Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Chống lại bệnh cảm lạnh hay cảm cúm
Từ VLOS
Cảm lạnh thông thường và cảm cúm là những bệnh nhiễm vi-rút đường hô hấp có triệu chứng tương tự nhau như nghẹt mũi, sốt, đau cơ, đau nhức người, đau họng, mệt mỏi và buồn nôn. Triệu chứng co thắt và tiêu chảy nặng là một bệnh do nhiễm vi-rút khác được gọi là “viêm dạ dày ruột” và cần điều trị theo cách khác. [1] Đáng tiếc là không có phương pháp nào giúp loại bỏ hoàn toàn các vi-rút này và bạn phải chờ hệ miễn dịch đánh bại chúng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều cách giúp giảm triệu chứng trong giai đoạn bệnh để hỗ trợ hệ miễn dịch.
Mục lục
Các bước[sửa]
Điều trị cảm lạnh hay cảm cúm tại nhà[sửa]
-
Uống
thuốc
không
kê
đơn.
Thuốc
Acetaminophen
(Tylenol)
và
Ibuprofen
(Advil
hoặc
Motrin)
đều
giúp
hạ
sốt.[2]
Hạ
sốt
1-2
độ
cũng
giúp
bạn
thấy
khỏe
hơn.
Các
thuốc
này
cũng
là
thuốc
giảm
đau,
giúp
giảm
cơn
đau
họng,
đau
cơ
do
cảm
lạnh
hoặc
cảm
cúm.[3]
- Sử dụng Acetaminophen hoặc Ibuprofen cho trẻ nhỏ. Không được dùng Aspirin vì có thể gây ra hội chứng Reye đe dọa đến tính mạng.[4]
-
Uống
thuốc
chữa
nghẹt
mũi.
Bạn
có
thể
uống
thuốc
chữa
nghẹt
mũi
không
kê
đơn
để
giảm
nghẹt
mũi
do
cảm
lạnh
hoặc
cảm
cúm.
Nhiều
thuốc
hạ
sốt
không
kê
đơn
có
kết
hợp
thêm
tác
dụng
giảm
ho
và
giảm
nghẹt
mũi.[5]
Uống
thuốc
theo
hướng
dẫn
và
không
kết
hợp
thuốc
hoặc
uống
thuốc
lâu
hơn
chỉ
dẫn.
- Nếu không muốn uống thuốc, bạn có thể dùng nước muối sinh lý dạng nhỏ giọt hoặc dạng xịt, đặc biệt phù hợp hơn cho trẻ nhỏ vì chỉ là nước muối. [5] Luôn sử dụng sản phẩm theo hướng dẫn.
-
Súc
miệng
bằng
nước
muối
ấm.
Đây
là
cách
đơn
giản,
an
toàn
để
giảm
đau
cổ
họng
do
cảm
lạnh
và
cảm
cúm.
Hòa
tan
1/2
thìa
cà
phê
muối
và
240
ml
nước
ấm.
Ngậm
một
ít
nước
muối
pha
loãng
trong
cuống
họng
và
súc
miệng
30
giây.[5]
Phương
pháp
này
an
toàn
và
có
thể
lặp
lại
nếu
cần
thiết.
- Không nuốt nước muối để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu cho trẻ nhỏ súc miệng bằng nước muối, cần đảm bảo trẻ súc miệng mà không bị sặc.[5]
-
Bù
nước.
Uống
nhiều
nước
rất
có
lợi
cho
sức
khỏe.
Nhiều
loại
chất
lỏng
giúp
pha
loãng
chất
nhầy
gây
nghẹt
mũi,
dưỡng
ẩm
và
xoa
dịu
cơn
đau
cổ
họng,
ngăn
ngừa
mất
nước
trong
trường
hợp
nôn
mửa
khi
bị
cảm
lạnh
hoặc
cảm
cúm.
[5]
- Nếu bị “viêm dạ dày ruột” gây nôn mửa và tiêu chảy, bạn nên uống nước uống thể thao như Gatorade để bù điện giải. [6] Đối với trẻ nhỏ, nên cho trẻ uống các loại nước đặc biệt giúp bù điện giải như Pedialyte thay vì dùng nước uống thể thao. [6]
- Khi bị cảm lạnh, bạn có thể uống thêm nước ép hoa quả và nước hầm.[5]
- Nam giới cần uống 13 cốc nước, phụ nữ cần uống 9 cốc nước mỗi ngày.[7]
- Tránh thức uống chứa caffeine và chứa cồn. Nên tránh cả thức uống chứa caffenine và thức uống chứa cồn khi bị bệnh. Các thức uống này đều có tính lợi tiểu, tức khiến tình trạng mất nước trầm trọng hơn thay vì bù nước cho cơ thể.[3][8]
- Nghỉ ngơi đầy đủ. Cảm lạnh và cảm cúm đều là do vi-rút gây ra. Hệ miễn dịch sẽ tự “chiến đấu” với vi-rút nhưng bạn vẫn nên nghỉ ngơi thật nhiều để hỗ trợ miễn dịch.[5] Nên xin nghỉ học hoặc nghỉ làm để ở nhà và ngủ thêm.
- Tắm nước nóng. Môi trường ẩm giúp pha loãng và phá vỡ chất nhầy, giảm nghẹt mũi và giảm đau cổ họng. Tắm nước nóng có thể mang đến những lợi ích kể trên.
- Sử dụng máy tạo ẩm. Bạn có thể dùng máy tạo ẩm để tăng độ ẩm cho không khí trong nhà. Cách này có hiệu quả giảm nghẹt mũi tương tự như tắm nước nóng. [5] Nên chọn chế độ phun sương mát và vệ sinh máy hàng ngày để tránh sinh nấm mốc hoặc vi khuẩn khiến triệu chứng trở nặng.[5]
- Sử dụng thuốc xịt họng hoặc thuốc ho dạng nhỏ giọt không kê đơn. Bạn có thể dùng viên ngậm không kê đơn hoặc thuốc xịt họng để giảm triệu chứng ho và đau họng.[9] Các sản phẩm này an toàn khi sử dụng kết hợp với các thuốc chữa cảm lạnh, cảm cúm khác và giúp giảm kích thích cổ họng để giảm ho.
- Tránh hút thuốc và các tác nhân kích thích cổ họng khác. Không những gây nhiều biến chứng về sức khỏe, hút thuốc lá còn khiến triệu chứng cảm lạnh trở nặng, kéo dài hơn do cổ họng bị kích thích. [3] Bên cạnh việc tránh hút thuốc, bạn cũng nên hạn chế tiếp xúc với các tác nhân kích thích cổ họng khác như khói thuốc lá, khói và ô nhiễm không khí.[3]
Nhận biết dấu hiệu nên đi khám bác sĩ[sửa]
- Theo dõi cơn sốt. Trẻ nhỏ sốt cao hơn 39 độ C cần đi khám bác sĩ. [3] Ngoài ra, người lớn và trẻ nhỏ đều nên đi khám bác sĩ nếu sốt kéo dài hơn 3 ngày hoặc thấy thuốc hạ sốt không kê đơn không có tác dụng.[3]
- Theo dõi tình trạng nạp chất lỏng. Nên đi khám bác sĩ ngay nếu triệu chứng “viêm dạ dày ruột” bao gồm nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng khiến cơ thể khó giữ nước.[3] Mất nước và mất các khoáng chất, vitamin cần thiết khác do nôn mửa và tiêu chảy được xem là biến chứng nghiêm trọng. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể tiến hành các bước giúp bù nước cho bạn.
- Quan sát tình trạng da xanh xao ở trẻ (nếu có). Nếu trẻ nhỏ có triệu chứng cảm cúm, bạn nên quan sát xem da trẻ có xanh xao không. [3] Nếu có, đây là dấu hiệu hạ nồng độ oxy, tức trẻ đang bị khó thở. Trong trường hợp đó, cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay cho trẻ.
- Theo dõi thời gian bệnh. Hầu hết người bệnh cảm lạnh và cảm cúm đều phục hồi hoàn toàn trong vòng 2 tuần. Nếu triệu chứng không thuyên giảm hoặc trở nặng trong 10 ngày, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. [3] Đây có thể là dấu hiệu cho thấy triệu chứng bệnh là do nguyên nhân khác. Hoặc bác sĩ sẽ phải kê đơn thuốc kháng vi-rút để hỗ trợ hệ miễn dịch.
- Theo dõi để phát hiện triệu chứng khó thở (nếu có). Nên đi khám bác sĩ nếu bị khó thở, rung vai khi thở, có dấu hiệu thở khò khè, thở gấp. [3] Đây là dấu hiệu cho thấy cảm lạnh hoặc cảm cúm đã dẫn đến tình trạng nhiễm vi-rút nghiêm trọng hơn như viêm phổi hoặc viêm phế quản. Các bệnh này cần có sự can thiệp của bác sĩ để giảm triệu chứng bệnh.
- Quan sát tình trạng đau tai hoặc mủ trong tai (nếu có). Nếu cảm lạnh hoặc cảm cúm trở thành nhiễm trùng tai hoặc nhiễm trùng xoang, bạn sẽ thấy tai đau hoặc chảy mủ.[3] Đây là dấu hiệu nhiễm khuẩn và cần được điều trị bằng kháng sinh.
- Đi khám bác sĩ nếu trạng thái tinh thần thay đổi. Nên đi khám bác sĩ ngay nếu có triệu chứng lú lẫn, mất phương hướng, ngất xỉu hoặc các trạng thái tinh thần thay đổi khác.[3] Đây có thể là biến chứng do sốt cao, mất nước hoặc triệu chứng cảm cúm đáng lo ngại khác.
Ngăn lây lan cảm lạnh và cảm cúm[sửa]
-
Tiêm
vắc-xin
ngừa
cảm
cúm.
Cách
tốt
nhất
để
tránh
hoặc
ngừa
cảm
cúm
là
tiêm
vắc-xin
ngừa
hàng
năm.
[10]
Vắc-xin
này
bảo
vệ
bạn
khỏi
nhiều
chủng
vi-rút
cúm
khác
nhau
mà
các
chuyên
gia
cho
rằng
sẽ
xuất
hiện
nhiều
trong
mùa
cúm
sắp
đến.
Bạn
có
thể
đến
bệnh
viện,
trạm
xá
phường
để
tiêm
vắc-xin
ngừa
cúm.
- Đáng tiếc là vắc-xin ngừa cúm không bảo vệ bạn khỏi bệnh cảm lạnh thông thường và cũng không đảm bảo có thể bảo vệ bạn khỏi tất cả các chủng vi-rút cúm. Tuy nhiên, vắc-xin giúp giảm đáng kể nguy cơ nhiễm vi-rút.
- Rửa tay thường xuyên. Thường xuyên rửa tay với nước ấm, xà phòng là cách tốt nhất để tiêu diệt vi-rút cảm lạnh, cảm cúm. [3] Cách này sẽ giúp tránh lây lan vi-rút (nếu bạn bị bệnh) và tránh nhiễm vi-rút (nếu bạn chưa bệnh).
-
Không
dùng
chung
cốc
hoặc
dụng
cụ
ăn
uống.
Vật
dụng
tiếp
xúc
trực
tiếp
với
miệng
(cốc
hoặc
dụng
cụ
ăn
uống)
là
phương
thức
trực
tiếp
lây
truyền
vi-rút
cảm
lạnh
và
cảm
cúm.
Dùng
chung
vật
dụng
với
người
bệnh
sẽ
dễ
bị
nhiễm
bệnh.
Nếu
đã
bị
bệnh,
bạn
nên
tránh
dùng
chung
những
vật
dụng
này
với
người
khác
để
giảm
nguy
cơ
lây
bệnh.
- Đối với trẻ nhỏ, không cho trẻ dùng chung đồ chơi, núm vú và các vật dụng tương tự mà trẻ có thể đưa vào miệng. [3]
-
Che
miệng
khi
ho
hoặc
hắt
hơi.
Ho
và
hắt
hơi
sẽ
làm
bắn
vi-rút
vào
không
khí,
khiến
mọi
người
xung
quanh
nhiễm
vi-rút.
Vì
vậy,
bạn
nên
luôn
che
miệng
khi
ho
hoặc
hắt
hơi.
Các
chuyên
gia
khuyên
nên
che
miệng
bằng
ống
tay
áo
hoặc
khuỷu
tay
thay
vì
dùng
bàn
tay.[3]
- Nếu phải dùng bàn tay, bạn nên rửa tay với nước ấm, xà phòng sau khi che miệng.
- Uống thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C. Nghiên cứu cho thấy bổ sung vitamin C khi bị bệnh chỉ có ảnh hưởng nhỏ đến vi-rút. Tuy nhiên, uống trước khi bệnh khởi phát có thể giúp giảm thời gian bệnh. [11] Cung cấp đủ lượng vitamin C cần thiết giúp rút ngắn thời gian bệnh.
-
Uống
thuốc
kháng
vi-rút.
Nếu
ở
gần
người
bị
cảm
cúm,
người
khỏe
mạnh
vẫn
nên
uống
thuốc
kháng
vi-rút
để
giảm
nguy
cơ
nhiễm
vi-rút.
Uống
thuốc
sớm
có
thể
giảm
nguy
cơ
nhiễm
vi-rút
đến
70-90%.[12]
- Các thuốc này ở dạng viên, dạng lỏng hoặc thuốc hít và cần có đơn thuốc của bác sĩ. Phổ biến nhất là thuốc Oseltamivir (Tamiflu), Zanamivir (Relenza), Amantadine (Symmetrel) và Rmantadine (Flumadine).[12]
Lời khuyên[sửa]
- Ngay cả biện pháp phòng ngừa tốt nhất không phải lúc nào cũng hiệu quả. Bạn nên tránh tiếp xúc với người khác khi bị bệnh để tránh lây vi-rút cảm lạnh và cảm cúm.
Cảnh báo[sửa]
- Không uống kháng sinh để điều trị cảm lạnh thông thường hoặc cảm cúm. Kháng sinh không có tác dụng tiêu diệt vi-rút và có thể gây tình trạng kháng thuốc nếu uống thuốc khi không cần thiết.
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/viral-gastroenteritis/basics/symptoms/con-20019350
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000080.htm
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/colds-and-the-flu.printerview.all.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/fever/in-depth/fever/art-20050997
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/in-depth/cold-remedies/art-20046403
- ↑ 6,0 6,1 https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000252.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/water/art-20044256
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/in-depth/cold-remedies/art-20046403?pg=1
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/commoncold.html
- ↑ http://www.cdc.gov/flu/protect/vaccine/index.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/in-depth/cold-remedies/art-20046403?pg=2
- ↑ 12,0 12,1 http://www.flu.gov/prevention-vaccination/prevention/index.html#meds