5 nguyên tắc cơ bản trong ăn uống phòng ung thư
Thông điệp chính:
- Ngưng lo lắng về vấn đề an toàn thực phẩm, vì bạn không thể thay đổi được gì, ít nhất là trong thời gian ngắn.
- Hãy lo lắng về thói quen ăn uống của bạn, cái mà bạn có thể thay đổi ngay hôm nay để tăng khả năng phòng ung thư của mình.
- Bắt đầu thay đổi thói quen ăn uống với 5 nguyên tắc bên dưới của chúng tôi.
Bài viết đã tham khảo thông tin từ Viện Ung thư Mỹ (National Cancer Institute,), Hội Ung thư Mỹ (American Cancer Society), Hội Ung thư Lâm sàng Mỹ (American Society of Clinical Oncology) và Trung tâm Ung thư MD Anderson (MD Anderson Cancer center).
Các nguyên tắc bao gồm:
Mục lục
1. Ăn nhiều thực vật[sửa]
Các chất tự nhiên có trong cây cỏ vẫn đang được nghiên cứu để chứng minh khả năng phòng ngừa ung thư, vì theo một số nghiên cứu cho thấy, những người ăn nhiều trái cây và rau quả là ít có khả năng phát triển ung thư.
Mặc dù nhiều nghiên cứu cho kết quả dạng kết hợp nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật, có đủ bằng chứng cho thấy rằng việc thêm nhiều trái cây và rau quả có thể giúp chống lại ung thư.
Hầu như bất cứ cây cỏ nào cũng có những chất chống ung thư, cơ bản như là:
- Các carotenoid, bao gồm cả beta-carotene – tiền tố của vitamin A, loại vitamin vừa được chứng minh hoạt tính chống ung thư rất mạnh của nó mà chúng tôi vừa có bài viết về nó 2 ngày trước.
- Các phenolic, có nhiều trong các loại thảo mộc, rau mùi, trái cây, trà, và gia vị cay.
- Các hợp chất organosulfur, các chất được tìm thấy trong các loại rau họ cải và rau Allium, chẳng hạn như tỏi, tỏi tây và hành tây.
- Chất xơ, loại hợp chất đặc biệt của thực vật, giúp phòng các bệnh ung thư đường tiêu hóa, giảm mỡ bụng, kiểm soát cholesterol và đường huyết, từ đó cũng hỗ trợ phòng các bệnh ung thư khác.
Một số nguồn chất chống ung thư khác có thể kể tới là cà chua, cam, chanh, quýt (quất), bưởi, nghệ…
Tuy nhiên, cũng có một số loại thực phẩm thực vật vẫn còn gây tranh cãi là giúp chống hay giúp gây ra ung thư, như các sản phẩm từ đậu nành. Liên hệ giữa đậu nành và ung thư vú thực tế rất phức tạp. Tuy nhiên, theo một số bằng chứng hiện tại cho thấy, việc sử dụng các sản phẩm từ đậu nành, bao gồm đậu hũ, sữa đậu nành… 3 ngày/lần không có vẻ gì là sẽ gây ra ung thư hay làm tăng tốc độ, mức độ di căn, xâm lấn của ung thư.
Mặc khác, rau củ quả tươi còn cung cấp chất xơ, một dạng chất có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi ung thư đại trực tràng.
2. Giảm thịt động vật[sửa]
Mặc dù chúng ta hầu như ai cũng thích các món từ thịt động vật, nhưng các nghiên cứu khoa học đều chỉ ra rằng một chế độ dinh dưỡng nhiều thịt hơn rau củ quả làm tăng khả năng bị ung thư ở mọi vị trí.
Gần đây, các nhà khoa học tìm ra một nguyên do tại sao ăn thịt đỏ (thịt động vật có vú như heo, bò, dê…) lại tăng khả năng ung thư. Đó là do một loại đường tên là Neu5Gc, có mặt trong hầu như tất cả các động có vú trừ con người. Và khi nó vào cơ thể, nó sẽ kích hoạt chế độ viêm, từ đó hỗ trợ sự hình thành và phát triển của ung thư. Một lý do nữa để chúng ta giảm thịt.
(Xem thêm bài viết Những điều cần biết về khả năng gây ung thư của Thịt đỏ & Thịt chế biến)
Đó là chưa kể, khi chế biến thịt, các amino acid trong thịt dễ dàng phản ứng với chất béo có sẵn trong thịt hoặc trong dầu ăn để tạo thành acrylamide, một chất đã có rất nhiều báo cáo khoa học chứng minh là gây ung thư.
3. Ăn uống đa dạng[sửa]
Ung thư là sự tổ hợp của nhiều đột biến mà thành. Các đột biến này sẽ giúp tế bào ung thư chống lại các cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Nhưng có đến hàng trăm ngàn cách tổ hợp các đột biến này để thành ung thư.
Thế nên, nếu chỉ ăn uống một loại thực vật nào đó, vô tình chúng ta đã giảm đi số loại chất chống ung thư vào cơ thể. Biết đâu, có một khối u nào đó đang hình thành trong cơ thể bạn, và hành có thể giúp ngăn chặn nó ở giai đoạn sớm, nhưng bạn lại ghét ăn hành, và thế là…
Mặc dù hiện nay báo chí vẫn thường đăng tin về hóa chất độc hại ở nhiều nguồn thực phẩm. Tuy nhiên, cần phải hiểu một vấn đề rằng:
- KHÔNG CÓ CHẤT ĐỘC (hay chất bổ), CHỈ CÓ NGƯỠNG ĐỘC (hay ngưỡng bổ).
Ví dụ đơn giản là hít thở oxy ở áp xuất cao quá cũng có thể gây chết người, còn nọc rắn pha loãng đúng cách cũng có thể thành rượu thuốc để trị bệnh. Điều này cũng đúng với các chất được cho là gây ung thư.
Do đó, việc ăn uống đa dạng, không thiên về một loại thực phẩm nào đó, cũng là cách để tránh sự tích tụ của các chất đến ngưỡng đủ để gây ung thư.
4. Giảm chiên, xào, nướng, áp chảo[sửa]
Các món được chế biến bằng các phương pháp sốc nhiệt thường có mùi rất thơm, nên hầu như ai cũng thích.
Tiếc là, không có gì hoàn hảo. Những món ăn đó từ lâu đã được chứng minh là tăng khả năng bị ung thư cho người tiêu thụ, và gần đây còn có bằng chứng cho thấy nó cũng tăng khả năng ung thư cho chính người chế biến. Xin xem thêm về thông tin này ở bài thói quen chiên xào & ung thư phổi cho người nội trợ.
5. Không ăn uống quá dư năng lượng[sửa]
Chưa kể tới ung thư, việc ăn uống quá dư năng lượng rõ ràng đã là không tốt cho sức khỏe. Đơn giản vì năng lượng dư sẽ bị chuyển hóa thành mỡ và đường, gây các bệnh mãn tính, trong đó béo phì, bệnh có đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ ung thư một cách đáng kể.
Việc duy trì cơ thể ở trạng thái dư năng lượng, nhất là ở dạng đường, đã được chứng minh là có liên hệ tới sự hình thành ung thư. Rất nhiều báo cáo khoa học khảo sát cộng đồng ở khắp nơi trên thế giới đều cho thấy tỷ lệ ung thư ở mọi vị trí của những người thừa cân bao giờ cũng cao hơn những người vừa vặn hoặc ốm.
Để biết bản thân có thừa cân hay không, xin làm theo quy chuẩn sau:
Trước hết, tính chỉ số BMI của bạn.
BMI = khối lượng cơ thể (theo kg) / [chiều cao (theo mét) * chiều cao (theo mét)], tức là lấy khối lượng cơ thể chia cho bình phương chiều cao.
Nếu BMI của bạn là từ 25 đến 30, bạn đang bị thừa cân.
Nếu BMI của bạn trên 30, bạn đang bị béo phì.
6. Kết luận[sửa]
Báo chí lâu nay vẫn thích đưa các tin về thực phẩm bị tẩm hóa chất, gây hoang mang dư luận.
Nhưng đó là những điều mà báo chí muốn bạn chú ý tới, để câu view, kiếm tiền. Chứ thật ra, nghĩ lại, bạn có lo lắng cũng không thể làm được gì, vì vẫn phải ăn, và cũng không dễ gì tìm được chỗ bán thực phẩm hữu cơ (được trồng tự nhiên, không hóa chất, không phân bón), chưa kể cũng không đủ tiền để mua thực phẩm hữu cơ hằng ngày. Việc truy lùng, truy tố và ngăn chặn tình trạng này là việc của chính quyền, và không thể thay đổi trong một sớm một chiều.
Vậy tại sao bạn phải lo về cái mà bạn không thay đổi được gì , mà không lo thay đổi thói quen ăn uống hằng ngày của mình, cái mà bạn có thể làm hôm nay và cũng đóng góp một phần không nhỏ vào khả năng phòng ung thư của bạn?
Để làm điều đó, hãy làm theo 5 nguyên tắc cơ bản của chúng tôi:
- Ăn nhiều thực vật
- Giảm thịt động vật
- Ăn uống đa dạng
- Giảm các món chiên, xào, nướng, áp chảo
- Không ăn quá dư năng lượng (để tránh béo phì, thừa cân).
Hãy bắt đầu làm từ hôm nay, vì sức khỏe của bạn và gia đình bạn.
Tác giả bài viết[sửa]
- Nguyễn Cao Luân.
- Lần cuối xem xét khoa học: 24/3/2016.
- Lần cuối chỉnh sửa: 24/3/2016.
Tài liệu tham khảo[sửa]
- Cancer Prevention: Plant-Based Foods. [cited 2015 December 20th]; Available from: http://www.cancer.net/navigating-cancer-care/prevention-and-healthy-living/diet-and-nutrition/plant-based-foods.
- Eat Healthy and Get Active. [cited 2015 December 20th]; Available from: http://www.cancer.org/healthy/eathealthygetactive/index.
- Prevention. [cited 2015 December 20th]; Available from: http://www.cancer.gov/research/areas/prevention.
- Food and Cancer. [cited 2015 December 20th]; Available from: http://www.mdanderson.org/patient-and-cancer-information/cancer-information/cancer-topics/prevention-and-screening/food/index.html.
