Bảng chữ cái Kirin

Bản mẫu:Thông tin hệ chữ viết Bảng chữ cái Kirin là một hệ thống chữ viết chữ cái sử dụng tại Đông Âu, Bắc Á và Trung Á. Nó được dựa trên bảng chữ cái Kirin cổ (early Cyrillic), vốn đã được Thánh Kyrillo phát triển ở Đế quốc Bulgari đệ nhất trong thế kỷ thứ 9 tại trường Preslav. Thánh Kyrillo được tuyển chọn từ Constantinople chỉ cho mục đích phát triển chữ viết nói trên.^[1]^[2] Nó là cơ sở của bảng chữ cái được sử dụng trong các ngôn ngữ khác nhau, quá khứ và hiện tại, trong các bộ phận của Đông Nam Âu và Bắc lục địa Âu Á, đặc biệt trong các nhóm người gốc Slav, và trong các ngôn ngữ không Slav nhưng chịu ảnh hưởng của Nga. Tính đến năm 2011, khoảng 252 triệu người ở lục địa Âu Á sử dụng nó như là bảng chữ cái chính thức cho các ngôn ngữ quốc gia của họ. Khoảng một nửa trong số người đó là ở Nga.^[3] Chữ viết Cyrillic là một trong những hệ thống chữ viết sử dụng nhiều nhất trên thế giới.

Bảng chữ cái Kirin có nguồn gốc từ các chữ viết hoa của Hy Lạp, được bổ sung các chữ cái từ bảng chữ cái Glagolitic cũ, trong đó có một số chữ ghép. Những chữ cái bổ sung này đã được Giáo hội Slav cũ sử dụng cho các vần không có trong chữ cái Hy Lạp. Tên bảng chữ cái được đặt theo tên của hai anh em người Byzantine,^[4] Saint Cyril và Methodius, người đã tạo ra bảng chữ cái Glagolitic trước đó. Các học giả hiện đại cho rằng bảng chữ cái Kirin đã được các môn đệ đầu tiên của Cyril và Methodius phát triển và chính thức hóa.

Với sự gia nhập của Bulgaria vào Liên minh châu Âu ngày 1 tháng 1 năm 2007, bảng chữ cái Kirin trở thành bảng chữ cái chính thức thứ ba của Liên minh châu Âu, sau các bảng chữ cái Latin và Hy Lạp.^[5]

Bảng chữ cái Kirin còn được biết đến với tên azbuka.

Bảng chữ cái[sửa]

Bảng chữ cái trong thời kỳ đầu
А	Б	В	Г	Д	Е	Ж	Ѕ	З	И	І
К	Л	М	Н	О	П	Ҁ	Р	С	Т	Ѹ
Ф	Х	Ѡ	Ц	Ч	Ш	Щ	Ъ	ЪІ	Ь	Ѣ
ІА	Ѥ	Ю	Ѧ	Ѫ	Ѩ	Ѭ	Ѯ	Ѱ	Ѳ	Ѵ

Số Kirin
1	2	3	4	5	6	7	8	9
А	В	Г	Д	Е	Ѕ	З	И	Ѳ

10	20	30	40	50	60	70	80	90
І	К	Л	М	Н	Ѯ	О	П	Ч

100	200	300	400	500	600	700	800	900
Р	С	Т	Ѵ	Ф	Х	Ѱ	Ѡ	Ц

Chú thích[sửa]

↑ Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250, Cambridge Medieval Textbooks, Florin Curta, Cambridge University Press, 2006, ISBN 0521815398, pp. 221–222.
↑ The Orthodox Church in the Byzantine Empire, Oxford History of the Christian Church, J. M. Hussey, Andrew Louth, Oxford University Press, 2010, ISBN 0191614882, p. 100.
↑ Česky. “List of countries by population – Wikipedia, the free encyclopedia”. En.wikipedia.org. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..
↑ Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints"; Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Incorporated, Warren E. Preece – 1972, p. 846, s.v., "Cyril and Methodius, Saints" and "Eastern Orthodoxy, Missions ancient and modern"; Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p. 239, s.v., "Social Science"; Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p. 151, 1997; Lunt, Slavic Review, June 1964, p. 216; Roman Jakobson, Crucial problems of Cyrillo-Methodian Studies; Leonid Ivan Strakhovsky, A Handbook of Slavic Studies, p. 98; V. Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p. 119
↑ “Cyrillic, the third official alphabet of the EU, was created by a truly multilingual European” (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..

Liên kết ngoài[sửa]

Các âm của bảng chữ cái tiếng Nga

Chữ cái trong bảng chữ cái Kirin
А A	Б Be	В Ve	Г Ge	Ґ Ge có râu	Д De	Ђ Dje	Ѓ Gje	Е Ye	Ё Yo	Є Ye
Ж Zhe	З Ze	Ѕ Dze	И I có chấm	І I	Ї Yi	Й I ngắn	Ј Je	К Ka	Л El	Љ Lje
М Em	Н En	Њ Nje	О O	П Pe	Р Er	С Es	Т Te	Ћ Tshe	Ќ Kje	У U
Ў U ngắn	Ф Ef	Х Kha	Ц Tse	Ч Che	Џ Dzhe	Ш Sha	Щ Shcha	Ъ Dấu cứng (Yer)	Ы Yery	Ь Dấu mềm (Yeri)
				Э E	Ю Yu	Я Ya
Chữ cái Kirin không phải Slavơ
Ӏ Palochka	Ә Schwa Kirin	Ғ Ayn	Ҙ Dhe	Ҡ Qa Bashkir	Қ Qaf	Ң Ng	Ө Barred O	Ү Straight U	Ұ U đứng có gạch ngang	Һ He
Chữ Kirin cổ
ІА A vòm hóa	Ѥ E vòm hóa	Ѧ Yus nhỏ	Ѫ Yus lớn	Ѩ Yus vòm hóa nhỏ	Ѭ Yus vòm hóa lớn	Ѯ Ksi	Ѱ Psi	Ѳ Fita	Ѵ Izhitsa	Ѷ Izhitsa okovy
			Ҁ Koppa	Ѹ Uk	Ѡ Omega	Ѿ Ot	Ѣ Yat

Liên kết đến đây

[1] Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250, Cambridge Medieval Textbooks, Florin Curta, Cambridge University Press, 2006, ISBN 0521815398, pp. 221–222.

[2] The Orthodox Church in the Byzantine Empire, Oxford History of the Christian Church, J. M. Hussey, Andrew Louth, Oxford University Press, 2010, ISBN 0191614882, p. 100.

[3] Česky. “List of countries by population – Wikipedia, the free encyclopedia”. En.wikipedia.org. Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..

[4] Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001–05, s.v. "Cyril and Methodius, Saints"; Encyclopædia Britannica, Encyclopædia Britannica Incorporated, Warren E. Preece – 1972, p. 846, s.v., "Cyril and Methodius, Saints" and "Eastern Orthodoxy, Missions ancient and modern"; Encyclopedia of World Cultures, David H. Levinson, 1991, p. 239, s.v., "Social Science"; Eric M. Meyers, The Oxford Encyclopedia of Archaeology in the Near East, p. 151, 1997; Lunt, Slavic Review, June 1964, p. 216; Roman Jakobson, Crucial problems of Cyrillo-Methodian Studies; Leonid Ivan Strakhovsky, A Handbook of Slavic Studies, p. 98; V. Bogdanovich, History of the ancient Serbian literature, Belgrade, 1980, p. 119

[5] “Cyrillic, the third official alphabet of the EU, was created by a truly multilingual European” (Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định.). Truy cập Lỗi khi kêu gọi {{Chú thích web}}: hai tham số url và title phải được chỉ định..

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Bảng chữ cái Kirin

Bảng chữ cái[sửa]

Chú thích[sửa]

Liên kết ngoài[sửa]

Liên kết đến đây

Trình đơn chuyển hướng

Công cụ cá nhân

Không gian tên

Biến thể

Tìm kiếm

Xem nhanh

Cộng đồng

Các đề án

Hướng dẫn để

Công cụ

1	2	3	4	5	6	7	8	9
А	В	Г	Д	Е	Ѕ	З	И	Ѳ

10	20	30	40	50	60	70	80	90
І	К	Л	М	Н	Ѯ	О	П	Ч

100	200	300	400	500	600	700	800	900
Р	С	Т	Ѵ	Ф	Х	Ѱ	Ѡ	Ц

1	2	3	4	5	6	7	8	9
А	В	Г	Д	Е	Ѕ	З	И	Ѳ

10	20	30	40	50	60	70	80	90
І	К	Л	М	Н	Ѯ	О	П	Ч

100	200	300	400	500	600	700	800	900
Р	С	Т	Ѵ	Ф	Х	Ѱ	Ѡ	Ц

1	2	3	4	5	6	7	8	9
А	В	Г	Д	Е	Ѕ	З	И	Ѳ

10	20	30	40	50	60	70	80	90
І	К	Л	М	Н	Ѯ	О	П	Ч

100	200	300	400	500	600	700	800	900
Р	С	Т	Ѵ	Ф	Х	Ѱ	Ѡ	Ц