Cổ học tinh hoa. Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân/133
BA ĐIỀU VUI
Người quân tử có ba điều vui, tuy cho làm vua cả thiên hạ là vui, mà cũng không kể vào trong ba điều ấy được.
Cha mẹ còn sông, anh em bình yên là một điều vui;
Ngửa lên không tủi thẹn với giời, cúi xuống không xâu hổ với người là hai điều vui;
Được những bậc anh tài trong thiên hạ mà dạy bảo, gây dựng là ba điều vui.
MẠNH TỬ
GIẢI NGHĨA[sửa]
- Anh tài: người khôn ngoan giỏi giang.
NHỜI BÀN[sửa]
Xử trong gia đình, trên thì cha mẹ còn mạnh khoẻ để ta được hết lòng hiếu dưỡng, dưới thì anh em hoà thuận để ta được hết đạo hữu ái, thật là cái cảnh khó được mà ta được, thì còn gì vui hơn nữa? - xử với thân mình, mà tu dưỡng đến việc gì cũng có thể, trên tỏ cho giời biết được, dưới đốii với người nói được, thân thể nhẹ nhàng, tâm thần khoan khoái, thì còn gì vui hơn nữa? - xử với xã hội mà được luyện tập những bậc anh tài để có nhiều người truyền đạo cho thiên hạ, hậu thế được nhờ, thì cũng còn gì vui hơn nữa? - Ba cái vui này: một cái vì gia đình, một cái vì bản thân, mật cái vì thiên hạ, hậu thế là ba cái vui về "tính phận" vui bên trong, nghĩa là cái thực vui vậy. Chớ còn cái vui về "thế phận", vui bên ngoài, thì dù khó làm đến vua cả một nước, so với cái vui kia cũng không sao bằng được.
