Sợi bông

Tập tin:CottonPlant.JPG

Bông đã sẵn sàng để thu hoạch

Sợi bông hay sợi côt-tông là loại sợi mềm và đều sợi, mọc quấn quanh hạt của cây bông vải, một dạng cây bụi bản địa của các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới tại châu Mỹ, Ấn Độ, và châu Phi. Loại sợi này chủ yếu được dùng để xe chỉ hay sợi và dệt thành loại vải mềm thoáng khí - loại vải sợi tự nhiên được sử dụng rộng rãi nhất trong ngành may mặc hiện nay.

Trong ngành may mặc và chế biến người ta phân biệt các loại bông trước tiên theo chiều dài của sợi, sau đó đến mùi, màu và độ sạch của cuộn sợi. Sợi bông càng dài thì càng có chất lượng cao.

Đặc điểm

Sợi bông là loại sợi thiên nhiên có khả năng hút/ thấm nước rất cao; sợi bông có thể thấm nước đến 65% so với trọng lượng. Sợi bông có khuynh hướng dính bẩn và dính dầu mỡ, dù vậy có thể giặt sạch được. Sợi bông thân thiện với da người (không làm ngứa) và không tạo ra các nguy cơ dị ứng việc khiến cho sợi bông trở thành nguyên liệu quan trọng trong ngành dệt may.

Sợi bông không hòa tan trong nước, khi ẩm hoặc ướt sẽ dẻo dai hơn khi khô ráo. Sợi bông bền đối với chất kềm, nhưng không bền đối với acid và có thể bị vi sinh vật phân hủy. Dù vậy khả năng chịu được mối mọt và các côn trùng khác rất cao. Sợi bông dễ cháy nhưng có thể nấu trong nước sôi để tiệt trùng.

Lãnh vực chính của sợi bông là việc ứng dụng trong ngành may mặc. Ngoài ra, sợi bông còn được dùng làm thành phần trong các chất liệu tổng hợp.

Các loại bông

Có 4 loài được trồng mục đích thương mại, tất cả đều đã được thuần hóa từ xa xưa:

• Gossypium hirsutum – bông vùng cao, bản địa của Trung Mỹ, Mexico, vùng Caribe và nam Florida, (90% sản lượng thế giới)
• Gossypium barbadense – loài cho sợi bông dài, bản địa của vùng Nam Mỹ nhiệt đới (8% sản lượng thế giới)
• Gossypium arboreum – cây bông, bản địa của Ấn Độ và Pakistan (nhỏ hơn 2%)
• Gossypium herbaceum – bông Levant, bản địa của miền nam châu Phi Africa và bán đảo Ả Rập (nhỏ hơn 2%)

Các loài bông Tân Thế giới chiếm phần lớn sản lượng bông hiện nay, nhưng các loài Cựu Thế giới được sử dụng rộng rãi trước thập niên 1900. Trong khi các sợi bông tự nhiên có màu trắng, nâu, hồng và lục, những lo ngại về ô nhiễm di truyền đã làm cho nhiều vùng trồng bông cấp sản xuất các loại nhuộm màu, đó vẫn là một sản phẩm đặc biệt.

Lịch sử

Cây bông vải được các cư dân của văn minh lưu vực sông Ấn trồng vào thế kỷ thứ 4-5 trước Công nguyên, sau đó cây được phổ biến trên toàn Ấn Độ, sau đó lan sang Trung Quốc.

Tham khảo

• Stein, Burton (1998). A History of India. Blackwell Publishing. ISBN 0-631-20546-2.

Bản mẫu:Sợi

Liên kết đến đây

• Ai Cập
• Ấn Độ
• Nhà Minh