Cổ học tinh hoa. Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân/195
MẸ KHÔN, CON GIỎI
Vương Lăng, người đất Bái, là người hào trưởng trong chuyện.
Cao Tổ nhà Hán, lúc còn hàn vi, quí Vương Lăng như anh. Khi Cao Tổ khởi bình đáp dẹp, Vương Lăng có vài nghìn quân, đem đi phụ theo Cao Tổ.
Hạng Vũ thấy thế, bắt mẹ Vương Lăng giam ở trong quân. Sứ giả của Lăng đến, Hạng Vũ bách mẹ Lăng phải dụ Lăng về với mình.
Bà mẹ Lăng, lúc tiễn sứ giả ra một mình, khóc mà bảo rằng:
Ngươi nên vì thiếp già này nhắn bảo hộ Lăng một câu: "Cứ hết lòng mà theo thời Hán Vương, chớ vì có thiếp già đây mà sinh ra nhị tâm nhé".
Nói đoạn, bà cầm gươm tự đâm chết cốt ý để khuyến khích Vương Lãng giữ cho bền lòng.
“HÁN SỬ”
GlẢI NGHĨA[sửa]
- Hào trưởng: người tài giỏi hơn người mà làm đản anh cả một nơi nào.
- Cao tổ: tức là Bái Công, vua đầu nhà Tây Hán, phá nhà Tần, giết nhà Sở mà có thiên hạ.
- Hàn vi: lúc hèn hạ chưa có thế lực.
- Phụ: sáp vào, theo vào.
- Hạng Vũ: tức là Hạng Tịch khoẻ mạnh và tài khí hơn người, tranh thiên hạ với Bái Công, sau thua chết ở Cai Hạ.
- Sứ giả: kẻ người ta sai đi để thay mặt nói hay làm việc gì.
- Bách: bắt phải.
- Dụ: khuyên bảo dỗ dành.
- Hán Vương: vua đất Hán, tức là Hán Cao Tổ.
- Nhị tâm: không thật lòng, đi với người này mà lòng vẫn còn nghĩ đến người kia.
NHỜI BÀN[sửa]
Đang lúc thiên hạ loạn lạc, quần hùng nổi lên, dù người có mắt tinh đời cũng chưa dễ đoán được sau này ai là vua, ai là giặc.
Như Bái Công và Hạng Vũ đây, đôi bên bấy giờ đang tranh đấu. Bái Công cứ thua luôn, Hạng Vũ cứ được luôn, lại càng khó biết sự thống nhất về tay ai hơn nữa. Thế mà khen thay, bà mẹ Vương Lăng biết con qui phục Bái Công là phải, trước thì liều thân để khuyên con, sau thì thí thân để vững lòng con, thực là một bực đàn bà khôn ngoan, sáng suốt hiếm có vậy. Cho nên người đời trước có câu khen rằng: “Mẫu hề hà trí, tử hề hà trung, nhất môn mẫu tử, vạn cổ anh phong” nghĩa là mẹ sao mà khôn như thế, con sao mà trung như thế, một nhà mẹ con tiếng thơm muôn đời, thật là đáng vậy.
