James Cook
Bản mẫu:Thông tin nhân vật Thuyền trưởng James Cook (27 tháng 10 năm 1728 – 14 tháng 2 năm 1779) là một nhà thám hiểm, nhà hàng hải và người chuyên vẽ bản đồ người Anh. Sau khi được thăng lên chức vụ thuyền trưởng trong Hải quân Hoàng gia Anh, Cook đã thực hiện 3 chuyến hải trình đến Thái Bình Dương, trở thành người châu Âu đầu tiên đặt chân đến bờ biển phía đông của Úc; ông cũng là người châu Âu đầu tiên phát hiện ra quần đảo Hawaii và là người đầu tiên được ghi nhận là đi vòng quanh New Zealand.
Sau khi phục vụ trong đội thương thuyền Anh ở tuổi thiếu niên, ông tham gia Hải quân Hoàng gia vào năm 1755, tham gia Chiến tranh bảy năm, rồi sau đó nghiên cứu và vẽ bản đồ nhiều chuyến đi đến Sông Saint Lawrence trong trận vây hãm Québec. Điều này đã giúp tướng James Wolfe thực hiện cuộc đột kích nổi tiếng ở vùng đồng bằng Abraham, giúp Cook có được sự chú ý của Hội đồng Đô đốc Anh (Admiralty) và Hội đồng Hoàng gia Anh (Royal Society) tại một thời điểm quyết định cả trong sự nghiệp cá nhân của ông lẫn quá trình phát hiện những vùng đất mới của Anh Quốc, và đưa Cook trở thành người chỉ huy con tàu HM Bark Endeavour và chuyến đi đầu tiên trong ba chuyến hải trình đến Thái Bình Dương của ông vào năm 1766.
Cook là người đầu tiên đã vẽ chính xác hải đồ của nhiều vùng đất và ghi lại nhiều hòn đảo và đường biển trên bản đồ châu Âu. Những thành tích lớn lao đó của ông có thể do sự kết hợp của tài đi biển xuất sắc, có kỹ năng giỏi về nghiên cứu đo đạc và vẽ bản đồ, can đảm khám phá những nơi nguy hiểm để xác nhận sự thật - ví dụ như nhiều lần tìm hiểu Vòng Nam Cực (Antarctic Circle) và khám phá quanh vùng Đại Bảo Tiều (Great Barrier Reef), khả năng lãnh đạo trong những điều kiện bất lợi, sự táo bạo trong những cuộc thám hiểm và sự sẵn sàng vượt trội hơn những chỉ dẫn của bộ Hội đồng Đô đốc.
Sau khi Cook và thủy thủ trên tàu rời đảo, một cơn bão đã phá hủy chiếc tàu the Resolution, buộc ông phải quay trở lại Kealakekua. Sự tôn trọng của thổ dân dành cho Cook như một vị thần bị sụp đổ, và mối quan hệ giữa người Hawaii và người nước ngoài trở nên căng thẳng. Một hiểu lầm đã dẫn đến một trận chiến dữ dội, và Cook đã bị giết bởi thổ dân trên đảo.
Cook chết ở Hawaii trong một cuộc chiến với thổ dân trên đảo trong chuyến tham hiểm thứ 3 ở Thái Bình Dương vào năm 1779.
Thiếu thời[sửa]
James Cook sinh ở làng Marton, Yorkshire, nay là ngoại ô của Middlesbrough.[1] Ông được rửa tội tại nhà thờ địa phương St. Cuthbert.[1][2][3] Năm 1736, gia đình ông chuyển đến nông trại Airey Holme ở Great Ayton, nơi cho ông làm việc, Thomas Skottowe, đã cho ông vào học trường địa phương. Năm 1741, sau 5 năm đi học, ông bắt đầu làm việc với cha mình, khi cha ông được đề cử làm quản lý nông trại.[4]
Chú thích[sửa]
- ↑ 1,0 1,1 Rigby & van der Merwe 2002, tr. 25
- ↑ Stamp 1978, tr. 1
- ↑ Collingridge 2003
- ↑ Collingridge 2003, tr. 15
Tham khảo[sửa]
- Beaglehole, John Cawte (1974). The Life of Captain James Cook. A & C Black. ISBN 0-7136-1382-3.
- Collingridge, Vanessa (February 2003). Captain Cook: The Life, Death and Legacy of History's Greatest Explorer. Ebury Press. ISBN 0-09-188898-0.
- Fernandez-Armesto, Felipe (2006). Pathfinders: A Global History of Exploration. W.W. Norton & Company. ISBN 0-393-06259-7.
- Fisher, Robin (1979). Captain James Cook and his times. Taylor & Francis. ISBN 978-0-7099-0050-4. http://books.google.com/books?id=dhsOAAAAQAAJ.
- Hayes, Derek (1999). Historical Atlas of the Pacific Northwest: Maps of exploration and Discovery. Sasquatch Books. ISBN 1-57061-215-3. http://books.google.com/?id=sl57oHrVXGoC.
- Horwitz, Tony (October 2003). Blue Latitudes: Boldly Going Where Captain Cook Has Gone Before. Bloomsbury. ISBN 0-7475-6455-8.
- Hough, Richard (1994). Captain James Cook. Hodder and Stoughton. ISBN 0-340-82556-1.
- Kemp, Peter; I. C. B. Dear (2005). The Oxford Companion to Ships and the Sea. OUP. ISBN 978-0-19-860616-1.
- Kippis, Andrew (1788). Narrative of the voyages round the world, performed by Captain James Cook; with an account of his life during the previous and intervening periods. http://ebooks.adelaide.edu.au/c/cook/james/c77n/.
- McLynn, Frank (2011). Captain Cook: Master of the Seas. Yale University Press. ISBN 978-0-300-11421-8.
- Moorhead, Alan (1966). Fatal Impact: An Account of the Invasion of the South Pacific, 1767–1840. H Hamilton. ISBN 0-241-90757-8.
- Obeyesekere, Gananath (1992). The Apotheosis of Captain Cook: European Mythmaking in the Pacific. Princeton University Press.. ISBN 0-691-05752-4.
- Obeyesekere, Gananath (1997). The Apotheosis of Captain Cook: European Mythmaking in the Pacific. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05752-1. "With new preface and afterword replying to criticism from Sahlins."
- Rigby, Nigel; van der Merwe, Pieter (2002). Captain Cook in the Pacific. National Maritime Museum, London UK. ISBN 0-948065-43-5.
- Robson, John (2004). The Captain Cook Encyclopædia. Random House Australia. ISBN 0-7593-1011-4.
- Robson, John (2009). Captain Cook's War & Peace: The Royal Navy Years 1755–1768, Barnsley (South Yorkshire), Seaforth Books and Sydney, University of New South Wales Press, 2009. ISBN 978-1-84832-033-8 and ISBN 978 1 742231099.
- Sahlins, Marshall David (1985). Islands of history. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-73358-6.
- Sahlins, Marshall David (1995). How "Natives" Think: About Captain Cook, for example. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-73368-5.
- Sidney, John Baker (1981). The Australian Language: An Examination of the English Language and English Speech as Used in Australia, from Convict Days to the Present. Melbourne: Sun Books. ISBN 978-0-7251-0382-8.
- Stamp, Tom and Cordelia (1978). James Cook Maritime Scientist. Whitby: Caedmon of Whitby Press. ISBN 0-905355-04-0.
- Sykes, Bryan (2001). The Seven Daughters of Eve. Norton Publishing: New York City, NY and London, England. ISBN 0-393-02018-5.
- Wagner, A.R. (1972). Historic Heraldry of Britain. London: Phillimore & Co Ltd. ISBN 978-0-85033-022-9.
- Wharton, W. J. L. ([1893]). Captain Cook's Journal during his first voyage round the world made in H.M. Bark "Endeavour" 1768-71. http://ebooks.adelaide.edu.au/c/cook/james/c77j/.
Liên kết ngoài[sửa]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về James Cook |
Bản mẫu:Commons cat Bản mẫu:Wikisource
- 'Cook, James (1728 - 1779)', Australian Dictionary of Biography, Volume 1, Melbourne University Press, 1966, pp 243–244
- Biography at the Dictionary of Canadian Biography Online
- Captain Cook Society
- The Endeavour journal (1) and The Endeavour journal (2), as kept by James Cook – digitised and held by the National Library of Australia
- Captain James Cook: The World's Explorer
- Life in the Pacific of the 1700s: The Cook/Forster Collection of the Georg August University of Göttingen exhibition at the Honolulu Academy of Arts, 23 February – 14 tháng 5 năm 2006
- The South Seas Project: maps and online editions of the Journals of James Cook's First Pacific Voyage. 1768–1771, Includes full text of journals kept by Cook, Joseph Banks and Sydney Parkinson, as well as the complete text of John Hawkesworth's 1773 Account of Cook's first voyage.
- Bản mẫu:Gutenberg author
- See a Bản mẫu:Circa map of Cook's third voyage by Rigobert Bonne, Carte de la Côte N.O. de l'Amérique et de la Côte N.E. de l'Asie reconnues en 1778 et 1779 / par M. Bonne, Ingenieur-Hydrographe de la Marine hosted by the Portal to Texas History.
- Discovery of New Zealand
- Captain Cook's Voyages by Izidor Hafner, Wolfram Demonstrations Project.
- Cook's Pacific Encounters: Cook-Forster Collection online Images and descriptions of more than 300 artefacts collected during the three Pacific voyages of James Cook.
- Images and descriptions of items associated with James Cook at the Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa
- Bản mẫu:Worldcat id
- Bản mẫu:NRA
- Digitised copies of log books from James Cook's voyages at the British Atmospheric Data Centre
Bản mẫu:S-achBản mẫu:S-befBản mẫu:S-ttlBản mẫu:S-aftBản mẫu:S-endBản mẫu:Sơ khai nhà khoa họcBản mẫu:Các chủ đềBản mẫu:Authority control