Nhận biết dị ứng gluten ở trẻ
Có thể bạn lo lắng về tình trạng thở khò khè, mắt ướt hay phát ban ở trẻ. Có thể con bạn không có triệu chứng nào nhưng lại xuất thân từ gia đình với lịch sử dị ứng thức ăn hay phấn hoa. Với những lý do này, cũng như nhiều lý do khác nữa, bạn có thể băn khoăn về gluten trong chế độ ăn của trẻ. Dấu hiệu dị ứng gluten lúa mì nhiều khả năng sẽ xuất hiện ở trẻ nhỏ và sơ sinh. Hãy học những triệu chứng này và đưa trẻ đi kiểm tra để tránh nhầm lẫn dị ứng gluten lúa mì với tình trạng bệnh lý khác như celiac. Kể cả khi chắc chắn rằng trẻ bị dị ứng gluten lúa mì, bạn vẫn nên đặt hẹn và đưa trẻ đi kiểm tra cả về dị ứng gluten lúa mì lẫn bệnh celiac trước khi loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn của chúng. Được chẩn đoán chính xác sẽ cải thiện chất lượng sống của trẻ rất nhiều và đôi lúc, có thể mang ý nghĩa sống còn.
Mục lục
Các bước[sửa]
Nhận biết dấu hiệu dị ứng gluten lúa mì[sửa]
-
Biết
các
yếu
tố
rủi
ro.
Nếu
trẻ
có
họ
hàng
bị
dị
ứng,
khả
năng
phát
triển
dị
ứng
ở
trẻ
sẽ
cao
hơn.
Nếu
cả
bố
mẹ
ruột
đều
dị
ứng
thức
ăn
hoặc
phấn
hoa,
khả
năng
này
là
đặc
biệt
cao.[1]
- Tuổi tác là một yếu tố ảnh hưởng khác. Trẻ dễ phát triển dị ứng gluten lúa mì ở giai đoạn sơ sinh hay chập chững tập đi.[2]
- Theo dõi phản ứng sau bữa ăn. Nếu dị ứng lúa mì, trẻ có thể biểu hiện triệu chứng dị ứng trong suốt bữa ăn hoặc trong vòng hai giờ sau khi ăn. Thường xuất hiện trong vài vòng vài phút kể từ lúc trẻ dùng thức ăn gây dị ứng nhưng những triệu chứng nghiêm trọng như phản vệ cũng có thể xuất hiện hàng giờ sau đó.[3]
-
Nhận
biết
phản
ứng
phản
vệ.
Phản
vệ
là
phản
ứng
dị
ứng
đe
dọa
tính
mạng
có
thể
gây
khó
khăn
cho
việc
hít
thở
của
trẻ.
Triệu
chứng
bao
gồm
đột
nhiên
thở
khò
khè,
lưỡi
và
cổ
họng
căng
phồng,
thân
nhiệt
ấm,
phát
ban,
ói
mửa,
mạch
nhanh
và
yếu.
Nếu
xuất
hiện
phản
vệ,
hãy
đưa
nhanh
chóng
đưa
trẻ
đến
phòng
cấp
cứu
hoặc
gọi
cứu
thương.[4]
- Gọi cứu thương qua số 115 nếu trẻ trở nên tái xanh, khó thở hoặc bạn sống cách bệnh viện hay đội cấp cứu hơn 5 đến 10 phút.
- Nếu dường như trẻ đang phục hồi từ phần tồi tệ nhất của phản ứng phản vệ, bạn vẫn cần đưa chúng đến phòng cấp cứu. Có thể sẽ có đợt tiếp theo với triệu chứng tệ hơn.[5]
- Nếu nghĩ rằng trẻ có thể đã có phản ứng phản vệ trước đó, hãy đưa chúng đi kiểm tra dị ứng gluten lúa mì hay những dị ứng khác để ngăn ngừa tái xuất hiện trong tương lai.
-
Kiểm
tra
triệu
chứng
hô
hấp.
Nếu
trẻ
trở
nên
khản
giọng,
khò
khè
hoặc
gặp
bất
kỳ
khó
khăn
nào
trong
hít
thở,
có
thể
chúng
đang
có
phản
ứng
hô
hấp
dị
ứng.[6]
Triệu
chứng
hô
hấp
khác
nhẹ
hơn
bao
gồm
nghẹt
hay
sổ
mũi
hoặc
hắt
hơi.
- Khó thở nghiêm trọng có thể là dấu hiệu của phản vệ. Đưa trẻ đến phòng cấp cứu ngay lập tức hoặc gọi cứu thương. Nếu trẻ không thể thở hoặc có sắc xanh trên da, hãy gọi 115 để yêu cầu xe cứu thương ngay lập tức.[7]
-
Kiểm
tra
da
trẻ.
Dị
ứng
lúa
mì,
trẻ
có
thể
nổi
phát
ban,
nốt
đỏ
sau
khi
tiêu
hóa
gluten.
Kiểm
tra
dấu
hiệu
của
sưng
hoặc
phát
ban
với
nhiều
kích
cỡ
khác
nhau.
Kiểm
tra
khả
năng
bị
chàm
(eczema)
ở
trẻ:
vảy
khô
hoặc
phồng
rộp
tương
tự
như
nhọt.[8][9]
Bất
kỳ
hiện
tượng
nổi
mề
đay
nào
xuất
hiện
sau
khi
ăn
cũng
có
thể
là
dấu
hiệu
dị
ứng
gluten
lúa
mì
ở
trẻ.
- Đồng thời, cũng để ý dấu hiệu sưng phồng ở mắt, môi hay lưỡi.
- Cố đừng để trẻ cào, gãi. Phát ban sẽ trở nên tồn tệ hơn khi bị kích ứng thêm.
- Phát ban và phồng rộp cũng có thể là dấu hiệu của bệnh celiac.[10]
- Tìm hiểu sự khó chịu của trẻ. Trẻ dị ứng gluten có thể có những phản ứng không quan sát được, chẳng hạn như đau dạ dày, sau khi dùng gluten. Nếu đang gãi, có thể trẻ bị ngứa và nóng da dù chưa phát ban. Nếu trẻ còn quá nhỏ để có thể giải thích những triệu chứng của chúng, hãy chú tâm đến hiện tượng khóc bất thường hoặc quấy phá sau khi dùng bữa. Nôn mửa và ỉa chảy cũng có thể là dấu hiệu.[6]
- Đọc nhãn dán, bao bì thức ăn. Có thể bạn thấy được trẻ có vấn đề với một số loại gluten và hoàn toàn ổn với số còn lại. Hãy yêu cầu kiểm tra dị ứng gluten lúa mì nếu trẻ phản ứng tồi tệ với gluten lúa mì nhưng vẫn có thể dùng lúa mạch đen, lúa mạch hoặc những loại hạt dẻo khác. Khoảng 1/5 số người dị ứng gluten lúa mì cũng đồng thời dị ứng với các loại thóc lúa khác.[3][11]
- Theo dõi phản ứng dị ứng với những sản phẩm không phải thức ăn. Lúa mì có thể tìm thấy trong nhiều sản phẩm như bột nặn trẻ em hay dầu gội, sữa tắm. Nếu trẻ cho thấy dấu hiệu dị ứng giữa các bữa ăn, hãy kiểm tra thành phần có trong những vật chúng cầm, giữ.[1] Nếu những vật này có chứa lúa mì, hãy cho trẻ kiểm tra dị ứng lúa mì.
- Căn nhắc tuổi của trẻ. Dị ứng gluten lúa mì phổ biến ở trẻ nhỏ. Hầu hết trẻ em dị ứng gluten lúa mì đều hết bệnh trước khi lên năm.[6] Điều này không có nghĩa là bạn nên chờ con bạn tự vượt qua nó mà không cần cho trẻ đi khám và chẩn đoán! Trẻ với dị ứng gluten lúa mì có nguy cơ phản vệ và cần sẵn thuốc mọi lúc.[6]
Kiểm tra dị ứng gluten lúa mì[sửa]
- Đặt hẹn với bác sĩ dị ứng. Họ là những bác sĩ chuyên về phát hiện và kiểm soát dị ứng. Có thể bạn sẽ cần thuyên chuyển hay giới thiệu để hẹn gặp bác sĩ dị ứng. Hãy gọi nhà cung cấp bảo hiểm cho con bạn và hỏi thông tin, sau đó đặt hẹn.[12] Nếu cần thuyên chuyển, hãy hẹn gặp bác sĩ điều trị chính của con bạn trước.
-
Giúp
trẻ
chuẩn
bị
sẵn
sàng
cho
buổi
kiểm
tra.
Vài
ngày
hay
vài
tuần
trước
buổi
hẹn,
nếu
có
thể,
cho
trẻ
dùng
chế
độ
ăn
thông
thường
và
ghi
lại
phản
ứng
của
chúng
trong
suốt
cả
ngày.
Tuy
nhiên,
đừng
cho
trẻ
dùng
thực
phẩm
mà
bạn
biết
rằng
đó
là
nguyên
nhân
dẫn
đến
triệu
chứng
dị
ứng.
Bạn
sẽ
không
muốn
khơi
mào
phản
ứng
dị
ứng
nghiêm
trọng
nào
ở
trẻ.
Nếu
có
thể,
cố
đừng
loại
bỏ
gluten
khỏi
chế
độ
ăn
của
trẻ
trước
khi
cho
chúng
kiểm
tra
dị
ứng
lúa
mì.
Làm
vậy
có
thể
ảnh
hưởng
đến
sự
chẩn
đoán.[13]
- Đồng thời, bác sĩ có thể cũng sẽ kiểm tra khả năng mắc bệnh celiac của trẻ. Với xét nghiệm bệnh celiac, hãy thực hiện những bước tương tự.[14]
- Thu thập thông tin cung cấp bác sĩ nhi. Trước buổi hẹn, hãy thu thập thông tin về bất kỳ trường hợp dị ứng được chẩn đoán, nhạy cảm và ví dụ về nhạy cảm gluten hay bệnh cediac trong số họ hàng của trẻ. Trong vòng vài ngày hay vài tuần trước buổi hẹn, ghi lại những gì trẻ ăn và bất kỳ triệu chứng khó chịu hay kích ứng nào ở trẻ. Mang theo danh sách mọi loại thuốc, thực phẩm chức năng hay vitamin mà trẻ đang dùng.[15]
-
Cho
trẻ
kiểm
tra
dị
ứng
lúa
mì.
Có
thể
trẻ
sẽ
được
tiến
hành
kiểm
tra
trên
da,
trong
đó,
bác
sĩ
sẽ
dùng
kim
có
chứa
một
giọt
protein
lúa
mì
đã
được
tinh
lọc
đâm
vào
da
trẻ.
Nếu
bướu
đỏ,
ngứa
phát
triển
ở
trẻ
trong
vòng
15
phút,
chúng
có
thể
sẽ
được
chẩn
đoán
dị
ứng
lúa
mì.[15]
- Nếu trẻ có bệnh sẵn có về da hoặc dùng thuốc có thể làm ảnh hưởng đến kiểm tra với da, xét nghiệm máy có thể sẽ được tiến hành.[16]
- Hãy cho trẻ kiểm tra dị ứng lúa mì, đặc biệt khi nghi ngờ phản ứng phản vệ ở trẻ. Phản ứng phản vệ có thể nguy hiểm đến tính mạng.[6]
- Nếu phát hiện dị ứng lúa mì, bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về cách tránh lúa mì và mọi biện pháp điều trị khác nếu cần. Bạn có thể được cấp bút tự tiêm epinephrine để dùng trong trường hợp khẩn cấp.
-
Kiểm
tra
bệnh
celiac.
Nếu
trẻ
cho
thấy
sự
nhạy
cảm
với
lúa
mì,
có
lẽ
bạn
cũng
nên
cho
chúng
kiểm
tra
bệnh
cediac.
Ban
đầu,
trẻ
sẽ
được
tiến
hành
xét
nghiệm
máu.
Nếu
xét
nghiệp
phát
hiện
kháng
thể
thường
thấy
trong
máu
người
mắc
bệnh
celiac,
trẻ
sẽ
được
tiến
hành
nội
soi
hoặc
nội
soi
viên
nang.
Bác
sĩ
sẽ
kiểm
tra
hình
ảnh
ruột
non
nhằm
phát
hiện
dấu
hiệu
bệnh
celiac
và
lấy
mẫu
mô
nhỏ
để
phân
tích..[14]
- Nếu nghi ngờ trẻ mắc chứng celiac, trẻ cần được kiểm tra gấp. Trẻ không thể "tự khỏi khi lớn" với bệnh celiac. Đó là một tình trạng bệnh lý kéo dài suốt đời người và khi không được điều trị, có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, loãng xương hoặc các vấn đề sinh sản, trong đó có vô sinh. Người không được điều trị celiac có nguy cơ cao với một số loại ung thư như ung thư hạch bạch huyết ruột hoặc ruột non.
-
Áp
dụng
chế
độ
ăn
uống
loại
trừ
có
kiểm
soát.
Sau
kiểm
tra,
bác
sĩ
có
thể
sẽ
yêu
cầu
bạn
dần
dần
hoặc
ngay
lập
tức
loại
bỏ
lúa
mì
hoặc
toàn
bộ
sản
phẩm
có
chứa
gluten
từ
chế
độ
ăn
của
trẻ.
Đây
là
một
cách
kiểm
tra
dị
ứng
lúa
mì.
- Duy trì nhật ký ăn uống của trẻ. Có khả năng bạn đã tiếp hành theo dõi ăn uống của trẻ nhưng có thể bác sĩ sẽ yêu cầu bạn tiếp tục làm vậy sau khi kiểm tra celiac và dị ứng lúa mì. Đây có thể là phần then chốt trong chế độ ăn loại trừ của trẻ.
Cân nhắc nguyên nhân khả thi khác của các triệu chứng ở trẻ[sửa]
-
Xem
xét
khả
năng
mắc
bệnh
celiac.
Bệnh
celiac
có
thể
xuất
hiện
bất
kỳ
thời
gian
nào
trong
đời
và
có
thể
tác
động
đến
bất
kỳ
ai.
Trẻ
có
họ
hàng
bị
celiac
có
khả
năng
cao
cũng
mắc
chứng
bệnh
này.
Bệnh
celiac
cũng
thường
xuất
hiện
ở
trẻ
mắc
bệnh
tiểu
đường
loại
1
(tiểu
đường
vị
thành
niên),
hội
chứng
Down,
hội
chứng
Turner,
hội
chứng
Sjogren,
tuyến
giáp
tự
miễn
hay
viêm
đại
tràng
vi
thể.
- Những yếu tố rủi ro khác bao gồm nhiễm trùng sớm ở trẻ. Nếu trẻ bị bất kỳ tình trạng nhiễm trùng nào trong tháng đời đầu tiên và triệu chứng nghi ngờ của cediac, bạn nên trao đổi với bác sĩ về việc xét nghiệm cediac.[17]
- Nếu trẻ có bất kỳ bà con gần nào mắc bệnh celiac, hãy trao đổi về việc tiến hành kiểm tra ngay cả khi chưa có dấu hiện nào ở trẻ. Bệnh celiac không biểu hiện thành triệu chứng có thể làm hại trẻ nếu không được chữa trị.[18]
-
Cân
nhắc
khả
năng
mẫn
cảm
với
gluten
không
do
bệnh
celiac.
Nhiều
triệu
chứng
mẫn
cảm
với
gluten
không
do
celiac,
được
biết
đến
với
tên
gọi
không
dung
nạp
gluten,
có
biểu
hiện
tương
tự
như
bệnh
celiac.
Trừ
khi
bị
celiac,
mẫn
cảm
gluten
không
do
celiac
không
phải
là
một
rối
loạn
tự
miễn.
Mẫn
cảm
gluten
không
do
celiac
không
được
chữa
trị
tạm
thời
sẽ
gây
khó
chịu
nhưng
sẽ
không
làm
tổn
hại
ruột
non
hay
gây
ra
những
vẫn
đề
lâu
dài
khác.[19]
- Triệu chứng của không dung nạp gluten đôi khi xuất hiện hàng giờ hay ngày sau khi dùng gluten. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ không dung nạp gluten thay vì mắc bệnh celiac.[19]
- Cách điều trị duy nhất của không dung nạp gluten là tuân thủ chế độ ăn không chứa gluten.
-
Kiểm
tra
triệu
chứng
không
dị
ứng.
Bệnh
celiac
và
nhạy
cảm
gluten
có
thể
dẫn
đến
nhiều
triệu
chúng
tương
tự
như
dị
ứng
lúa
mì,
bao
gồm
phát
ban
nổi
bọng
nước.
Tuy
nhiên,
trẻ
mắc
chứng
celiac
có
thể
biểu
hiện
một
số
triệu
chứng
khác
biệt,
chẳng
hạn
như
chậm
lớn,
rối
loạn
thần
kinh
và
sâu
răng.
Trẻ
mắc
bệnh
celiac
hoặc
mẫn
cảm
với
gluten
có
thể
cảm
thấy
đau
khớp
và
dường
như
liên
tục
mệt
mỏi,
bối
rối.[20]
- Nếu trẻ có bất kỳ triệu chứng nào ở trên, có thể chúng bị bệnh celiac hoặc không hấp thụ gluten thay vì dị ứng gluten lúa mì.
-
Kiểm
tra
khả
năng
mắc
bệnh
celiac.
Trẻ
có
biểu
hiện
dị
ứng
hoặc
mẫn
cảm
với
gluten
nên
được
kiểm
tra
bệnh
celiac.
Không
được
điều
trị,
celiac
có
thể
làm
chậm
sự
phát
triển
của
trẻ,
tổn
hại
ruột
non
và
tăng
nguy
cơ
mắc
một
số
loại
ung
thư
nhất
định.[18]
- Đừng loại bỏ gluten khỏi khẩu phần ăn của trẻ trước khi kiểm tra celiac và dị ứng gluten lúa mì bởi làm vậy có thể ảnh hưởng đến chẩn đoán.[14]
Lời khuyên[sửa]
- Trước khi bắt đầu chế độ ăn loại trừ, có thể bạn sẽ muốn thuê chuyên gia dinh dưỡng có giấy phép hành nghề hỗ trợ lên thực đơn. Một chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp lời khuyên cho việc chuẩn bị bữa ăn không gluten mà trẻ sẽ thích.
- Không dung nạp gluten là một khái niệm rộng bao hàm nhiều cấp độ phản ứng với gluten. Nó có thể khó để chẩn đoán và vẫn chưa có kiểm tra, xét nghiệm nào cho tình trạng này.[21]
- Nhiều người cho rằng sữa mẹ có khả năng bảo vệ và ngăn ngừa bệnh celiac ở trẻ.[17]
Cảnh báo[sửa]
- Nếu xuất hiện phản ứng phản vệ ở trẻ, hãy đưa chúng đến phòng cấp cứu ngay lập tức hoặc gọi 115. Dùng bút tiêm epi-pen nếu có trong lúc chờ đợi.[4]
- Bệnh celiac không triệu chứng có thể gây hại cho trẻ nếu không được điều trị.[18]
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ 1,0 1,1 http://acaai.org/allergies/types/food-allergies/types-food-allergy/wheat-gluten-allergy
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basics/risk-factors/con-20031834
- ↑ 3,0 3,1 http://www.chop.edu/news/recognizing-wheat-allergy#.VgViGGRViko
- ↑ 4,0 4,1 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anaphylaxis/basics/definition/con-20014324
- ↑ http://kidshealth.org/parent/medical/allergies/wheat_allergy.html#
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basics/symptoms/con-20031834
- ↑ http://kidshealth.org/parent/firstaid_safe/emergencies/emergency_room.html
- ↑ http://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/library/at-a-glance/allergic-skin-conditions.aspx
- ↑ http://www.chop.edu/news/recognizing-celiac-disease#.VgViGGRViko
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/celiac-disease/basics/symptoms/con-20030410
- ↑ https://www.foodallergy.org/allergens/wheat-allergy
- ↑ http://acaai.org/allergies/treatment/allergy-testing/skin-test
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basics/preparing-for-your-appointment/con-20031834
- ↑ 14,0 14,1 14,2 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/celiac-disease/basics/tests-diagnosis/con-20030410
- ↑ 15,0 15,1 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basics/tests-diagnosis/con-20031834
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wheat-allergy/basics/tests-diagnosis/con-20031834
- ↑ 17,0 17,1 http://www.mayoclinic.org/medical-professionals/clinical-updates/digestive-diseases/celiac-disease-for-masses
- ↑ 18,0 18,1 18,2 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/celiac-disease/basics/risk-factors/con-20030410
- ↑ 19,0 19,1 http://www.chop.edu/news/recognizing-gluten-intolerance#.VgVhQGRViko
- ↑ http://gastro.ucla.edu/site.cfm?id=281
- ↑ http://newsnetwork.mayoclinic.org/discussion/no-test-to-diagnose-wheat-or-gluten-sensitivity/?_ga=1.249640006.13557590.1441648444