Giảm đau do chuột rút

Chuột rút cơ bắp là tình trạng co thắt mô cơ xảy ra bất ngờ, đột ngột và tác động mạnh (đặc biệt ở chân và bàn chân) không co giãn ngay tức thì. Chuột rút có thể kéo dài trong vài giây, hoặc trong trường hợp hiếm hoi có thể là vài giờ và gây đau dữ dội. Hầu hết mọi người đều bị chuột rút cơ bất cứ lúc nào, và có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, chẳng hạn như mất nước, thiếu chất điện giải, thiếu chất khoáng, và tác dụng phụ khi uống một số loại thuốc. Chuột rút thường tự hồi phục không cần điều trị, mặc dù tình trạng này có thể được đẩy nhanh hoặc ngăn chặn bằng phương pháp tại nhà cũng như lối sống lành mạnh.

Các bước

Xử lý chuột rút tại nhà

1. Kéo dãn cơ bị chuột rút. Mặc dù chuột rút thường xảy ra trong một thời gian khá nhanh, nhưng chúng lại không xảy ra cùng một lúc, do đó bạn có thể ngăn chặn trong vài giây. Cách tốt nhất để khắc phục tình trạng chuột rút cơ đó là kéo dãn. Chuột rút thường xảy ra ở các cơ bắp chân (bắp chân, gân kheo và lòng bàn chân), vì thế khi sắp sửa bị chuột rút, bạn nên đứng dậy và khắc phục bằng cách kéo cơ theo hướng ngược lại. Chuột rút là tình trạng co thắt mạnh và đột ngột, do đó việc kéo dãn giúp giảm đau bằng cách kéo dài sợi cơ.
   • Ví dụ, khi cảm thấy cơ bắp chân bắt đầu co lại và rút lên, bạn nên kéo dãn chân bị đau ra sau tạo thành tư thế đấu kiếm. Gập đầu gối chân trước và từ từ uốn cong về phía trước với hai chân đặt trên sàn nhà cho đến khi cảm thấy căng chân.
   • Để trị chuột rút cơ, bạn nên kéo dãn ít nhất 30 giây đồng thời hít thở sâu và xem liệu như vậy là đủ hay chưa. Bạn cần lặp lại vài lần để khắc phục hoàn toàn tình trạng chuột rút.
   • Khởi động sau đó kéo cơ chân trước khi đi bộ hay hoạt động thể thao giúp ngăn ngừa co thắt và chuột rút.
2. Nhẹ nhàng mát-xa vùng bị chuột rút. Co thắt là tình trạng một phần cơ co lại quá chặt gây đau và mất chức năng. Tuy nhiên, nếu co thắt quá mạnh và kéo dài hơn vài giây, khi đó tình trạng này trở thành chuột rút. Chuột rút cơ thường gây ra xơ cứng mạnh hoặc điểm kích thích trong cơ. Khi đó, bạn nên cảm nhận điểm kích thích gây đau và sau đó mát-xa sợi cơ bị tác động bằng ngón cái cho đến khi giảm chuột rút. Ép lực lên điểm kích thích để khắc phục tình trạng chuột rút. Phương pháp này có tên gọi liệu pháp điểm kích thích do chuyên gia trị liệu mát-xa, nắn khớp xương và vật lý trị liệu tiến hành.
   • Chuột rút cơ thường xảy ra ở trẻ em, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn tuổi.
   • Nếu chuột rút xảy ra ở bàn chân, bạn có thể dùng bóng tennis, chai soda, hoặc gậy gỗ nhỏ để mát-xa vùng bị co thắt.
3. Ngâm nước pha muối Epsom. Ngâm phần cơ bị chuột rút (chẳng hạn như chân) vào nước muối Epsom có thể giảm co thắt, đau và sưng tấy hiệu quả. Thành phần ma-giê trong muối giúp giảm co thắt và kéo dãn cơ bắp. Để chuẩn bị nước muối cần khoảng từ 5 đến 10 phút, vì thế phương pháp này có thể áp dụng trong trường hợp chuột rút cơ mạn tính hoặc thường xuyên tái phát trong vài tiếng. Tuy nhiên, khi ngâm nước, nước ấm và muối giàu ma-giê có thể giảm đau nhanh.
   • Không pha nước quá nóng hoặc ngâm hơn 30 phút vì nước muối nóng sẽ hút nước ra khỏi cơ thể và làm mất nước.
   • Bạn có thể áp dụng biện pháp nhanh đó là dùng nhiệt ẩm lên phần cơ bị chuột rút. Túi thảo dược đun nóng có tác dụng tốt và đôi lúc có chứa chất thơm (chẳng hạn như hoa oải hương) có tác dụng thư giãn.
4. Dùng thuốc giảm căng cơ bán sẵn tại hiệu thuốc. Kéo dãn, mát-xa và dùng nhiệt ẩm là những phương pháp trị chuột rút cơ nhanh, nhưng thuốc có thể phát huy tác dụng nếu bạn có thể chờ đợi lâu hơn (khoảng 30 phút). Bạn có thể dùng các loại thuốc giảm căng cơ tạm thời, chẳng hạn như cyclobenzaprine (Flexeril), orphenadrine (Norflex), hoặc baclofen (Lioresal) để giảm chuột rút do chấn thương hoặc nguyên nhân khác. Ghi nhớ rằng thuốc không dùng để điều trị chuột rút cấp tính thông thường do chuột rút thường tự khỏi nhanh chóng trước khi thuốc phát huy tác dụng. Vì thế, thuốc giảm căng cơ nên được dùng trong những trường hợp chuột rút mạn tính hoặc tái phát.
   • Lưu ý không dùng thuốc giảm căng cơ cùng với những thuốc khác, nếu không có thể gây nên tác dụng phụ không mong muốn.
   • Không lái xe hoặc vận hành máy móc nặng sau khi dùng thuốc giảm căng cơ vì chúng có thể gây buồn ngủ và giảm phối hợp cơ và thời gian phản ứng.

Ngăn ngừa chuột rút cơ

1. Uống đủ nước. Chơi thể thao hay hoạt động thể chất nói chung (đặc biệt khi thời tiết nóng ẩm) có thể làm mất nước nghiêm trọng do tiết mồ hôi, dẫn đến thiếu nước nếu bạn không uống đủ nước để cung cấp và duy trình khối lượng máu bình thường. Tình trạng mất nước có thể làm gia tăng nguy cơ chuột rút và căng cơ. Chuột rút cơ do những tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo say nóng. Vì thế bạn nên cung cấp đủ nước cho cơ thể, đặc biệt trong những ngày hoạt động nhiều. Uống 8 cốc nước mỗi ngày với dung tích cốc khoảng 240 ml, và uống thêm nước vào ngày cuối tuần trong thời tiết nóng.
   • Để nhận biết tình trạng thiếu nước, bạn có thể lưu ý màu nước tiểu. Nếu có màu vàng sậm có nghĩa cơ thể đang mất nước, còn khi không có màu vàng có nghĩa là cơ thể được bổ sung nước đầy đủ.
   • Để bổ sung nước, bạn không nên dùng thức uống có chứa cà-phê-in vì chất này có tác dụng lợi tiểu và kích thích đi tiểu thường xuyên hơn.
   • Một số loại thuốc có khả năng lợi tiểu và khiến bạn có nguy cơ bị chuột rút, vì thế bạn nên hỏi bác sĩ về tác dụng phụ của thuốc được kê toa.
2. Lưu ý chất điện giải. Chất điện giải là thành phần tích điện trong dịch cơ thể (chủ yếu là máu và nước tiểu) có tác dụng duy trì lưu lượng và phân bổ nước bình thường vào và ra khoải tế bào. Ví dụ, natri và kali là hai chất điện giải đặc biệt quan trọng đối với chức năng cơ và nếu thiếu hụt sẽ dẫn đến chuột rút cơ. Tình trạng thiếu hụt chất điện giải thường do đổ mồ hôi nhiều vì mồ hôi của người có chứa nhiều muối (natri và kali). Vì thế, trong những ngày đổ mồ hôi nhiều, bạn nên ăn thực phẩm lành mạnh có chứa natri, chẳng hạn như cam, cà-rốt, dưa đỏ, a-ti-sô và rau bina.
   • Khi đổ mồ hôi nhiều, việc uống nước lọc trong thời gian ngắn có thể làm tình hình trở nên tồi tệ hơn vì chất điện giải trong cơ thể bị loãng đi. Khi đó bạn nên uống nước ép trái câu, rau quả hoặc "thức uống thể thao".
   • Cân nhắc thêm muối biển vào thức ăn tối thiểu một lần một ngày trong những ngày mùa hè. Muối biển không có tác dụng phụ như khi dùng nhiều muối thường, chẳng hạn như tăng huyết áp.
3. Hấp thụ nhiều ma-giê. Ma-giê là khoáng chất cần thiết để làm chắc khỏe xương, và là chất điện giải quan trọng để giảm căng cơ. Canxi và ma-giê liên kết với nhau để hỗ trợ chức năng cơ bắp: canxi có tác dụng kéo sợi cơ, trong khi ma-giê có chức năng giãn sợi cơ. Thực phẩm thiếu hụt ma-giê (nay ngày càng tăng do suy giảm chất lượng đất nông nghiệp và các yếu tố khác) có thể gây co thắt, chuột rút cơ và suy giảm chức năng cơ bắp nói chung, đặc biệt đối với nhóm cơ lớn ở chân. Do đó, để ngăn ngừa hoặc khắc phục chuột rút cơ, bạn nên bổ sung ma-giê (dạng viên hoặc chất lỏng) và/hoặc ăn thực phẩm giàu ma-giê thường xuyên.
   • Thực phẩm giàu ma-giê bao gồm: cá, thịt nạc, sữa ít béo, rau lá xanh đậm, bơ, chuối, trái cây sấy khô, hạt bí đỏ.
   • Hàm lượng canxi và ma-giê giảm thấp thường xảy ra ở phụ nữ mang thai và là yếu tố gây chuột rút cao.
   • Nguyên nhân của hội chứng chân không yên xảy ra vào buổi tối là do ăn ít thực phẩm chứa ma-giê.
4. Mát-xa thường xuyên. Mát-xa chuyên sâu có hiệu quả đối với chức năng cơ nói chung do chúng có tác dụng giảm căng cơ và kích thích tuần hoàn quan trọng trong việc ngăn ngừa co thắt và chuột rút. Nếu tình trạng chuột rút thường xảy ra ở những vùng đặc biệt (chẳng hạn như bạn chân hoặc cơ bắp chân), bạn nên mát-xa chuyên sâu 30 phút ở những vùng này. Cho phép chuyên viên mát-xa ấn sâu hết mức có thể. Tần suất mát-xa tùy vào mỗi người. Một số người chỉ cần mát-xa vài tháng một lần để hồi phục, trong khi những người khác cần phải mát-xa hàng tuần.
   • Ngoài ra, bạn có thể nhờ đối tác hoặc vợ/chồng mát-xa cơ căng mạn tính thường xuyên. Trên internet có nhiều video hướng dẫn thủ thuật mát-xa cơ bản và các điểm.
   • Luôn uống nhiều chất lỏng không chứa cà-phê-in để giảm viêm và thải axit lactic ra khỏi cơ thể. Nếu không bạn có thể bị đau đầu hoặc buồn nôn nhẹ.
5. Mang giày thoải mái và hỗ trợ cơ thể. Nguyên nhân phổ biến gây chuột rút bàn chân và bắp chân là do mang giày không phù hợp. Điều này đặc biệt đúng với phụ nữ mang giày cao gót thường xuyên. Giày quá chật hay hẹp phần mũi làm cản trở tuần hoàn ở chân và bắp chân gây nên co thắt, chuột rút, và căng cơ. Ngoài ra, giày thiếu bộ phận hỗ trợ gân mặt bàn chân có thể làm gia tăng áp lực lên phần gân này đồng thời phải chịu khối lượng cơ thể và có thể gây nên căng và chuột rút. Vì thế bạn nên mang giày vừa gót chân, có đệm hỗ trợ gân mặt bàn chân, và có đủ không gian để di chuyển ngón chân.
   • Chọn giày làm từ chất liệu thoáng khí (không chọn loại cao su hoặc nhựa) vì có thể làm giảm tiết mồ hôi chân.
   • Thử giày mới vào buổi chiều vì đây là thời điểm bàn chân to hơn, thường do sưng tấy nhẹ và áp lực gân mặt bàn chân.

Lời khuyên

• Tập thể dục thường xuyên. Bạn nên tập ít nhất 20 phút mỗi ngày để tận hưởng nhiều lợi ích, chẳng hạn như giảm nguy cơ chuột rút cơ.
• Cai thuốc lá vì thuốc lá có thể làm cản trở lưu lượng máu, khiến cho cơ bắp và các mô khác bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng dẫn đến chuột rút.
• Uống rượu bia say hoặc uống quá nhiều rượu bia trong thời gian dài có thể gây phù bàn chân và bắp chân làm tăng nguy cơ chuột rút.

Bài liên quan

• 8 thời điểm uống nước trong ngày tốt nhất cho sức khỏe
• Tránh tình trạng bụng kêu òng ọc trong lớp
• Tránh tác dụng phụ khi sử dụng thuốc xịt mũi Flonase (fluticasone)
• Thuốc giảm đau thế hệ mới không tác dụng phụ
• Phòng ngừa viêm gan B

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›