Làm Ao

Cảnh sắc và âm thanh mà nước tạo ra luôn đem lại cảm giác yên bình, nguyên thủy cho khu vườn hoặc sân sau. Nếu không có nguồn nước tự nhiên trong khu đất của mình, bạn có thể nghĩ đến việc làm một chiếc ao. Nếu được làm đúng cách, một chiếc ao không những đẹp mà còn rất hữu ích: đó sẽ là môi trường sống lý tưởng cho các loài động thực vật hoang dã. Hãy đọc kỹ hướng dẫn dưới đây để làm ao tự nhiên hoặc ao cá cảnh, tạo điểm nhấn cho sân sau nhà bạn.

Các bước

Lên kế hoạch và Chọn địa điểm

1. Xác định kiểu ao bạn muốn. Mục đích của ao là để làm gì? Hãy nghĩ đến những đặc điểm mà bạn thích nhất khi bắt đầu có ý tưởng xây dựng. Dưới đây là những kiểu ao cho sân sau phổ biến nhất:
   • Ao tự nhiên có lẽ là kiểu ao dễ làm nhất vì không cần bơm và nguồn điện. Kiểu ao này được làm sao cho giống như là một phần tự nhiên của toàn bộ cảnh quan. Vì không để thả cá, kiểu ao này sẽ thu hút ếch, sên trần, nhện nước và các loài động vật khác đến tắm hoặc uống nước.
   • Ao cá cảnh là kiểu ao mang tính trang trí nhiều hơn. Kiểu ao này thường có hoa súng và các loài cây thủy sinh khác, được xây dựng để hoàn thiện thiết kế của một khu vườn. Đặc điểm thường gặp của kiểu ao này là có đá được bố trí một cách nghệ thuật, thác nước nhỏ và vài chú cá vàng.
2. Chọn địa điểm làm ao. Vị trí làm ao tốt nhất là ở nơi vừa có nắng vừa có bóng râm để các loài cây có thể phát triển tốt và duy trì lượng tảo trong nước ở mức an toàn. Có thể bạn cũng muốn làm ao ở nơi mà bạn có thể nhìn thấy từ trong nhà để có thể ngắm nhìn nó ngay cả khi trời mưa hoặc lạnh.
   • Nếu bạn muốn làm ao ở sân sau, việc đầu tiên cần làm là liên hệ với công ty cung cấp điện/nước và yêu cầu họ đến nhà để đánh dấu vị trí đường dây điện, nước (nếu có). Như vậy, bạn có thể tránh các vị trí này khi đào ao.
   • Nếu bạn sở hữu một khu đất rộng, bạn có thể sẽ phải làm thêm một vài việc khác. Nếu cần thiết, hãy liên hệ với cơ quan quản lý nông nghiệp địa phương để biết khu đất của bạn có nằm trong lưu vực sông/đầu nguồn cần bảo vệ hay không, và có quy định nào mà bạn cần tuân thủ khi đào ao hay không.
   • Không chọn nơi quá gần cây cối vì bạn có thể sẽ làm hỏng rễ cây.
3. Xác định kích thước và chiều sâu của ao. Nếu bạn sống trong vùng khí hậu ẩm, như ở vùng Đông Nam Bộ, ao của bạn chỉ cần sâu và rộng khoảng 1-1,5 m. Nhưng nếu bạn sống ở vùng khí hậu khô, như ở các tỉnh miền Trung, ao quá nhỏ và nông sẽ khiến nước bốc hơi rất nhanh. Hãy tìm hiểu kỹ để xác định độ sâu phù hợp của ao.
   • Ao to sẽ dễ chăm sóc hơn vì chúng có tính ổn định cao, giúp các loài động thực vật dễ phát triển hơn.
   • Dùng một sợi dây thừng vẽ thành hình dáng và kích thước ao mà bạn mong muốn và giữ nguyên sợi dây như vậy khi đào ao.

Làm Ao Tự nhiên

1. Đào ao. Với ao nhỏ, đào bằng xẻng là dễ nhất. Hãy lưu ý những điều dưới đây khi đào:
   • Nếu muốn hỗ trợ sự phát triển của các loài động thực vật, ao của bạn phải đủ sâu để không bị quá lạnh vào mùa đông. Nếu bạn sống ở vùng khí hậu lạnh, bạn nên đào ao sâu khoảng 1-1,5m để các loài động vật có thể sống sót qua mùa đông.
   • Ao nên có một chỗ dốc thoải như bãi biển để các loài động vật có thể bò ra ngoài vì nếu ao chỉ ao chỉ toàn vách đá dốc đứng, chúng có thể sẽ bị chết đuối trong ao.
   • Khi đào, thu đất đào lên thành đống và giữ lại để dùng làm bờ ao.
   • Khi đào xong, bỏ hết đá có cạnh sắc, nhọn khỏi lòng ao.
2. Lót đáy ao. Lớp lót đầu tiên là cát. Nhớ phủ cát kín các vết nứt ở lòng ao. Bước tiếp theo là lót ao bằng một lớp vật liệu nhân tạo hoặc có khả năng phân hủy sinh học. Bạn có thể sử dụng giấy báo hoặc vải bao bố nhưng vật liệu phân hủy sinh học vẫn tốt hơn vì chúng sẽ phân hủy theo thời gian và chỉ để lại một lớp lót là cát. Đá dùng làm lớp lót thể sẽ chọc xuống và làm hỏng lớp lót bằng cát. Vì vậy, hãy cân nhắc việc sử dụng vật liệu phân hủy sinh học như thảm nhân tạo hoặc vật liệu chuyên để lót ao. Sau đó, phủ lên trên bằng một lớp lót chống thấm thật rộng.
   • Có nhiều loại lót chống thấm khác nhau tại các cửa hàng vật liệu xây dựng hoặc cửa hàng bán đồ làm vườn.
3. Đổ nước vào ao. Dùng ống bơm nước vào ao cho đến khi đầy. Lưu ý dừng bơm nước trước khi nước tràn bờ.
   • Bạn có thể dùng nước mưa để đổ vào ao nếu như không muốn dùng nước máy.
   • Cắt lớp lót chống thấm thừa ra, chỉ để lại khoảng 12 cm.
4. Tạo rãnh nhỏ xung quanh ao. Nhấc lớp lót lên và dùng thuổng đào rãnh rộng khoảng 16 cm xung quanh ao. Ấn thuổng xuống sâu khoảng 10 cm, sau đó nghiêng thuổng cho song song với mặt đất và từ từ nhấc lớp cỏ lên để tạo thành một rãnh nhỏ xung quanh ao. Trải lại lớp lót chống thấm cho phủ qua rãnh, sau đó đặt lại lớp cỏ phủ lên trên. Cách làm này sẽ giúp cho bờ ao trông rất “tự nhiên”, thu hút nhiều loài động vật hoang dã.
5. Lấy nước từ ao tự nhiên gần nhà. Dùng bình sữa to hoặc bình chứa khác để lấy nước từ ao sạch gần nhà. Chú ý lấy nước từ ao lâu năm thay vì lấy từ ao nhà hàng xóm. Lấy nước đầy bình, lưu ý để không lấy cá từ ao. Sau đó mang về và đổ đầy ao của bạn. Nước ao tự nhiên có chứa vi khuẩn và vi sinh vật, giúp hình thành môi trường sống tự nhiên cho các loài động vật hoang dã.
6. Theo dõi quá trình phát triển “tự nhiên” của ao. Ao của bạn sẽ thay đổi dần theo thời gian, phát triển nguồn dinh dưỡng, thu hút côn trùng và sinh vật khác.
   • Không dọn cỏ xung quanh ao; thay vào đó, hãy để cỏ phát triển tự nhiên.
   • Trong vài năm đầu, không thả cá vào ao. Sự xuất hiện của cá sẽ ngăn cản ếch, ốc và nhiều loài động vật hoang dã khác.
   • Tạo bùn trong ao bằng cách đổ một lớp đất mặt xuống ao. Bạn có thể trồng lau sậy hoặc cây thủy sinh khác như hoa súng để hỗ trợ sự phát triển của các loài khác.

Làm Ao Cá cảnh

1. Đào ao. Ao cảnh thường có nhiều tầng để có thể làm thác nước và có chỗ để máy bơm. Nếu bạn dùng thiết bị điện, bạn cần phải đào ao ở gần nhà để có nguồn điện. Dùng xẻng đào theo kích thước và chiều sâu mong muốn.
   • Nếu định dùng máy bơm, bạn nên đào thêm một hố sâu khoảng 25 cm ở giữa lòng ao.
   • Làm tầng thứ hai cho các loài cây thủy sinh bằng cách đào một tầng nông hơn theo chu vi của ao.
   • Bạn có thể sử dụng khuôn ao đúc sẵn có bán tại cửa hàng chuyên dụng cụ làm vườn. Kiểu khuôn này thường có hình hạt đậu và có nhiều tầng. Nếu bạn quyết định sử dụng khuôn, hãy điều chỉnh hố đào cho phù hợp.
2. Lót ao. Lớp lót đầu tiên là cát, phủ kín tất cả các vết nứt. Tiếp theo, lót ao bằng một lớp vật liệu phân hủy sinh học như giấy báo hoặc vải bao bố. Cuối cùng là một tấm vật liệu chống thấm. Lớp lót cuối cùng phải phủ lên toàn bộ lòng ao và bờ ao.
3. Lắp bơm và thiết bị khác. Nếu dùng máy bơm, bạn phải đặt máy bơm ở tầng giữa sâu nhất và ống bơm phải dài qua mặt ao. Bạn có thể lắp máy lọc hoặc máy hớt bọt. Liên hệ với nhà sản xuất thiết bị để được hướng dẫn chi tiết cách lắp đặt.
   • Không đặt bơm trực tiếp lên nền đất vì máy bơm có thể sẽ vướng vào đất hoặc rác rơi xuống ao vì máy bơm nằm ở phần sâu nhất của ao. Hãy đặt máy bơm lên trên một cái xô hoặc chậu trồng cây cao ít nhất 8,62 cm.
4. Làm bờ. Cắt lớp lót ao sao cho chỉ thừa ra 12 cm ở bờ ao. Đào một rãnh nhỏ ở dưới lớp lót, chùm lớp lót lên và đặt đá phẳng, nặng lên trên. Bạn có thể dùng đá lấy từ sông để làm bờ ao.
   • Đảm bảo rằng đá được đặt vào trong rãnh sâu khoảng 10 cm, sao cho cao xấp xỉ bằng mặt ao khi đầy nước.
   • Nếu đá to và nặng, bạn không cần dùng vữa. Nhưng nếu đó là đá nhẹ và nhỏ, bạn nên dùng vữa cố định đá để tránh đá bị bung ra khi có người đứng lên.
   • Nếu lắp đặt thiết bị tạo thác nước, bạn nên chèn đá xung quanh.
   • Sáng tạo: bạn có thể tạo hình với những viên đá, hoặc sử dụng đá với nhiều hình dáng, kích cỡ, màu sắc để làm điểm nhấn cho khu vườn.
5. Bơm nước. Dùng đường ống bơm nước vào ao cho đến khi nước đầy đến bờ nhưng chưa tràn ra ngoài. Thử máy bơm và các thiết bị mà bạn đã lắp đặt để đảm bảo chúng vận hành tốt.
6. Làm vườn thủy sinh. Trồng hoa súng, lau sậy và cây thủy sinh khác trong ao. Mỗi loại cây có yêu cầu riêng, vì vậy hãy đảm bảo môi trường mà bạn tạo ra phù hợp với loài cây bạn muốn trồng. Ví dụ, một vài loại cây không phù hợp với dòng nước chuyển động, vì vậy bạn không nên trồng chúng ở ngay chỗ có thác nước.
7. Thả cá vàng. Tới cửa hàng cá cảnh gần nhà và mua một vài chú cá vàng để thả vào ao. Tìm hiểu xem cá vàng phù hợp với loài cây nào nhất. Không thả quá nhiều cá vì chúng có thể gây hại cho cây thủy sinh.
   • Nếu đảm bảo được sự cân bằng giữa cây thủy sinh và cá, bạn không cần dùng máy lọc. Nếu có quá nhiều cá, có thể bạn sẽ phải xem xét lắp máy lọc để xử lý chất thải mà chúng tạo ra.
   • Cá chép Koi khác cá vàng, và chúng đòi hỏi phải có một loại ao đặc biệt. Hãy tham khảo bài viết về cách làm ao cho cá chép Koi để có thông tin chi tiết.

Lời khuyên

• Lục bình, khi phát triển tốt, có tác dụng lấy đi chất dinh dưỡng của tảo, từ đó, giữ cho nước ao luôn sạch.
• Vườn ươm gần nhà là địa chỉ tuyệt vời để tìm kiếm các loài cây thủy sinh, đá, tượng và bộ dung cụ tạo đài phun nước cho ao của bạn.
• Không thả cá cho đến khi nhiệt độ và độ PH trong ao ổn định sau vài ngày.
• Bạn nên nhớ rằng, ao thả cá sẽ không tốt cho các loài động thực vật hoang dã vì cá sẽ ăn ếch, cóc và trứng sa giông. Do đó, bạn cần phải cân nhắc lựa chọn loài động vật bạn muốn có trong ao.
• Cửa hàng thú nuôi gần nhà có thể là nơi lí tưởng để mua cá. Tuy nhiên, bạn nên gọi cho họ trước khi đến để biết chắc họ còn loại cá bạn cần. Các loài cá cho ao to thường rất nhanh hết hàng và đôi khi, các cửa hàng nhỏ thậm chí không có bán.

Cảnh báo

• Khi mua cây thủy sinh, bạn cần đảm bảo loài cây đó không gây độc cho cá và thú nuôi khác trong nhà.
• Hiểu rõ quy định của địa phương về an toàn liên quan đến ao. Một số địa phương có thể quy định ao với độ sâu nhất định phải có hàng rào xung quanh.

Bài liên quan

• Đo Diện tích Căn phòng
• Bố trí phòng ngủ theo phong thủy