Cổ học tinh hoa. Nguyễn Văn Ngọc, Trần Lê Nhân/51
HỒ MƯỢN OAI HỔ
Vua Tuyên Vương làm vua cả nước Sở. Chiêu Hề Tuất chỉ là một người bày tôi vua Tuyên Vương. Thê mà người phương bắc ai nghe thấy nói Chiêu Hề Tuất cũng phải kinh sợ. Vua lấy làm lạt một hôm, hỏi quần thần là vì cớ làm sao. Không ai giả nhời nổi. Chỉ có Giang Nhất thưa được rằng:
"Con hổ hay bắt các giống thú để ăn thịt. Một hôm bắt được con hổ. Hổ bảo: "Liệu đó! Chớ có động chạm đến ta mà chết ngay bây giờ. Ta là Giòi sai xuống, cầm quyền coi hết cả bách thú. Ngươi mà ăn thịt ta, là người trái mệnh giời, hại đến thân ngay lập tức... Không tin, thử để ta đi trước, ngươi theo hầu sau, xem có con thú nào trông thây ta mà lại không sợ hãi tìm đường trốn cho mau không!" Hổ cho hồ là nói thật, bèn theo hồ đi. Quả nhiên bách thú trông thấy đều sợ mà chạy cả. Hổ vẩn không biết rằng bách thú sợ mình mà chạy, cứ tưởng là sợ hồ. Nay nhà vua nước mạnh, quân nhiều mà vua giao cả quyền thế cho Chiêu Hề Tuất, người phương bắc sợ Hề Tuất, nhưng kỳ thực là sợ vua cũng như bách thú sợ hổ vậy".
CHIỀN QUỐC SÁCH
GtÀI NGHĨA[sửa]
- HỔ: loài vật rừng bụng thon, tai dài, mõm nhọn, đuôi xù hay bắt gà vịt ặn và có tiếng lả con vật tai quái, giảo hoạt. Xưa nay nhiều người dịch hồ là cáo.
- Sở: (xem bài số 9).
- Người phương bắc: chĩ người ở phía bắc nước Sở bấy giờ.
- Quẩn thẩn: các quan.
- Bách thú: bách: một trăm, chỉ tất cả các thú vật.
- Mệnh giời: đây là lệnh giời sai xuống làm một việc gì.
- Quyền thế: quyền sức, thần thế, cài đạp được người ta.
NHỜI BÀN[sửa]
Bài này cũng như bài ngụ ngôn "Lừa đội lốt sư tử' cốt ý nói những kẻ thần hạ mượn quyển thế người trên để hẩng hách, doạ nạt người ta. Nhưng nấu người ta không biết, thỉ người ta còn sợ, chứ khi "hổ mà nghĩ ra, lừa mà thò tai", thì chẳng những người ta đem lòng khinh bỉ, mà người ta còn làm cho đê nhục để báo lại.
