Súng máy

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm
Tập tin:PKM Machine Gun Iraq.jpg
Súng máy PKM của Lục quân Iraq

Súng máy, còn gọi là súng liên thanh, là một loại súng hoàn toàn tự động, có khả năng bắn thành loạt dài, được gắn trên các loại bệ chống, thường được vác gắn trên các phương tiện cơ giới. Năng lượng để vận hành súng máy lấy từ lực giật của đạn hoặc khí thuốc sản sinh ra sau mỗi phát bắn. Do bắn liên thanh nên nòng súng có hệ thống làm mát bằng chất lỏng hoặc không khí. Đạn được tiếp từ băng bằng dây đạn bằng kim loại hay vải hoặc hộp tiếp đạn loại lớn.

Súng máy được dùng để tiêu diệt hoặc chế áp các mục tiêu trên đất liền, trên không, trên biển có cự ly dưới 2000 mét.

Phân loại[sửa]

  • Theo kích cỡ nòng: cỡ nòng cơ bản (5,56–8 mm), cỡ nòng lớn (12,7–15 mm),...
  • Theo kích cỡ súng: tiểu liên, trung liên, đại liên,...
  • Theo kiểu dáng: Báng gấp, báng xếp, súng có giá đỡ, súng có kính ngắm...

Lịch sử[sửa]

Tập tin:Leonardomachinegun.jpg
Súng máy do Leonardo da Vinci thiết kế

Từ thế kỷ 16 đã xuất hiện những mẫu súng liên thanh đầu tiên, trong đó có một số mẫu do Leonardo da Vinci thiết kế. Ban đầu chúng gồm nhiều nòng súng được ghép song song với nhau. Đến cuối thế kỷ 16 nó nhanh chóng rơi vào quên lãng do quá cồng kềnh và tốn nhiều thời gian nạp đạn.

Năm 1850, súng máy có một nòng duy nhất mà phía trước là một cơ cấu quay maniven [1] đẩy một viên đạn và bắn; hoặc là một loạt nòng được lắp đạn và bắn nòng nọ sau nòng kia liên tiếp rất nhanh.

Nhờ sự xuất hiện của đạn có vỏ kim loại sản xuất hàng loạt đã tạo điều kiện cho việc chế tạo súng máy. Năm 1862 xuất hiện mẫu súng máy đầu tiên và cũng là mẫu phổ biến nhất do Richard Jordan Gatling (1818-1903), người Mỹ, sáng chế. Đây là dạng súng nòng quay có thể đạt nhịp bắn 600 phát một phút với 10 nòng súng và động cơ điện đi kèm. (Nguyên lý của loại súng này được sử dụng ở loại pháo M61 Vulcan có một môtơ điện cho phép bắn tới 6000 viên trái phá 20 mm trong một phút). Song do mới ra đời, súng máy Gatling vẫn còn nhiều hạn chế như vẫn phải tiến hành các thao tác cơ bản khi sử dụng như nạp đạn, lên cò bấm,... nên súng máy Gatling cũng không được sản xuất đại trà sau này.

Tập tin:Mitrailleuse Gatling APX1895 Paris FRA 001.jpg
Súng máy Gatling

Khẩu súng máy thật sự đầu tiên do Hiram Stevens Maxim, người Anh gốc Mỹ, sáng chế năm 1884, vận hành nhờ lực giật hậu và lần đầu được sử dụng tại cuộc Chiến tranh Nam Phi giữa Đế quốc Anh và người Boer trong khoảng 1899-1902.

Năm 1892 John Browning, người Mỹ, đã sáng chế ra súng máy hoạt động nhờ khí thuốc đầu tiên.

Súng máy hạng nhẹ (trung liên) lần đầu tiên ra đời năm 1902 do Madsen sáng chế. Khẩu súng này được trang bị cho quân đội nhiều nước từ đầu thế kỷ 20 và trong Thế chiến thứ I. Theo ước tính đến 92% số thương vong trong Thế chiến thứ I là do súng máy gây nên.

Súng máy cỡ nòng lớn (trọng liên) lần đầu tiên xuất hiện tại Đức năm 1918. Sau Thế chiến thứ I, trọng liên được trang bị cho cả ba quân chủng hải, lục, không quân của nhiều nước. Thời điểm này cũng đã xuất hiện nhiều súng máy cỡ nòng trên 15 mm trang bị trên máy bay, xe chiến đấu, hạm tàu,...

Nguyên lý giả Gatling...

Một số loại súng máy[sửa]

Súng máy tự động (1884)[sửa]

Hiram Stevens Maxim (1840-1916), người Anh gốc Mỹ, vào năm 1884 đã phát minh ra loại súng máy tự động đầu tiên bắn liên tục, hoạt động nhờ hiệu ứng giật lùi. Được sửa cho thích hợp với thuốc súng không khói vào năm 1884, nó đã tỏ ra có chất lượng tốt và nguyên lý của Maxim vẫn được duy trì trong phần lớn các loại súng máy ngày nay.

Xuất phát từ phát minh đó, các nhà nghiên cứu đã đưa ra các phương án hoạt động. Vì vậy John Browning (1855-1926), người Mỹ, vào năm 1892 đã chế tạo ra loại súng máy đầu tiên hoạt động nhờ sự trích khí nổ. Năm 1893, đại úy Odkolek von Augeza, một sĩ quan cũ của quân đội Áo-Hung đã đăng ký một phát minh rất giống như vậy mà ông đã nhượng lại quyền cho hãng Hotchkiss et Cie.. Hãng này do một người Mỹ sống ở Pháp tên là Benjamin B. Hotchkiss (1828-1885) thành lập, đã trở nên nổi danh với loại pháo bắn bắn nhanh của hãng. Từ đầu thế kỷ, hãng đã chế tạo ra ra một số các mẫu mà đỉnh cao là loại súng máy nổi tiếng Model 1914 trang bị cho không chỉ quân đội Pháp mà cho cả quân đội của nhiều nước khác.

Súng trung liên (1902)[sửa]

Tập tin:M60closeup2002.jpg
Một khẩu súng máy M60 của Hải quân Hoa Kỳ năm 2002

Năm 1902, Madsen, người Đan Mạch, đã giới thiệu một loại súng máy nhỏ, có thể xoay được và một người có thể di chuyển được. Những mẫu khác đã ra đời tiếp ở những hãng khác. Thực ra, rất nhanh sau đó đã có một sự khác nhau trong các loại súng máy nhỏ, dễ di chuyển nhưng cần nhiều người điều khiển như những loại nổi tiếng MG 34 và MG 42 trong Thế chiến thứ II, cũng tồn tại phương án "súng máy nặng" và khái niệm súng tập thể do một hoặc hai người sử dụng, nghĩa là súng trung liên (FM).

Loại súng trung liên đầu tiên xứng với tên gọi đó đã được đưa vào sử dụng chắc chắn là loại FM 15 của quân đội Pháp, cũng còn được gọi là CSRG theo tên của những người phát minh (Louis Chauchat, Charles Sutter và Paul Ribeyrolles) cũng như của cơ sở đã chế tạo các nguyên mẫu (hãng Gladiator). Đó là loại súng thô và khả năng vận hành kém nhưng được chế tạo với số lượng lớn và cũng được chấp nhận, do không có điều kiện hơn nữa, bởi quân đội Mỹ từ năm 1917.

Ngoài ra, còn các loại súng trung liên "Bar" của John Browning, ZB 26 Tiệp của anh em Holek (Vaclav, Emanuel và Frantisek Holek) và loại dẫn xuất từ nó của Anh, loại Bren Gun nổi tiếng, loại Lewis Anh bộ lắp đạn tròn, cuối cùng là loại FM Pháp Model 1924 M.29, được một nhóm dưới sự chỉ đạo của đại tá Reibel thiết kế ra.

Xuất xứ của một vài loại súng máy[sửa]

Tiệp Khắc / Cộng hòa Séc

Đức

Hàn Quốc

Hoa Kỳ

Israel

Nga / Liên Xô

Nhật Bản

Phần Lan

Pháp

Singapore

Cộng hòa nhân dân Trung Hoa

Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland

Chú thích[sửa]

  1. ↑ Maniven (tay quay) là một từ kỹ thuật cơ khí. Từ "maniven" có gốc từ manivelle trong tiếng Pháp. Trong tiếng Anh, maniven là crank. Trong thập niên 1940 và thập niên 1950, tại Hà Nội và Sài Gòn có rất nhiều xe Citroën mà mỗi buổi sáng người tài xế phải dùng một cái maniven để làm cho động cơ hoạt động.

Liên kết ngoài[sửa]

Liên kết đến đây

Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Súng_máy&oldid=123979”