Xếp bàn cờ vua

Cờ vua là trò chơi cổ xưa vẫn được mọi người chơi và yêu thích cho tới ngày nay. Mặc dù luật lệ cờ vua không nhiều, những ván cờ có thể biến hóa rất phức tạp. May thay, việc xếp bàn cờ vua tương đối đơn giản và luật chơi cũng không quá khó nhằn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm quen với cờ vua.

Các bước

Xếp bàn cờ

1. Đặt bàn cờ sao cho ô vuông tại góc dưới cùng bên phải là ô màu trắng. Cả hai bên đều sẽ có một ô trắng ở góc dưới cùng bên phải phần bàn cờ của mình. Cách xếp bàn cờ của hai bên là giống nhau, nếu nhìn từ góc độ của mỗi bên.
   • Xếp quân cờ trên hai hàng ngang (gọi tắt là "hàng") gần nhất với bạn. Những quân cờ chủ chốt được đặt trên hàng thứ nhất (hàng gần bạn hơn). Các quân tốt được đặt ở hàng thứ hai.
   • Khác với cờ đam, cờ vua sử dụng toàn bộ các ô vuông trên bàn cờ.
2. Đặt một quân xe vào mỗi ô góc của bạn. Hãy bắt đầu xếp từ quân Xe - quân cờ di chuyển theo chiều ngang (theo hàng) hoặc theo chiều dọc (theo cột). Đặt hai quân Xe ở hai góc bàn cờ.
   • Với bàn cờ vua kiểu mới, ví dụ bộ quân cờ phỏng theo các nhân vật trong Civil War hoặc một bộ phim nào đó, bạn sẽ không thể nhận dạng quân cờ nếu không biết biểu tượng (hoặc ký hiệu theo luật) của từng quân. Những biểu tượng này thường được in ở đáy các quân cờ. Biểu tượng của quân Xe là ♜.
3. Đặt quân Mã cạnh quân Xe. Quân Mã, bề ngoài giống hình con ngựa, được đặt cạnh Xe. Mã di chuyển trong 3 ô xếp theo hình chữ "L": đầu tiên đi 2 ô theo hướng bất kỳ, sau đó tiếp 1 ô theo hướng vuông góc, hoặc đi 1 ô theo hướng bất kỳ rồi 2 ô theo hướng vuông góc. Mã chỉ đi theo hàng và cột, không bao giờ đi chéo. Mã có thể nhảy qua đầu quân cờ khác để di chuyển và là quân cờ duy nhất được phép làm vậy. Đây cũng là quân cờ duy nhất không di chuyển theo một đường thẳng.
   • Biểu tượng của quân Mã là ♞.
4. Đặt quân Tượng bên cạnh quân Mã. Tượng là quân cờ cao có đầu tròn và đứng cạnh Mã. Tượng chỉ di chuyển theo đường chéo.
   • Biểu tượng của quân Tượng là ♝.
   • Tượng ở bên trái được đặt trên một ô đen (và sẽ luôn di chuyển trên các ô đen). Tượng ở bên phải được đặt trên một ô trắng (và sẽ luôn di chuyển trên các ô trắng).
5. Đặt quân Hậu vào ô còn lại có màu trùng với nó. Nếu bạn cầm quân trắng, Hậu của bạn phải nằm ở ô màu trắng còn lại giữa hàng đầu tiên. Nếu bạn cầm quân đen, Hậu phải nằm ở ô màu đen còn lại. Hậu là một trong số các quân cao nhất trên bàn cờ với một chiếc vương miện chóp nhọn. Hậu có thể di chuyển ngang, dọc hoặc chéo không bị giới hạn số ô, do đó đây là quân mạnh nhất trên bàn cờ.
   • Biểu tượng của quân Hậu là ♛.
6. Đặt quân Vua ở ô cuối cùng còn trống trong hàng đầu tiên. Vua thường là quân cao nhất trên bàn cờ với chiếc vương miện tròn kèm chóp hình chữ thập. Vua có thể di chuyển theo mọi hướng, nhưng mỗi lần chỉ đi được 1 ô. Bạn cần dùng tất cả các quân cờ còn lại để bảo vệ Vua. Bạn sẽ thua cờ khi để mất Vua.
   • Biểu tượng của quân Vua là ♚.
7. Đặt các quân Tốt lên hàng thứ hai. Sau khi các quân cờ chủ chốt đã được xếp lên hàng đầu, hãy tiếp tục xếp các quân Tốt thấp kém hơn lên hàng thứ hai như một bức tường bảo vệ. Tốt có thể tiến về trước 1 ô mỗi lượt, nhưng chúng còn có một vài nước đi đặc biệt khác.
   • Biểu tượng của quân Tốt là ♟.
   • Sau khi xếp quân đúng theo chỉ dẫn ở trên, cả hai bên đã sẵn sàng để chơi cờ.
8. Kiểm tra lại các quân cờ. Hai hàng đầu của bạn phải có thứ tự như sau (bên đen):
   
   ♟♟♟♟♟♟♟♟
   ♜♞♝♚♛♝♞♜

Hiểu rõ luật cờ vua

1. Thắng cờ bằng cách đặt Vua đối phương vào thế "chiếu hết". Đó là khi bạn có thể bắt quân vua đối phương trong lượt tiếp theo, bất kể đối phương đi nước cờ nào. Ngược lại, nếu bạn có thể bắt quân Vua trong lượt tiếp theo nhưng đối phương vẫn có cách hóa giải, đây chỉ là "chiếu tướng". Người chơi phải ngay lập tức đưa quân Vua của mình ra khỏi thế bị chiếu nếu có thể.
   • Trên thực tế, bạn không bao giờ thực sự bắt quân Vua. Khi quân Vua rõ ràng không thể tránh khỏi bị bắt vào lượt sau, đó là lúc tuyên bố chiếu tướng hết cờ và ván cờ kết thúc.
   • Bạn phải nói "chiếu tướng" khi có nước đi đặt Vua đối phương vào thế nguy hiểm.
   • Bạn không được đặt Vua của mình vào thế bị chiếu. Nước đi như vậy sẽ ngay lập tức bị hủy bỏ.
2. Bắt quân cờ của đối phương để loại chúng khỏi cuộc chơi. Nếu một quân cờ của bạn kết thúc nước đi trên một ô đang được chiếm giữ bởi quân cờ đối phương, bạn "bắt" quân cờ này và loại nó khỏi cuộc chơi. Quân của bạn sẽ chiếm giữ vị trí của quân bị bắt trên ô đó. Bạn không thể tự bắt quân của mình hoặc dùng hơn một quân để chiếm giữ một ô. Nói cách khác, bạn không thể di chuyển quân cờ xuyên qua hoặc dừng lại ở ô đã bị chiếm giữ bởi một quân "đồng đội" khác, trừ khi bạn đang di chuyển Mã. Mã có thể nhảy qua đầu các quân cờ (nhưng vẫn không được dừng lại ở ô đã bị chiếm giữ bởi một quân khác của bạn).
   • Ngoại trừ quân Tốt, bạn chỉ có thể bắt quân cờ của đối phương với một nước đi "thông thường". Ví dụ, Xe chỉ có thể bắt quân bằng các nước đi theo chiều dọc hoặc chiều ngang.
   • Bạn không thể di chuyển xuyên qua một quân để bắt một quân khác. Nếu quân của bạn "đụng" một quân của đối phương trong nước đi, nó phải bắt quân của đối phương và dừng lại trên ô của quân bị bắt. Mã là ngoại lệ duy nhất của nguyên tắc trên (vì khả năng nhảy qua đầu các quân cờ), và Mã chỉ bắt quân khi nước đi của Mã dừng lại ở ô có quân cờ đối phương.
3. Bên trắng sẽ bắt đầu ván cờ. Bên trắng luôn luôn đi nước đầu tiên, sau đó hai bên sẽ di chuyển luân phiên. Nếu hai người chơi có cùng trình độ, việc đi trước sẽ đem lại lợi thế nho nhỏ. Mỗi nước cờ của một bên được tính là một lượt.
   • Người chơi phải di chuyển một quân mỗi lượt. Người chơi không thể bỏ lượt khi không biết di chuyển quân tới đâu.
   • Ngoại lê duy nhất của nguyên tắc "di chuyển một quân" được gọi là "nhập thành", cho phép người chơi di chuyển hai quân một lúc theo một trình tự cụ thể để bảo vệ Vua. Hãy xem thêm phần giải thích phía dưới về nhập thành.
4. Cẩn thận hòa cờ. Một ván cờ có thể kết thúc với kết quả hòa. Hòa cờ xảy ra khi Vua của cả hai bên không bị chiếu và người chơi tiếp theo không còn nước đi hợp lệ nào. Nếu đang ở thế mạnh trong trận đấu, bạn cần tránh hòa cờ. (Ngược lại, nếu đang ở thế yếu, bạn muốn buộc đối phương phải hòa cờ.) Hòa cờ thường xảy ra khi bàn cờ chỉ còn lại vài quân, ví dụ như Tốt bị chặn bởi Tốt khác hay Vua không còn nước đi khác để không bị chiếu.
   • Nên nhớ bạn không thể tự đặt chính mình vào thế bị chiếu. Vì vậy, nếu đang tới lượt của bạn mà nước đi duy nhất còn lại sẽ đặt Vua vào thế bị chiếu, ván cờ kết thúc với kết quả hòa. Tuy nhiên tại một vài giải đấu, bạn sẽ là bên thua cuộc trong trường hợp này, dù hầu hết các kỳ thủ coi đây là hòa cờ.
   • Hòa cờ không xảy ra nếu một trong hai Vua đang bị chiếu.

Di chuyển quân cờ

1. Tốt di chuyển 1 ô về trước. Tốt thường chỉ đi được như vậy nên chúng không quá hữu dụng. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, Tốt là quân cờ đem lại hiệu quả tương đối cao:
   • Nếu Tốt của bạn có thể tới được hàng thứ 8 (tức là hàng thứ nhất của đối phương), bạn có thể "phong cấp" Tốt trở thành bất cứ quân nào bạn muốn, thường là Hậu hoặc Mã. Quân Tốt khi đã tiến xa trên một cột sẽ trở nên khá mạnh.
   • Trong nước đi đầu tiên, một quân Tốt có thể (nhưng không bắt buộc) di chuyển 2 ô về phía trước thay vì 1 ô.
   • Tốt có thể bắt quân cách nó 1 ô chéo về phía trước. Như vậy, Tốt không thể bắt một quân nằm ở các ô liền kề.
     • En passant hay "bắt Tốt qua đường" là khi Tốt đối phương di chuyển 2 ô về phía trước để tránh bị Tốt của bạn bắt (tránh đi vào ô chéo trước liền kề). Nếu Tốt đối phương đi như vậy, trong lượt ngay sau đó, bạn có thể cho Tốt đi chéo vào ô mà đối phương bỏ qua, đồng thời bắt được tốt đối phương.
2. Xe có thể di chuyển dọc hoặc ngang không hạn chế số ô. Xe di chuyển trên đường thẳng theo chiều tiến trước, lùi lại hoặc sang ngang. Xe có thể đi qua bao nhiêu ô trống tùy ý, nhưng phải dừng lại nếu gặp một quân khác (đương nhiên, xe phải dừng lại khi đã đến cạnh bàn cờ).
   • Nếu quân cản là của đối phương, Xe phải dừng lại bên cạnh hoặc bắt quân đó. Nếu quân cản là "quân mình", Xe phải dừng lại cạnh ô có quân đó.
3. Mã di chuyển theo hình chữ "L". Mã có cách đi đặc trưng nhất trong cờ vua: di chuyển bằng cách "nhảy" 3 bước, đầu tiên là 2 ô theo một hướng bất kỳ rồi 1 ô theo hướng vuông góc, hoặc 1 ô theo một hướng bất kỳ rồi 2 ô theo hướng vuông góc. Mã chỉ di chuyển theo hàng và cột, không bao giờ đi chéo.
   • Mã là quân duy nhất có thể nhảy qua đầu của các quân khác, bất kể quân khác có màu gì. Mã bắt quân bằng cách dừng nước đi ở một ô đang bị chiếm giữ bởi quân cờ của đối phương. (Mã không thể dừng nước đi ở một ô đang bị chiếm giữ bởi "quân mình".)
4. Tượng có thể di chuyển theo đường chéo bao nhiêu ô tùy ý. Tượng có thể di chuyển theo 4 hướng: chéo về phải hoặc về trái, theo hướng tiến hoặc lùi. Điều này có nghĩa một quân Tượng luôn di chuyển trên những ô cùng màu. Ví dụ: nếu một quân Tượng ban đầu đứng ở ô trắng, nó sẽ không thể di chuyển sang một ô đen.
   • Tượng không thể nhảy qua đầu các quân khác. Nếu có một quân cản đường, Tượng phải dừng lại hoặc bắt quân (bắt quân trong trường hợp quân cản đường là quân của đối phương).
5. Hậu di chuyển trên đường thẳng theo mọi hướng không giới hạn số ô. Hậu có thể đi tiến, lùi, ngang và chéo bao nhiêu ô trống tùy ý. Điều này khiến Hậu trở thành quân mạnh nhất trên bàn cờ.
   • Hậu không thể di chuyển theo hình chữ "L" như Mã.
   • Hậu không thể nhảy qua các quân khác. Hậu phải hoàn thành nước đi theo 2 cách: dừng lại trước khi gặp quân khác hoặc bắt quân đó.
6. Vua có thể di chuyển mỗi lượt 1 ô theo mọi hướng. Vua có thể tiến, lùi, sang ngang hoặc chéo 1 ô. Ngoại lệ duy nhất là nước nhập thành, tức là khi Vua và một Xe đổi vị trí để bảo vệ vua. Để thực hiện nhập thành:
   • Cả Vua và Xe đều phải chưa di chuyển cho tới thời điểm nhập thành.
   • Giữa Vua và Xe không còn quân cờ nào khác.
   • Vua không bị chiếu tại thời điểm nhập thành. Ngoài ra trên đường nhập thành, Vua không được đi qua hoặc dừng lại ở một ô bị chiếu.
   • Trong một lượt, bạn di chuyển quân Vua 2 ô về phía quân xe, rồi đưa Xe tới ô mà quân Vua bỏ qua. Sau khi nhập thành, Vua và Xe đảo ngược vị trí, nằm ngay cạnh nhau.

Lời khuyên

• Học cách ghi biên bản cờ. Việc ghi chép biên bản cờ vua giúp bạn "tốc ký" những nước đi của bản thân và đối phương, hỗ trợ nghiên cứu và tái tạo lại ván cờ sau này.
• Học chiến thuật cờ vua. Cờ vua là một trò chơi hết sức phức tạp. Bộ môn này có rất ít luật lệ, nhưng số ít luật lệ đó đã được phát triển thành vô vàn những cuốn sách chứa đầy chiến thuật và chiến lược. Đọc nhiều sách nhất có thể để trở thành một kỳ thủ giỏi hơn.
• Nắm vững giá trị các quân cờ. Mỗi quân cờ được gán một giá trị, giúp người chơi đánh giá cơ hội, từ đó quyết định có nên trao đổi quân mình với quân đối phương hay không.
• Học cách khai cuộc trong cờ vua. Giai đoạn khai cuộc của một ván cờ sẽ đặt nền móng cho phần còn lại của trận đấu. Nếu sơ suất trong khai cuộc, nhiều khả năng bạn sẽ phải trả giá trong các bước sau. Việc học các cách thức khai cuộc cờ vua rất thú vị. Một đối thủ lão luyện sẽ biết rất nhiều nước đi khai cuộc.

Những thứ bạn cần

• Bàn cờ vua
• Quân cờ

Bài liên quan

• Thường xuyên thắng cờ vua
• Chơi cờ vua giỏi hơn
• Chơi cờ vua cho người mới bắt đầu
• Chơi cờ vua
• Chơi UNO