Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Điều trị và phòng ngừa viêm gan A
Từ VLOS
(đổi hướng từ Điều trị và Phòng ngừa Viêm gan A)
Viêm gan A là bệnh viêm gan do vi rút Hepatitis A gây ra. Bệnh chủ yếu lây truyền do nuốt phải thức ăn hoặc nước uống nhiễm phân của người bị viêm gan A. Đường lây truyền viêm gan A được gọi là đường phân-miệng. Đáng tiếc là đến nay vẫn chưa có phương pháp chữa khỏi viêm gan A. Mặc dù vậy, việc nghỉ ngơi đầy đủ, áp dụng chế độ ăn lành mạnh và tiếp nhận chăm sóc y tế có thể giúp kiểm soát triệu chứng bệnh. Viêm gan A ít đe dọa đến tính mạng và người bệnh thường phục hồi hoàn toàn trong vòng vài tháng.
Mục lục
Các bước[sửa]
Nhận biết và Chẩn đoán Viêm gan A[sửa]
-
Nhận
biết
triệu
chứng.
Viêm
gan
A
có
nhiều
triệu
chứng
và
thường
xuất
hiện
giữa
tuần
thứ
2
đến
tuần
thứ
6
từ
khi
nhiễm
bệnh.
Một
số
triệu
chứng
là
triệu
chứng
phổ
biến,
ví
dụ
như
sốt,
trong
khi
đó,
các
triệu
chứng
khác,
ví
dụ
như
vàng
da
vàng
mắt,
là
dấu
hiệu
riêng
của
bệnh
viêm
gan.
Cần
lưu
ý
rằng
không
phải
tất
cả
bệnh
nhân
viêm
gan
A
đều
có
triệu
chứng
bệnh.
Viêm
gan
A
có
xuất
hiện
triệu
chứng
thường
phổ
biến
ở
trẻ
nhỏ
nhiều
hơn
người
lớn.
Khi
không
có
triệu
chứng,
viêm
gan
A
thường
có
các
dấu
hiệu
sau:
[1][2]
- Đột ngột khởi phát cơn sốt
- Ăn mất ngon
- Mệt mỏi hoặc thiếu năng lượng
- Buồn nôn hoặc nôn mửa.
- Đau bụng. Vì vi rút Hepatitis tấn công gan nên cơn đau thường tập trung ở gan, tức phần bụng phải dưới xương sườn.
- Nước tiểu sẫm màu
- Phân nhạt màu hoặc có màu đất sét
- Đau khớp
- Vàng da vàng mắt. Tức tình trạng da và mắt chuyển màu vàng. Đây được xem là triệu chứng riêng của bệnh gan, mặc dù không xuất hiện ở tất cả người bệnh.
-
Xác
định
xem
bản
thân
có
nguy
cơ
mắc
viêm
gan
A
không.
Giống
như
hầu
hết
các
bệnh
khác,
viêm
gan
A
có
thể
lây
nhiễm
cho
bất
cứ
ai.
Tuy
nhiên,
một
số
người
sẽ
có
nguy
cơ
nhiễm
vi
rút
viêm
gan
A
cao
hơn.
Những
hoạt
động
sau
được
xem
là
yếu
tố
nguy
cơ
làm
lây
nhiễm
viêm
gan
A.
[2][1]
- Du lịch quốc tế. Ngoài nước Mỹ, Canada, Tây Âu, Nhật Bản, Úc và New Zealand, viêm gan A là bệnh khá phổ biến ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Đi ra nước ngoài, đặc biệt là đến các quốc gia đang phát triển thiếu cơ sở hạ tầng vệ sinh, sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm viêm gan A.
- Quan hệ tình dục với người nhiễm vi rút. Trong khi quan hệ, bạn có thể tiếp xúc với các hạt vi rút viêm gan A. Quan hệ tình dục với người bị viêm gan A có thể làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
- Nam giới quan hệ tình dục với nhau. Viêm gan A lây truyền qua đường phân-miệng nên quan hệ tình dục nam-nam sẽ khiến đối tượng có nguy cơ lây nhiễm vi rút.
- Tiêm chích ma túy. Việc dùng ma túy truyền qua tĩnh mạch hoặc không truyền qua tĩnh mạch đều khiến đối tượng có nguy cơ cao bị viêm gan A, đặc biệt là nếu dùng chung bơm kim tiêm.
- Sống với người bị viêm gan A. Tiếp xúc trong gia đình có thể làm lây vi rút viêm gan A. Nếu người bị bệnh không tập thói quen vệ sinh đúng cách như rửa tay sau khi dùng nhà vệ sinh, họ sẽ lây nhiễm vi rút cho các thành viên khác trong gia đình.
- Đi khám bác sĩ để được xét nghiệm. Nếu gặp các triệu chứng nêu trên, bạn nên đi khám bác sĩ để được đánh giá. Bác sĩ sẽ trực tiếp kiểm tra triệu chứng. Nếu nghi ngờ bạn nhiễm vi rút viêm gan A, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm máu để xác nhận. Kết quả xét nghiệm dương tính tức bạn đã bị nhiễm vi rút. Trong trường hợp đó, bạn không nên hoảng sợ. Mặc dù bạn sẽ thấy rất mệt mỏi trong một thời gian nhưng bệnh viêm gan A hiếm khi gây tử vong và triệu chứng bệnh thường biến mất trong vòng 2 tháng. Sau đó, bạn sẽ được miễn dịch với vi rút cả đời. Trong thời gian đó, bạn sẽ phải điều trị bệnh đúng cách. [3]
Điều trị Viêm gan A[sửa]
-
Nghỉ
ngơi
nhiều.
Viêm
gan
A
sẽ
hút
hết
năng
lượng
của
bạn
qua
triệu
chứng
sốt,
nôn
mửa
và
tiêu
chảy.
Để
tránh
tình
trạng
mệt
mỏi,
bạn
phải
nạp
lại
năng
lượng
để
đủ
khỏe
và
chống
lại
vi
rút.[4]
- Tránh các hoạt động quá sức như tập thể dục cường độ mạnh. Bạn có thể tham gia các hoạt động nhẹ như đi bộ nếu cảm thấy đủ khỏe. Tuy nhiên, luôn phải trao đổi với bác sĩ trước khi muốn tham gia bất kỳ hoạt động nào.
- Nếu có thể, hãy nghỉ học hoặc nghỉ làm một thời gian. Việc này sẽ giúp bạn vừa tiết kiệm được năng lượng, vừa tránh nguy cơ lây bệnh cho người khác.
- Uống Ibuprofen. Ibuprofen là thuốc kháng viêm giúp điều trị cơn đau và sưng do viêm gan A. Thuốc Ibuprofen gồm có các thuốc như Motrin và Advil. Ibuprofen là thuốc giảm đau thường được dùng cho người bị viêm gan vì ít gây tổn hại cho gan. Ngược lại, bạn không nên dùng Acetaminophen và Aspirin vì các thuốc này có hại cho gan và có thể gây tổn thương gan.[5]
- Tập thói quen vệ sinh đúng cách. Mặc dù rất mệt mỏi nhưng bạn vẫn nên cố gắng vệ sinh đúng cách. Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi dùng nhà vệ sinh và không dùng chung cốc hoặc đồ dùng ăn uống với mọi người. Cách này giúp ngăn lây bệnh cho các thành viên trong gia đình, bạn cùng phòng hoặc bất kỳ ai sống cùng bạn.
-
Uống
nhiều
nước.
Cơ
thể
cần
bù
lại
lượng
nước
mất
đi
do
nôn
mửa
và
tiêu
chảy.
Nước
lọc
là
lựa
chọn
tốt
nhất,
nhưng
nếu
khó
ăn
hoặc
nuốt
thức
ăn,
có
thể
bạn
sẽ
cần
chọn
loại
nước
chứa
thêm
dưỡng
chất
để
tránh
suy
dinh
dưỡng.
Những
loại
nước
mà
bạn
có
thể
lựa
chọn
gồm
có
nước
uống
thể
thao
Gatorade,
sữa,
nước
ép
hoa
quả
và
thức
uống
bổ
sung
dinh
dưỡng
như
Ensure.
[6]
- Tránh uống thức uống có cồn trong quá trình hồi phục. Đồ uống có cồn khiến gan phải hoạt động quá sức, gây tổn thương gan nghiêm trọng hoặc vĩnh viễn trong khi bạn đang hồi phục sau viêm gan A.[7]
- Ăn 4-6 bữa ăn nhỏ mỗi ngày. Ăn 3 bữa lớn có thể khiến bạn buồn nôn hoặc khó chịu. Vì vậy, nên chia nhỏ thời gian biểu cho bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ. Cách này giúp ngăn cảm giác buồn nôn và giúp cơ thể xử lý thức ăn hiệu quả hơn.[6]
- Tăng cường bổ sung protein vào bữa ăn. Protein giúp cơ thể phục hồi thương tổn nên rất cần thiết để giúp gan lành lại. Nên bổ sung 60-120 g protein mỗi ngày. Ngoài ra, nên bổ sung protein từ nguồn thực vật như đậu, đậu gà, đậu phụ, hạt diêm mạch, các loại hạt và chế phẩm từ đậu nành. So với thịt, những thực phẩm này sẽ được cơ thể trong quá trình lành bệnh xử lý tốt hơn.[8][6]
-
Chọn
thực
phẩm
giàu
calo.
Bạn
sẽ
nôn
mửa,
tiêu
chảy
và
ăn
mất
ngon
trong
thời
gian
bệnh
nên
việc
ăn
thức
ăn
nhiều
calo
sẽ
giúp
tăng
mức
năng
lượng.
Bạn
có
thể
tăng
mức
calo
bằng
cách
bổ
sung
một
số
nguyên
liệu
vào
bữa
ăn
hoặc
ăn
nhẹ
suốt
cả
ngày.[9]
- Uống sữa tươi nguyên kem thay vì sữa tách béo
- Ăn hoa quả được đóng hộp cùng sirô để bổ sung đường
- Cho bơ vào thức ăn để bổ sung chất béo và dầu
- Ăn nhẹ bằng rau củ chấm nước sốt salad, các loại hạt và chế phẩm từ sữa động vật. Những thực phẩm này rất giàu chất béo và calo.
- Ăn bánh mì, bánh mì Bagel, mì ống và thực phẩm giàu cacbon-hydrat.
- Không ăn kiêng và tránh thức ăn không chứa chất béo. Ăn kiêng và thực phẩm không béo có hàm lượng calo thấp nên sẽ không giúp tăng năng lượng.
-
Cân
trọng
lượng
cơ
thể
ít
nhất
1
lần
mỗi
tuần.
Cơ
thể
sẽ
mất
đi
dưỡng
chất
do
nôn
mửa
và
tiêu
chảy
nên
bạn
cần
phải
đảm
bảo
rằng
mình
đang
ăn
đủ
để
duy
trì
cân
nặng.
Cân
nặng
không
thay
đổi
cho
thấy
chế
độ
ăn
của
bạn
có
hiệu
quả.
Mặt
khác,
nếu
bị
sụt
cân,
bạn
cần
tăng
dung
nạp
calo.
Nếu
không
dung
nạp
đủ
calo
để
duy
trì
cân
nặng,
bạn
có
thể
sẽ
phải
nhập
viện
do
biến
chứng
của
viêm
gan
A.[6]
- Nên cho bác sĩ biết nếu bạn bị sụt cân. Bác sĩ có thể tiến hành kiểm tra để đảm bảo rằng bạn không gặp phải vấn đề gì khác trong quá trình phục hồi.
-
Cảnh
giác
với
dấu
hiệu
của
biến
chứng
bệnh.
Mặc
dù
rất
hiếm
nhưng
bạn
có
thể
gặp
biến
chứng
nghiêm
trọng
của
viêm
gan
A.
Nếu
gặp
biến
chứng,
bạn
có
thể
phải
nhập
viện
và
thậm
chí
có
thể
bị
đe
dọa
đến
tính
mạng.
Theo
dõi
sát
sao
tình
trạng
bệnh
và
đi
khám
bác
sĩ
ngay
nếu
gặp
triệu
chứng
của
các
bệnh
sau:[10]
- Ứ mật. Đây là tình trạng mật tích tụ trong gan. Mặc dù không phải là bệnh nguy cấp nhưng bạn vẫn cần thông báo để bác sĩ có thể đưa ra phương án điều trị tốt nhất. Triệu chứng ứ mật gồm có sốt liên tục, vàng da vàng mắt, tiêu chảy và sụt cân.
- Suy gan. Mặc dù hiếm nhưng suy gan là biến chứng rất nghiêm trọng có thể khiến gan ngừng hoạt động và có thể gây chết người nếu không được điều trị. Ngoài các triệu chứng viêm gan bình thường, dấu hiệu cuả suy gan gồm có chảy máu mũi, dễ bị bầm tím, rụng tóc, sốt cao, rét run, phù (tích tụ dịch trong chân, mắt cá chân và bàn chân), cổ trướng (tích tụ dịch trong bụng dẫn đến tình trạng phình rõ rệt) và buồn ngủ/lú lẫn. Đi khám bác sĩ ngay nếu gặp các triệu chứng trên.
- Giữ liên lạc với bác sĩ trong suốt quá trình phục hồi. Bạn nên đi khám bác sĩ đều đặn để được theo dõi và kiểm tra chức năng gan. Nên đặt lịch hẹn với bác sĩ và cung cấp thông tin về tình trạng bệnh để được hỗ trợ phục hồi một cách tốt nhất. [11]
Phòng ngừa Viêm gan A[sửa]
- Tiêm vắc-xin. May mắn là có vắc-xin giúp phòng ngừa viêm gan A hiệu quả đến 99 – 100%. Nếu chưa tiêm vắc-xin, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được tiêm. Ngoài ra, nên hỏi ý kiến bác sĩ nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ (như đã nêu ở phần 1) vì có thể bác sĩ sẽ chỉ định tiêm liều bổ sung (trợ kháng).[2][1]
-
Rửa
tay
thường
xuyên.
Đây
là
cách
hiệu
quả
nhất
để
tránh
lây
nhiễm
bệnh
và
viêm
gan
A
cũng
không
ngoại
lệ.
Viêm
gan
A
lây
qua
đường
phân
nên
bạn
hãy
rửa
tay
thật
sạch
sau
khi
đi
vệ
sinh.
Nên
tuân
thủ
hướng
dẫn
rửa
tay
đúng
cách
dưới
đây:[12]
- Làm ướt tay dưới vòi nước sạch đang chảy.
- Thoa xà phòng và xoa hai tay với nhau. Nhớ xoa toàn bộ bàn tay, bao gồm mu bàn tay, giữa các ngón tay và móng tay.
- Xoa tay khoảng 20 giây. Bạn có thể ngân nga một bài hát dài 20 giây để canh thời gian chuẩn xác.
- Rửa tay dưới vòi nước sạch đang chảy. Nên nhớ không được dùng tay chạm vào vòi nước khi tắt nước. Có thể dùng cẳng tay hoặc khuỷu tay để tắt vòi.
- Dùng khăn khô, sạch để lau tay hoặc để khô tự nhiên.
- Nếu không có nước và xà phòng, bạn có thể dùng nước rửa tay có độ cồn ít nhất 60%. Thoa lượng nước rửa tay như được hướng dẫn trên nhãn sản phẩm lên tay và xoa đến khi khô nước.
-
Rửa
sạch
rau
củ
quả.
Thực
phẩm
muốn
dùng
ăn
sống
cần
phải
được
rửa
kỹ.
Ăn
phải
thực
phẩm
đã
qua
tay
người
bị
viêm
gan
A
hoặc
tiếp
xúc
với
chất
thải
của
người
có
thể
khiến
bạn
bị
nhiễm
vi
rút.
Vì
vậy,
bạn
nên
rửa
sạch
thực
phẩm
trước
khi
ăn
để
tránh
nguy
cơ
nhiễm
bệnh.
[13]
- Rửa sạch rau củ quả dưới vòi nước chảy. Không dùng xà phòng.
- Dùng bàn chải sạch để chà rửa nếu rau củ có lớp vỏ dày hoặc cứng, ví dụ như dưa hấu.
- Dùng khăn giấy hoặc khăn sạch lau khô thực phẩm.
- Tránh ăn thực phẩm hoặc uống nước vùng đang có dịch hoặc nên cần trọng để đảm bảo bạn không ăn phải thức ăn/nước uống bị nhiễm vi rút.
- Chế biến thức ăn ở nhiệt độ thích hợp. Cũng giống như nông sản, thịt có thể bị nhiễm vi rút viêm gan A nếu qua tay người bị bệnh. Để phòng ngừa lây nhiễm, bạn nên tuân thủ hướng dẫn về cách chế biến thịt. Thông thường, thịt phải được làm nóng đến ít nhất 63-71 độ C để tiêu diệt tác nhân gây bệnh. Bạn có thể tìm đọc các bài viết khác để biết nhiệt độ thích hợp khi chế biến các loại thịt khác nhau.
Cảnh báo[sửa]
- Tuân thủ lời khuyên của bác sĩ. Thông tin trong bài viết này có thể dùng làm hướng dẫn nhưng không được dùng để thay thế cho lời tư vấn của bác sĩ.
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 https://www.health.ny.gov/diseases/communicable/hepatitis/hepatitis_a/food_service_workers_fact_sheet.htm
- ↑ 2,0 2,1 2,2 http://www.cdc.gov/hepatitis/A/aFAQ.htm
- ↑ http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2014/chapter-3-infectious-diseases-related-to-travel/hepatitis-a#362
- ↑ http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/
- ↑ http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a682159.html
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 https://www.stjohndoctors.org/documents/48/hepatitis.pdf
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hepatitis-a/basics/treatment/con-20022163
- ↑ http://www.vrg.org/nutrition/protein.php
- ↑ https://docs.google.com/document/d/190oNJbm6yVWoOtRAkZklTZGW29OYxRoNtZV76m7_8Kc/edit
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Hepatitis-A/Pages/Complications.aspx
- ↑ http://www.webmd.com/hepatitis/hepa-guide/digestive-diseases-hepatitis-a#5
- ↑ http://www.cdc.gov/handwashing/when-how-handwashing.html
- ↑ http://www.foodsafety.gov/keep/basics/clean/