Chủ đề nóng: Phương pháp kỷ luật tích cực - Cổ học tinh hoa - Những thói hư tật xấu của người Việt - Công lý: Việc đúng nên làm - Giáo án Điện tử - Sách giáo khoa - Học tiếng Anh - Bài giảng trực tuyến - Món ăn bài thuốc - Chăm sóc bà bầu - Môi trường - Tiết kiệm điện - Nhi khoa - Ung thư - Tác hại của thuốc lá - Các kỹ thuật dạy học tích cực
- Dạy học phát triển năng lực - Chương trình giáo dục phổ thông
Viết một bài văn phân tích
Từ VLOS
(đổi hướng từ Viết một Bài văn Phân tích)
Những lần đầu khi viết bài văn phân tích (analytical essay), bạn sẽ rất dễ nản lòng. Nhưng đừng lo! Hãy hít thở sâu lấy lại bình tĩnh, uống một tách cà phê hay thứ gì đó để tỉnh táo rồi sau đó làm theo các bước sau.
Mục lục
Các bước[sửa]
Trước khi Viết[sửa]
-
Nắm
rõ
yêu
cầu
một
bài
tiểu
luận
phân
tích.
Một
bài
phân
tích
đòi
hỏi
bạn
phải
tranh
luận,
hoặc
khẳng
định
về
những
gì
bạn
đang
phân
tích.
Thường
thì
bạn
phải
phân
tích
về
một
tác
phẩm
văn
học
hay
một
bộ
phim,
ngoài
ra
cũng
có
thể
bạn
sẽ
được
yêu
cầu
phân
tích
về
một
vấn
đề
hay
một
ý
tưởng.
Để
làm
việc
này,
bạn
hãy
chia
chủ
đề
ra
làm
nhiều
phần
và
cung
cấp
luận
chứng,
hoặc
một
câu
văn/một
đoạn
phim
hoặc
dẫn
chứng
của
riêng
bạn
để
hỗ
trợ
cho
việc
khẳng
định.[1]
- Ví dụ “Bộ phim Ngôi nhà ma của "Stanley Kubrick sử dụng mô-típ lặp đi lặp lại về văn hóa người Mỹ bản địa và nghệ thuật của họ để bình luận về lịch sử chiếm đóng của nước Mỹ” là một dạng tiểu luận phân tích. Nó đi sâu vào từng con chữ và tạo ra một cuộc tranh luận dưới dạng phản biện.
-
Nghĩ
xem
nên
viết
những
gì.
Nếu
đây
là
một
bài
tập
làm
văn,
giáo
viên
sẽ
đưa
ra
sẵn
các
đề
tài
để
viết.
Hãy
đọc
hướng
dẫn
thật
kỹ
xem
đề
bài
yêu
cầu
bạn
làm
gì?
Tuy
nhiên
cũng
có
đôi
lúc
bạn
cần
phải
nghiền
ngẫm
đề
tài
của
mình
để
có
thể
hiểu
được.
- Nếu bạn đang viết một bài phân tích về một tác phẩm hư cấu, bạn có thể tập trung vào việc tranh luận về các sự kiện xoay quanh một đặc điểm cụ thể hoăc nhóm các đặc điểm cụ thể của nhân vật. Hoặc là, bạn có thể tranh luận tại sao câu nói hoặc hành động đó lại là trung tâm của tác phẩm. Chẳng hạn như: Khám phá những nhận thức từ sự phục hận được nêu trong bài thơ “Beowulf”.
- Nếu viết về sự kiện lịch sử, hãy tập trung vào các yếu tố thúc đẩy sự kiện xảy ra.
- Nếu viết về nghiên cứu khoa học, hãy làm theo các bước trong phương pháp khoa học để phân tích kết quả.
-
Vận
dụng
trí
óc.
Có
thể
bạn
sẽ
không
biết
ngay
lập
tức
luận
điểm
chính
của
mình
là
đâu
trong
đề
tài
mình
chọn.
Nhưng
không
hề
gì!
Suy
nghĩ
một
lúc
là
bạn
sẽ
khám
phá
ra
những
gì
mình
cần.
Cố
gắng
suy
nghĩ
đến
càng
nhiều
khía
cạnh
càng
tốt.[2]
- Tìm những hình ảnh, lối ẩn dụ, cụm từ hay ý kiến lặp lại nhiều lần trong tác phẩm. Những thứ như vậy thường khá quan trọng. Nghĩ xem liệu bạn có thể giải đáp vì sao chúng lại đóng vai trò cốt yếu vậy không? Chúng có lặp lại một cách cố tình không, hay tất cả chỉ là ngẫu nhiên?
- Cách hành văn trong tác phẩm ra sao? Nếu bạn đang định viết một bài phân tích hùng biện, ví dụ như phân tích cách tác giả lồng ghép các luận lý tình cảm để hổ trợ cho lập luận của bản thân và bạn hãy thử nhận xét xem liệu những lập luận của tác giả có hiệu quả hay không. Nếu viết bài phân tích sáng tạo, hãy cân nhắc các yếu tố hình ảnh, cảnh phim… Nếu phân tích nghiên cứu, bạn có thể sẽ nghiền ngầm các phương pháp rồi phân tích xem liệu thí nghiệm có phù hợp không.
- Sơ đồ tư duy thật sự rất hữu ích đối với một số người. Khởi đầu với chủ đề trung tâm, sau đó phân nhánh ra các ý nhỏ hơn, nối các ý với nhau để biết chúng liên quan đến nhau như thế nào. [3]
- Tu duy tốt nhiều khi sẽ khiến cho ý tưởng trở nên lộn xộn. Nhưng như vậy lại là một khởi đầu không thể tốt hơn! Đừng vội loại bỏ nhưng thứ mình nghĩ ra. Trong khi tìm hiểu đề tài, hãy viết ra bất cứ thứ gì bạn nghĩ ra được.
-
Khám
phá
luận
điểm.
Luận
điểm
có
thể
là
một
hoặc
hai
câu
tóm
tắt
về
các
ý
mà
bạn
sẽ
phát
triển
trong
bài.
Nó
cho
người
đọc
biết
được
bạn
đang
viết
về
cái
gì..
Không nên: viết một luận điểm mơ hồ hoặc quá rõ ràng như "Báo thù là chủ đề trọng tâm trong Beowulf."
Nên: chọn một luận điểm cụ thể như "Các cuộc báo thù trong Beowulf cho thấy sự trừng phạt là một yếu tố cần thiết vào thời Anglo-Saxon. Hơn nữa, bài thơ vẽ ra một bức tranh nói lên sự chính trực của con rồng trong việc phục hận còn nổi trội hơn cả mẹ của Grendel."- Đây là một luận điểm cần phân tích vì nó bao quát toàn bài thơ và bạn có thể đưa ra nhận định.
- Luận điểm này “có thể tranh luận được”, nghĩa là đây không phải là một chân lý không thể chối cãi. Bài văn phân tích dùng nó để tạo ra tranh luận.
- Hãy chắc chắn rằng luận điểm đủ “hẹp” để vừa với phạm vi một bài tập học thuật. Đề tài “Sự phục hận trong tác phẩm Beowulf” bao quát đến mức có để lấy làm luận án tiến sỹ chứ không hề hợp với học sinh. Tuy nhiên, tranh luận về sự phục hận của một nhân vật này hơn nhân vật kia trong tác phẩm thì có thể vừa với một bài văn trên lớp.[4]
- Trừ khi được yêu cầu, còn nếu không thì bạn hãy tránh dùng các luận điểm “kiềng 3 chân” mà ta sẽ tìm hiểu sau. Những luận điểm như vậy sẽ khiến bạn phải chật vật vì phân tích quá nhiều và làm lập luận của bạn bị cứng nhắc. Cứ nói sơ về lập luận trong luận điểm là được.
-
Tìm
luận
cứ.
Tùy
theo
bài
tập,
bạn
sẽ
tham
khảo
những
tài
liệu
khác
nhau,
có
bài
chỉ
cần
đọc
sách
giáo
khoa
là
đủ
(hoặc
tài
liệu
liên
quan
đến
đề
tài),
có
bài
bạn
phải
làm
việc
thêm
với
tài
liệu
bên
ngoài
như
sách
tham
khảo
hay
báo
học
thuật.
Bài
tập
sẽ
cho
bạn
biết
mình
cần
loại
tài
liệu
gì.
Luận
cứ
tốt
sẽ
làm
lập
luận
của
bạn
thuyết
phục
hơn.
Hãy
ghi
hết
ra
các
luận
cứ
của
bạn,
nhớ
trích
nguồn,
và
nó
giúp
bạn
chứng
mình
luận
điểm
của
mình
như
thế
nào.
[5][6]
-
Ví
dụ
về
luận
cứ:
Để
chứng
minh
sự
chính
trực
của
con
rồng
trong
việc
phục
hận
còn
nổi
trội
hơn
cả
mẹ
của
Grendel,
nhìn
vào
đoạn
thơ
có
sự
kiện
dẫn
đến
cuộc
tấn
công
của
từng
quái
thú,
cách
chúng
tấn
công
cũng
như
kết
quả
của
cuộc
chiến.
Không nên: bỏ qua hoặc chỉnh sửa luận cứ để phù hợp với luận điểm của bạn.
Nên: chỉnh sửa luận điểm của bạn để mang nhiều sắc thái hơn khi bạn hiểu rõ hơn về chủ đề trong quá trình phân tích.
-
Ví
dụ
về
luận
cứ:
Để
chứng
minh
sự
chính
trực
của
con
rồng
trong
việc
phục
hận
còn
nổi
trội
hơn
cả
mẹ
của
Grendel,
nhìn
vào
đoạn
thơ
có
sự
kiện
dẫn
đến
cuộc
tấn
công
của
từng
quái
thú,
cách
chúng
tấn
công
cũng
như
kết
quả
của
cuộc
chiến.
-
Lập
dàn
ý.
Dàn
ý
chính
là
bộ
khung
của
bài
tiểu
luận,
giúp
cho
việc
viết
lách
dễ
dàng
hơn.
Hãy
chắc
chắn
rằng
bài
viết
của
mình
dài
bao
nhiêu
là
đủ.
Một
vài
giáo
viên
hài
lòng
với
tiêu
chuẩn
“5
đoạn”
(1
đoạn
Mở
bài,
3
đoạn
Thân
bài
và
1
đoạn
Kết
bài)
nhưng
cũng
có
giáo
viên
yêu
cầu
dài
hơn
và
chi
tiết
hơn.
Hãy
dựa
theo
đó
để
lập
dàn
ý.
- Nếu bạn còn băn khoăn vì các luận cứ không ăn khớp với nhau thì đừng lo, lập ra một dàn ý sẽ giúp bạn nhận ra cách lập luận của mình nên như thế nào.
- Bạn có thể lập thêm một dàn bài không chính thức, ở đó bạn nhóm các ý lại với nhau để sau này quyết định mình sẽ trình bày từ đâu.
- Bài tiểu luận của bạn cần phải đủ độ dài cần thiết để có thể trình bày các ý kiến một cách thỏa đáng. Học sinh thường mắc sai lầm khi chọn đề tài quá rộng lớn trong khi lại chỉ triển khai 3 đoạn văn trong phần thân bài, điều này làm cho bài văn có cảm giác bị “nuốt ý”. Triển khái các ý của bạn càng chi tiết càng tốt.
Tiến hành Viết[sửa]
-
Viết
phần
mở
bài.
Bạn
hãy
giới
thiệu
cho
người
đọc
biết
thông
tin
trọng
tâm
trong
đề
tài
của
mình.
Đừng
viết
quá
sơ
sài
nhưng
cũng
đừng
nên
đi
quá
sâu
vào
vấn
đề.
Cũng
nên
tránh
việc
gợi
ý
về
những
gì
sẽ
được
bàn
tới
trong
bài
–
chỉ
nên
làm
vậy
khi
ta
đưa
ra
lập
luận
mà
thôi.
Ngoài
ra
nếu
bạn
viết
quá
kịch
tính
thì
cũng
không
tốt
(nên
hạn
chế
việc
kết
thúc
mở
bài
bằng
dấu
hỏi
hay
chấm
than).
Nói
chung,
không
nên
dùng
ngôi
thứ
nhất
(tôi)
hay
ngôi
thứ
hai
(bạn)
trong
bài
viết.
Nên
đặt
vấn
đề
ở
câu
cuối
đoạn
mở
bài.
- Mở bài mẫu: Trong nền văn hóa Anglo-Saxon, báo thù là một việc hợp pháp và đại diện cho công lý. Có nhiều cuộc phục hận trong tác phẩm “Beowulf” cho thấy rằng sự trừng phạt chính là cái nôi của nền văn hóa này. Tuy vậy, nguyên do của các cuộc báo thù là không giống nhau. Bài thơ vẽ ra một bức tranh nói lên sự chính trực của con rồng trong việc phục hận còn nổi trội hơn cả mẹ của Grendel.
-
Phần
mở
đầu
cho
người
đọc
thông
tin
cần
biết
để
có
thể
hiểu
được
lập
luận
của
bạn
trong
bài,
và
sau
đó
nêu
lên
lập
luận
riêng
về
tính
phức
tạp
của
đề
tài
chung
(phục
hận)
trong
bài
thơ.
Kiểu
lý
luận
này
rất
thú
vị
vì
nó
gợi
mở
cho
người
đọc
rằng
họ
nên
đọc
bài
viết
của
bạn
thật
kỹ
và
không
nên
chỉ
lướt
qua
bề
ngoài.
Không nên: mở đầu đoạn văn bằng các từ kiểu “điền vào chỗ trống” một cách sách vở như "Trong xã hội hiện đại" hay "Theo thời gian"…
Nên: vắn tắt đề cập đến tiêu đề, tác giả, ngày xuất bản của trích dẫn bạn đang phân tích.
-
Viết
phần
thân
bài.
Mỗi
đoạn
văn
trong
thân
bài
nên
có:
1)
Câu
chủ
đề,
2)
Luận
điểm
và
3)
Luận
cứ
hỗ
trợ
cho
việc
phân
tích
và
luận
điểm
đưa
ra.
Câu
chủ
đề
phải
nêu
được
đoạn
văn
nói
về
cái
gì.
Luận
cứ
phải
bổ
trợ
được
cho
lập
luận.
Nhớ
là
mỗi
câu
bạn
trình
bày
sẽ
đóng
vai
trò
quyết
định
của
vấn
đề
chung
toàn
bài.[7]
- Ví dụ về câu chủ đề : Chìa khóa để phân biệt 2 cuộc tấn công là quan điểm về việc trừng phạt quá mức.
- Vị dụ về phân tích: Mẹ của Grendel không chỉ muốn trả thù đơn thuần “nợ máu trả bằng máu” mà bà ta còn muốn vương quốc của vua Hrothgar chìm vào biển lửa.
- Ví dụ về luận cứ: Thay vì chỉ giết Aeschere, bà ta giả vờ đóng kịch, “Nhanh tay [thộp cổ] gã quý tộc” và “trong khi hắn còn đang sợ hãi tột cùng”, bà kéo hắn đi về phía đầm lầy (trang 1294). Mục đích là để dụ Beowulf ra khỏi vùng Heorot để có thể giết chết cả hai.
- Để khỏi quên, bạn hãy thuộc lòng công thức “ĐCC”: Đặt vấn đề - Chứng cứ - Chứng minh. Bất cứ khi nào bạn nêu ra một vấn đề, hãy bổ sung ngay các luận cứ và giải thích vì sao luận cứ đó chứng mình được điều bạn nói là hợp lý.
-
Nên
biết
khi
nào
nên
trích
dẫn
và
khi
nào
nên
chú
thích.
Trích
dẫn
nghĩ
là
bạn
đưa
nguyên
văn
các
câu,
các
chữ
trong
tác
phẩm
vào
bài
văn
và
đặt
trong
dấu
ngoặt
kép.
Trích
dẫn
rất
hiệu
quả
khi
bạn
muốn
dùng
các
từ
ngữ
chính
xác
hay
nêu
ra
cái
gì
đó
có
trong
tác
phẩm
đề
hỗ
trợ
cho
việc
khẳng
định
vấn
đề.
Hãy
đảm
bảo
rằng
bạn
dùng
đúng
kiểu
cách
trích
dẫn,
vì
có
nhiều
kiểu
trích
dẫn
khác
nhau.
Mặt
khác,
chú
thích
là
khi
bạn
muốn
tóm
tắt
trong
bài
viết.
Chú
thích
bao
quát
rất
nhiều
thông
tin
trong
một
câu
ngắn,
rất
hiệu
quả
nếu
bạn
cần
trích
dẫn
một
đoạn
quá
dài.[7]
Không nên: bao gồm trích dẫn cảu nhiều hơn hai đoạn trong một đoạn văn của bạn, đây là quy tắc số một.
Nên: hỗ trợ tất cả các luận cứ phức tạp hoặc gây tranh cãi bằng trích dẫn hoặc chú thích.- Ví dụ về trích dẫn: Thay vì chỉ giết Aeschere, bà ta giả vờ đóng kịch, “Nhanh tay [thộp cổ] gã quý tộc” và “trong khi hắn còn đang sợ hãi tột cùng”, bà kéo hắn đi về phía đầm lầy (trang 1294). Mục đích là để dụ Beowulf ra khỏi vùng Heorot để có thể giết chết cả hai
- Ví dụ về chú thích: Ngưỡi nữ chiến binh Grendel thâm nhập vào Heorot, thộp cổ gã quý tộc và phi nhanh về phía đầm lầy (trang 1294).
-
Viết
kết
luận.
Phần
kết
bài
là
nơi
bạn
nhắc
lại
cho
người
đọc
biết
rằng
mình
đã
chứng
minh
lập
luận
như
thế
nào.
Một
vài
giáo
viên
còn
yêu
cầu
phần
lập
luận
phải
liên
kết
rộng
ra
bên
ngoài
thế
giới,
nghĩa
là
phải
“tạo
ra
tác
động
với
xung
quanh”.
Có
thể
hiểu
điều
này
đơn
giản
là
khẳng
định
lập
luận
của
bạn
ảnh
hưởng
đến
suy
nghĩ
của
người
khác
ra
sao,
hoặc
làm
thay
đổi
quan
điểm
của
người
đọc
như
thế
nào.
Không nên: giới thiệu một tranh luận hoàn toàn mới trong phần kết bài.
Nên: mở rộng luận điểm của bạn bằng cách thảo luận về ý nghĩa của luận điểm hoặc đặt vào bối cảnh rộng lớn hơn.- Ví dụ về kết luận: Quan niệm “nợ máu trả bằng máu” đã hình thành rất sớm từ thời Trung cổ. Tuy vậy, thông qua việc so sánh các cuộc tấn công của mẹ Grendel và con rồng, nhận thức của xã hội Trung cổ về sự trả thù chính nghĩa và phi nghĩa đã được làm rõ. Con rồng hành động với lý do chính đáng, trong khi mẹ của Grendel thì lại có mưu đồ đen tối.
- Ví dụ về kết luận “tác động tới bên ngoài”: Quan niệm “nợ máu trả bằng máu” đã hình thành rất sớm từ thời Trung cổ. Tuy vậy, thông qua việc so sánh các cuộc tấn công của mẹ Grendel và con rồng, nhận thức của xã hội Trung cổ về sự trả thù chính nghĩa và phi nghĩa đã được làm rõ. Con rồng hành động với lý do chính đáng, còn mẹ của Grendel thì lại có mưu đồ đen tối. Bức tranh này gợi lên cho ta ý nghĩ: Trong con mắt người Trung cổ đương thời, phụ nữ thâm độc hơn đàn ông.
Công đoạn Hoàn tất[sửa]
-
Đọc
lại
để
kiểm
tra
lỗi
ngữ
pháp
và
chính
tả.
Hiển
nhiên
một
bài
viết
có
quá
nhiều
lỗi
sẽ
thấp
điểm
hơn
cùng
một
bài
đó
nhưng
đã
được
chỉnh
sửa.
Kiểm
tra
lỗi
chính
tả,
tính
mạch
lạc
và
lỗi
dấu
câu.
- Nếu làm trên máy, hãy đảm bảo bạn đã định dạng đúng. Ví dụ, sử dụng Font chuẩn cỡ chữ 12 (như Arial hay Times New Roman) và căn lề 2.5 cm.
- Đọc to bài viết. Việc này sẽ giúp bạn phát hiện chỗ nào trong bài bị lủng củng, cũng là cách bạn kiểm trả xem còn lỗi chính tả nào còn bị bỏ sót không.
-
Đảm
bảo
tất
cả
tên
nhân
vật,
tựa
đề
phim…
phải
được
đánh
vần
chính
xác.
Giáo
viên
thường
sẽ
trừ
điểm
bạn
nếu
tên
riêng
của
một
nhân
vật
nào
đó
bị
ghi
sai
trong
suốt
cả
bài
văn.
Tham
khảo
thêm
trong
tài
liệu
để
biết
những
cái
tên
đó
phải
đánh
vần
như
thế
nào
là
đúng.
- Nếu bạn viết về phim, hãy xem kỹ phần giới thiệu nhân vật. Ngoài ra tham khảo thêm vài nguồn khác để đảm bảo những cái tên được viết đúng.
- Đọc lại bài viết như thể là giáo viên dạy bạn. Khi đọc vào bài có dễ thấy quan điểm người viết không? Cấu trúc bài viết có dễ hiểu không? Bài viết có giải thích được chủ đề không? v.v...
- Nhờ người khác đọc bài của mình. Lắng nghe xem có ý nào cần bổ sung hay loại bớt đi không? Họ có hiểu bạn đang viết gì không?
Lời khuyên[sửa]
- Hãy đặt câu hỏi “Tôi đang muốn chứng mình cái gì?”. Câu trả lời chính là ý chính trong bài văn của bạn, nếu không phải thì bạn đã lạc đề, cần sửa chữa ngay.
- Nếu bài văn bạn viết có tính trang trọng, tránh sử dụng những từ ngữ thô tục. Mặc dù vẫn biết từ ngữ càng gần gũi với đời sống thì bài văn càng thực tế, bạn sẽ không muốn bài văn của mình bị đánh giá thấp bởi những ngôn từ đó.
- Tránh việc quá mơ hồ. Sự không rõ ràng sẽ dẫn đến việc hiểu sai, dẫn đến sự không mạch lạc và phân tích không thuyết phục. Sự mơ hồ còn làm cho lời lẽ tranh luận của bạn không đạt hiểu quả như mong muốn.
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://home.nwciowa.edu/lundberg/AmLit/essayadv.htm
- ↑ http://home.nwciowa.edu/lundberg/AmLit/essayadv.htm
- ↑ https://owl.english.purdue.edu/engagement/2/2/53/
- ↑ http://writing2.richmond.edu/writing/wweb/rsrchppr.html
- ↑ http://writing2.richmond.edu/writing/wweb/rsrchppr.html
- ↑ https://owl.english.purdue.edu/owl/resource/725/03/
- ↑ 7,0 7,1 http://www.indiana.edu/~wts/pamphlets/using_evidence.pdf