Đối phó với người thiếu chín chắn

Cho dù là bạn có thích hay không, sẽ có lúc bạn phải đối mặt, hoặc có thể là trong tình huống công việc hoặc tình nguyện, với một người có tính vô cùng trẻ con. Điều này có thể gây tổn hại cho đời sống tình cảm, xã hội, và quan điểm của bạn. Kèm theo một vài hiểu biết, tự kiềm chế, và luyện tập, bạn sẽ có khả năng đối phó với người này một cách dễ dàng.

Các bước

Thấu hiểu hành vi không chín chắn

1. Cân nhắc độ tuổi của người đó. Từ không chín chắn có nghĩa là “chưa được phát triển đầy đủ”. Về bản chất, người đó sẽ không hiểu cách để phản ứng với tình huống cụ thể. Người đó càng ít tuổi bao nhiêu thì khả năng nhận thức của họ lại càng khó khăn bấy nhiêu. Bạn cần phải cảm thông nhiều hơn với tính trẻ con ở người nhỏ tuổi.
   • Ví dụ, một cậu bé sẽ thể hiện sự không chín chắn của mình bằng cách trêu chọc về bộ ngực hoặc bộ phận sinh dục của nam giới, xì hơi trước mặt bạn bè, móc mũi, và hành động như một đứa trẻ. Mặc dù khá khó chịu, đây là hành vi bình thường ở độ tuổi này, và bạn nên bỏ qua. Bạn nên cho phép người trẻ tuổi có không gian để trưởng thành và chín chắn hơn trước khi bạn trở nên quá tức giận.
   • Mặt khác, một người trưởng thành trông có vẻ khá chín chắn (người không lấy chuyện xì hơi làm trò đùa) vẫn có thể thiếu chín chắn về mặt tình cảm – họ sẽ là người thiếu suy nghĩ, không có khả năng thừa nhận lỗi lầm của mình, hoặc cố ý khiến bạn cảm thấy ghen tị hoặc tức giận.
2. Xác định phản ứng chín chắn và trẻ con về mặt cảm xúc. Đôi khi, tình huống khó khăn có thể kích hoạt phản ứng trẻ con về mặt cảm xúc, thỉnh thoảng còn được gọi là sự thoái lui về quá khứ, và nó có thể xóa mờ ranh giới giữa cảm xúc chín chắn với trẻ con. Bạn nên phản ứng một cách thận trọng hơn khi bạn trông thấy một người nào đó đang hành động một cách chín chắn. Có khá nhiều cách khác nhau để tìm hiểu xem liệu phản ứng của một người nào đó là cảm xúc trưởng thành hay trẻ con/không chín chắn.
   • Người không chín chắn về mặt cảm xúc sẽ: phản kháng; xem bản thân như nạn nhân; bộc lộ cảm xúc một cách thái quá (phản ứng mạnh mẽ hoặc liều lĩnh, nổi cơn thịnh nộ, bất ngờ khóc lóc, v.v); quan trọng hóa bản thân và quan tâm đến việc bảo vệ chính mình; có vẻ như luôn cố gắng biện minh cho hành động của mình hoặc của người khác; thao túng; luôn bị thôi thúc bởi cảm giác sợ hãi hoặc như thể họ "cần phải" làm một điều gì đó", cũng như muốn lảnh tránh thất bại, sự khó chịu, và sự từ chối.
   • Người chín chắn về mặt cảm xúc sẽ: cởi mở trong việc lắng nghe quan điểm của người khác; chủ động; bị thôi thúc bởi sự phát triển và hành động với quan điểm hoặc mục đích cụ thể; hành động vì họ lựa chọn điều này, chứ không phải là vì họ cho rằng họ cần phải thực hiện nó; hành động với sự liêm chính, có nghĩa là nó phù hợp với giá trị của họ.
3. Hiểu rõ lý do vì sao một người nào đó lại trở nên trẻ con về mặt cảm xúc. Người thiếu chín chắn về mặt cảm xúc thường cảm thấy khó khăn trong việc đối phó với cảm giác của mình, và thường trải nghiệm sự bất lực, hoặc cảm thấy rằng họ không thể thay đổi tình huống hoặc cải thiện cuộc sống của bản thân. Điều này có thể là vì họ không bao giờ học cách để đối mặt và giải quyết cảm xúc khó khăn. Mặc dù hành vi trẻ con của họ là không phù hợp, nó có thể giúp bạn trở nên cảm thông hơn nếu bạn nhận thấy rằng người đó đang hành động dựa trên nỗi sợ hãi của mình, khi họ có cảm giác rằng họ phải bảo vệ bản thân khỏi những cảm xúc khó chịu.
4. Nhận thức rõ vấn đề sức khỏe tâm thần tiềm ẩn. Người mà bạn đang đối phó có thể đang gặp phải chứng tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc rối loạn nhân cách. Một số rối loạn thuộc dàng này có thể được thể hiện qua hành vi trông khá thiếu chín chắn, và được thể hiện theo nhiều cách khác nhau.
   • Người gặp phải chứng tăng động giảm chú ý sẽ trông có vẻ như "trẻ con", nhưng họ thật ra đang gặp phải tình trạng rối loạn phát triển thần kinh. Họ gặp khó khăn trong việc chú ý và nói quá nhiều, có thể tỏ vẻ hống hách hoặc gây gián đoạn cuộc trò chuyện, hung hăng trong lời nói khi bối rối, hoặc khó kiểm soát cảm xúc của chính mình, dẫn đến sự bùng phát cơn thịnh nộ hoặc khóc lóc.
   • Hội chứng rối loạn nhân cách ranh giới thường đi kèm với sự thay đổi thất thường trong tâm trạng.
   • Người mắc bệnh rối loạn nhân cách chống đối xã hội thường không tốt, và thiếu khả năng tôn trọng cảm giác của người khác.
   • Người gặp phải chứng rối loạn nhân cách kịch tính có thể trở nên nhạy cảm quá mức để thu hút sự chú ý, và lo lắng khi bản thân không trở thành tâm điểm.
   • Rối loạn nhân cách ái kỷ thường xuất hiện ở người sở hữu quan điểm phóng đại về giá trị của mình, không biết thông cảm cho người khác, và kết quả là hình thành cảm giác dễ bị tổn thương có thể gây bùng phát cảm xúc.

Đối phó với người thiếu chín chắn về mặt cảm xúc

1. Bạn nên hiểu rằng bạn không thể ép buộc người khác thay đổi. Sự thật thì đây không phải là trận chiến của bạn – nếu người đó không sẵn sàng thừa nhận hành vi của mình và tiến hành một số bước để thay đổi, bạn không thể làm gì để giúp họ. Sẽ khá khó khăn để người trẻ con về mặt cảm xúc nhận ra rằng họ cần phải thay đổi, vì dấu hiệu của sự thiếu chín chắn về mặt cảm xúc là đổ lỗi cho người khác hoặc cho hoàn cảnh đã khiến họ thực hiện hành vi tồi tệ.
   • Điều duy nhất mà bạn có thể kiểm soát đó là hành vi của bạn – cách bạn phản ứng với người đó và lượng thời gian mà bạn dành cho họ.
2. Cố gắng hạn chế tiếp xúc với người đó. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng trong tính trẻ con và mong muốn thay đổi của họ, có thể bạn sẽ cần phải loại bỏ họ khỏi cuộc sống của bạn. Nếu người trẻ con chính là người yêu của bạn, bạn nên kết thúc mối quan hệ với người đó nếu họ không sẵn sàng thay đổi. Nếu người đó là người bạn không thể tách họ khỏi cuộc sống của bạn, như sếp, đồng nghiệp, hoặc người thân, bạn nên cố gắng hạn chế tiếp xúc với họ càng nhiều càng tốt.
   • Duy trì sự ngắn gọn cho quá trình tương tác. Xin cáo lui khỏi cuộc trò chuyện một cách kiên quyết nhưng lịch sự, bạn có thể nói một điều gì đó như "Tôi xin lỗi vì phải kết thúc cuộc trò chuyện này, nhưng tôi đang phải làm một dự án to lớn và tôi cần phải quay về giải quyết nó".
   • Trong bối cảnh xã hội, bạn nên cố gắng hết sức để tránh xa người đó, bạn có thể trò chuyện với bạn bè hoặc họ hàng khác.
3. Giao tiếp một cách quyết đoán. Người thiếu chín chắn về mặt cảm xúc có thể khá thao túng và quan trọng hóa bản thân, vì vậy, nếu bạn phải giao tiếp với họ, bạn nên thực hiện điều này một cách rõ ràng và quyết đoán. Quyết đoán không có nghĩa là hung hăng – nó có nghĩa là trở nên rõ ràng, tôn trọng, và nêu lên nhu cầu của bạn, trong khi vẫn tôn trọng nhu cầu, cảm giác và mong muốn của đối phương. Nói chung, bạn nên nêu lên nhu cầu của mình, và đừng quan tâm đến kết quả.
   • Hiểu rõ rằng ngay cả khi bạn trình bày nhu cầu của bản thân một cách chín chắn, người trẻ con có thể sẽ không hồi đáp bạn theo cách này.
   • Bạn có thể tham khảo bài viết Cách để Trở nên Quyết đoán của chúng tôi để tìm hiểu thêm về sự quyết đoán.
4. Trò chuyện với người đó. Nếu bạn nghĩ rằng người đó sẽ cởi mở đón nhận lời phản hồi, và họ là người mà bạn không muốn rời bỏ họ trong cuộc sống, bạn nên cố gắng trò chuyện về hành vi của họ. Hãy nhớ chuẩn bị tinh thần sẵn sàng vì người đó có thể trở nên phòng thủ, và điều này sẽ khiến bạn khó có thể gửi đi thông điệp của mình. Bạn thậm chí có thể khuyên người đó đến gặp nhà tư vấn hoặc một người nào đó có khả năng giúp họ tìm hiểu cách để giao tiếp một cách chín chắn.
   • Nêu rõ về hành vi trẻ con của họ và ảnh hưởng của chúng đến bạn. Ví dụ, "Em/anh cảm thấy rối ren khi anh/em không chịu trách nhiệm nhiều hơn trong gia đình. Anh/em có thể giúp em/anh mỗi tuần được hay không?". Sau đó cung cấp cho người đó công việc cụ thể mà họ có thể thực hiện mỗi ngày để giúp đỡ bạn.
   • Bạn cũng có thể nhắc họ nhớ rằng thay đổi sẽ khá khó khăn, nhưng bạn muốn ở bên họ và giúp họ phát triển cũng như trở nên chín chắn hơn, nếu họ muốn.

Phản ứng trước hành vi thiếu chín chắn một cách hung hăng

1. Phớt lờ người đó và tránh xa họ. Đây là cách dễ dàng và đơn giản nhất khi người có tính trẻ con đang cố gắng thu hút sự chú ý hoặc phản ứng của bạn. Bằng cách hồi đáp với hành vi của họ, bạn đang cung cấp cho họ điều họ cần và tái củng cố hành động trẻ con của họ. Phớt lờ người đó sẽ khiến họ cảm thấy chán nản vì đã thất bại trong việc khiêu khích bạn, và từ đó, khiến họ bỏ cuộc.
   • Nếu người thiếu chín chắn đang mất bình tĩnh hoặc đang cố gắng cãi vả, bạn không nên tham gia vào nỗ lực chọc tức bạn của họ.
   • Nhìn đi nơi khác. Quay đầu hoặc đảo mắt đi nơi khác. Bạn chỉ cần tránh trông thấy sự hiện hiện của người đó.
   • Quay lưng lại với người đó. Ngay cả khi họ cố gắng đối mặt với bạn, hãy quay lưng lại một lần nữa.
   • Bước đi. Bước đi với mục đích rõ ràng, nhanh chóng tránh mặt người đó cho đến khi họ ngừng bám theo bạn.
   • Thử qua phương pháp phớt lờ bằng công nghệ. Trò chuyện hoặc quấy rầy người thường xuyên dán mắt vào điện thoại hoặc máy tính bảng sẽ khá khó khăn. Bạn sẽ tập trung đến nỗi bạn không thể chú ý đến người đó.
2. Yêu cầu đối phương để bạn được yên. Nếu người đó không hiểu lý lẽ hoặc không muốn đi nơi khác, bạn cần phải đương đầu với họ và nói rằng bạn không thể giao tiếp thêm với họ. Lấy hết can đảm và lịch sự yêu cầu họ để bạn được yên, trong khi không ngừng tách bản thân khỏi môi trường khó chịu. Bạn có thể thử qua một trong số các cách tiếp cận sau:
   • Từ chối nhẹ nhàng bằng cách đánh lạc hướng theo kiểu “Làm ơn hãy để tôi yên. Tâm trạng tôi đang không được vui”.
   • Đi vào trọng tâm và nói cho họ biết điều bạn muốn “Hãy để tôi được yên”.
   • Thực hiện biện pháp tiến cận thẳng thắn “Tôi không muốn tranh cãi với bạn. Cuộc trò chuyện đến đây là chấm dứt”.
   • Sử dụng kỹ thuật lặp đi lặp lại. Chỉ cần không ngừng lặp lại lời từ chối tham gia vào câu chuyện "Cuộc trò chuyện đến đây là kết thúc". Duy trì sự bình tĩnh trong khi thực hiện kỹ thuật này và cố gắng quay mặt bước đi.
3. Thông báo cho người đó biết về hành động của họ. Có thể người đó không nhận thức được rằng họ đang cư xử một cách trẻ con. Một phần của quá trình trở nên chín chắn hơn đó là đối phó với người trẻ tuổi và/hoặc ít chín chắn hơn. Bạn nên đối mặt với người thiếu chín chắn đang làm phiền bạn và cho họ biết rằng hành động của họ không phù hợp sẽ khiến họ xa lánh bạn.
   • Thẳng thắn có thể giúp ích cho bạn “Tôi không cảm kích hành vi của bạn. Làm ơn hãy ngừng lại”.
   • Chỉ cần cho người đó biết về hành vi của mình “Bạn đang trở nên trẻ con quá mức. Đừng làm phiền tôi nữa”.
   • Biến câu hồi đáp thành câu hỏi “Bạn có biết là hành động của bạn trong lúc này không chín chắn như thế nào hay không?”.
4. Cưỡng lại thôi thúc muốn lấy độc trị độc. Mặc dù bạn sẽ muốn phản ứng lại với người đó, và cho họ nếm mùi “gậy ông đập lưng ông”, hành động này có thể gây phản tác dụng một cách nghiêm trọng. Nếu bạn đang tương tác với người thiếu chín chắn trong công việc, hành vi trẻ con của bạn có thể khiến bạn gặp rắc rối. Ngoài ra, nó cũng rất nguy hiểm trong việc khiêu khích người đó, người đang trở nên hung hăng hoặc mất bình tĩnh. Khi bạn có cảm giác muốn phản ứng lại với họ, hãy cư xử một cách chín chắn và tách bản thân khỏi họ cũng như quay mặt bước đi.
5. Tìm kiếm sự trợ giúp. Nếu người đó đang trở nên hung hăng và không ngừng làm phiền bạn, bạn nên tham khảo ý kiến của luật sư hoặc cảnh sát. Không ai có quyền quấy rối hoặc chạm đến bạn. Cần phải có sự can thiệp từ bên ngoài để những người này ngừng quấy rầy bạn, và chắc chắn họ sẽ không ngừng lại cho đến khi một ai đó có khả năng gây ảnh hưởng mà họ không thể phủ nhận. Một vài tùy chọn khả thi bao gồm:
   • Sử dụng mạng lưới hỗ trợ xã hội của bạn. Nếu bạn không thể tránh tiếp xúc với người đó, bạn có thể tìm kiếm sự trợ giúp từ một người bạn, người thân, giáo viên, ban quản trị trường học, sếp, hoặc bất kỳ người nào mà bạn tin tưởng.
   • Nói cho người đó biết rằng bạn sẽ gọi cảnh sát. Lời đe dọa liên quan đến chính quyền sẽ khiến đối phương sợ hãi đủ để họ ngừng làm phiền bạn.
   • Gọi cảnh sát. Nếu bạn lo sợ cho sự an toàn của mình và/hoặc người đó đang quấy rầy bạn, đe dọa bạn, theo dõi bạn, hoặc có hành vi bạo lực, cảnh sát sẽ có khả năng can thiệp, hoặc bạn có thể nộp đơn khiếu nại. Bạn nên chắc chắn rằng bạn ghi chú lại một cách chi tiết về từng sự kiện để bạn luôn có sẵn bản tường trình về sự quấy rối và khoảng thời gian nó diễn ra.
   • Quấy rối bao gồm đe dọa; không ngừng gọi điện thoại, nhắn tin, gửi email, để lại tin nhắn hoặc cách thức liên lạc khác; đeo bám; tống tiền; rạch lốp xe.
   • Tại Mỹ, bạn có thể cân nhắc nộp đơn yêu cầu ban hành lệnh cấm quấy rối. Luật pháp ở mỗi nơi mỗi khác, nhưng bạn có thể trò chuyện với cảnh sát hoặc luật sư về tùy chọn của bạn khi về vấn đề này.

Lời khuyên

• Hít thở sâu. Không nên trút giận lên người đó, nếu không, bạn cũng sẽ tự hạ thấp bản thân xuống mức độ của họ và cho phép họ chiến thắng.
• Không nên hành động nhất thời. Bạn nên chờ đợi một khoảng thời gian trước khi đưa ra quyết định hoặc lên tiếng.

Cảnh báo

• Người không hành động phù hợp với độ tuổi của mình và người bắt nạt có tính bạo hành là hai điều hoàn toàn khác nhau. Nếu bạn có cảm giác rằng bạn đang bị bắt nạt, bạn nên tìm kiếm sự trợ giúp.

Bài liên quan

• 10 điều bạn cần nhớ về những người thân độc hại
• Cách từ bỏ một mối quan hệ độc hại và yêu thương bản thân mình hơn
• Ứng xử với người hay ghen ghét
• Nhận ra một người bạn xấu
• Tại sao có những người không bao giờ xin lỗi?

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›