Chữa đau cổ

Chứng đau cổ rất hay xảy ra và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm căng cơ, bong gân, các khớp đốt sống tắc nghẽn, thoát vị đĩa đệm, dây thần kinh bị chèn ép và các căn bệnh như viêm xương khớp. Căn nguyên thông thường nhất của chứng đau cổ là do tư thế sai trong khi ngồi làm việc, lái xe, tập luyện thể thao hoặc ngủ trên giường ban đêm. Tư thế không đúng kết hợp với sự căng thẳng (gây co thắt cơ) là nguyên nhân gây đau cổ kinh niên. Tuy nhiên hầu hết các trường hợp đau cổ có thể được xử lý tại nhà với thông tin chính xác. Chỉ các trường hợp đau dai dẳng (hoặc nghiêm trọng mới cần điều trị chuyên khoa.

Các bước

Giảm đau cổ tại nhà

1. Kiên nhẫn và nghỉ ngơi. Cổ là nơi tập hợp các xương, khớp, dây chằng, dây thần kinh, cơ và mạch máu. Như vậy, có nhiều bộ phận có thể gây đau nếu bạn cử động cổ sai cách hoặc bị một số chấn thương như chấn thương cổ do bị giật đột ngột. Cơn đau cổ có thể đến rất nhanh, nhưng đôi khi cũng có thể biến mất cũng nhanh như vậy (mà không cần điều trị) vì cơ thể có khả năng tự chữa lành kỳ diệu. Vì thế, bạn hãy kiên nhẫn trong vài tiếng khi bị đau cổ, tránh tất cả các hoạt động căng thẳng hoặc kích thích và giữ thái độ lạc quan.
   • Các triệu chứng cho thấy bạn nên tìm sự chăm sóc y tế bao gồm: chứng đau cổ nghiêm trọng diễn tiến xấu, yếu cơ và/ hoặc mất cảm giác ở cánh tay, đau nhói đầu, mắt mờ, mất thăng bằng và/ hoặc buồn nôn.
   • Để yên cho cái cổ cứng và đau của bạn được nghỉ ngơi là một ý tốt, nhưng giữ cổ bất động hoàn toàn bằng vòng đệm cổ là việc không được khuyến nghị trong phần lớn các trường hợp chấn thương vì điều này sẽ làm yếu cơ và hạn chế cử động của các khớp. Ít nhất thì việc cử động cổ nhẹ nhàng là cần thiết để kích thích lưu thông máu và giúp cổ lành lại.
   • Nếu chứng đau cổ có liên quan đến việc tập luyện, có lẽ bạn đã tập quá mạnh hoặc không đúng động tác – bạn nên nói với huấn luyện viên.
2. Dùng liệu pháp chườm lạnh cho cơn đau cấp tính. Chườm lạnh là một liệu pháp hiệu quả cho mọi chấn thương cơ- xương cấp tính (mới xảy ra), kể cả đau cổ. Nhiệt độ lạnh (có thể là đá lạnh, túi chườm lạnh hoặc các túi rau củ đông lạnh) có thể đắp lên chỗ đau nhất trên cổ để giảm sưng và đau. Độ lạnh khiến các mạch máu co lại, giúp giảm sưng và làm tê các sợi thần kinh nhỏ. Cứ cách mỗi tiếng chườm lạnh trong khoảng 15 phút trong vòng 3 hoặc 4 tiếng đầu tiên sau chấn thương, sau đó giảm số lần chườm khi đã bớt đau và sưng.
   • Việc ép đá lạnh vào cổ bằng băng co giãn cũng sẽ có tác dụng chống viêm, nhưng cần cẩn thận đừng để sự lưu thông máu bị chặn hoàn toàn.
   • Bọc vật lạnh trong khăn mỏng để tránh kích thích da hoặc bị bỏng lạnh.
   • Chứng đau cấp tính thường xảy ra dưới một tuần, nhưng có thể chuyển thành đau mãn tính nếu kéo dài dai dẳng trong vài tháng hoặc hơn.
   • Nhớ rằng liệu pháp lạnh có thể không thích hợp để chữa chứng đau cổ kinh niên (lâu ngày), bao gồm sưng viêm – liệu pháp nóng ẩm có thể giúp giảm đau nhiều hơn.
3. Đắp nhiệt ẩm để chữa chứng đau kinh niên. Nếu chứng đau cổ của bạn trở thành kinh niên (kéo dài trong vài tháng hoặc hơn) đồng thời có cảm giác cứng và nhức hơn là viêm và đau, bạn nên tránh dùng liệu pháp lạnh mà thay vào đó là đắp nhiệt ẩm. Túi thảo mộc có thể dùng trong lò vi sóng được thiết kế để chữa đau cổ và có hiệu quả trong việc thư giãn các cơ bị căng, giảm nhức ở các khớp đốt sống, đặc biệt là các sản phẩm kết hợp liệu pháp mùi hương (như oải hương hoặc hương thảo). Không như cơn đau cấp tính ở cổ, tình trạng cứng cổ lâu ngày sẽ được cải thiện nhờ tăng sự lưu thông máu bằng sức nóng. Mỗi lần đắp túi thảo mộc khoảng 20 phút, tối đa 3 lần mỗi ngày.
   • Một cách khác, bạn có thể ngâm cổ và vai đau nhức lâu ngày trong bồn tắm nước nóng với muối Epsom trong khoảng 20 phút. Nước nóng giúp tăng tuần hoàn, và loại muối giàu ma-giê có tác dụng giảm căng thẳng ở gân và dây chằng giúp bớt đau và cứng khớp.
   • Đắp nhiệt ẩm lên cổ ngay trước khi thực hiện bài tập kéo giãn cơ (xem bên dưới) là một ý tưởng hay trong phần lớn các trường hợp, vì liệu pháp này sẽ khiến các cơ mềm dẻo hơn và giảm khả năng trở nên căng thẳng.
4. Dùng thuốc giảm đau trong thời gian ngắn. Cân nhắc uống các loại thuốc không kê toa không chứa steroid và có tác dụng kháng viêm (NSAID) như ibuprofen, naproxen hoặc aspirin để chữa chứng đau cổ cấp tính, nhưng tốt nhất chỉ nên dùng như một giải pháp tạm thời để chữa đau và viêm. Những loại thuốc này có thể có hại cho dạ dày và thận, do đó cố gắng không dùng quá 2 tuần mỗi đợt. Luôn nhớ rằng aspirin và ibuprofen không thích hợp cho trẻ nhỏ.
   • Nếu cảm thấy cổ bị cứng hơn là sưng, bạn có thể thử uống các loại thuốc giảm đau không kê toa như acetaminophen (Tylenol), không gây rối loạn dạ dày nhưng có thể ảnh hưởng đến gan.
   • Nếu các cơ bị co thắt là yếu tố chính khiến bạn bị đau cổ (thường do chấn thương cổ vì cử động đột ngột), bạn có thể cân nhắc uống thuốc giãn cơ như cyclobenzaprine, nhưng đừng bao giờ uống cùng lúc với các loại thuốc NSAIDs. Kiểm tra xem gần nơi bạn ở có bán thuốc giãn cơ không kê toa không.
   • Nói chung, cảm giác đau nhức thường biểu thị các cơ co thắt, còn cơn đau nhói khi cử động thường do chấn thương khớp/ dây chằng.
5. Thực hiện vài động tác kéo giãn nhẹ. Cho dù chứng đau cổ là do nguyên nhân gì, có khả năng là các cơ xung quanh đang phản ứng bằng chuyển động co thắt. Do đó, miễn là bạn không cảm thấy đau nhói, đau dữ đội hay đau như điện giật khi cử động cổ (hiện tượng này có thể biểu thị tình trạng thoát vị đĩa đệm hoặc gãy xương), thì động tác kéo giãn nhẹ có thể giúp ích. Các cơ đau và căng đáp ứng tốt với động tác kéo giãn vì nó giúp giảm căng cơ và cải thiện độ linh hoạt. Kéo giãn và cử động cổ sau khi tắm nước nóng là có ích, cho dù cơn đau cổ là cấp tính hay mãn tính.
   • Bắt đầu bằng động tác xoay vai và chuyển động đầu theo đường tròn. Tiếp đó xoay cổ (nhìn từ bên này sang bên kia) và uốn/ kéo giãn (nhìn lên và xuống). Mỗi chuỗi động tác thực hiện trong vài phút.
   • Khi đã khởi động cổ, bắt đầu kéo giãn bằng cách nghiêng cổ và đầu sang hai bên – cố gắng đưa tai xuống sát vai. Thực hiện cho cả hai bên. Sau đó gập cổ ra phía trước (đưa cằm xuống ngực) và xoay nhẹ sang một bên cho đến khi bạn nhìn xuống bàn chân. Đổi bên và thực hiện tương tự như vậy.
   • Giữ yên trong 30 giây mỗi lần kéo giãn cổ cho mỗi bên, đồng thời hít thở sâu. Thực hiện 3 đến 5 lần mỗi ngày cho đến khi cơn đau thuyên giảm.
   • Chỉ kéo giãn hoặc cử động cổ nếu không vượt quá ngưỡng đau. Khi kéo giãn cổ mà thấy đau, bạn hãy từ từ đưa cổ trở lại vị trí không đau. Không kéo giãn vượt quá điểm đó.
   • Phạm vi cử động không đau sẽ tăng lên dần dần.
6. Không nằm sấp khi ngủ. Nằm sấp khi ngủ là nguyên nhân thường gặp gây đau cổ và vai vì cổ bị vặn về một bên để thở trong thời gian dài. Cổ bị vặn sẽ kích thích các khớp đốt sống, dây chằng, gân và các dây thần kinh ở cổ. Tư thế ngủ tốt nhất là nằm ngửa hoặc nằm nghiêng (tương tự tư thế bào thai). Nằm sấp khi ngủ là một thói quen khó bỏ đối với một số người, nhưng lợi ích của việc từ bỏ tư thế này đối với cổ và phần còn lại của cột sống xứng đáng để bạn chấp nhận thay đổi.
   • Khi nằm ngửa, bạn không nên kê đầu quá cao vì việc gập cổ quá mức có thể gây đau.
   • Khi nằm nghiêng, bạn hãy chọn gối không dày hơn khoảng cách từ đầu vai đến tai. Gối quá dày khiến cổ bị ngoẹo sang bên quá nhiều.
   • Cân nhắc mua gối chỉnh hình đặc biệt dành cho cổ - Loại gối này được thiết kế để đỡ đường cong tự nhiên của cổ và giảm mọi kích thích hoặc căng/ bong gân khi ngủ.

Tìm liệu pháp điều trị chứng đau cổ

1. Mát-xa cổ. Như đã nhắc đến ở trên, gần như mọi chấn thương cổ đều bao gồm cả các cơ ở mức độ nào đó, vì vậy việc xử lý các cơ bị căng và co thắt là một chiến lược hợp lý để giảm chứng đau ở cổ. Mát-xa sâu vào mô cơ cải thiện sự căng thẳng ở mức độ từ nhẹ đến trung bình vì nó giúp giảm co thắt cơ, chống sưng viêm và hỗ trợ thư giãn. Bắt đầu với 30 phút mát-xa, tập trung vào cổ, bả vai và gáy. Để cho chuyên gia trị liệu mát-xa sâu đến mức bạn còn chịu được.
   • Luôn uống nhiều nước ngay sau khi mát-xa sâu để thanh lọc các phản ứng phụ gây viêm và a-xít lactic ra khỏi cơ thể. Nếu không bạn có thể bị đau đầu hoặc buồn nôn nhẹ.
   • Một buổi mát-xa có thể giảm đáng kể chứng đau cổ cấp tính, tùy nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng, nhưng đôi khi bạn cần thêm vài buổi mát-xa nữa. Đối với chứng đau kinh niên, có thể cần phải mát-xa trong thời gian lâu hơn (một tiếng) và thường xuyên hơn (ba lần mỗi tuần) để “phá vỡ chu kỳ mãn tính” và kích thích quá trình chữa lành.
2. Gặp bác sĩ nắn khớp xương. Bác sĩ nắn khớp xương là chuyên gia về cột sống, tập trung vào chuyển động bình thường và chức năng của các khớp đốt sống nhỏ kết nối đốt sống và cột sống với nhau. Họ sẽ kiểm tra cổ của bạn và xác định nguyên nhân gây đau, bất kể là liên quan đến cơ hay khớp. Quá trình nắn khớp bằng tay, còn gọi là chỉnh cột sống, có thể chỉnh lại vị trí các khớp ở cổ vốn bị tắc nghẽn hoặc trật khớp nhẹ gây viêm và đau dữ dội (đặc biệt khi cử động).
   • Bác sĩ nắn khớp xương thường cho chụp x-quang cổ để hiểu rõ hơn tình trạng của bạn và đảm bảo rằng việc chỉnh cột sống là thích hợp và an toàn.
   • Mặc dù một lần chỉnh khớp xương đôi khi có thể giúp bạn khỏi đau cổ hoàn toàn, nhưng thông thường cần ba đến năm lần điều trị mới thấy kết quả rõ rệt. Bảo hiểm y tế có thể không chi trả cho dịch vụ nắn khớp xương, vì vậy bạn cần kiểm tra lại.
   • Bác sĩ nắn khớp xương dùng nhiều liệu pháp khác nhau được điều chỉnh nhằm vào các cơ bị căng nhiều hơn. Điều này có thể thích hợp hơn cho mô ở cổ.
3. Cân nhắc tập vật lý trị liệu. Nếu chứng đau cổ tái đi tái lại (kinh niên) và do các cơ cạnh cột sống yếu, tư thế sai hoặc tình trạng thoái hóa như viêm xương khớp, bạn cần cân nhắc phục hồi cột sống. Bác sĩ vật lý trị liệu có thể hướng dẫn bạn các bài tập kéo giãn và tăng cường sức mạnh cho cổ, điều đặc biệt quan trọng trong quá trình hồi phục các chấn thương nghiêm trọng như chấn thương do cổ bị giật trong tai nạn xe cộ. Quá trình vật lý trị liệu, bao gồm việc hồi phục cột sống, cần tập hai đến ba buổi mỗi tuần và trong khoảng bốn đến tám tuần để có tác động tích cực lên các mô ở cổ bị đau nghiêm trọng hoặc lâu ngày.
   • Ngoài các bài tập tăng cường sức mạnh và kéo giãn, bác sĩ vật lý trị liệu cũng có thể dùng các thiết bị để điều trị cổ cho bạn như kích thích cơ bằng xung điện (EMS), máy trị liệu bằng siêu âm và/ hoặc kích thích dây thần kinh bằng dòng điện qua da (TENS).
   • Các bài tập thích hợp giúp tăng cường sức mạnh cho cổ gồm bơi lội, chèo thuyền và gập bụng, nhưng điều đầu tiên cần đảm bảo là kiểm soát cơn đau.
4. Thử liệu pháp điểm kích hoạt (trigger point therapy). Chứng đau cơ có thể do trong cơ có các nút thắt trong cơ mà bạn không thể thả lỏng, còn gọi là "điểm kích hoạt." Tình trạng này đặc biệt đúng ở các trường hợp đau cổ lâu ngày hơn. Điểm kích hoạt khi sờ vào thấy cứng và căng như sợi dây thừng hoặc nút thắt. Để giảm chứng đau này, bạn hãy tìm một chuyên gia được chứng nhận về liệu pháp điểm kích hoạt. Hoặc bạn có thể thử một số cách điều trị đơn giản tại nhà.
   • Chuyên gia điểm kích hoạt có thể là một chuyên gia mát-xa, bác sĩ vật lý trị liệu, bác sĩ nắn xương khớp hoặc thậm chí là bác sĩ điều trị.
   • Nếu muốn tự điều trị điểm kích hoạt, bạn thử nằm ngửa trên thảm hoặc trên sàn. Lấy một quả bóng tennis và đặt dưới lưng, để bên dưới điểm kích hoạt. Dùng trọng lượng của bạn để ấn lên điểm kích hoạt. Nếu thấy quá đau nghĩa là bạn đang ấn quá mạnh. Cảm giác khi tác động lên nút thắt phải mạnh và dễ chịu; có thể được mô tả là "đau một cách thật dễ chịu."
5. Cân nhắc liệu pháp châm cứu. Liệu pháp châm cứu sử dụng những chiếc kim rất mảnh châm vào các huyệt đặc biệt trên da để giảm đau và viêm. Châm cứu để giảm đau cổ có thể rất hiệu nghiệm, đặc biệt nếu được sử dụng ngay khi xảy ra các triệu chứng cấp tính. Dựa trên nguyên lý của y học cổ truyền Trung Hoa, châm cứu hoạt động bằng cách kích thích cơ thể tiết ra các hóa chất, trong đó bao gồm endorphins và serotonin có tác dụng giảm đau. Châm cứu được công nhận là an toàn và chi phí tương đối thấp, do đó đây là liệu pháp đáng để thử nếu cổ của bạn bị đau và các cách điều trị khác không có hiệu quả.
   • Có những bằng chứng gây tranh cãi về tính hiệu quả của châm cứu trong việc giảm đau cổ và đau lưng kinh niên, nhưng có vô số lời đồn cho rằng liệu pháp này có thể là một lựa chọn đáng tin cậy.
   • Nhớ rằng các huyệt châm cứu giúp giảm đau cổ có thể không nằm trên cổ hoặc gần cổ - một số điểm ở các vùng khác xa hơn trên cơ thể.
   • Hiện nay liệu pháp châm cứu có thể được thực hiện bởi nhiều chuyên gia chăm sóc sức khỏe, bao gồm một số bác sĩ trị liệu, bác sĩ nắn khớp xương, bác sĩ vật lý trị liệu và chuyên gia mát-xa – nhưng bất cứ ai cũng phải được chứng nhận bởi Ủy ban Chứng nhận Quốc gia về Châm cứu và Y học Phương Đông.
6. Tham khảo bác sĩ về các lựa chọn có tính xâm lấn hơn. Nếu chứng đau cổ không đáp ứng với các liệu pháp tại nhà hoặc các liệu pháp bảo tồn (hoặc thay thế) khác, bạn nên nhờ bác sĩ gia đình tư vấn về các phương pháp điều trị xâm lấn hơn như tiêm corticosteroid và/ hoặc phẫu thuật. Tiêm corticosteroid vào khớp, cơ hoặc gân bị viêm có thể nhanh chóng giảm đau và viêm, đồng thời mở rộng phạm vi chức năng và cử động. Tuy nhiên, thuốc steroid không nên tiêm quá vài lần mỗi năm do các tác dụng phụ như yếu cơ/gân và suy giảm chức năng miễn dịch. Việc phẫu thuật cổ chỉ nên coi là giải pháp cuối cùng, mặc dù rõ ràng liệu pháp này được chỉ định trong trường hợp gãy xương hoặc trật vị trí do chấn thương hoặc loãng xương (xương giòn do thiếu chất khoáng). Các căn bệnh khác về cổ thường phải phẫu thuật gồm thoát vị đĩa đệm cột sống (đĩa đệm “bị trượt”), viêm khớp nặng và viêm xương tủy (osteomyelitis).
   • Bác sĩ có thể cho chụp x-quang, chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm chẩn đoán hoặc đo dẫn truyền thần kinh để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và độ nghiêm trọng của chứng đau cổ.
   • Nếu bạn được chỉ định làm phẫu thuật, bác sĩ sẽ giới thiệu bạn với bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình chuyên về bệnh lý cột sống.

Lời khuyên

• Khi đứng hoặc ngồi, đảm bảo đầu và lưng trên phải thẳng.
• Điều chỉnh bàn làm việc, ghế và /hoặc máy vi tính sao cho màn hình ngang tầm mắt.
• Tránh kẹp điện thoại vào giữa vai và tai để nói chuyện. Thay vào đó bạn có thể dùng tai nghe hoặc loa.
• Cai thuốc lá, vì thuốc lá làm giảm tuần hoàn máu, gây thiếu hụt ô-xy và dưỡng chất đến các cơ cạnh cột sống và các mô khác. Hút thuốc lá đẩy bạn vào nguy cơ cao bị đau cổ.
• Khi lái xe, nhớ kéo đệm tựa đầu lên và sát vào đầu. Điều này giúp đầu của bạn khỏi bị kéo ra sau nếu chẳng may bạn gặp tai nạn húc vào đuôi xe, có thể gây chấn thương đau đớn vì cổ bị giật đột ngột.

Cảnh báo

• Nếu cơn đau cổ đến đột ngột và trầm trọng mà không có chấn thương rõ rệt, kèm theo đau đầu dữ dội, sốt cao, lơ mơ và buồn nôn, bạn cần gọi cấp cứu ngay lập tức, bởi vì bạn có thể bị một bệnh viêm cột sống như viêm màng não.

Bài liên quan

• 8 thời điểm uống nước trong ngày tốt nhất cho sức khỏe
• Tránh tình trạng bụng kêu òng ọc trong lớp
• Tránh tác dụng phụ khi sử dụng thuốc xịt mũi Flonase (fluticasone)
• Giảm đau do chuột rút
• Phòng ngừa viêm gan B

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›