代天行化皇上若曰。
蓋
聞
﹕
仁
義之
舉,
要
在
安
民,
弔伐
之
師
莫
先
去
暴
。
惟
我
大
越
之
國,
實
為文
獻
之
邦
。
山
川
之
封域
既
殊,
南
北
之
風
俗亦
異
。
自
趙
丁
李
陳
之肇
造
我
國,
與
漢
唐
宋元
而
各
帝
一
方
。
雖
強弱
時
有
不
同
而
豪
傑
世未
常
乏
。
故
劉
龔
貪
功以
取
敗,
而
趙
禼
好
大
以
促
亡
。
唆
都
既
擒
於
鹹
子
關
，
烏
馬
又
殪
於
白
藤
海
。
嵇
諸
往
古,
厥
有
明
徵。
頃
因
胡
政
之
煩
苛
。
至
使
人
心
之
怨
叛
。
狂明
伺
隙,
因
以
毒
我
民；
惡
黨
懷
奸,
竟
以
賣我
國
。
焮
蒼
生
於
虐
焰，
陷
赤
子
於
禍
坑
。
欺天
罔
民,
詭
計
蓋
千
萬狀;
連
兵
結
釁
稔
惡
殆二
十
年
。
敗
義
傷
仁
，乾
坤
幾
乎
欲
息;
重
科厚
歛,
山
澤
靡
有
孑
遺。
開
金
場
塞
冒
嵐
瘴
而斧
山
淘
沙,
採
明
珠
則觸
蛟
龍
而
緪
腰
汆
海
。
擾
民
設
玄
鹿
之
陷
阱
，
殄
物
織
翠
禽
之
網
羅
。
昆
虫
草
木
皆
不
得
以
遂其
生,
鰥
寡
顛
連
俱
不獲
以
安
其
所
。
浚
生
靈之
血
以
潤
桀
黠
之
吻
牙；
極
土
木
之
功
以
崇
公私
之
廨
宇
。
州
里
之
征徭
重
困,
閭
閻
之
杼
柚皆
空
。
決
東
海
之
水
不足
以
濯
其
污,
罄
南
山之
竹
不
足
以
書
其
惡
。
神
民
之
所
共
憤,
天
地之
所
不
容
。
予
奮
跡
藍山,
棲
身
荒
野
。
念
世讎
豈
可
共
戴,
誓
逆
賊難
與
俱
生
。
痛
心
疾
首者
垂
十
餘
年,
嘗
膽
臥薪
者
蓋
非
一
日
。
發
憤忘
食,
每
研
覃
韜
略
之書,
即
古
驗
今,
細
推究
興
亡
之
理
。
圖
回
之志
寤
寐
不
忘
。
當
義
旗初
起
之
時,
正
賊
勢
方張
之
日
。
奈
以
﹕
人
才秋
葉,
俊
傑
晨
星
。
奔走
先
後
者
既
乏
其
人
，
謀
謨
帷
幄
者
又
寡
其
助。
特
以
救
民
之
念,
每鬱
鬱
而
欲
東;
故
於
待賢
之
車,
常
汲
汲
已
虛左
。
然
其
得
人
之
效
茫若
望
洋,
由
己
之
誠
甚於
拯
溺
。
憤
兇
徒
之
未滅,
念
國
步
之
遭
迍
。
靈
山
之
食
盡
兼
旬,
瑰縣
之
眾
無
一
旅
。
蓋
天欲
困
我
以
降
厥
任,
故與
益
勵
志
以
濟
于
難
。
揭
竿
為
旗,
氓
隸
之
徒四
集
投
醪
饗
士,
父
子之
兵
一
心
。
以
弱
制
彊，
或
攻
人
之
不
備;
以寡
敵
眾
常
設
伏
以
出
奇。
卒
能
以
大
義
而
勝
兇殘,
以
至
仁
而
易
彊
暴。
蒲
藤
之
霆
驅
電
掣
，
茶
麟
之
竹
破
灰
飛
。
士氣
以
之
益
增,
軍
聲
以之
大
振
。
陳
智
山
壽
聞風
而;
褫
魄，
李
安
方
政
假
息
以
偷生
。
乘
勝
長
驅,
西
京既
為
我
有；
選
兵
進
取，
東
都
盡
復
舊
疆
。
寧橋
之
血
成
川,
流
腥
萬里;
窣
洞
之
屍
積
野
，遺
臭
千
年
。
陳
洽
賊
之腹
心,
既
梟
其
首;
李亮
賊
之
奸
蠹,
又
暴
厥屍
。
王
通
理
亂
而
焚
者益
焚,
馬
瑛
救
鬥
而
怒者
益
怒
。
彼
智
窮
而
力盡,
束
手
待
亡;
我
謀伐
而
心
攻,
不
戰
自
屈。
謂
彼
必
易
心
而
改
慮，
豈
意
復
作
孽
以
速
辜。
執
一
己
之
見
以
嫁
禍於
他
人,
貪
一
時
之
功以
貽
笑
於
天
下
。
遂
靈宣
德
之
狡
童,
黷
兵
無厭;
仍
命
晟
昇
之
懦
將，
以
油
救
焚
。
丁
未
九月
柳
昇
遂
引
兵
猶
邱
溫而
進,
本
年
十
月
木
晟又
分
途
自
雲
南
而
來
。
予
前
既
選
兵
塞
險
以
摧其
鋒,
予
後
再
調
兵
截路
以
斷
其
食
。
本
月
十八
日
柳
昇
為
我
軍
所
攻，
計
墜
於
支
稜
之
野
；
本
月
二
十
日
柳
昇
又
為我
軍
所
敗,
身
死
於
馬鞍
之
山
。
二
十
五
日
保定
伯
梁
銘
陣
陷
而
喪
軀，
二
十
八
日
尚
書
李
慶計
窮
而
刎
首
。
我
遂
迎刃
而
解,
彼
自
倒
戈
相攻
。
繼
而
四
面
添
兵
以包
圍,
期
以
十
月
中
旬而
殄
滅
。
爰
選
貔
貅
之士,
申
命
爪
牙
之
臣
。
飲
象
而
河
水
乾,
磨
刀而
山
石
鈌
。
一
鼓
而
黥刳
鱷
斷,
再
鼓
而
鳥
散麇
驚
。
決
潰
蟻
於
崩
堤，
振
剛
風
於
稿
葉
。
都督
崔
聚
膝
行
而
送
款
，
尚
書
黃
福
面
縛
以
就
擒。
僵
屍
塞
諒
江
諒
山
之途,
戰
血
赤
昌
江
平
灘之
水
。
風
雲
為
之
變
色，
日
月
慘
以
無
光
。
其雲
南
兵
為
我
軍
所
扼
於梨
花
，自
恫
疑
虛
喝
而先
以
破
腑;
其
沐
晟
眾
聞
昇軍
大
敗
於芹
站,
遂
躪
藉
奔
潰
而
僅
得
脫
身。
冷
溝
之
血杵
漂,
江
水
為
之
嗚
咽；
丹
舍
之
屍
山
積,
野草
為
之
殷
紅
。
兩
路
救兵
既
不
旋
踵
而
俱
敗
，
各
城
窮
寇
亦
將
解
甲
以出
降
。
賊
首
成
擒,
彼既
掉
餓
虎
乞
憐
之
尾
；
神
武
不
殺,
予
亦
體
上帝
孝
生
之
心
。
參
將
方政,
內
官
馬
騏,
先
給艦
五
百
餘
艘,
既
渡
海而
猶
且
魂
飛
魄
散;
總兵
王
通,
參
政
馬
瑛
，又
給
馬
數
千
餘
匹,
已還
國
而
益
自
股
慄
心
驚。
彼
既
畏
死
貪
生,
而修
好
有
誠;
予
以
全
軍為
上,
而
欲
民
之
得
息。
非
惟
謀
計
之
極
其
深遠,
蓋
亦
古
今
之
所
未見
聞
。
社
稷
以
之
奠安,
山
川
以
之
改
觀
。
乾
坤
既
否
而
復
泰,
日月
既
晦
而
復
明
。
于
以開
萬
世
太
平
之
基,
于以
雪
天
地
無
窮
之
恥
。
是
由
天
地
祖
宗
之
靈
有
以
默
相
陰
佑
而
致
然
也 !
於
戲 !
一戎
大
定,
迄
成
無
兢
之功;
四
海
永
清,
誕
布維
新
之
誥
。
播
告
遐
邇，
咸
使
聞
知
。
|
Đại
thiên
hành
hóa
hoàng
thượng
nhược
viết:
Cái
văn:
Nhân
nghĩa
chi
cử,
yếu
tại
an
dân,
Điếu
phạt
chi
sư,
mạc
tiên
khử
bạo.
Duy
ngã
Đại
Việt
chi
quốc,
Thực
vi
văn
hiến
chi
bang.
Sơn
xuyên
chi
phong
vực
ký
thù,
Nam
bắc
chi
phong
tục
diệc
dị.
Tự
Triệu
Đinh
Lý
Trần
chi
triệu
tạo
ngã
quốc,[1]
Dữ
Hán
Đường
Tống
Nguyên
nhi
các
đế
nhất
phương.
Tuy
cường
nhược
thì
hữu
bất
đồng,
Nhi
hào
kiệt
thế
vị
thường
phạp.
Cố
Lưu
Cung
tham
công
dĩ
thủ
bại,
Nhi
Triệu
Tiết
hiếu
đại
dĩ
xúc
vong.
Toa
Đô
ký
cầm
ư
Hàm
Tử
quan,
Ô
Mã
hựu
ế
ư
Bạch
Đằng
hải.[2]
Kê
chư
vãng
cổ,
Quyết
hữu
minh
trưng.
Khoảnh
nhân
Hồ
chính
chi
phiền
hà,
Trí
sử
nhân
tâm
chi
oán
bạn.
Cuồng
Minh
tứ
khích,
nhân
dĩ
độc
ngã
dân;
Nguỵ
đảng
hoài
gian,
cánh
dĩ
mại
ngã
quốc.
Hân
thương
sinh
ư
ngược
diệm,
Hãm
xích
tử
ư
họa
khanh.
Khi
thiên
võng
dân,
quỷ
kế
cái
thiên
vạn
trạng;
Liên
binh
kết
hấn,
nẫm
ác
đãi
nhị
thập
niên.
Bại
nghĩa
thương
nhân,
càn
khôn
ky
hồ
dục
tức;
Trọng
khoa
hậu
liễm,
sơn
trạch
mỹ
hữu
kiết
di.
Khai
kim
trường,
tắc
mạo
lam
chướng
nhi
phủ
sơn
đào
sa,
Thái
minh
châu,
tắc
xúc
giao
long
nhi
hoàn
yêu
thộn
hải.
Nhiễu
dân
thiết
huyền
lộc
chi
hãm
tịnh,
Điễn
vật
chức
thúy
cầm
chi
võng
la.
Côn
trùng
thảo
mộc
giai
bất
đắc
dĩ
toại
kỳ
sinh,
Quan
quả
điên
liên
câu
bất
hoạch
dĩ
an
kỳ
sở.
Tuấn
sinh
linh
chi
huyết
dĩ
nhuận
kiệt
hiệt
chi
vẫn
nha;
Cực
thổ
mộc
chi
công
dĩ
sùng
công
tư
chi
giải
vũ.
Châu
lý
chi
chinh
dao
trọng
khốn,
Lư
diêm
chi
trữ
trục
giai
không.
Quyết
Đông
Hải
chi
thủy
bất
túc
dĩ
trạc
kỳ
ô,
Khánh
Nam
Sơn
chi
trúc
bất
túc
dĩ
thư
kỳ
ác.
Thần
dân
chi
sở
cộng
phẫn,
Thiên
địa
chi
sở
bất
dung.
Dư:
Phấn
tích
Lam
Sơn,
Thê
thân
hoang
dã.
Niệm
thế
thù
khởi
khả
cộng
đái,
Thệ
nghịch
tặc
nan
dữ
câu
sinh.
Thống
tâm
tật
thủ
giả
thùy
thập
dư
niên,
Thường
đảm
ngọa
tân
giả
cái
phi
nhất
nhật.
Phát
phẫn
vong
thực,
mỗi
nghiên
đàm
thao
lược
chi
thư,
Tức
cổ
nghiệm
kim,
tế
suy
cứu
hưng
vong
chi
lý.
Đồ
hồi
chi
chí
Ngộ
mị
bất
vong.
Đương
nghĩa
kỳ
sơ
khởi
chi
thì,
Chính
tặc
thế
phương
trương
chi
nhật.
Nại
dĩ:
Nhân
tài
thu
diệp,
Tuấn
kiệt
thần
tinh.
Bôn
tẩu
tiền
hậu
giả
ký
phạp
kỳ
nhân,
Mưu
mô
duy
ác
giả
hựu
quả
kỳ
trợ.
Đặc
dĩ
cứu
dân
chi
niệm,
mỗi
uất
uất
nhi
dục
đông;
Cố
ư
đãi
hiền
chi
xa,
thường
cấp
cấp
dĩ
hư
tả.
Nhiên
kỳ:
Đắc
nhân
chi
hiệu
mang
nhược
vọng
dương,
Do
kỉ
chi
thành
thậm
ư
chửng
nịch.
Phẫn
hung
đồ
chi
vị
diệt,
Niệm
quốc
bộ
chi
tao
truân.
Linh
Sơn
chi
thực
tận
kiêm
tuần,
Khôi
Huyện
chi
chúng
vô
nhất
lữ.
Cái
thiên
dục
khốn
ngã
dĩ
giáng
quyết
nhiệm,
Cố
dữ
ích
lệ
chí
dĩ
tế
vu
nan.
Yết
can
vi
kỳ,
manh
lệ
chi
đồ
tứ
tập;
Đầu
giao
hưởng
sĩ,
phụ
tử
chi
binh
nhất
tâm.
Dĩ
nhược
chế
cường,
hoặc
công
nhân
chi
bất
bị;
Dĩ
quả
địch
chúng,
thường
thiết
phục
dĩ
xuất
kỳ.
Tốt
năng:
Dĩ
đại
nghĩa
nhi
thắng
hung
tàn,
Dĩ
chí
nhân
nhi
dịch
cường
bạo.
Bồ
Đằng
chi
đình
khu
điện
xế,
Trà
Lân
chi
trúc
phá
khôi
phi.
Sĩ
khí
dĩ
chi
ích
tăng,
Quân
thanh
dĩ
chi
đại
chấn.
Trần
Trí,
Sơn
Thọ
văn
phong
nhi
sỉ
phách,
Lý
An,
Phương
Chính
giả
tức
dĩ
thâu
sinh.
Thừa
thắng
trường
khu,
Tây
Kinh
ký
vị
ngã
hữu;
Tuyển
binh
tiến
thủ,
Đông
Đô
tận
phục
cựu
cương.
Ninh
Kiều
chi
huyết
thành
xuyên,
lưu
tinh
vạn
lý;
Tốt
Động
chi
thi
tích
dã,
di
xú
thiên
niên.
Trần
Hiệp
tặc
chi
phúc
tâm,
ký
kiêu
kỳ
thủ;
Lý
Lượng
tặc
chi
gian
đố,
hựu
bạo
quyết
thi.
Vương
Thông
lý
loạn
nhi
phần
giả
ích
phần,
Mã
Anh
cứu
đấu
nhi
nộ
giả
ích
nộ.
Bỉ
trí
cùng
nhi
lực
tận,
thúc
thủ
đãi
vong;
Ngã
mưu
phạt
nhi
tâm
công,
bất
chiến
tự
khuất.
Vị
bỉ
tất
dị
tâm
nhi
cải
lự,
Khởi
ý
phục
tác
nghiệt
dĩ
tốc
cô.
Chấp
nhất
kỷ
chi
kiến,
dĩ
giá
họa
ư
tha
nhân,
Tham
nhất
thì
chi
công,
dĩ
di
tiếu
ư
thiên
hạ.
Toại
linh
Tuyên
Đức
chi
giảo
đồng,
độc
binh
vô
yếm;
Nhưng
mệnh
Thạnh
Thăng
chi
nọa
tướng,
dĩ
du
cứu
phần.
Đinh
vị
cửu
nguyệt
Liễu
Thăng
toại
dẫn
binh
do
Khâu
Ôn
nhi
tiến,
Bản
niên
thập
nguyệt
Mộc
Thạnh
hựu
phân
đồ
tự
Vân
Nam
nhi
lai.
Dư
tiền
ký
tuyển
binh
tái
hiểm
dĩ
tồi
kỳ
phong,
Dư
hậu
tái
điều
binh
tiệt
lộ
dĩ
đoạn
kỳ
thực.
Bản
nguyệt
thập
bát
nhật
Liễu
Thăng
vị
ngã
quân
sở
công,
kế
trụy
ư
Chi
Lăng
chi
dã;
Bản
nguyệt
nhị
thập
nhật
Liễu
Thăng
hựu
vị
ngã
quân
sở
bại,
thân
tử
ư
Mã
Yên
chi
sơn.
Nhị
thập
ngũ
nhật
Bảo
Định
bá
Lương
Minh
trận
hãm
nhi
táng
khu,
Nhị
thập
bát
nhật
Thượng
thư
Lý
Khánh
kế
cùng
nhi
vẫn
thủ.
Ngã
toại
nghênh
nhận
nhi
giải,
Bỉ
tự
đảo
qua
tương
công.
Kế
nhi
tứ
diện
thiêm
binh
dĩ
bao
vi,
Kỳ
dĩ
thập
nguyệt
trung
tuần
nhi
điễn
diệt.
Viên
tuyển
tỳ
hưu
chi
sĩ,
Thân
mệnh
trảo
nha
chi
thần.
Ẩm
tượng
nhi
hà
thủy
càn,
Ma
đao
nhi
sơn
thạch
khuyết.
Nhất
cổ
nhi
kình
khô
ngạc
đoạn,
Tái
cổ
nhi
điểu
tán
quân
kinh.
Quyết
hội
nghĩ
ư
băng
đê,
Chấn
cương
phong
ư
cảo
diệp.
Đô
đốc
Thôi
Tụ
tất
hành
nhi
tống
khoản,
Thượng
thư
Hoàng
Phúc
diện
phược
dĩ
tựu
cầm.
Cương
thi
tái
Lạng
Giang,
Lạng
Sơn
chi
đồ,
Chiến
huyết
xích
Xương
Giang,
Bình
Than
chi
thủy.
Phong
vân
vị
chi
biến
sắc,
Nhật
nguyệt
thảm
dĩ
vô
quang.
Kỳ
Vân
Nam
binh
vị
ngã
quân
sở
ách
ư
Lê
Hoa,
tự
đỗng
nghi
hư
hạt
nhi
tiên
dĩ
phá
phủ;
Kỳ
Mộc
Thạnh
chúng
văn
Thăng
quân
đại
bại
ư
Cần
Trạm,
toại
lận
tạ
bôn
hội
nhi
cận
đắc
thoát
thân.
Lãnh
Câu
chi
huyết
chử
phiêu,
giang
thủy
vị
chi
ô
yết;
Đan
Xá
chi
thi
sơn
tích,
dã
thảo
vị
chi
ân
hồng.
Lưỡng
lộ
cứu
binh,
ký
bất
toàn
chủng
nhi
câu
bại,
Các
thành
cùng
khấu,
diệc
tương
giải
giáp
dĩ
xuất
hàng.
Tặc
thủ
thành
cầm,
bỉ
ký
trạo
ngạ
hổ
khất
liên
chi
vĩ;
Thần
võ
bất
sát,
dư
diệc
thể
thượng
đế
hiếu
sinh
chi
tâm.
Tham
tướng
Phương
Chính,
Nội
quan
Mã
Kỳ,
tiên
cấp
hạm
ngũ
bách
dư
sưu,
ký
độ
hải
nhi
do
thả
hồn
phi
phách
tán;
Tổng
binh
Vương
Thông,
Tham
chính
Mã
Anh,
hựu
cấp
mã
sổ
thiên
dư
thất,
dĩ
hoàn
quốc
nhi
ích
tự
cổ
lật
tâm
kinh.
Bỉ
ký
uý
tử
tham
sinh,
nhi
tu
hảo
hữu
thành;
Dư
dĩ
toàn
quân
vi
thượng,
nhi
dục
dân
chi
đắc
tức.
Phi
duy
mưu
kế
chi
cực
kỳ
thâm
viễn,
Cái
diệc
cổ
kim
chi
sở
vị
kiến
văn.
Xã
tắc
dĩ
chi
điện
an,
Sơn
xuyên
dĩ
chi
cải
quán.
Càn
khôn
ký
bĩ
nhi
phục
thái,
Nhật
nguyệt
ký
hối
nhi
phục
minh.
Vu
dĩ
khai
vạn
thế
thái
bình
chi
cơ,
Vu
dĩ
tuyết
thiên
cổ
vô
cùng
chi
sỉ.
Thị
do
thiên
địa
tổ
tông
chi
linh,
hữu
dĩ
mặc
tương
âm
hựu,
nhi
trí
nhiên
dã.
Ô
hô!
Nhất
nhung
đại
định,
ngật
thành
vô
cạnh
chi
công;
Tứ
hải
vĩnh
thanh,
đản
bố
duy
tân
chi
cáo.
Bá
cáo
hà
nhĩ,
Hàm
sử
văn
tri.
|
