Chẩn đoán bệnh với các nucleic acid trong nước tiểu
Công ty nghiên cứu phát triển kỹ thuật chẩn đoán phân tử Xenomics Inc. tại New York đã nhiều năm phát triển kỹ thuật chẩn đoán dựa trên những nghiên cứu các đoạn DNA trong nước tiểu.
Trong cơ thể, máu theo động mạch đến các tiểu thể thận nơi xảy ra quá trình lọc để sản sinh nước tiểu đầu. Sản phẩm của quá trình lọc bao gồm nhiều chất trong đó có nước, kali, natri, amoniac, protein, glucose... .Sau quá trình tái hấp thu một số thành phần tại hệ thống ống thận, nước tiểu được gom về bể thận từ đó theo niệu quản xuống bàng quang. Khi có phản xạ đi tiểu, nước tiểu được thải ra ngoài theo niệu đạo.
Nhiều loại tế bào trong cơ thể trải qua quá trình chết tự nhiên. Sản phẩm từ các tế bào chết (trong đó có các axit nucleic) theo các chất bài tiết ra ngoài hoặc được hấp thu trở lại. Cách đây một thập kỷ, các nhà khoa học làm việc tại Xenomics cho thấy các nucleic acid trong các loại dịch thể hay nuleic acid tuần hoàn (circulating nucleic acids) có thể qua hệ thống lọc của của thận để có mặt trong nước tiểu. Nghiên cứu chẩn đoán bệnh dựa trên thông tin từ các nucleic acid trong nước tiểu được hãng phát triển cho đến bây giờ.
Xenommics đã thành công trong chẩn đoán hàng trăm bệnh nhân với nhiều loại bệnh khác nhau như ung thư (ung thư trực tràng, tuyến tụy), bệnh do virus (HIV), bệnh do vi khuẩn (lao, bệnh than, viêm loét do Helicobacter polyri). Đặc biệt, công ty cũng đã thành công trong chẩn đoán một số bệnh do ký sinh trùng như bệnh sốt rét.
Kỹ thuật chẩn đoán DNA nước tiểu có thể phát hiện bệnh nhân sốt rét ngay từ khi các ký sinh trùng xâm nhập vào các tế bào gan (giai đoạn cướp đi sự sống của hơn 5 triệu trẻ em trên thế giới nhưng chưa có phương pháp chẩn đoán đặc hiệu).
Công ty có kế hoạch phát triển phương pháp chẩn đoán DNA nước tiểu cho bệnh lao phổi và đăng ký chính thức với ủy ban thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) vào năm 2007.
Vì nhiều loại ung thư có những đột biến giống nhau nên nghiên cứu các đoạn DNA không thể xác định chính xác cơ quan bị bênh. Vì vậy, nghiên cứu chẩn đoán ung thư dựa trên các đoạn RNA trong nước tiểu là một hướng nghiên cứu của Xenomics Inc.
Kỹ thuật chẩn đoán dựa vào thông tin từ DNA và RNA trong nước tiểu có thể giúp xác định tình trạng viêm nhiễm của các tạng được ghép đồng thời kiểm tra được phản ứng loại thải cơ quan ghép của bệnh nhân được ghép tạng.
Bên cạch đó, việc kiểm tra DNA nước tiểu của phụ nữ mang thai giúp chẩn đoán sớm một số chứng bệnh của bào thai như hội chứng Down mà không phải dùng phương pháp chọc lấy nước ối (amniocentetis) khó thực hiện và có thể gây nguy hiểm cho bào thai.
DNA nước tiểu còn có thể giúp nhận diện các DNA bào thai (fetal DNA) đồng thời hy vọng góp mặt trong danh mục các phương pháp phòng chống khủng bố sinh học (bio terrorism).
Với mong muốn của Xenomics Inc. là cho ra đời các Kit chẩn đoán, hy vọng một ngày gần đây phương pháp chẩn đoán nhiều loại bệnh dựa trên thông tin từ DNA và RNA trong nước tiểu được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới.
Nguyễn
Bá
Tiếp,
Theo
LiveScience
16/08/2006
