VLOS:Cộng đồng VLOS sau hai năm tuổi/Nhật ký

Nhật ký

Nhớ lại cũng vào tầm này 2 năm trước, Thư viện Khoa học VLOS được khai sinh sau hàng loạt những thảo luận của một nhóm những thành viên tích cực trong hệ thống wiki Wikipedia tiếng Việt gồm có NCS. Cao Xuân Hiếu (ngành Sinh học, CHLB Đức), TS. Đỗ Quốc Bảo (ngành Phật học, CHLB Đức), chuyên viên lập trình Võ Quang Nhân (hãng HP, Hoa Kỳ), TS. Nguyễn Hoàng Hải (ngành Vật lý, ĐH KHTN Hà Nội) .v.v. Sự hữu ích của bộ mã MediaWiki trong việc hợp tác trực tuyến cùng đóng góp trí thức bằng ngôn ngữ tiếng Việt là điều dễ thấy. Tuy nhiên, thông tin trí thức sẽ bị hạn chế phần nào bởi khuôn khổ 1 bài viết có tính bách khoa duy nhất cho một mục từ trên Wikipedia trong khi mỗi tác giả hoặc nhóm tác giả có những cách đặt vấn đề hay phân tích vấn đề khác nhau. Mọi người đều thống nhất là bạn đọc cần được đọc thông tin theo nhiều cách tiếp cận, diễn đạt và khi đó một wiki tiếng Việt khác có tính bổ sung cho những mục từ trên Wikipedia sẽ có ích rất nhiều. Bên cạnh đó, việc Wikipedia và những dự án của Wikimedia gắn chặt với luật bản quyền GNUL làm hạn chế phần nào sự đóng góp trong trường hợp tác giả vẫn muốn giữ bản quyền bài viết của mình để rồi công bố hoặc phân phối theo các cách khác nhau. Và thư viện khoa học VLOS ra đời với những quy định về bản quyền có tính riêng biệt cho từng bài viết. Trong những buổi ban đầu đó, thư viện VLOS nhận được sự hỗ trợ từ những thành viên trên Wikipedia tiếng Việt như Nguyễn Xuân Minh, Nguyễn Hữu Dụng, Đặng Trần Hiếu v.v. để kiện toàn hệ thống cũng như những quy định vận hành.

Mặc dù ở thời điểm 2 năm về trước, số lượng người Việt làm quen với cách thức đóng góp hợp tác trực tuyến cũng như soạn thảo trên mã wiki chưa nhiều, VLOS đã may mắn có được sự ủng hộ theo nhiều cách khác nhau của các thành viên sáng lập trong đó phải kể đến GS. TS. Nguyễn Lân Dũng (ngành Sinh học), TS. Nguyễn Huy Đạt (trường Harvard Medical School), cũng như hàng loạt các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, NCS người Việt đang học tập và làm việc ở khắp nơi trên thế giới. Những đóng góp và hỗ trợ quý báu vào thời điểm đó đã giúp sức cho toàn bộ nhóm sáng lập vững tin vào tính hữu ích của Thư viện Khoa học trong cộng đồng người Việt nói chung và giới khoa học người Việt nói riêng.

Ngày tháng thoi đưa, những bài viết trên thư viện theo đó mà nhiều lên. Với trình bày đơn giản và trực tiếp, những bài viết của mã wiki trên VLOS giúp bạn đọc tiếp cận hữu hiệu với thông tin mà không bị ảnh hưởng của các luồng thảo luận hay bình phẩm khác nhau như trên hệ thống forum. Đó chính là lý do tại sao ngày càng nhiều người truy cập và lựa chọn tìm kiếm thông tin dạng bài wiki hơn là các dạng web khác. Con số thành viên đăng ký của riêng Tủ sách Khoa học ngày nay đã tăng hơn 7 nghìn thành viên. Và mỗi ngày tại thời điểm hiện nay có khoảng 2 nghìn đến 3 nghìn lượt người truy cập để đọc thông tin mới hoặc tìm kiếm thông tin khoa học, giáo dục và công nghệ.

Sự thành công trong việc xây dựng tính thân thiện của Thư viện Khoa học VLOS đối với nhiều lớp độc giả có được là nhờ đóng góp của nhóm kỹ thuật mà đứng đầu là Nguyễn Thế Phúc, một giáo viên Toán Tin tại Nam Định. Anh đã góp phần tích cực trong việc cải biến code MediaWiki và tạo những phần mở rộng chuyên biệt cho thư viện VLOS. Cũng nhờ nhóm kỹ thuật này mà thư viện VLOS trở nên thân thiện với người dùng hơn (nếu so với Wikipedia tiếng Việt) thông qua hệ thống chat trực tuyến, module diễn đàn tại Tủ sách Khoa học, module blog tại Bản đồ Văn hóa VietMap, module thi trắc nghiệm tại Thư viện Đề thi hay phần mở rộng web ý thức (thế hệ web 3.0) tại Khoa học Huyền Bí. Bằng những nỗ lực của mình, nhóm kỹ thuật và quản lý thư viện VLOS mong muốn xây dựng trên những tổ hợp wiki của VLOS các cộng đồng mạng với những cá nhân tích cực xây dựng và ham tìm tòi những chân trời kiến thức, giá trị văn hóa mới và lành mạnh.

Với mong muốn là nơi kết nối các khối óc tri thức Việt, thư viện VLOS sau 2 năm không chỉ bao gồm Tủ sách Khoa học như ngày đầu thành lập mà đã khai sinh hàng loạt các hệ thống wiki khác tạo thành tổ hợp wiki Việt nhằm đóng góp các giá trị khoa học, giáo dục hữu ích trên mạng thông tin toàn cầu. Một trong những wiki nổi tiếng trên VLOS là Thư viện Đề thi, nơi hiện sưu tầm hàng ngàn đề thi, đề kiểm tra từ các trường học khắp nơi trên cả nước với sự giúp đỡ từ diễn đàn HAO và Olympia. Bằng cách sắp xếp đề thi một cách logic và hệ thống, học sinh, sinh viên và giáo viên có thể dễ dàng tham khảo đề thi và đề kiểm tra mà mình quan tâm cũng như dễ dàng đóng góp vào kho đề thi chung này. Không chỉ lưu trữ đề thi đơn thuần, Thư viện Đề thi VLOS còn thử nghiệm hệ thống ôn luyện kiến thức dưới hình thức trắc nghiệm đặc biệt. Những thí sinh sẽ được tham gia thi trắc nghiệm miễn phí bằng cách lựa chọn câu trả lời đúng và so sánh với các lựa chọn của những thí sinh khác. Với việc không cung cấp đáp án trực tiếp, đây là cơ hội kích thích tính sáng tạo, óc tìm tòi và khả năng tranh luận của các thí sinh về mọi khía cạnh của câu hỏi. Ngoài ra, đây cũng là môi trường thích hợp để các giáo viên thử nghiệm các câu hỏi trắc nghiệm mới của mình để bảo đảm tính chính xác, tính mô phạm và mức độ phù hợp của các câu hỏi.

Là trọng tâm của Thư viện Khoa học VLOS, Tủ sách VLOS được xây dựng như một bàn làm việc trực tuyến của giới trí thức người Việt. Tủ sách hân hạnh đăng tải những văn bản khoa học, giáo dục hữu ích như cuốn Đa dạng Vi sinh vật ở Việt Nam (GS. TS. Nguyễn Lân Dũng), Giáo trình Phạn Văn (TS. Đỗ Quốc Bảo), Hành trang Khoa học (CS. Võ Quang Nhân), Cách mạng hóa các chiến lược trong công nghiệp (TS. Đào Hồng Thu), Dịch học họ Hùng và Sử thuyết họ Hùng (Nguyễn Quang Nhật), Bộ câu hỏi Di truyền học đại cương (Huỳnh Như Ngọc Hiển) .v.v. Ngoài ra, Tủ sách VLOS còn là nơi giới thiệu những công bố khoa học mới, các quy trình công nghệ, ý tưởng ứng dụng cũng như các giáo án và bài giảng điện tử. Sự lớn mạnh của Tủ sách VLOS ngày hôm nay có được là nhờ những đóng góp không ngừng nghỉ của NCS. Nguyễn Phan Kiên (ngành Điện tử Y sinh, Nhật Bản), NCS. Nguyễn Bá Tiếp (ngành Thú y, CHLB Đức), BS. TS. Lê Minh Khôi (Đại học Y Huế), Nguyễn Minh Tú (TP HCM), GV. Nguyễn Thế Phúc (Nam Định), GV. Nguyễn Thị Thùy (Đăk Lăk), GV. Đậu Đình Sanh (Nghệ An), GV. Phạm Văn Luật (Tiền Giang), GV. Nguyễn Mạnh Hùng (Cà Mau) v.v. những người đã dành thời gian quý báu của họ vì một viễn cảnh ở đó "tất cả người Việt trên thế giới được tự do tiếp cận tri thức nhân loại bằng ngôn ngữ của dân tộc mình". Trên nền tảng Tủ sách Khoa học, một số wiki khác đã được khai sinh như Ngân hàng Dữ liệu Sinh học BioDB, Thư viện Khoa học Huyền Bí và sắp tới là Thư viện Giáo dục Việt Nam góp phần hiện thực hóa viễn cảnh trên.

Trong gia đình wiki VLOS, một wiki mới ra đời chưa được một năm nhưng đã có sức lôi cuốn mạnh mẽ trong cộng đồng mạng là Bản đồ Văn hóa VietMap nơi gặp gõ của những thành viên yêu thích du lịch và bản sắc văn hóa mang đậm tính Việt. Tại đây, các thông tin văn hóa, du lịch được cung cấp bên cạnh bản đồ vệ tinh trực tuyến đem lại tính trực quan sinh động đối với đông đảo bạn đọc.

Trong không khí kỷ niệm 2 năm ngày thành lập website, nhóm kỹ thuật Thư viện Khoa học VLOS đã giới thiệu công cụ tìm kiếm thông tin chuyên biệt cho các thông tin về khoa học, giáo dục và công nghệ tại trang chủ http://www.thuvienkhoahoc.com. Đây là một trong những nỗ lực của nhóm kỹ thuật và quản lý thư viện VLOS nhằm biến VLOS thành địa chỉ tin cậy chuyên cung cấp thông tin khoa học, giáo dục và công nghệ. Nhân đây, nhóm quản lý VLOS xin gửi lời cảm tạ và chúc sức khỏe đến những cá nhân, tổ chức trong nhóm sáng lập cũng như thành viên tích cực trên toàn bộ hệ thống wiki của Thư viện Khoa học, cũng như các cơ quan báo chí và website như Báo Tuổi trẻ Online, tạp chí Kiến thức ngày nay, tạp chí Echip, tạp chí Khám phá, website Wikipedia tiếng Việt .v.v đã ủng hộ và giới thiệu rộng rãi VLOS.