Chăm sóc Hoa Lan Ý

Nhờ tương đối dễ chăm sóc và những bông hoa trắng tinh khiết trông rất đáng yêu, hoa lan ý là một trong nhiều loại cây trồng ở nhà được ưa thích. Mới đây NASA đã công nhận đặc tính làm sạch không khí của hoa lan ý. Nếu biết chăm sóc hoa lan ý bằng cách chú trọng đến nhu cầu về nước, đất, ánh sáng và giữ cho hoa phát triển tốt, bạn có thể tận hưởng những lợi ích mà loài hoa này đem lại.

Các bước

Chăm sóc Hoa Lan ý

1. Chọn chỗ cho cây lan ý của bạn. Hoa lan ý quen với điều kiện của rừng mưa nhiệt đới với khí hậu nóng ẩm và có bóng mát. Vì vậy trong điều kiện của hầu hết những vùng ôn đới, hoa lan ý không thể trồng ngoài trời quanh năm. Tuy nhiên, khi trồng trong nhà với môi trường tương đối ấm và ẩm so với ngoài trời, cây có thể sinh trưởng tốt. Bạn nên đặt hoa lan ý gần cửa sổ (nhưng không đặt trực tiếp ngay dưới cửa sổ) của căn phòng ấm áp trong nhà để cây có thể tận hưởng ánh sáng gián tiếp của mặt trời. Cửa sổ hướng bắc hoặc hướng nam là tốt nhất do không chịu ánh nắng trực tiếp từ mặt trời suốt ngày. Cố gắng không để cây phải hứng không khí lạnh hoặc quá nhiều nắng, vì khi đó cây có thể trở nên èo uột và cho ra những chiêc lá nâu héo úa.
   • Tùy vào khí hậu nơi mình ở, bạn có thể để cây lan ý ngoài trời một vài tháng trong năm ở sân trong nhà hoặc nơi tương tự khi thời tiết ấm và ẩm. Tuy nhiên nếu tình cờ sống ở vùng nhiệt đới, bạn có thể để cây của mình ở ngoài trời quanh năm.
2. Tưới cây đúng cách. Chăm chút tưới nước là việc tốt nhất bạn có thể dành cho cây của mình khi trồng lan ý. Khi (và chỉ khi) đất trong chậu đã khô, bạn tưới sao cho đủ ẩm nhưng không quá nhiều khiến nước bị đọng lại. Thiếu nước sẽ khiến cây héo úa và chết. Thực tế là nếu quên tưới nước, bạn có thể thấy cây rũ hẳn xuống. Tuy nhiên, quá nhiều nước có thể gây nên tình trạng gọi là thối rễ có thể làm chết cây. Chú ý tưới nước mỗi tuần một lần khi đất đã khô. Thậm chí có người còn khuyên là nên để cây bắt đầu hơi héo một chút trước mỗi lần tưới.
3. Mỗi tuần dùng bình xịt phun sương lên lá cây nhiều lần. Lan ý phát triển mạnh trong vùng nhiệt đới với độ ẩm cao, do đó ngoài việc tưới cây, bạn nên thường xuyên dùng bình xịt để phun sương cho cây, mô phỏng không khí ẩm của rừng mưa. Phun sương thường xuyên hơn vào mùa hè là mùa sinh trưởng của cây - bạn càng cung cấp nhiều nước cho hoa, chúng càng tươi tốt hơn.
4. Cắt tỉa các lá héo úa khỏi cây. So với các loài cây khác, lan ý không đòi hỏi phải được cắt tỉa thường xuyên lắm. Tuy nhiên nếu vì lý do nào đó, một hay nhiều nhánh hoặc lá cây chuyển thành màu nâu hoặc héo úa, bạn cần tỉa bỏ để giúp cây không bị hao tổn dinh dưỡng để nuôi những thành phần đó. Dùng kéo sắc để tỉa mọi chỗ èo uột và tàn úa. Chú ý vết cắt phải gọn và càng sát đất càng tốt; không tỉa bỏ những phần còn khỏe mạnh.
   • Hiện tượng lá chuyển màu nâu và héo úa có thể đơn giản chỉ là do bạn quên tưới nước, nhưng cũng có thể đó là triệu chứng của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Nếu nhận thấy mình thường xuyên phải cắt bỏ lá úa mặc dù đã chăm sóc cây đúng mức, bạn hãy tìm những dấu hiệu cho thấy vấn đề nghiêm trọng hơn (xem “Trị bệnh cho cây lan ý” dưới đây) và tìm cách chữa trị bệnh về rễ.
5. Nếu bón phân, bạn nên cẩn thận. Ngoài nước và ánh nắng mặt trời gián tiếp, cây lan ý không cần phải bảo dưỡng nhiều. Không nhất thiết phải có phân bón và các chất bổ sung mới có thể trồng được một cây lan ý tươi tốt. Tuy nhiên, nếu bạn muốn bón phân cho cây (ví dụ như muốn cây phát triển thật to, trổ hoa thật lộng lẫy), thì nên cẩn thận không bón quá nhiều, vì lan ý là loài cây khá nhạy cảm. Dùng loại phân bón dành cho cây trồng ở nhà, tiêu chuẩn 20-20-20, với một nửa hoặc một phần tư liều lượng được khuyến cáo, khoảng mỗi tháng một lần vào mùa hè và mùa xuân, khi cây đang hoạt động mạnh nhất.
   • Hoa màu xanh lá cây là dấu hiệu của tình trạng dư thừa lượng phân bón. Nếu cây của bạn có triệu chứng này, bạn ngừng bón phân và giảm một nửa liều lượng phân bón cho mùa sau.

Thay Chậu cho Cây

1. Nhận biết những dấu hiệu cho thấy cần phải thay chậu cho cây. Như hầu hết các loại cây trồng trong chậu khác, nếu có điều kiện thuận lợi, lan ý sẽ phát triển lớn đến mức khiến chậu đang trồng trở nên chật chội. Khi cây lan ý của bạn đã quá to so với chậu, bạn có thể thấy rằng nó đòi hỏi tưới nước thường xuyên hơn, và/hoặc lá chuyển sang màu vàng không rõ lý do. Bạn cũng có thể thấy rễ cây đan chật trên mặt đất. Nói chung, cây lan ý cần được thay chậu sau 1 -2 năm, vì vậy nếu đã đến thời gian đó và bạn để ý thấy những triệu chứng trên, cây lan ý của bạn có thể đang đòi được thay chậu.
2. Dùng chậu có kích thước thích hợp. Khi thay chậu cho cây, tất nhiên là bạn cần chậu to hơn chậu đang dùng để cây của bạn có thêm không gian cho rễ mọc lan ra và cây phát triển tốt. Dùng chậu có đường kính lớn hơn khoảng 5 cm so với chậu cũ – chậu có kích thước lớn hơn một chút sẽ cho cây một khoảng không gian đủ rộng để sinh trưởng trong nhiều năm. Nói chung, lan ý không cần chậu có đường kính lớn hơn 25 cm, do đó nếu chậu của bạn lớn hơn cỡ này mà cây vẫn có những triệu chứng không ổn, có lẽ vấn đề nằm ở chỗ khác.
   • Chậu làm từ hầu hết mọi chất liệu đều sử dụng được – gốm, plastic và đất sét đều tốt.
   • Đảm bảo chậu trồng cây phải có một hoặc nhiều lỗ thoát nước dưới đáy. Điều cần thiết là chậu phải có khả năng thoát nước, nếu không cây lan ý của bạn có nguy cơ bị thối rễ.
3. Dùng hỗn hợp đất trồng thích hợp. Như đã nói ở trên, lan ý là giống cây bản địa ở vùng rừng mưa nhiệt đới. Vùng sinh trưởng đặc thù của chúng là dưới những tán lá dày, nhiều tầng và do đó gần như được bao quanh bởi các loài thực vật mục rữa. Khi chọn đất trồng cây lan ý, bạn hãy chọn loại có đặc tính này. Dùng loại đất trồng gốc than bùn có chứa phân trộn từ vỏ cây cùng với cát hoặc đá trân châu. Lý tưởng nhất là loại đất nhẹ và xốp (để thoát nước tốt), không mùi hoặc ít mùi.
4. Chuyển cây lan ý của bạn sang chậu mới. Chuẩn bị chậu mới với đất vừa đủ chặt để cây có thể thoải mái ở trong chậu. Tốt nhất bạn chỉ nên đắp thêm đất xung quanh cây, không cho thêm đất dưới đáy hoặc bên trên. Nhẹ nhàng nén đất để cây được giữ chắc chắn mà không bị lún xuống. Nhấc hay đào cây lan ý lên và đặt lên mặt đất trong chậu mới. Lấy đất từ chậu cũ đắp xung quanh cây trong chậu mới. Chất đất quen thuộc có thể giúp quá trình chuyển sang nhà mới của cây được dễ dàng hơn. Tưới nước cho cây và thêm đất vào khi nước đã nén đất trong chậu xuống. Khi hoàn thành, mặt đất trong chậu mới phải cách miệng chậu 1,5 đến 2,5 cm.
   • Nếu thấy lấy cây trong chậu ra mà không làm gãy cây hoặc rách lá là việc khó khăn, bạn tưới thật nhiều nước vào chậu và ngâm trong khoảng một tiếng.
5. Chuẩn bị một cây cọc để chống đỡ cho cây. Sau khi chuyển chậu, bộ rễ cây chưa bám chắc vào đất mới, do đó cây của bạn sẽ khó đứng thẳng. Nếu thấy khó giữ thăng bằng cho cây, bạn dùng một cọc gỗ chắc chắn để giữ cho thân cây đứng thẳng. Chôn cọc vào đất trong chậu (cẩn thận đừng làm hỏng rễ cây) và dùng dây thép để buộc thân cây vào cọc. Nhổ cọc đi khi cây đã bén rễ và tự đứng được.
6. Để tạo thành hai cây riêng biệt, bạn hãy trồng “chỏm” cây từ cây cũ. Nếu muốn trồng một cây hoàn toàn mới, bạn hãy tách một trong các nhánh cây và trồng vào chậu mới thay vì trồng cả cây. “Chỏm cây” là những chùm gồm hai hoặc nhiều lá riêng biệt tách ra từ phần chính của cây.
   • Để tách nhánh ra khỏi cây mẹ, đầu tiên bạn nhấc toàn bộ cây ra khỏi chậu. Thao tác từ trên ngọn nhánh cây xuống đến bộ rễ cây mẹ, gỡ rễ của nhánh cây ra khỏi rễ cây mẹ. Việc này cần thời gian và bạn có thể vô tình làm đứt rễ cây. Điều này là bình thường, nhưng bạn nên cố gắng đừng làm đứt nhiều rễ quá. Khi đã tách được nhánh cây ra khỏi cây mẹ, bạn trồng nó vào trong chậu riêng cỡ nhỏ (đường kính không lớn hơn 15 cm) như trồng một cây lan ý bình thường.

Trị Bệnh cho Cây Lan ý

1. Nhận biết dấu hiệu thiếu hoặc thừa nước. Một trong những vấn đề thường gặp nhất khi trồng cây lan ý là chế độ tưới nước không đúng. Tưới quá ít hoặc quá nhiều nước có thể gây ra nhiều triệu chứng không đặc trưng và đôi khi lẫn vào các bệnh khác. Tuy nhiên, tưới cây sai cách là một trong những vấn đề dễ sửa chữa nhất, bạn có thể thử các liệu pháp sau đây trước khi dùng giải pháp mạnh hơn.
   • Tình trạng thiếu nước có thể nhận biết khá dễ dàng: đất khô kèm với lá héo úa, chuyển màu vàng, thân rũ xuống là dấu hiệu rõ rệt nhất. Chữa bằng cách tưới và phun nước thường xuyên hơn – ít nhất mỗi tuần một lần. Lưu ý rằng cây quá to so với chậu sẽ khó hút được nước khi tưới bình thường.
   • Dấu hiệu úng nước có thể khó nhận ra hơn, thường được biểu hiện bằng màu nâu ở đuôi lá. Lưu ý rằng hiện tượng úng nước có thể dẫn đến thối rễ, một bệnh khác nghiêm trọng hơn nhiều.
2. Thay chậu cho cây bị thối rễ. Thối rễ là một bệnh nặng tác động đến bộ rễ cây nằm dưới đất và có thể dễ dàng giết chết cây. Nói chung tình trạng thối rễ xảy ra khi tưới quá nhiều hoặc thoát nước kém. Nếu bị ngâm trong nước tù đọng lâu ngày, rễ cây sẽ khó lấy được lượng không khí cần để hoạt động đúng chức năng, và kết quả là rễ bắt đầu bị thối rữa theo đúng nghĩa đen. Một số loài vi sinh vật gọi là mốc nước góp phần làm lây lan tình trạng thối rễ. Các bào tử mốc sẽ khiến bệnh thối rễ lan sang cây khác nếu có đủ độ ẩm. Thối rễ thường làm chết cây, nhưng nếu muốn cố chữa thì bạn nhanh chóng lấy cây ra khỏi chậu và cắt bỏ những phần rễ chết, lầy nhầy hoặc thối rữa. Trồng lại cây vào một chậu mới với đất khô và thoát nước tốt.
   • Mặc dù bệnh thối rễ xảy ở dưới mặt đất, nhưng cây cũng có những dấu hiệu bắt đầu chết ở bên trên. Nếu cây lan ý của bạn càng ngày càng héo úa mặc dù ánh sáng và nước tưới vẫn đầy đủ thì có lẽ thủ phạm là bệnh thối rễ.
   • Một giải pháp khác, bạn có thể chọn một nhánh cây và trồng sang chậu khác nếu rễ của nhánh đó không bị ảnh hưởng. Cây mẹ có thể chết, nhưng cây con sẽ có gien giống như cây mẹ.
3. Dùng xà phòng diệt côn trùng để trừ các loài sâu bệnh như rệp aphid hoặc nhện mạt. Lan ý đôi khi có thể dễ nhiễm rệp aphid, nhện mạt hoặc các loài sâu bọ khác. Nếu bạn để ý thấy lá cây bắt đầu héo úa hoặc chết, đặc biệt kèm theo là những con bọ nhìn thấy được, các vết nhầy, dính hoặc những màng trắng, có lẽ cây đã bị nhiễm sâu bệnh. Dùng dòng nước mạnh đánh bật sâu bọ khỏi cây, và để ngăn chúng quay trở lại, bạn dùng thuốc trừ sâu an toàn cho cây hoặc xà phòng làm tại nhà theo công thức sau:
   • Trộn 1 thìa canh (15ml) dầu thực vật, 3 thìa canh (16g) ớt cayenn và 1 thìa canh xà phòng làm từ chất béo thiên nhiên (không phải nước rửa bát) vào 1 lít nước ấm. Dùng bình xịt để phủ lên toàn bộ cây. Tuy nhiên bạn cần xịt thử lên một phần nhỏ của cây và để yên một ngày để chắc chắn nó không gây tổn hại cho cây.
4. Rửa sạch hoặc loại bỏ cây bị nhiễm nấm. Tình trạng nhiễm nấm có thể xuất hiện dưới nhiều dạng, từ dạng vô hại cho đến những bệnh có thể làm chết cây. Nếu nhìn thấy những đám mờ mờ màu trắng hoặc xám mọc trên mặt đất, bạn đừng lo quá, vì loài nấm này không nguy hại cho cây (mặc dù chúng có thể gây kích ứng cho người, nhất là với người dễ dị ứng). Để loại bỏ loài nấm này, bạn thử rắc quế (quế có thành phần chống nấm) lên đám nấm. Tuy nhiên, nếu trên thân hoặc lá cây xuất hiện lớp màu đen hoặc sẫm màu mà không rõ nguyên nhân (hư hại vì sương giá, v.v…), có lẽ cây lan ý của bạn đã bị nhiễm nấm nghiêm trọng.
   • Vứt bỏ toàn bộ cây luôn là lựa chọn tốt trong trường hợp này, vì những bào tử nấm có thể sống rất dai, tồn tại trong đất và khu vực xung quanh trong một thời gian dài và có thể nhiễm sang các cây khác. Tuy nhiên nếu vẫn muốn cứu cây, bạn cần cẩn thận loại bỏ hết những bộ phận bị nhiễm nấm của cây và vứt vào một nơi không gây nguy hiểm (như thùng rác). Sau đó tưới cây bằng phân trà, một chất kháng nấm thiên nhiên để cố gắng tiêu diệt những bào tử nấm còn trong đất.

Lời khuyên

• Theo dõi lá cây để biết nhu cầu của cây. Nếu chúng rũ xuống và các lá ở dưới cùng bắt đầu vàng úa, bạn cần tưới thêm nước. Nếu lá cây chuyển sang màu vàng, có lẽ cây đang nhận quá nhiều ánh sáng. Bạn hãy di chuyển cây đến chỗ khác tối hơn.

Cảnh báo

• Mặc dù có vẻ đẹp, cây lan ý cũng có độc. Đặc biệt lá cây rất độc với con người và động vật, do đó bạn cần để ngoài tầm với của trẻ nhỏ và thú cưng.

Những thứ bạn cần

• Cây lan ý
• Nước
• Bình xịt

Bài liên quan

• Trồng cây dương xỉ trong nhà giúp làm giảm bức xạ từ máy tính, máy in
• Chăm sóc cây lưỡi hổ (cây rắn)
• Trồng cà chua bằng hạt
• Diệt bồ công anh trên bãi cỏ
• Trồng vườn hoa

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›