Nhận ra mối quan hệ mang tính bạo hành hoặc kiểm soát

Bạn có đang đánh mất chính mình trong một mối quan hệ bất thường và độc hại? Bạn có thấy bạn bè của mình thì xa lánh còn gia đình thì luôn nói rằng bạn không còn là chính mình? Trước khi bạn có thể giành lại bản thân và sức mạnh của mình, bạn cần đánh giá xem: mối quan hệ này có đang lấy mất của bạn thứ gì không, và nếu có, bạn cần phải kết thúc nó ngay.

Các bước

Nhận diện Người bạo hành

1. Kiểm tra những dấu hiệu của một người thích bạo hành người khác như dưới đây. Bạn phải trả lời thành thật và không được tìm cách bào chữa cho những hành vi đó (đừng nói “Đâu phải LÚC NÀO cũng thế”, hoặc “Chuyện đó mới xảy ra một hoặc hai lần” - dù chỉ xảy ra một lần thì nó vẫn là vấn đề). Chỉ cần trả lời có hoặc không. Nếu bạn trả lời “có” cho 3 đến 4 câu hỏi, đã đến lúc bạn cần phải chia tay và tìm một người đối xử với bạn tốt hơn. Liệu người đó có:
   • Khiến bạn xấu hổ hoặc biến bạn thành trò đùa trước mặt bạn bè và gia đình của bạn?
   • Xem thường những thành quả của bạn và không ủng hộ các mục tiêu của bạn?
   • Khiến bạn cảm thấy mình không thể tự ra quyết định?
   • Hạ nhục, buộc tội hoặc đe dọa để ép bạn nghe lời?
   • Nói rằng bạn được và không được mặc gì?
   • Bảo bạn phải để kiểu tóc như thế nào?
   • Nói rằng bạn chẳng là gì nếu thiếu họ, hoặc họ chẳng là gì nếu thiếu bạn?
   • Cư xử thô bạo với bạn – kéo, đẩy, cấu, cào hoặc đánh bạn?
   • Gọi điện cho bạn vài lần một đêm để kiểm tra xem bạn có đang ở đúng nơi mà bạn nói không?
   • Viện cớ say xỉn để đánh hoặc nói những câu gây tổn thương với bạn?
   • Đổ lỗi cho bạn về cảm xúc hoặc hành vi của họ?
   • Gây áp lực về mặt tình dục để ép bạn làm những điều bạn chưa sẵn sàng?
   • Khiến bạn cảm thấy đây là mối quan hệ “không lối thoát”?
   • Ngăn cản bạn làm những việc bạn muốn – ví dụ như dành thời gian cho gia đình và bạn bè?
   • Ngăn không cho bạn bỏ đi sau khi cãi nhau, hoặc bỏ mặc bạn ở đâu đó để “dạy bạn một bài học”?
2. Lắng nghe những lời đồn đại hoặc câu chuyện về người đó. “Cùng” một câu chuyện mà lại có nhiều phiên bản? Bạn bè của bạn có kể ra những điều mà bạn chưa từng được nghe không? Hoặc hình tượng của người đó cực kì mâu thuẫn? Sự thật nửa vời hoặc những tình tiết chọn lọc đều có nghĩa là họ đã cắt gọt sự thật. Đây là tình trạng đáng báo động và bạn phải truy sự thật đến cùng.
   • Khi bạn đang bị kiểm soát hoặc bạo hành, người đó thường chỉ nói với bạn một nửa sự thật hoặc bỏ qua vài chi tiết, như vậy cũng không thể coi là họ nói dối. Hành động này chỉ đủ để khiến bạn dừng lại suy nghĩ chứ chưa đủ để bạn đánh giá lại toàn bộ mối quan hệ.
   • Nếu việc này xảy ra nhiều hơn một lần, hãy DỪNG LẠI và tự nhắc mình rằng đây không phải là lần đầu tiên bạn có phản ứng như vậy. Hãy phân tích sự khác biệt giữa những gì họ nói và những gì bạn bè của họ nói. Nếu có quá nhiều khác biệt, hãy lưu tâm tới chúng. Nếu hành động hoặc câu trả lời của họ không hợp lý, bạn nên thận trọng đánh giá lại mối quan hệ này.
3. Luôn giữ bạn bè ở gần mình – nhất là nếu người đó đang tìm cách đẩy bạn bè của bạn ra xa mối quan hệ này. Chia cắt bạn khỏi bạn bè và gia đình sẽ làm tăng sự kiểm soát của họ đối với bạn. Sau đó, họ còn xấu tính đến mức khiến bạn nghĩ rằng: việc từ bỏ họ là quyết định “của bạn”. Nếu họ liên tục nói xấu sau lưng bạn bè của bạn, đùa cợt gia đình của bạn, hoặc làm ầm ĩ mỗi khi bạn định đi gặp bạn bè... Hãy từ bỏ mối quan hệ này.
   • Những người thích kiểm soát hay tạo ra sự căng thẳng và kịch tính. Họ sẽ làm mọi thứ rối tinh lên bằng cách xúi giục người khác, có hành vi xung hấn thụ động và châm ngòi cho sự mâu thuẫn. Sau đó, họ sẽ tỏ ra “ngây thơ” như trẻ con mắc lỗi và đổ tội cho bạn bè hoặc gia đình của bạn.
   • Họ sẽ dễ kiểm soát bạn hơn khi bạn cảm thấy giữa họ và người thân của mình có quá nhiều căng thẳng, và sau đó, bạn sẽ chẳng còn ai để nhờ cậy ngoài người đó.
4. Họ thể hiện sự ghen tuông hoặc có tính sở hữu cao. Nếu người yêu bạn biết bảo vệ bạn, điều đó là tốt. Nhưng nếu họ bao bọc bạn kĩ bất thường thì sẽ rất đáng sợ và phiền toái. Liệu người đó có truy vấn bạn nếu không về nhà đúng giờ không, hoặc nếu bạn phải ra ngoài vì một lí do nào đó? Họ có chất vấn bạn về lí do bạn nói chuyện với người khác không? Người đó có bảo bạn rằng bạn không quan tâm tới họ mỗi khi bạn dành thời gian cho bạn bè không?
   • Ghen tuông một chút là bình thường, đôi khi việc đó còn đáng yêu. Nhưng ghen tuông không được phép gây ảnh hưởng tới các mối quan hệ khác của bạn. Nếu họ ghen thái quá, nghĩa là họ không tin tưởng ở bạn. Và nếu họ đã không tin bạn, họ không xứng đáng để bạn hẹn hò.
5. Tránh những tình huống bất công và vô lí. Người yêu của bạn có thể trễ hẹn hai tiếng, còn bạn thì trễ hẹn 5 phút cũng bị đánh ư? Họ tán tỉnh người khác thì là chuyện đương nhiên, còn bạn sẽ là kẻ có tội nếu chào ai đó? Nếu bạn chi tiêu tiết kiệm thì bạn là người ki bo, còn nếu bạn tiêu tiền thì bạn lại là người tiêu hoang? Dù bạn làm gì, bạn luôn có lỗi – và sự bất công này là chuyện không thể chấp nhận được. Đây chỉ là những trò chơi khiến bạn thêm đau đầu. Trong những mối quan hệ mang tính kiểm soát cao, những hành vi này là rất phổ biến. Bạn sẽ không bao giờ cãi thắng được họ, vì thế, đừng tham gia trò chơi này. Hãy tự giải thoát cho mình.
6. Lờ đi những hành động làm lành giả tạo. Họ đã làm những chuyện không chấp nhận được rồi xin bạn tha thứ. Bạn hãy để ý xem, những hành động xấu đó sẽ tái diễn vì họ tin là bạn đã chấp nhận và tha lỗi cho họ.
   • Lúc này, người đó có thể rất ăn năn và nói rằng họ mong bạn giúp đỡ họ thay đổi, nhất là khi bạn đã thể hiện rằng bạn không thể chấp nhận được những chuyện đó nữa. Họ có thể tặng bạn những món quà và cố gắng thao túng bạn lần nữa. Bạn có thể cho họ thêm một cơ hội nữa, hoặc không. Nếu họ lại phản bội niềm tin của bạn, hãy dẹp hết những chuyện khó chịu đó đi và chia tay họ.

Đặt Bản thân Lên trước

1. Hãy thành thật với bản thân, dù việc đó có thể khiến bạn đau khổ. Việc này sẽ không vui – những mối quan hệ bạo hành không bao giờ là vui cả. Nhưng bạn cần phải vượt qua những cảm giác tồi tệ và những nỗi lo lắng của mình, nếu không, bạn sẽ không thể hiểu được mọi chuyện. Mối quan hệ này có lành mạnh hay không? Hãy khách quan khi phân tích những điều đã thay đổi từ khi bạn bắt đầu mối quan hệ này.
   • Thành thật mà nói: tình dục có thể khiến bạn mù quáng. Tình dục không bao giờ nên là lí do khiến bạn phải ở bên ai đó, dù họ có là người nóng bỏng đến đâu đi nữa.
2. Nghĩ về những cảm giác mà người đó tạo ra cho bạn. Bạn chính là người quan trọng nhất trong cuộc đời mình, đúng không? Đừng coi những cảm xúc của mình là vô giá trị, thành kiến hoặc thái quá. Nếu bạn cảm thấy mình không đáng được tôn trọng trong mối quan hệ này, bạn sẽ bị đối xử đúng như vậy. Hết chuyện – hãy thoát ra khỏi đó. Việc này cũng rất chính xác nếu bạn:
   • Cảm thấy sợ cách người yêu mình cư xử hoặc phản ứng.
   • Cảm thấy có trách nhiệm với những cảm xúc của người yêu.
   • Bào chữa cho hành vi của người yêu với những người khác.
   • Tin rằng tất cả là lỗi của mình.
   • Tránh tất cả mọi thứ có thể gây ra bất đồng hoặc khiến người yêu nổi giận.
   • Cảm thấy người đó không bao giờ hạnh phúc khi ở bên bạn.
   • Luôn làm mọi việc mà người đó muốn bạn làm thay vì những gì bạn muốn làm.
   • Ở lại với họ vì bạn sợ những gì họ sẽ làm nếu bạn nói chia tay.
3. Hãy đánh giá những mối quan hệ khác. Mối quan hệ với người thân và bạn bè của bạn có bị căng thẳng mỗi khi nhắc tới tên người yêu bạn không? Điều tương tự có xảy ra khi người yêu bạn nghe chuyện về gia đình và bạn bè của bạn không? Tình trạng sẽ trở nên đáng báo động nếu “tất cả mọi người” thân thiết với bạn đều lo lắng hoặc bị người yêu của bạn đẩy ra xa.
   • Người đó giúp bạn trở nên tốt hơn hay tồi tệ đi? Ai cũng luôn tự hào về chính mình – vì bản thân ai cùng là người tuyệt vời. Nếu bạn không cảm thấy thế, có thể bạn đã bị sự tiêu cực của họ dìm xuống ngang hàng.
   • Hãy để ý cách họ đối xử với gia đình và bạn bè, nhất là khi người đó luôn chống đối, cãi cọ họ, hoặc thường xuyên nói xấu họ.
   • Nếu bạn quyết định rằng lờ bạn bè và người thân của mình đi sẽ “dễ hơn”, bạn đã để kẻ bạo hành đó chiến thắng. Đã đến lúc bạn kết thúc mối quan hệ độc hại này.
4. Hãy lờ đi những lời biện hộ của chính mình dành cho họ – bạn bênh họ là vì bạn đang yêu. Để tình cảm lấn át lí trí cũng không phải là điều xấu, nhưng bạn không nên bỏ rơi lí trí của mình quá lâu. Những mộng mơ trong tình yêu có thể khiến bạn nhắm mắt làm ngơ trước những cảnh báo, ngay cả khi bạn bè và gia đình đã cố thức tỉnh bạn. Bạn cần có thời gian “riêng tư” để phân định rành rọt mọi chuyện. Hãy tạm gác mối quan hệ này sang một bên trong vài ngày, rồi tự hỏi chính mình:
   • Bạn có tự thấy mình có lỗi hoặc cố bào chữa cho những hành vi xấu của họ đối với mình không? Bạn không bao giờ nên kiếm cớ để duy trì một mối quan hệ nào đó – họ phải đối xử với bạn đủ tốt để bạn tự nguyện muốn ở lại bên họ.
   • Bạn có giấu mọi người điều gì không? Tất nhiên là ai cũng có những chuyện riêng tư, nhưng bạn không nên giấu một con quái vật dưới gầm giường. Vấn đề không phải là chuyện bạn giữ bí mật, vấn đề chính là bạn đã hẹn hò với một con người tồi tệ đến mức bạn không dám kể với ai ngay từ đầu.
   • Bạn có luôn làm những gì họ muốn thay vì những gì bạn muốn không? Bạn không cần phải có thêm một vị sếp nữa trong đời mình. Bạn có quyền bày tỏ ý kiến của mình và được người khác tôn trọng những ý kiến đó – hãy quên những người thích sai khiến đi.
   • Bạn có mất liên lạc với bạn bè và gia đình của mình không? Dù bạn có yêu ai đó cỡ nào đi nữa, bạn cũng không nên có cảm giác bị cắt đứt liên lạc với bạn bè chỉ vì người yêu của mình. Họ có thể cô lập bạn bởi vì khi đó, bạn sẽ dễ bị sai khiến hơn – nhất là khi họ luôn tỏ thái độ xấu với bạn bè và gia đình của bạn.
5. Ngừng căm ghét chính mình vì đã yêu ai đó; hãy chia tay họ càng sớm càng tốt. Bạn nên nhận ra: việc bạn thích vẻ ngoài hấp dẫn của họ cũng không có gì đáng để tự dằn vặt bản thân. Những người thích điều khiển người khác thường khá thông minh và quyến rũ – và đó là lí do khiến họ có thể thao túng người khác dễ dàng. Cách xử lý tốt nhất là hãy tiễn họ ra khỏi cuộc sống của mình. Những người đó rất nông cạn và không xứng đáng để bạn dành thời gian quan tâm, và đó là lỗi của họ, không phải của bạn. Lý do duy nhất để họ thao túng bạn là vì bạn tốt đẹp hơn họ – vì thế, hãy tự tin lên và bước ra khỏi cuộc sống của họ.
   • Cần nhận ra rằng họ lợi dụng tình yêu của bạn dành cho họ để giam hãm bạn trong mối quan hệ này. Bạn không có lỗi gì khi yêu họ. Họ đã sai khi lợi dụng tình cảm của bạn.

Lời khuyên

• Đừng trở nên xấu tính. Bạn không cần phải trở nên giống họ để thoát khỏi chuyện này. Đây không phải là một trận đấu, và bạn cũng không nên tiếp tục mối quan hệ này nữa. Đừng cố chỉ ra cho họ thấy những cảnh báo như đã đề cập ở trên. Những người này không nhận ra đó là họ đâu. Việc này cũng giống như đàn gảy tai trâu – vừa tốn thời gian vừa tốn công sức.
• Nếu người đó đe dọa bạn, hãy nghiêm túc chuẩn bị kế hoạch tự vệ. Đừng xem thường những gì người đó có thể làm để giữ bạn trong tầm kiểm soát. Nếu bạn cần giúp đỡ, hãy gọi điện hoặc tìm tới những trung tâm hỗ trợ.
• Thú nhận với bạn bè và người thân – xin lỗi “họ” vì đã xa lánh và xem thường những ý kiến của họ về người yêu mình. Hãy nói rằng bạn ước gì bạn đã chịu nghe lời họ. Hãy xả hết những nỗi bực dọc và đau khổ trong lòng ra – họ sẽ sẵn lòng chia sẻ với bạn. Họ sẽ rất mừng khi bạn thông báo mình đã chia tay người kia.
• Đừng bỏ qua những ý kiến của người thân và bạn bè; họ “luôn” coi trọng những lợi ích của bạn. Bạn có thể lờ một người đi – nhưng nếu nhiều người cùng có ý kiến như nhau thì không. Họ có nói rằng dạo này bạn cư xử rất kì không? Họ có nhận xét rằng bạn rất khác lạ – không theo nghĩa “tích cực” không? Có người nào mà bạn rất yêu quý và tôn trọng thể hiện rằng họ không thích người yêu của bạn không?
• Sự áp đặt của những người thích bạo hành rất “khôn khéo” và thường diễn ra từ từ. Mục đích của bài viết này là giúp bạn nhận ra những dấu hiệu cảnh báo trong mối quan hệ của mình. Những dấu hiệu đó có thể rất tinh vi nên việc xem xét một loạt các dấu hiệu sẽ có ích cho bạn; nếu chỉ có một dấu hiệu thì không có gì đáng lo.
• Nếu họ nói một đằng, làm một nẻo, đừng nghe những gì họ nói mà hãy quan sát những gì họ làm. Hãy quyết định dựa vào hành vi thay vì lời nói. Những lời xin lỗi của họ thường không chân thành, và điều họ thật sự muốn nói là “Xin lỗi vì em không thích thế, nhưng anh vẫn sẽ làm thế”.

Cảnh báo

• Tính kiểm soát và thích thao túng người khác của họ thường bắt nguồn từ việc bị cha mẹ bạo hành hoặc họ bị mắc các chứng rối loạn tâm lý. Bạn không thể thay đổi hoặc chữa bệnh cho họ, dù bạn có quan tâm đến đâu đi nữa; sự giúp đỡ tốt nhất mà bạn có thể dành cho họ là (A) từ chối trở thành nạn nhân của họ và (B) đưa họ đến gặp bác sĩ.
• Hãy đề phòng những kẻ đeo bám, thô bạo hoặc đe dọa bạn – bao gồm cả việc đe dọa làm hại bạn và những người bênh vực bạn, hoặc đe dọa tự tử. Đừng chỉ dựa vào phán đoán của riêng mình để đánh giá mức độ nguy hiểm. Hãy thông báo cho cảnh sát ngay lập tức. Người đó “có thể” chỉ xấu tính chứ không nguy hiểm, nhưng “đừng bao giờ mạo hiểm”. Nếu cần, hãy đề nghị ban lệnh cách ly đối với họ và gọi cảnh sát “mỗi lần” họ vi phạm lệnh đó.
• Họ không hiểu hoặc chấp nhận được khái niệm lòng trắc ẩn, sau cùng, cả hai bạn đều sẽ bị tổn thương nhiều hơn vì họ có thể lợi dụng lòng trắc ẩn để chống lại bạn. Chia tay họ có thể là việc tàn nhẫn, nhưng nó sẽ chấm dứt mọi sự đối đầu và bắt họ phải sống tiếp hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ.

Bài liên quan

• Cơ chế nào để tin người lạ?
• Trở nên khiêm tốn
• Nguyền rủa người khác
• Nói chuyện với người bạn thích khi bạn nhút nhát
• Trở thành cô gái mà chàng trai nào cũng muốn

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Nhận ra Mối quan hệ Mang Tính bạo hành hoặc Kiểm soát
• Nhận ra Mối quan hệ mang Tính Bạo hành hoặc Kiểm soát