Nhận biết triệu chứng của hội chứng buồng trứng đa nang
Hội chứng buồng trứng đa nang (BTĐN) là tình trạng mất cân bằng hormone ảnh hưởng đến khoảng 10% nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Phụ nữ mắc hội chứng BTĐN thường gặp tình trạng kinh nguyệt không đều, mụn trứng cá, tăng cân, vấn đề về khả năng sinh sản và các triệu chứng khác. Ngoài ra còn có u nang lành tính trong buồng trứng có thể phát hiện bằng phương pháp siêu âm. Hội chứng BTĐN có thể xuất hiện ở bé gái từ 11 tuổi nhưng cũng có thể xuất hiện ở độ tuổi teen, tuổi hai mươi hoặc cao hơn. Vì hội chứng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hormone, chu kỳ kinh nguyệt, ngoại hình và khả năng sinh sản nên việc chẩn đoán sớm là vô cùng quan trọng. Nhận biết hội chứng buồng trứng đa nang sớm và điều trị y tế có thể giúp tránh được biến chứng lâu dài.
Mục lục
Các bước[sửa]
Nhận biết triệu chứng quan trọng để chẩn đoán hội chứng buồng trứng đa nang[sửa]
-
Theo
dõi
kinh
nguyệt.
Nếu
mắc
hội
chứng
buồng
trứng
đa
nang
(BTĐN),
kinh
nguyệt
sẽ
không
đều
hoặc
không
có
kinh
nguyệt.
Bạn
nên
chú
ý
đến
những
bất
thường
trong
chu
kỳ
kinh
nguyệt
như
chu
kỳ
kinh
nguyệt
cách
xa
nhau,
tắc
kinh
kéo
dài,
chảy
máu
kinh
quá
nhiều
hoặc
quá
ít,
xuất
huyết
giữa
các
kỳ
kinh
nguyệt.
Lưu
ý
đến
những
dấu
hiệu
sau:[1]
- Thời gian giữa các kỳ kinh nguyệt kéo dài hơn 35 ngày
- Ít hơn 8 kỳ kinh nguyệt mỗi năm
- Không có kinh trong vòng 4 tháng hoặc hơn
- Thời gian kinh nguyệt chảy máu quá nhiều hoặc quá ít
- Nghiên cứu cho thấy khoảng 50% phụ nữ mắc hội chứng BTĐN có thời gian giữa các kỳ kinh nguyệt dài hơn (kinh thưa). Khoảng 20% phụ nữ mắc hội chứng BTĐN không có kinh nguyệt (vô kinh). Rụng trứng không thường xuyên hoặc không đều được gọi là ít rụng trứng (oligoovulation). Không rụng trứng (Anovulation) là sự biến mất hoàn toàn của quá trình rụng trứng. Đi khám bác sĩ ngay nếu nghi ngờ bản thân không rụng trứng - dù gốc rễ của vấn đề là do hội chứng BTĐN hay vấn đề nào khác.
-
Quan
sát
tình
trạng
tăng
lông
mặt
và
lông
trên
cơ
thể.
Nữ
giới
khỏe
mạnh
có
một
lượng
nhỏ
androgen
(hormone
nam
giới)
trong
cơ
thể.
Buồng
trứng
đa
nang
thường
sản
sinh
một
lượng
androgen
nhiều
hơn
do
nồng
độ
hormone
luteinizing
cao
(hormone
này
với
nồng
độ
bình
thường
sẽ
giúp
điều
tiết
chu
kỳ
kinh
nguyệt
và
sản
sinh
trứng[2])
cùng
insulin).
Vấn
đề
này
có
thể
gây
ra
triệu
chứng
đáng
lo
ngại
như
lông
mặt
và
lông
cơ
thể
phát
triển.
Tình
trạng
này
được
gọi
là
chứng
rậm
lông.[3]
- Lông có thể mọc nhiều ở mặt, bụng, ngón chân, ngón tay, ngực và lưng.
- Theo dõi tình trạng rụng tóc và hói. Nồng độ androgen trong cơ thể tăng cũng có thể gây rụng tóc, mỏng tóc hoặc hói đầu giống nam giới. Tóc có thể rụng từ từ. Ví dụ, bạn nên lưu ý nếu thấy tóc rụng nhiều hơn bình thường khi tắm.
- Quan sát tình trạng da dầu, mụn trứng cá hoặc gàu. Tăng tiết androgen cũng có thể khiến da dầu và mọc nhiều mụn trứng cá. Bạn cũng có thể bị gàu - da đầu bong tróc vảy.[4]
-
Hỏi
bác
sĩ
về
buồng
trứng
đa
nang.
Buồng
trứng
đa
nang
là
buồng
trứng
với
hơn
12
nang,
mỗi
nang
có
đường
kính
2-9
mm.
Nang
nằm
xung
quanh
bên
ngoài
buồng
trứng,
dẫn
đến
tăng
khối
lượng
buồng
trứng.
Trong
một
số
trường
hợp,
bạn
cần
được
phẫu
thuật
loại
bỏ
các
nang
này.
Để
xác
định
bạn
có
buồng
trứng
đa
nang
không,
bác
sĩ
sẽ
tiến
hành
siêu
âm.[5]
- Kết quả siêu âm cần được chuyên gia sức khỏe nội tiết sinh sản đánh giá. Bác sĩ nội tiết sinh sản chuyên về các vấn đề về sinh sản và khả năng sinh sản, ví dụ như hội chứng BTĐN, lạc nội mạc tử cung, thụ tinh trong ống nghiệm và các bất thường ở tử cung.[6] Nếu kết quả siêu âm do bác sĩ không chuyên đánh giá, buồng trứng đa nang thường được gọi là 'bình thường', tức không nhìn thấy khối u. Lý do là vì bác sĩ không được đào tạo để nhìn thấy những bất thường này. Đôi khi, bác sĩ có thể chẩn đoán nhầm hoặc khuyến nghị bệnh nhân tập thể dục để giảm cân do hội chứng BTĐN. [7]
Nhận biết triệu chứng liên quan đến hội chứng buồng trứng đa nang[sửa]
-
Lưu
ý
tình
trạng
tăng
insulin.
Tăng
insulin
là
tình
trạng
nồng
độ
insulin
tăng
quá
cao.
Đôi
khi
triệu
chứng
có
thể
bị
nhầm
lẫn
với
bệnh
tiểu
đường
hoặc
hạ
đường
huyết.
Đối
với
phụ
nữ
mắc
hội
chứng
buồng
trứng
đa
nang,
tình
trạng
này
là
do
cơ
thể
có
xu
hướng
kháng
hiệu
quả
của
insulin.[8]
Đi
khám
bác
sĩ
ngay
nếu
gặp
những
triệu
chứng
sau:[9]
- Tăng cân
- Thèm đường hay thèm ngọt
- Cảm thấy đói thường xuyên và dữ dội
- Khó tập trung
- Lo lắng hoặc hoảng loạn
- Mệt mỏi
- Là triệu chứng của hội chứng BTĐN, tăng insulin liên quan đến tình trạng tăng sản sinh androgen. Kết quả dẫn đến là da nhờn, mụn trứng cá, mọc nhiều lông trên mặt và cơ thể. Ngoài ra, bạn cũng có thể tăng cân vùng bụng.
- Nếu nghi ngờ bạn bị tăng insulin, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm mức độ dung nạp glucose (GTT).
- Điều trị tăng insulin bao gồm thông qua chế độ ăn và tập luyện, có thể kết hợp dùng thuốc Metformin để hạ nồng độ insulin. Dù được bác sĩ kê đơn thuốc Metformin, bạn cũng nên yêu cầu được giới thiệu đến gặp chuyên gia dinh dưỡng. Chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng là một phần quan trọng trong quá trình điều trị.[10]
- Kiểm tra nồng độ insulin, glucose, hemoglobin A1c and c-peptit. Không có xét nghiệm nhất định nào giúp chẩn đoán tình trạng kháng insulin. Tuy nhiên, nồng độ các chất kể trên thường cao hơn bình thường ở bệnh nhân mắc hội chứng BTĐN và kháng insulin.
-
Lưu
ý
đến
tình
trạng
vô
sinh.
Bạn
có
thể
mắc
hội
chứng
BTĐN
nếu
khó
mang
thai
và
có
kinh
nguyệt
không
đều.
Trên
thực
tế,
hội
chứng
BTĐN
là
nguyên
nhân
phổ
biến
nhất
gây
vô
sinh.
Rụng
trứng
không
đều
hoặc
không
rụng
trứng
khiến
bạn
khó
hoặc
không
thể
thụ
thai.
- Nồng độ hormone cao đôi khi có thể làm tăng nguy cơ sảy thai ở nữ giới mắc hội chứng BTĐN và đang muốn mang thai. Đi khám bác sĩ ngay nếu bạn không thể thụ thai.
-
Đặc
biệt
lưu
ý
tình
trạng
béo
phì.
Béo
phì
luôn
là
một
vấn
đề
sức
khỏe
đáng
lo
ngại
và
đó
cũng
có
thể
là
dấu
hiệu
của
hội
chứng
BTĐN.
Vì
nồng
độ
insulin
tăng
cao
nên
nữ
giới
mắc
hội
chứng
BTĐN
thường
tích
tụ
mỡ
quanh
eo
và
có
thân
hình
quả
lê.
Những
đối
tượng
này
cũng
khó
giảm
cân.[11]
- Có khoảng 38% phụ nữ mắc hội chứng BTĐN bị béo phì. Người trưởng thành bị béo phì thường có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn 30. [12]
- Lưu ý những thay đổi trên da. Nếu mắc hội chứng BTĐN, trên da vùng cổ, dưới cánh tay, đùi và ngực có thể xuất hiện các mảng da màu đỏ nhung, nâu nhạt hoặc đen (chứng gai đen). Trên da cũng có thể xuất hiện phần da dư (mụn thịt), thường là ở dưới cánh tay hoặc trên cổ.
- Theo dõi triệu chứng đau bụng và đau vùng chậu. Một số phụ nữ mắc hội chứng BTĐN có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu vùng chậu, bụng hoặc lưng dưới. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói, mức độ nhẹ đến dữ dội. Cơn đau hay khó chịu có thể tương tự với cơn đau khi bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt. [11]
- Theo dõi chất lượng giấc ngủ. Một số phụ nữ mắc hội chứng BTĐN có thể mắc chứng ngưng thở khi ngủ, tức tình trạng ngáy và ngưng thở từng cơn khi ngủ. Nguyên nhân có thể là do tăng nồng độ estrogen hoặc testosterone hoặc do béo phì - cả hai đều liên quan đến hội chứng BTĐN.
- Cảnh giác với các triệu chứng tâm lý. Phụ nữ mắc hội chứng BTĐN thường dễ cảm thấy lo âu hoặc trầm cảm. Nguyên nhân có thể là do những thay đổi trong cơ thể như mất cân bằng hormone. Hoặc có thể là phản ứng đối với các triệu chứng khác của hội chứng BTĐN như vô sinh.
-
Kiểm
tra
tiền
sử
gia
đình.
Hội
chứng
BTĐN
có
thể
là
bệnh
di
truyền.
Bạn
có
thể
mắc
hội
chứng
này
nếu
có
mẹ
hoặc
chị
gái
cũng
mắc
phải.
Nên
kiểm
tra
tiền
sử
bệnh
tật
trong
gia
đình
để
xác
định
xem
bạn
có
dễ
mắc
hội
chứng
BTĐN
hay
không.
[13]
- Nữ giới mắc hội chứng BTĐN thường có thành viên trong gia đình bị tiểu đường.
- Nữ giới mắc hội chứng BTĐN thường là trẻ sơ sinh từng nhỏ bất thường hoặc lớn bất thường.
Tìm hiểu biến chứng lâu dài của hội chứng buồng trứng đa nang[sửa]
-
Đi
khám
bác
sĩ.
Bạn
nên
đi
khám
bác
sĩ
hoặc
bác
sĩ
phụ
khoa
nếu
nghi
ngờ
bản
thân
mắc
hội
chứng
buồng
trứng
đa
nang
(BTĐN).
Bác
sĩ
sẽ
đánh
giá
tình
trạng
và
hỏi
bạn
về
triệu
chứng
cũng
như
tiền
sử
bệnh
lý.
[11],
[14]
- Tiền sử bệnh lý: Bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về tiền sử gia đình và lối sống của bạn như tập thể dục, hút thuốc, chế độ ăn và mức độ căng thẳng. Bác sĩ cũng có thể hỏi bạn về ý muốn mang thai.
- Khám sức khỏe tổng thể và khám phụ khoa. Bác sĩ có thể cân trọng lượng, kiểm tra chỉ số khối cơ thể cho bạn. Ngoài ra, bác sĩ có thể tiến hành đo huyết áp, kiểm tra các tuyến và khám phụ khoa.
- Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ glucose, insulin, cholesterol và androgen cùng với một số yếu tố khác.
- Siêu âm âm đạo: Bạn có thể cần được siêu âm âm đạo để xác định xem có nang trên buồng trứng không.
-
Kiểm
soát
cân
nặng.
Bạn
có
thể
gặp
nhiều
triệu
chứng
của
hội
chứng
BTĐN
hơn
nếu
bị
thừa
cân
hoặc
béo
phì.
Lối
sống
lành
mạnh
có
thể
giúp
bạn
tránh
được
một
vài
trong
số
các
hậu
quả
nghiêm
trọng
của
hội
chứng
BTĐN.
- Ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng, tránh ăn thức ăn không tốt cho sức khỏe, tập thể dục đều đặn và không hút thuốc.
- Tập làm quen với chỉ số glycemic. Đây là chỉ số tương ứng với mức độ làm tăng nồng độ insulin của thực phẩm khi bạn tiêu thụ. Bạn nên ăn nhiều thực phẩm có chỉ số glycemic thấp và tránh tiêu thụ thực phẩm có chỉ số glycemic cao. Có thể tham khảo các trang thông tin trên mạng để xác định chỉ số glycemic của hầu hết thực phẩm. .
-
Chú
ý
đến
huyết
áp.
Huyết
áp
cao
là
tình
trạng
rất
phổ
biến
ở
nữ
giới
mắc
hội
chứng
BTĐN.
Do
đó,
bạn
nên
kiểm
tra
huyết
áp
đều
đặn.
- Huyết áp bình thường và khỏe mạnh ở nữ giới là huyết áp tâm thu dưới 120, huyết áp tâm trương dưới 80.[15]
-
Cảnh
giác
với
vấn
đề
về
tim
mạch.
Phụ
nữ
mắc
hội
chứng
BTĐN
có
nguy
cơ
cao
mắc
bệnh
tim
mạch.
Vì
vậy,
bạn
nên
đi
khám
sức
khỏe
đều
đặn,
bao
gồm
kiểm
tra
sức
khỏe
tim.
- Chế ăn độ uống lành mạnh, tập thể dục và giảm cân có thể giúp giảm nguy cơ mắc vấn đề về tim mạch.
-
Cảnh
giác
với
dấu
hiệu
tiểu
đường.
Phụ
nữ
mắc
hội
chứng
BTĐN
có
nguy
cơ
cao
bị
tiểu
đường.
Một
số
triệu
chứng
thường
gặp
của
bệnh
tiểu
đường
gồm
có:[16]
- Đi tiểu thường xuyên
- Cảm thấy rất khát nước hoặc rất đói
- Mệt mỏi dữ dội
- Vết bầm tím hoặc vết cắt lâu lành
- Mờ mắt
- Cảm giác tê nhói hoặc đau ở bàn tay hoặc bàn chân
-
Cảnh
giác
với
nguy
cơ
ung
thư.
Mắc
hội
chứng
BTĐN
có
thể
làm
tăng
nguy
cơ
ung
thư
tử
cung,
đặc
biệt
là
nếu
kinh
nguyệt
không
đều
hoặc
không
có
kinh
và
không
được
bác
sĩ
điều
trị.
Khi
nồng
độ
hormone
bất
thường
như
tăng
nồng
độ
estrogen
và
androgen,
hạ
nồng
độ
progesterone,
bạn
có
nguy
cơ
ung
thư
cao.[17],
[18]
- Có thể giảm nguy cơ mắc ung thư bằng cách điều hòa kinh nguyệt, thông qua việc dùng thuốc ngừa thai hoặc tiêm progesterone dạng tổng hợp định kỳ để kích thích kinh nguyệt. Hoặc bạn có thể điều hòa kinh nguyệt bằng cách sử dụng vòng tránh thai chứa progestin như Mirena hoặc Skyla.
Lời khuyên[sửa]
- Nếu được chẩn đoán mắc hội chứng BTĐN, bạn nên tìm đọc bài viết “Cách điều trị hội chứng buồng trứng đa nang” để biết cách điều trị và sống chung với bệnh.
- Chẩn đoán sớm có thể giúp tránh được một vài trong số các triệu chứng gây khó chịu nhất của hội chứng BTĐN. Nếu thấy có dấu hiệu, bạn nên điều trị y tế ngay. Luôn trao đổi với bác sĩ về tất cả triệu chứng mà bạn gặp phải. Không nên chỉ chú trọng vào một vấn đề như vô sinh hoặc béo phì. Nên cung cấp cho bác sĩ thông tin đầy đủ về tình trạng sức khỏe của bạn.
- Nữ giới mắc hoặc nghi ngờ bản thân mắc hội chứng BTĐN có thể cảm thấy xấu hổ, trầm cảm hoặc lo lắng về triệu chứng bệnh. Trong trường hợp đó, bạn cũng không được để những cảm giác này ảnh hưởng đến quá trình điều trị và nên sống hết mình. Nếu bắt đầu cảm thấy trầm cảm hoặc lo lắng, bạn nên trò chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Nguồn và Trích dẫn[sửa]
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/basics/symptoms/con-20028841
- ↑ http://www.webmd.com/women/luteinizing-hormone
- ↑ http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/polycystic-ovary-syndrome.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dandruff/basics/definition/con-20023690
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/basics/symptoms/con-20028841
- ↑ http://www.rmact.com/about/our-fertility-doctors-ct-ny/what-is-a-reproductive-endocrinologist
- ↑ http://www.cnn.com/2009/HEALTH/10/19/undiagnosed.women.problem/
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9165656
- ↑ http://www.diabetes.co.uk/hyperinsulinemia.html
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16599037
- ↑ 11,0 11,1 11,2 http://www.womenshealth.gov/publications/our-publications/fact-sheet/polycystic-ovary-syndrome.html
- ↑ http://www.cdc.gov/obesity/adult/defining.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/basics/causes/con-20028841
- ↑ http://www.webmd.com/women/tc/polycystic-ovary-syndrome-pcos-exams-and-tests
- ↑ http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/HighBloodPressure/AboutHighBloodPressure/Understanding-Blood-Pressure-Readings_UCM_301764_Article.jsp
- ↑ http://www.diabetes.org/diabetes-basics/symptoms/
- ↑ http://www.everydayhealth.com/uterine-cancer/pcos-and-endometrial-cancer-risk.aspx
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2683463/