Cổ học tinh hoa. Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân/87
CỨU NGƯỜI LÚC NGUY CẤP
Trang Chu nghèo túng sang hỏi vay thóc Ngụy Văn Hầu. Ngụy Văn Hầu nói:
"Tôi có cái ấp, người ta sắp nộp tiền thóc, tôi sẽ cho ông vay ba trăm lạng, ông có bằng lòng không?"
Trang Chu giận nói: "Khi Chu đến đây, đi giữa đường, nghe có tiếng gọi, ngảnh lại trông, thì thây một con cá đang ngắc ngoải trong cái vết bánh xe. Chu này hỏi: Cá ở đây làm gì thế? - Cá đáp: Tôi là Thuỷ thần ở bể bên Đông mắc cạn tại đây, ông có thể cho tôi một bát nước để cứu tôi lúc nguy cấp này không? - Chu này bảo rằng: Để tôi đi qua chơi nước Ngô, nước Việt, rồi tôi lây nước sông Tây Giang về đón ngươi, ngươi có bằng lòng không? - Cá giận nói: Tôi đang cần đến nước, ông chỉ cho tôi được một ít là tôi sống. Nay õng nói như thế, đợi đến lúc ông về, thì dễ ông đến chỗ hàng cá khô đã thấy tôi đấy rồi".
THUYẾT UYỂN
GIẢI NGHĨA[sửa]
- Ngụy Văn Hầu: Văn Hầu nước Ngụy. Cứ theo sách Trang Tử tuyết thì là Giám Hà Hầu.
- Ảp: một khu đất xưa vua cho những người có công được hưởng hoa lợi.
- Thuỷ thần: thần ở dưới nước.
- Nguy cấp: sự hiểm nghèo đến ngay lập tức.
- Tây Giang: tức là Sikiang chảy qua Quảng Tây và Quảng Đông bây giờ.
NHỜI BÀN[sửa]
Bài này có ý dạy khi người ta có việc cẩn cấp, nhờ cậy minh mà mình có thể giúp được, thì nên giúp ngay, chớ để chậm trễ mà về sau có muốn giúp, cũng không giúp được nữa. Như thế, chẳng là phí một cái lòng muốn giúp, để mất một cái dịp làm lành ru!
