Dạy chó ngồi

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Dạy chó ngồi theo lệnh là một trong những hành vi đơn giản nhất mà bạn có thể dạy và nó thường là mệnh lệnh cơ bản đầu tiên trong quá trình huấn luyện chó nghe lời. Ngồi có thể là hành vi khá hữu ích trong một số trường hợp, nhưng quá trình huấn luyện cũng là điểm khởi đầu của việc hình thành mối quan hệ vai vế giữa chủ và chó. Khi chó học được cách ngồi theo lệnh bạn sẽ có được sự chú ý từ chó, điều này giúp cho việc huấn luyện sau đó dễ dàng hơn. Các phương pháp nhất định có hiệu quả đặc biệt tốt đối với chó con trong khi các phương pháp khác phù hợp với chó lớn, ít hiếu động hơn.

Các bước[sửa]

Xây dựng môi trường huấn luyện[sửa]

  1. Huấn luyện từ từ. Chó, nhất là chó con, có độ tập trung thấp và rất dễ bị xao nhãng. Hãy lưu ý điều này trong quá trình huấn luyện và nhớ rằng bạn cần phải huấn luyện thật chậm lúc đầu. Cho chó nghỉ giải lao thường xuyên để nó có thể tập trung hơn trong quá trình huấn luyện.[1]
  2. Chọn môi trường phù hợp. Môi trường huấn luyện nên là nơi chó cảm thấy thoải mái và không gây xao.[2]
    • Một căn phòng trong nhà có thể là nơi lý tưởng, bạn có thể kiểm soát được mức độ hoạt động của chó tốt hơn và giữ chó được tập trung hơn.
    • Đảm bảo bạn thông báo cho mọi người trong nhà biết bạn sẽ huấn luyện chó, để họ tránh gây xao nhãng làm ảnh hưởng đến việc huấn luyện.
  3. Tránh huấn luyện bên ngoài nếu có thể. Môi trường huấn luyện bên ngoài sẽ khó kiểm soát và dễ gây xao nhãng hơn. Huấn luyện bên ngoài cũng hạn chế khả năng kiểm soát phạm vi hoạt động từ đó duy trì sự tập trung ở chó.
    • Nếu phải huấn luyện bên ngoài, bạn sẽ cần một khu vực an toàn ngăn chó bỏ chạy hoặc dùng dây xích để kiểm soát. Điều này có thể hạn chế đáng kể hiệu quả của phương pháp huấn luyện và khiến cho việc huấn luyện khó khăn hơn.
  4. Đọc vị cảm xúc của chó. Nếu chó của bạn bắt đầu quá trình huấn luyện —luôn tập trung vào bạn, làm theo mệnh lệnh, và tham gia huấn luyện—nhưng sau đó lại bắt đầu chán nản, hay nghỉ. Có thể chó đang bị quá tải. Bạn cần tìm môi trường ít gây xao nhãng hơn hoặc giảm thời gian huấn luyện (ví dụ như 5 phút thay vì 10 phút).

Dùng phần thưởng[sửa]

  1. Sử dụng nhiều phần thưởng nhỏ. Vì bạn sẽ cần thưởng nhiều cho chó trong khi huấn luyện nên hãy chọn những phần thưởng nhỏ. Bạn cũng có thể dùng thức ăn tốt cho sức khoẻ của người phù hợp với chó, như miếng táo, cà rốt, đậu xanh, hoặc thịt gà.[3] Nếu chú chó bạn huấn luyện bị thừa cân, bạn có thể tìm thức ăn ít calo hoặc thức ăn kiêng cho người, hoặc thậm chí dùng thức ăn giảm cân cho chó.
    • Thường xuyên kiểm tra để đảm bảo thức ăn của người là an toàn. Nhiều loại thức ăn như nho, nho khô, sô cô la, hành, hoặc quả bơ có thể không tốt cho chó.
  2. Chiếm được sự chú ý từ chó. Khi dạy mọi loại động tác cho chó, bước đầu tiên là có được sự chú ý từ chó. Cách tốt nhất là đứng quay mặt về phía chó, từ đó chó có thể tập trung hoàn toàn vào bạn và có thể xem cũng như nghe bạn rõ hơn.
  3. Cho chó thấy phần thưởng. Giữ phần thưởng trong tay để chó biết bạn có nó, nhưng không để chó giật phần thưởng từ tay bạn. Nó sẽ rất tò mò tìm cách có được phần thưởng từ bạn. Nhờ vậy bạn sẽ có được sự chú ý từ chó.[2]
  4. Di chuyển phần thưởng từ mũi chó ra phía sau đầu. Giữ phần thưởng thật gần trước mũi chó, sau đó từ từ đưa cao hơn đầu. Mắt và mũi chó sẽ hướng theo phần thưởng, nhìn lên trên rồi từ từ ngồi xuống sàn.
    • Bạn cần giữ phần thưởng cách đầu chó đủ gần để nó không nhảy lên vồ lấy nó. Giữ vừa đủ thấp so với sàn để chó có thể ngồi.
    • Nếu chó không ngồi hẳn xuống sàn, bạn có thể để nó từ từ ngồi hẳn trong khi giữ yên phần thưởng ở vị trí cũ.
    • Nếu chó cố lùi lại để nhìn theo phần thưởng thay vì ngẩng đầu và ngồi xuống, hãy thử bắt đầu bằng cách nhử phần thưởng trong góc phòng. Điều này sẽ hạn chế khả năng lùi về sau, và giúp chó dễ ngồi.[4]
  5. Nói "ngồi" khi chó ngồi và thưởng cho chó. Khi đuôi chó ngồi hẳn xuống sàn, hãy nói “ngồi” với giọng kiên quyết, sau đó ngay lập tức thưởng cho nó vì đã ngồi.
    • Cố gắng hạn chế lời nói. Nếu chó không ngồi ngay lập tức, bạn không nên nói “không, ngồi” hoặc đưa ra mệnh lệnh khác. Nếu bạn giới hạn lời nói khi ra lệnh hoặc thưởng, từ lệnh sẽ rõ ràng hơn với chó.[4]
  6. Khen hành vi của chó. Củng cố phần thưởng bằng cách khen; xoa đầu chó và nói những từ như "chó ngoan". Điều này sẽ củng cố sự thật rằng chó đã làm bạn hài lòng. Thực hiện mỗi khi chó hoàn thành hành động ngồi trong suốt quá trình huấn luyện.[5][2]
  7. Cho chó thoát khỏi tư thế ngồi. Bạn có thể giải phóng chó khỏi mệnh lệnh ngồi bằng cách ra lệnh như “nghỉ” hoặc “tự do” trong khi lùi lại một bước và kêu gọi chó đi về phía bạn.
  8. Lặp lại phương pháp trong 10 phút. Một lúc sau chó có thể bắt đầu chán, vì vậy hãy cho chó nghỉ giải lao và bắt đầu huấn luyện vào lúc khác. Đặt mục tiêu huấn luyện ít nhất 2-3 lần trong thời gian ngắn mỗi ngày.[6] Sẽ mất khoảng 1- 2 tuần huấn luyện liên tục để chó nắm vững.[5]
  9. Cai phần thưởng. Khi mới bắt đầu huấn luyện bằng phần thưởng, hãy thưởng cho chó mỗi khi nó ngồi. Đảm bảo bạn cũng khen chó một cách nhiệt tình. Sau một hoặc hai tuần, khi chó tin rằng ngồi sẽ được thưởng, hãy thưởng cho chó ít dần nhưng vẫn tiếp tục khen. Bạn sẽ (từ từ) dạy chó ngồi theo hiệu lệnh tay và lệnh “ngồi” mà không có thưởng, sau đó đó chỉ còn lại lệnh “ngồi”.[7]

Đưa ra chỉ dẫn bằng tay[sửa]

  1. Áp dụng phương pháp này với những chú chó khó bảo. Phương pháp này giúp bạn kiểm soát tốt hơn chú chó mà bạn đang huấn luyện, và nó phù hợp với chó hiếu động hơn.
    • Mấu chốt của việc huấn luyện với chó khó bảo là liên tục kiểm soát với dây xích và dây đai, đồng thời củng cố hành vi tích cực. Các hành vi tiêu cực trong quá trình huấn luyện nên được phớt lờ đi; nếu bạn phản ứng với chúng, nghĩa là bạn đang củng cố chúng.[8]
  2. Đeo dây xích cho chó. Bạn cần có sự chú ý của chó và giữ chó ngồi yên trong quá trình huấn luyện. Sử dụng dây xích sẽ giúp bạn đạt được điều này và giữ chó ở gần bạn. Nếu bạn thật sự không muốn dùng dây xích, bạn vẫn có thể áp dụng phương pháp này để huấn luyện chó, miễn là nó vẫn sẽ bên cạnh bạn.[9]
    • Giữ chắc dây xích để chó ở gần bạn, nhưng không giữ dây quá chặt khiến chó không thoải mái.
    • Có thể bạn cần thử nhiều loại dây đai hoặc vòng cổ khác nhau để biết cái nào thích hợp cho việc huấn luyện. Dây rọ mõm hoặc dây đai đeo quanh ngực chó thay vì lưng giúp bạn kiểm soát chuyển động và hành vi của chó tốt hơn.[8]
  3. Đứng bên cạnh và khuyến khích chó ngồi. Bạn sẽ giúp chó hạ người từ tư thế đứng sang tư thế ngồi bằng cách ấn nhẹ vào mông chó. Lúc đầu nó sẽ bối rối, nhưng sau đó nó sẽ hiểu ý và ngồi.
    • Không nên ép chó ngồi. Ấn quá mạnh có thể làm chó sợ hoặc đau.
    • Không bao giờ được đánh hoặc phát vào mông chó. Bạn sẽ không dạy được chó ngồi theo cách này; bạn sẽ chỉ dạy nó sợ bạn.
    • Nếu chó phản ứng lại và không chịu ngồi, thử dắt chó đi đạo bằng dây xích một lúc để “thu xếp” lại quá trình ngồi, sau đó dừng lại để dụ chó ngồi lần nữa.
  4. Nói "ngồi" khi mông chó chạm hẳn xuống sàn. Giữ nguyên tư thế tay trong 30 giây để chó liên kết tư thế ngồi với hiệu lệnh của bạn.
  5. Lặp lại tư thế ngồi nhẹ nhàng. Bạn nên lặp lại quá trình này nhiều lần, thưởng và khen mỗi khi chó ngồi thành công. Tiếp tục hướng dẫn chó tư thế ngồi bằng cách ấn tay nhiều lần cho đến khi nó học được cách ngồi theo mệnh lệnh.
  6. Thay đổi môi trường. Nếu chó kiên quyết không chịu ngồi, bạn nên thử chuyển sang bề mặt khác khiến chó dễ chịu hơn khi ngồi. Bạn cũng có thể cho chó nghỉ giải lao và thử lại sau khi cho chó “thời gian yên tĩnh”.
  7. Hãy kiên trì. Với chó đặc biệt hiếu động, có thể phải mất nhiều tuần luyện tập đến khi nó quen với mệnh lệnh ngồi. Đề giúp chó bình tĩnh và đẩy nhanh quá trình, hãy nhớ luôn giữ bản thân bình tĩnh và nói giọng điềm đạm. Bạn cũng có thể thử lập thời gian biểu cho quá trình huấn luyện trong khoảng thời gian ít phân tâm nhất và sau khi chó đã tập nhiều bài tập và hy vọng nó ít hiếu động.
  8. Tập mệnh lệnh ngồi không hỗ trợ. Khi chó quen ngồi với sự hỗ trợ từ bạn, thì đã đến lúc ngồi mà không có sự giúp đỡ của bạn. Giữ chó với dây xích, tập mệnh lệnh "ngồi" khi chó đang đứng mà không dùng tay ấn vào mông chó. Lúc đầu tiếp tục thưởng mỗi lần chó ngồi theo mệnh lệnh sau đó từ từ dạy chó ngồi mà không cần thưởng.[10]

Khen hành vi tự nhiên của chó[sửa]

  1. Áp dụng cách này với chó lớn điềm tĩnh hơn. Cách này có thể ít có hiệu quả với chó con, nhưng có hiệu quả cao với chó lớn hơn với thái độ bình tĩnh.
  2. Huấn luyện chó ở môi trường thoải mái. Tốt nhất là bắt đầu huấn luyện chó ở nhà với ít sự phân tâm. Luyện tập trong nhà ở khu vực nhỏ, nhưng cho phép chó đi lại thoải mái.
    • Nhớ rằng đây là lúc để huấn luyện chứ không chỉ là quan sát. Bạn nên duy trì sự bình tĩnh và cố không thay đổi hành vi tự nhiên của chó.
  3. Quan sát chó đến khi nó ngồi. Không làm bất kỳ việc gì để dụ chó ngồi, nhưng cho phép chó đi lại thoải mái cho đến khi nó tự ngồi.
  4. Nói “ngồi!” và thưởng ngay lập tức. Đảm bảo bạn nói “ngồi” và thưởng ngay khi chó ngồi hẳn xuống sàn. Nói rõ và với giọng thân thiện. Thưởng chó bằng cách xoa đầu chó và nói "chó ngoan!" hoặc cho chó phần thưởng nhỏ.
    • Tránh la hét chó với giọng nghiêm khắc. Chó không phản ứng hiệu quả với củng cố tiêu cực.
  5. Lặp lại bài tập thường xuyên nhất có thể. Để chó học cách liên kết hành động ngồi với từ "ngồi," bạn sẽ phải luyện tập thường xuyên. Thử ở bên chó từ nửa tiếng đến một tiếng, dùng phương pháp trên để huấn luyện chó mỗi khi nó ngồi.
  6. Bảo chó "ngồi" khi nó đang đứng. Khi bạn đã thành công trong việc huấn luyện chó hiểu được từ “ngồi”, tập cho chó quen cách ngồi khi bạn ra lệnh.[11] Khi chó làm theo hướng dẫn của bạn, thưởng cho nó ngay lập tức. Tiếp tục luyện tập cho đến khi nó có thể ngồi theo lệnh mà không cần thưởng.

Lời khuyên[sửa]

  • Thưởng mỗi khi chó làm đúng theo mệnh lệnh.
  • Việc này không phải lúc nào cũng hiệu quả ngay lập tức với mọi chú chó. Bạn cần luyện tập mỗi ngày cho đến khi chó học được và vài ngày để chó ghi nhớ.
  • Hãy yêu chú chó của bạn và kiên nhẫn. Bạn sẽ phải thực hiện nhiều lần trước khi chó làm được.
  • Không đánh hoặc mắng chó nếu nó không làm được trong lần đầu tiên. Tiếp tục tập luyện và đừng nản chí.
  • Nếu chó của bạn không nghe lời, không nên thúc ép chó. Dừng lại trước khi cả hai bắt đầu nản và thử lại vào ngày mai.
  • Thỉnh thoảng để người thân trong gia đình cùng dạy chó ngồi.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]