Nhận biết bệnh sốt rét

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Sốt rét là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do ký sinh trùng gây ra. Ký sinh trùng sốt rét lây truyền qua vết cắn của muỗi cái.[1] Loài muỗi phát triển ký sinh trùng sau khi cắn người bị sốt rét, sau đó truyền sang người kế tiếp. Bệnh sốt rét được phát hiện ở hơn 100 quốc gia trên khắp thế giới, và 3,4 tỷ người đang có nguy cơ cao mắc bệnh này.[2][3] Một năm trên toàn thế giới có khoảng 300 triệu người bị nhiễm, và trong đó, cứ một trong 3 triệu người bị tử vong. Trẻ em bị ảnh hưởng nặng nhất do sức đề kháng yếu, và sốt rét là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới năm tuổi.[4] Cách tốt nhất để điều trị sốt rét đó là nhận biết dấu hiệu và tìm kiếm sự trợ giúp.

Các bước[sửa]

Nhận biết bệnh sốt rét[sửa]

  1. Lưu ý triệu chứng sốt rét. Sốt rét có một vài triệu chứng phổ biến. Bạn có thể mắc phải một số hoặc tất cả triệu chứng sau đây khi bị nhiễm bệnh. Các triệu chứng bao gồm:
    • Sốt cao từ 38,3 đến 40°C
    • Ớn lạnh
    • Đau đầu
    • Đổ mồ hôi
    • Mất định hướng về nhân dạng và địa điểm
    • Bối rối
    • Đau khớp/đau cơ
    • Nôn mửa
    • Tiêu chảy
    • Vàng da do tế bào máu bị phá hủy[5][6]
  2. Nhận biết vùng thường xuyên xuất hiện bệnh sốt rét. Một số khu vực trên thế giới tập trung dày đặc ca nhiễm sốt rét, được gọi là quốc gia địa phương sốt rét. Các nước này bao gồm hầu hết toàn bộ Châu Phi trừ phía bắc và nam, bắc và trung Nam Mỹ, Ấn Độ và các khu vực xung quanh, và nhiều quốc gia Đảo Thái Bình Dương. Sốt rét cũng xuất hiện nhưng không phổ biến ở hầu hết các nước Châu Á, khu vực trung Nam Mỹ, tây Mexico, và hầu hết khu vực Trung Mỹ.
    • Mặc dù sốt rét phổ biến ở các nước này, nhưng bệnh lại hiếm khi xảy ra ở khu vực cao so với mực nước biển và sa mạc, ngoại trừ ốc đảo, cũng như khu vực khí hậu lạnh.
    • Tại các khu vực gần xích đạo nóng quanh năm, bệnh sốt rét diễn ra thường xuyên và bạn có thể nhiễm bệnh trong suốt cả năm.[7]
  3. Chờ triệu chứng xuất hiện. Thời gian ủ bệnh, hoặc trước khi xuất hiện triệu chứng, thường là từ 7 đến 30 ngày kể từ lúc bị muỗi cắn. Một số loại ký sinh trùng sốt rét có thể “ngủ đông” và không gây nên triệu chứng lên đến bốn năm sau khi bạn bị muỗi cắn. Ký sinh trùng nằm trong gan nhưng cuối cùng sẽ thức dậy và xâm nhập vào tế bào hồng cầu.[8]
  4. Chẩn đoán sốt rét. Bạn có thể được xét nghiệm sốt rét ở bất kỳ địa điểm nào. Các bác sĩ trên toàn thế giới đều hiểu rõ và có thể nhận biết triệu chứng của bệnh. Để tiến hành chẩn đoán, bác sĩ sẽ lấy một giọt máu và soi dưới kính hiển vi để kiểm tra sự hiện diện của ký sinh trùng trong tế bào hồng cầu. Đây là biện pháp đáng tin cậy nhất trong việc chẩn đoán bệnh, vì bạn có thể nhìn thấy ký sinh trùng còn sống trong tế bào máu.
    • Điều này khá phức tạp khi những người từng bị các bệnh nhiệt đới lại miễn dịch với sốt rét.[9]
    • Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới, cho nên các bác sĩ được đào tạo trình độ về y học nhiệt đới.[4]
  5. Coi chừng sốt rét thể não. Sốt rét thể não biểu hiện ở giai đoạn cuối. Ký sinh trùng sốt rét có khả năng xâm nhập vào hàng rào máu não. Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất liên quan đến bệnh sốt rét. Nếu bị sốt rét thể não, bạn có thể bị hôn mê, đột quỵ, mất ý thức, có hành vi bất thường, và thay đổi nhận thức giác quan. [10]
    • Đến bệnh viện ngay lập tức nếu nghi ngờ mắc sốt rét thể não.

Ngăn ngừa và điều trị sốt rét[sửa]

  1. Tăng cường cảnh giác. Bạn có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa sốt rét, đặc biệt ở các nước thường xuyên xuất hiện bệnh sốt rét. Khi tiếp xúc hoặc ngủ ngoài trời, bạn nên mang lưới chống muỗi. Điều này ngăn chặn muỗi tấn công bạn. Ngoài ra, bạn cũng nên dọn dẹp hoặc tránh các vũng nước đọng vì đây là nơi sinh sản lý tưởng của muỗi. Bạn cũng nên dùng thuốc xịt muỗi nếu dự định ở bên ngoài không dùng lưới bảo vệ.
  2. Dùng thuốc phòng ngừa. Nếu dự định đến các nước hay xuất hiện bệnh sốt rét, bạn cần đi khám bác sĩ ít nhất từ bốn đến sáu tuần trước khi đi. Bác sĩ sẽ kê toa thuốc ngăn ngừa sốt rét, giúp giảm thiểu nguy cơ bị bệnh.
    • Thuốc nên được dùng trước, trong, và sau khi đi.[11]
  3. Điều trị sốt rét. Điều quan trọng nhất trong việc điều trị sốt rét đó là phát hiện sớm. Bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán trong vòng 24 đến 72 giờ sau khi nghi ngờ nhiễm bệnh hoặc triệu chứng xuất hiện. Bạn có thể dùng nhiều loại thuốc tối thiểu là 7 ngày. Tuy nhiên, thời gian dùng thuốc tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và phần còn lại của cơ thể bị ảnh hưởng. Tất cả thuốc trị sốt rét đều an toàn với trẻ em. Một số loại thuốc bác sĩ có thể kê toa bao gồm:
    • Mefloquine
    • Atovaquone-proquinal
    • Sulfadoxine-pyrimethamine
    • Quinine
    • Clindamycin
    • Doxycycline
    • Chloroquine
    • Primaquine
    • Dihydroartemisinin-piperaquine, mặc dù hiệu quả của thuốc này vẫn chưa được xác định[12]
  4. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Các bác sĩ tại Việt Nam có không ít nhận thức về bệnh sốt rét, vì thế bạn nên biết khi nào nên đi khám. Nếu vừa trở về nước và bị sốt vì bất kỳ lí do nào, bạn nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt. Thông báo cho bác sĩ biết địa điểm du lịch và rằng bạn nghi ngờ nhiễm sốt rét để họ có thể chữa trị kịp thời.
    • Nếu chẩn đoán muộn có thể gây tử vong. 60% trường hợp chẩn đoán đều được đưa ra quá muộn do nhầm lẫn sốt rét với bệnh khác. Để ngăn chặn điều này, bạn cần cung cấp thông tin về địa điểm di chuyển trong một hoặc hai năm vừa rồi.
    • Nếu bị sốt rét, bạn sẽ phải nhập viện để bác sĩ kê toa thuốc kháng sinh phù hợp.

Lời khuyên[sửa]

  • Người mẹ có thể truyền sốt rét bẩm sinh trong thai kỳ, nhưng bệnh không thể lây truyền qua sữa mẹ.
  • Bạn nên nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để cải thiện chức năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Thiếu ngủ có thể gây suy giảm chức năng miễn dịch và kéo dài thời gian hồi phục.[13]
  • Sốt rét không lây nhiễm khi tiếp xúc thân thể, vì thế bạn không cần lo lắng về việc truyền nhiễm thông qua tiếp xúc cơ thể.
  • Hiện nay có một loại vắc-xin được phép sử dụng ở bệnh nhi thuộc các vùng sốt rét của Châu Phi.[14] Vắc-xin này được xem là bước đột phá cùng sự giúp đỡ của các tổ chức như UNICEF trong việc giảm số người tử vong do sốt rét tại Châu Phi. Vắc-xin cũng có thể được dùng ở người lớn sau khi thử nghiệm thêm.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ http://www.cdc.gov/malaria/about/index.html
  2. ↑ Kerkhoff, Karen, Lydie Canier, và Saorin Kim. Thực hiện và Ứng dụng Đa Thí nghiệm để Phát hiện Kháng thể Đặc trưng Sốt rét: Công cụ Triển vọng Đánh giá Truyền nhiễm Sốt rét ở Khu vực Tiền loại trừ Đông Nam Á, Tạp chí Sốt rét , 2015, Quyển 14, 338
  3. ↑ http://www.cdc.gov/malaria/about/facts.html
  4. ↑ 4,0 4,1 Stauffer, William và Phillip Fischer. Chẩn đoán và Điều trị Sốt rét ở Trẻ em Bệnh Truyền nhiễm Lâm sàng, 2003, 37(10), 1340-1348
  5. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/malaria/basics/symptoms/con-20013734
  6. ↑ http://www.cdc.gov/malaria/about/disease.html
  7. ↑ http://www.cdc.gov/malaria/about/distribution.html
  8. ↑ http://www.cdc.gov/malaria/about/disease.html
  9. ↑ Kerkhoff, Karen, Lydie Canier, và Saorin Kim. Thực hiện và Ứng dụng Đa Thí nghiệm để Phát hiện Kháng thể Đặc trưng Sốt rét: Công cụ Triển vọng Đánh giá Truyền nhiễm Sốt rét ở Khu vực Tiền loại trừ Đông Nam Á, Tạp chí Sốt rét , 2015, Quyển 14, 338
  10. ↑ http://www.webmd.com/a-to-z-guides/malaria-treatment-overview
  11. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/malaria/basics/prevention/con-20013734
  12. ↑ Qui, Fan. Hiệu quả Lâm sàng của dihydroartemisinin-piperaquine trong việc Điều trị Sốt rét Plasmodium Falciparum Đơn giản tại Biên giới Myunmar Trung Quốc, Tạp chí Y khoa và Vệ sinh Nhiệt đới, 2015, 93(3), 577-583
  13. ↑ DeKeyser, Freda Ganz, Điều dưỡng Chăm sóc Quyết định, Giấc ngủ và Chức năng Miễn dịch, Tháng 4 2012, quyển 32(2) e 19-e-25
  14. ↑ Hiệu quả và an toàn Đối tác Thử nghiệm Lâm sàng của vắc-xin sốt rét RTS có hoặc không tăng cường ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ tại Châu Phi, Kết quả Thử nghiệm Lâm sàng Ngẫu nhiên Giai đoạn 3, The Lancet, Tháng 7 2015, Quyển 386 (9988) P 31-45
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Nhận_biết_bệnh_sốt_rét&oldid=143798”