ballad-poem
  5. ↑ http://teachers.saschina.org/rderozario/2011/03/02/poetry-ballads-how-to-write-them/

Liên kết đến đây

Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Viết_một_bản_ballad&oldid=136344”