Khắc phục đĩa CD bị xước
Đĩa Compact (đĩa CD) là loại đĩa có tuổi thọ cao, tuy nhiên, ta không thể tránh được những vết xước xuất hiện trên bề mặt đĩa, nhất là với tần suất sử dụng liên tục. Khi đĩa bị xước, bạn có thể không còn nghe được một bài hát hay hoặc bị mất dữ liệu quan trọng. Ngoài cách sử dụng những bộ dụng cụ sửa đĩa CD hay những thiết bị sửa đĩa CD chuyên dụng, bạn có thể tự khắc phục những vết xước bằng những nguyên vật liệu dễ kiếm.
Ghi chú: Hãy đọc kĩ phần Cảnh báo cũng như các bước hướng dẫn để biết trước những khả năng xấu có thể xảy ra trong quá trình khắc phục đĩa CD.
Các bước[sửa]
Phương pháp Lau Đĩa[sửa]
- Lau đĩa. Dù đĩa CD không thực sự bị xước thì bụi bẩn, dầu mỡ hoặc những thứ khác bị dính trên bề mặt đĩa đều có thể khiến việc đọc đĩa bị lỗi. Vì thế, lau đĩa luôn luôn phải là bước đầu tiên.
- Dùng nước ấm để lau sạch bụi bám trên đĩa.
-
Nếu
có
những
vết
bẩn
cứng
đầu
bám
trên
đĩa,
hãy
nhẹ
nhàng
cọ
bằng
tay
trong
khi
rửa
cùng
với
chấy
tẩy
nhẹ
hoặc
xà
phòng
dạng
nước
hoặc
cồn.
Để
lau
đĩa,
hãy
bắt
đầu
lau
từ
giữa
đĩa
hướng
thẳng
ra
cạnh
đĩa
để
tránh
tạo
thêm
vết
xước.
- Khi dùng cồn, hãy sử dụng một miếng gạc bằng cotton. Chất liệu cotton rất phù hợp đối với việc lau đĩa CD.
- Vẩy sạch nước khỏi đĩa và để khô tự nhiên (đừng dùng khăn lau hoặc phơi dưới ánh nắng).
- Thử đọc lại đĩa. Thường thì chỉ cần lau sạch đĩa là đủ. Tuy nhiên, sau khi lau sạch rồi mà vấn đề vẫn còn, hãy thử dùng một đầu đĩa khác để đọc. Một số loại đầu đĩa có thể xử lý được các vết xước tốt hơn; các ổ đĩa CD của máy tính và ô tô thường sẽ đọc đĩa tốt nhất.
- Ghi một chiếc đĩa mới. Nếu chỉ có một đầu đĩa có thể đọc được CD của bạn, hãy thử ghi một chiếc đĩa mới. Ổ ghi đĩa CD của bạn có thể đọc được các dữ liệu và tạo ra một bản sao hoàn hảo. Bạn có thể thử làm như vậy ngay cả lúc đĩa CD gặp lỗi khi được đọc bằng máy tính.
Phương pháp Xác định Vết xước[sửa]
-
Tìm
vị
trí
vết
xước.
Việc
tìm
vết
xước
bằng
mắt
sẽ
dễ
dàng
hơn
nếu
bạn
có
thể
đoán
được
vết
xước
đang
nằm
ở
đâu.
Hãy
nhìn
bề
mặt
của
đĩa
CD
để
tìm
vị
trí
của
vết
xước
hoặc
vết
bẩn.
- Có những vết xước nằm cắt ngang đường xoắn ốc tính từ tâm đĩa. Đó là những vết xước chạy từ tâm đĩa ra vành đĩa và hầu như không ảnh hưởng gì tới quá trình đọc đĩa. Nó cũng ít gây hại dữ liệu hơn so với những vết xước nằm theo đường xoắn ốc – loại vết xước này thường gây tổn thất dữ liệu nhất và thuật toán sửa lỗi Reed – Solomon khó mà khắc phục được.
- Nếu có nhiều vết xước, nhưng đầu đọc đĩa chỉ gặp một hoặc hai lỗi khi chạy, bạn có thể tìm được vị trí của các vết xước dựa vào vị trí của đoạn âm thanh bị lỗi. Bài hát hoặc đoạn âm thanh đầu tiên của đĩa sẽ nằm ở gần tâm đĩa nhất, và trình tự đọc đĩa sẽ đi từ tâm đĩa ra vành đĩa.
- Hãy đảm bảo là đĩa CD thực sự bị xước. Nếu bạn không nhìn thấy vết xước nào, có thể vấn đề nằm ở chỗ khác. Một trong những vấn đề đó có thể là bụi bẩn bám trên bề mặt đĩa, hoặc đầu đọc đĩa bị hỏng.
Phương pháp Khắc phục Lớp Nhôm phản quang bị Xước[sửa]
-
Để
kiểm
tra
xem
lớp
nhôm
phản
quang
có
bị
xước
hay
không,
hãy
cầm
đĩa
ra
một
nơi
có
nhiều
ánh
sáng
và
hướng
mặt
đĩa
lên
trên.
Hãy
nhìn
kĩ
để
tìm
những
vị
trí
mà
lớp
nhôm
phản
quang
bị
xước.
- Hãy xem có chỗ nào bị bong ra không. Những vết bong tróc trên lớp nhôm của đĩa CD thường là không thể khắc phục được, kể cả chuyên gia cũng không thể làm được.
- Lật mặt nhãn đĩa lên trên, dùng bút viết bảng đánh dấu vị trí bị xước.
- Cắt hai mẩu băng dính giấy nhỏ và dán đè lên nhau tại vị trí bạn vừa đánh dấu. Đĩa CD có thể phát ra chút âm thanh khi chạy, nhưng xác suất khắc phục được chỗ bị lỗi là 70 %.
Khôi phục Dữ liệu[sửa]
- Bắt đầu quá trình khôi phục dữ liệu. Nhiều chương trình ghi đĩa có thể tiếp tục đọc dữ liêu sau khi gặp lỗi (ví dụ như có một phần không thể đọc được do đĩa bị xước). Nếu chương trình đó không thể đọc được một phần bất kì, nó sẽ tự bổ sung vào đó những dữ liệu ngẫu nhiên. Chúng cũng có thể đọc phần đĩa hỏng nhiều lần ở tốc độ chậm.
-
Với
hệ
điều
hành
Windows,
bạn
có
thể
dùng
phần
mềm
Nero,
còn
đối
với
Linux
là
công
cụ
Ddrescue..[1]
Những
phần
mềm
này
có
thể
sửa
được
đĩa
CD
hỏng,
rất
hiệu
quả
đối
với
các
đĩa
CD
âm
thanh
(không
yêu
cầu
độ
chính
xác
cao).
- Vì phương pháp này không gây ra nguy cơ làm hỏng đĩa, bạn có thể thử áp dụng trước khi thực hiện những cách mạo hiểm hơn dưới đây. Nếu những phương pháp có làm hỏng đĩa CD thì ít nhất, bạn vẫn còn dữ liệu vừa được khôi phục tại bước này. Do phần mềm phải đọc đoạn đĩa hỏng ở tốc độ chậm nhiều lần, có thể quá trình khôi phục sẽ tốn khá nhiều thời gian (quá trình này có thể mất đến 2 tiếng trên hệ điều hành Window XP)
Phương pháp Đánh bóng Nhẹ[sửa]
Cảnh báo: Phương pháp này có nguy cơ khiến đĩa CD bị hỏng nặng hơn. Bạn chỉ nên áp dụng khi không còn cách nào khác và hãy đọc kĩ phần hướng dẫn.
-
Đánh
bóng
đĩa
CD.
Mặc
dù
nghe
khá
kì
lạ,
việc
đánh
bóng
đĩa
CD
có
thể
khắc
phục
được
vấn
đề
đĩa
xước
bằng
cách
làm
mòn
bớt
lớp
nhựa
phủ,
nhờ
đó,
những
vết
xước
sẽ
trở
nên
nông
hơn.
Bạn
có
thể
dùng
một
số
sản
phẩm
gia
dụng
để
đánh
bóng
đĩa
CD.
Tuy
nhiên,
kem
đánh
răng
(nhất
là
loại
chứa
baking
soda)
và
dung
dịch
đánh
bóng
kim
loại
Brasso
là
hiệu
quả
nhất.
Bạn
cũng
có
thể
dùng
xi
đánh
bóng
dạng
mịn
chuyên
dùng
cho
ô
tô
và
nội
thất
gỗ.
- Nếu bạn dùng Brasso, hãy thực hiện ở một nơi thoáng khí và tránh hít mùi vào phổi. Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và những cảnh báo về những thành phần dễ cháy (như cồn) và/hoặc có thể gây ra kích ứng măt, da hoặc đường hô hấp.
- Bóp một lượng nhỏ kem đánh răng (dạng kem, không phải dạng gel) hoặc Brasso ra một miếng vải mềm, sạch và không để lại bụi vải khi lau. Một miếng vải chuyên dùng để lau kính cũng được.
- Nhẹ nhàng cọ miếng vải lên vết xước theo đường thẳng (bắt đầu từ tâm đĩa ra thẳng mép đĩa). Hãy làm từ 10 tới 12 lần. Nếu bạn lau theo hình vòng tròn, bạn có thể gây ra thêm các vết xước khiến đĩa bị hỏng nặng hơn. Hãy chỉ tập trung vào vết xước thôi (nếu được).
- Hãy lau như vậy khoảng vài phút, đổ thêm Brasso hoặc kem đánh răng nếu cần. Bạn không nên dùng nhiều sức quá, chỉ nên lau mạnh vừa đủ.
- Rửa sạch bề mặt đĩa. Nếu bạn dùng kem đánh răng, hãy tráng đĩa bằng nước ấm và để nó tự khô. Hãy rửa sạch kem đánh răng và để cho đĩa thật khô trước khi chơi thử. Đối với Brasso, hãy lau sạch dung dịch trên đĩa và để khô tự nhiên. Sau đó, hãy dùng một miếng vải sạch để nhẹ nhàng lau lại.
- Thử chạy đĩa. Nếu vấn đề vẫn còn, hãy đánh lại thêm 15 phút nữa, hoặc tới khi vết xước gần như mờ hẳn. Bề mặt xung quanh vết xước sẽ bóng lên và có nhiều vết xước nhỏ. Nếu bạn không thấy có gì khác sau vài phút đánh bóng, có lẽ vết xước đó quá sâu, hoặc bạn đã xử lý nhầm vết xước.
- Nếu đĩa vẫn gặp lỗi khi chạy, hãy gặp thợ sửa đĩa chuyên nghiệp ở cửa hàng băng đĩa (như hướng dẫn dưới đây).
Phương pháp Bôi sáp[sửa]
- Bôi sáp lên đĩa. Nếu phương pháp đánh bóng không có tác dụng, hãy bôi một lớp mỏng Vaseline, son dưỡng, sáp đánh bóng ô tô dạng lỏng, xi đánh giày hoặc đồ nội thất lên bề mặt đĩa.
- Lau sạch phần sáp thừa ra bằng một miếng vài sạch, mềm, không có bụi vải theo đường thẳng từ trong ra ngoài. Nếu dùng sáp, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất (có vài loại cần phải để khô trước khi lau, cũng có những loại có thể lau ngay khi còn ướt.).
- Kiểm tra đĩa lần nữa. Nếu sáp hoặc Vaseline có tác dụng, hãy ghi lại một bản sao của đĩa CD này. Đây chỉ là phương pháp tạm thời.
Phương pháp Soi đèn[sửa]
Ghi chú: Phương pháp này không phải lúc nào cũng hiệu quả, nhưng nó khá đơn giản.
- Bật lóng đèn sợi đốt có công suất 60 watt.
- Cầm đĩa CD với ngón trỏ đặt ở mép đĩa và hướng mặt đĩa về phía bóng đèn. Khoảng cách giữa đĩa và bóng đèn là khoảng 10 cm.
-
Giữ
đĩa
CD
như
vậy
khoảng
20
giây,
từ
từ
dùng
ngón
trỏ
xoay
chiếc
đĩa.
Khi
đĩa
vẫn
đang
nóng,
hãy
cho
nó
vào
đầu
đĩa
để
chạy
thử.
- Đừng giữ đĩa gần bóng đèn quá 20 giây. Bóng đèn công suất 60W cũng có thể sinh ra đủ nhiệt để làm nóng chảy đĩa CD trong khoảng 30 tới 40 giây.
Dùng Dịch vụ Chuyên nghiệp[sửa]
-
Hãy
mang
tới
dịch
vụ
khôi
phục
đĩa
CD
chuyên
nghiệp.
Nếu
chiếc
đĩa
của
bạn
vẫn
gặp
lỗi,
hãy
mang
nó
ra
một
cửa
hàng
đĩa
(nhất
là
những
cửa
hàng
chuyên
bán
CD
cũ)
hoặc
một
cửa
hàng
cho
thuê
DVD
và
nhờ
họ
sửa
đĩa
giúp
bạn.
Nếu
chiếc
đĩa
có
chứa
những
dữ
liệu
quan
trọng,
hãy
dùng
cách
này
sau
khi
đã
thử
phương
pháp
lau
đĩa,
đừng
cố
tự
sửa
để
không
làm
chiếc
đĩa
bị
hỏng
nặng
hơn.
- Họ có những thiết bị sửa đĩa CD chuyên dụng, và chi phí sẽ rơi vào khoảng 120.000 đồng cho mỗi lần sửa, hoặc ít hơn.
- Nếu bạn có nhiều đĩa cần phải sửa, bạn có thể mua thiết bị sửa đĩa CD chuyên dụng. Những thiết bị rẻ nhất sẽ có giá khoảng 550.000 đồng, còn những thiết bị công nghiệp cho hiệu quả cao nhất sẽ có giá từ 7 triệu đồng trở lên.
Lời khuyên[sửa]
- Không bao giờ được lau đĩa theo đường tròn, luôn lau theo đường thẳng từ trong ra ngoài.
- Nếu các phương pháp trên đều thất bại, bạn có thể mang đĩa ra hàng đĩa gần nhất để sửa lại.
- Những chiếc đĩa bị hư hỏng nặng sẽ không thể sửa lại được nữa. Những vết xước ảnh hưởng tới lớp nhôm phản quang sẽ khiến đĩa CD bị hỏng hoàn toàn. Để làm hỏng một chiếc đĩa CD hoàn toàn không khó khăn gì. Công cụ Disc Eraser dùng nguyên tắc này để khiến các loại đĩa CD và DVD không còn đọc được nữa. Đây cũng là một gợi ý cho bạn nếu bạn muốn hủy những chiếc đĩa có chứa nội dung nhạy cảm.
- Bạn có thể mua bộ dụng cụ sửa vết xước trên đĩa CD ở hầu hết các cửa hàng bán đĩa. Nó rất hiệu quả với những vết xước nhẹ.
- Hãy sử dụng ổ đĩa CD của máy tính để bàn loại tốt. Nếu bạn định đọc loại đĩa hai lớp hoặc đĩa đã bị xước bằng loại ổ đĩa trượt, bạn nên nhớ: chúng không phải là loại ổ tốt. Nhiều kĩ thuật viên cho biết: mắt laze của chúng đọc đĩa không chuẩn xác và chỉ có thể đọc được các loại đĩa CD mới tinh.
- Hãy tập sửa những chiếc đĩa CD không quan trọng lắm trước khi bạn tiến hành với những chiếc đĩa mình yêu thích.
- Bạn nên sao lưu dữ liệu trên đĩa để đề phòng tổn thất.
- Trên thị trường có rất nhiều bộ dụng cụ sửa đĩa CD, nhưng nhiều người cho biết: chúng không hề hiệu quả hơn Brasso mà lại còn đắt tiền hơn.
- Nếu không còn cách nào để cứu được chiếc đĩa, bạn có thể dùng nó làm đĩa lót cốc. Hoặc bạn có thể tìm hiểu vài cách thú vị để tái sử dụng những chiếc đĩa cũ.
- Nếu bị xước mà chiếc đĩa vẫn có thể chạy được, hãy ghi thêm một bản sao rồi sau đó, thử khắc phục chiếc đĩa.
- Đừng chạm tay vào lòng đĩa.
- Đối với đĩa X box, bạn có thể mang chúng tới Microsoft và đổi với giá khoảng 450.000 đồng.[2]
Cảnh báo[sửa]
- Hãy nhớ là bạn có thể làm hỏng đĩa CD khi dùng kem đánh răng. Có thể chiếc đĩa sẽ bị xước nặng hơn.
- Đừng dùng bất kỳ một loại dung môi nào khác vì nó có thể gây ra phản ứng hóa học với polycarbonate, khiến chiếc đĩa bị đục màu và hỏng hẳn.
- Để tránh làm hỏng đầu đĩa CD, hãy để những chiếc đĩa thật khô và không còn lại một chút sáp nào trước khi cho vào máy để chạy thử.
- Khi lau đĩa CD, đừng lau theo đường tròn như lúc chiếc đĩa đang quay. Hãy lau từ tâm ra mép đĩa theo đường thẳng để tránh làm hỏng dữ liệu.
- Nếu bạn định áp dụng các phương pháp trên với đĩa DVD, hãy nhớ: “Đừng bao giờ lau mặt nhãn của đĩa DVD”. Nếu bạn làm vậy, đĩa sẽ bị hỏng hoàn toàn. Hãy chỉ lau phần lòng đĩa thôi.
- Nếu bạn làm sai (ví dụ như dồn quá nhiều sức để đánh bóng đĩa, hoặc lau đĩa theo đường tròn), tuổi thọ của chiếc đĩa sẽ bị giảm đi.
- Nếu bạn ngửa lòng đĩa lên để xem lớp nhôm có bị bong tróc gì không, hãy nhớ là đừng nhìn vào ánh sáng đó quá lâu. Chỉ cần một chiếc bóng đèn công suất 60 watt là đủ để thấy những điểm lỗ chỗ nhỏ trên lớp nhôm rồi. Đừng bao giờ dùng ánh sáng mặt trời để soi đĩa.
- Khi đánh bóng đĩa, hãy đặt đĩa lên một bề mặt phẳng và chắc chắn, nhưng không quá cứng hoặc ráp. Các dữ liệu được ghi ở lớp nhôm (nhãn đĩa), và lớp sơn bảo vệ thường là rất mỏng so với lớp nhựa mà bạn định đánh bóng. Mặt nhãn đĩa rất dễ bị xước hoặc bong ra. Nếu việc đó xảy ra, dữ liệu sẽ bị mất hoàn toàn và không có cách nào cứu vãn được. Nếu bạn đặt chiếc đĩa lên một bề mặt mềm quá, bạn có thể làm gãy hoặc cong đĩa.
- Đừng chạm vào lòng đĩa hoặc để lại dấu vân tay trên đó. Nếu bạn làm vậy, đĩa sẽ lại bị bẩn và gặp lỗi khi chạy. Hãy cầm đĩa bằng cách đặt ngón trỏ vào lỗ ở giữa đĩa.
- Dữ liệu của đĩa CD nằm tại các rãnh nhỏ ở lớp nhôm phản quang và được phủ một lớp sơn mỏng và cứng lên đó, sau đó nhãn đĩa sẽ được dán đè lên.[3]. Do đó, thông thường, chúng ta sẽ không tác động gì tới mặt dán nhãn đĩa. Việc khôi phục khả năng đọc của đĩa CD sẽ được thực hiện bằng cách sửa những vết xước trên bề mặt của lớp nhựa dày và trong suốt, nơi ánh sáng được chiếu vào để đọc dữ liệu.
Những thứ bạn cần[sửa]
- Một miếng vải mềm, sạch và không để lại bụi vải khi lau (loại sợi tổng hợp microfiber là tốt nhất)
- Nước (hoặc cồn để lau)
- Chất đánh bóng kim loại Brasso, xi đánh bóng hoặc kem đánh răng
- Vaseline hoặc sáp đánh bóng ô tô (không bắt buộc)
- Găng tay vải hoặc ni lông để cầm đĩa CD mà không để lại dấu vân tay
- Đèn
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- BurningIssues.net, http://www.burningissues.net/how_to/scratchrepair/scratchrepair.htm Review and comparison of some home repair options and some commercial CD repair kits – research source
- HardwareSecrets.com, http://www.hardwaresecrets.com/article/77 Article on recovering scratched CDs – research source
- McGee Flutes, http://www.mcgee-flutes.com/scratches.html Article on using Brasso to fix CDs – research source
- Library Journal, http://www.libraryjournal.com/article/CA412872.html Comparisons of industrial CD repair machines – research source
- Search online for CD recovery software; read the terms and conditions carefully