Sống với khuyết tật

Mang một khuyết tật, dù mới hay đã lâu năm, có thể là một khó khăn không tưởng tượng được. Xã hội được thiết lập để phục vụ cho những người không khuyết tật, mặc dù 20% dân số trên thế giới là những người khuyết tật. Bất kể bạn đang ở đâu hay có lối sống như thế nào, bạn vẫn có thể thay đổi để sống với khuyết tật dễ dàng hơn và khiến cuộc sống của bạn hạnh phúc hơn. Bằng cách điều chỉnh cả về tinh thần lẫn thể chất, bạn sẽ nhận ra rằng khiếm khuyết của bạn không đại diện cho con người bạn hoặc hạn chế khả năng sống thoải mái và hạnh phúc của bạn.

Các bước[sửa]

Điều chỉnh về cảm xúc[sửa]

Tìm hiểu về khuyết tật của bạn. Kiến thức là sức mạnh, do đó việc tìm hiểu về khuyết tật của mình có thể cho bạn sức mạnh để sống chung với nó. Đặc biệt nếu khuyết tật này mới xảy đến với bạn, bạn nên nói với bác sĩ về những điều đang chờ đợi bạn. Một số câu hỏi bao gồm:
- Khuyết tật này là tạm thời hay vĩnh viễn?
- Có các biến chứng hoặc căn bệnh thứ phát nào đi kèm với khuyết tật này không?
- Có các nguồn lực về thể chất và tinh thần nào hoặc nhóm hỗ trợ nào có sẵn trong khu vực bạn ở không?
- Liệu có cần phương pháp điều trị hay vật lý trị liệu nào để kiểm soát khuyết tật của bạn không?
- Bạn có cần sửa đổi điều gì trong cách sống, công việc hoặc hoạt động trước đây của bạn để thích nghi với khuyết tật mới xảy đến hoặc đang tiến triển không?
- Nếu khuyết tật của bạn đang tiến triển, tốc độ tiến triển của nó sẽ như thế nào? Có cách nào để làm chậm lại quá trình này không?
Chấp nhận hoàn cảnh. Có lẽ phần khó khăn nhất khi thích nghi với khuyết tật về mặt cảm xúc là chấp nhận tiên lượng của bạn. Tuy rằng việc hy vọng và phấn đấu để bình phục luôn là điều tốt, nhưng nếu bạn làm điều đó với với cái nhìn khinh khi về tình trạng hiện tại của mình, bạn có thể đi đến trầm cảm và không thành công. Bạn cần phải chấp nhận hoàn cảnh hiện tại của mình cũng như tương lai có thể đến với bạn.^[1] Bằng cách đó, bạn sẽ có khả năng tập trung vào các nỗ lực cải thiện tiêu chuẩn sống của mình, thay vì buồn bực với những gì đang xảy ra.
- Đừng lẫn lộn sự chấp nhận với tính lười biếng. Chấp nhận có nghĩa là bạn hiểu rõ tình huống của mình; tuy nhiên bạn vẫn có khả năng phấn đấu để cải thiện tình huống.
- Phủ nhận hoặc lờ đi tính nghiêm trọng của khuyết tật có thể khiến các nhiệm vụ về thể chất và tinh thần thường ngày của bạn thêm khó khăn.
Tập trung vào hiện tại và tương lai thay vì quá khứ. Nếu bạn chỉ mới bị khuyết tật do tai nạn hoặc do sự tiến triển của căn bệnh nào đó thì bạn khó mà không so sánh hoàn cảnh hiện tại của mình với trước kia. Tuy nhiên buông bỏ quá khứ luôn đi đôi với việc chấp nhận hoàn cảnh.^[2] Bạn không cần phải quên hết những gì mình đã có trước đây, nhưng bạn không nên nhìn vào quá khứ với sự tuyệt vọng về tình cảnh hiện tại của mình. Tận hưởng các kỷ niệm của quá khứ (trước khi bạn bị khuyết tật), nhưng đừng để chúng níu giữ bạn ở lại đằng sau. Luôn luôn chuyển động tới trước và hướng tới cải thiện hoàn cảnh hiện tại của bạn.
- Bạn vẫn có thể dành thời gian để hồi tưởng, nhưng đừng để điều đó khiến bạn phiền muộn.
- Nếu nhận thấy mình suốt ngày suy nghĩ về cuộc sống trước đây, bạn nên hướng đến các hoạt động khác buộc bạn phải lập kế hoạch cho tương lai.
Cho phép mình được đau buồn. Với những người vừa mới bị khuyết tật hoặc khuyết tật đang diễn tiến, việc khóc than cho mất mát của “con người cũ” là một điều hết sức tự nhiên. Bạn hoàn toàn có thể dành thời gian để thừa nhận cảm xúc của mình về sự thay đổi trong cuộc sống.^[2] Nếu bạn nhận ra rằng những cảm xúc buồn phiền hoặc giận dữ khi hoàn cảnh thay đổi là điều tự nhiên, đồng thời tự cho phép mình có những cảm xúc đó, bạn sẽ có khả năng vượt qua.
Hết sức cố gắng duy trì sự lạc quan.^[3] Người có thái độ lạc quan trong những hoàn cảnh khó khăn thường hạnh phúc và khỏe mạnh hơn những người hay bi quan về cuộc sống của họ. Bạn có thể tạo nên sự khác biệt to lớn trong hoạt động thể chất và tinh thần bằng cách duy trì sự tích cực ngay cả khi phải trải qua những điều kiện ngặt nghèo. Dù câu ngạn ngữ nghe có vẻ đã cũ mòn, nhưng bạn vẫn nên nhớ - luôn nhìn vào mặt tích cực của sự việc. Bạn không thể lệ thuộc vào những tác động và trải nghiệm từ bên ngoài để mưu cầu hạnh phúc; bạn phải chịu trách nhiệm cho hạnh phúc của chính mình, hoặc là bạn sẽ không bao giờ tìm thấy hạnh phúc.
- Cố gắng tìm các điểm tốt trong từng tình huống, cho dù chỉ là những điều nhỏ nhặt.
- Cố gắng ngừng lại mỗi khi cảm thấy mình đang có nhận xét tiêu cực. Hãy nhận biết rằng mình đang có thái độ tiêu cực và cố gắng chống lại từng ý nghĩ tiêu cực bằng một ý nghĩ tích cực.
Đừng cô lập bản thân. Bạn dễ có xu hướng tránh né mọi người và các tình huống xã hội khi cảm thấy buồn phiền, nhưng việc đó sẽ chỉ khiến bạn cảm thấy tệ hơn.^[4] Đừng viện cớ khuyết tật để tách biệt mình với bạn bè và gia đình hoặc các hoạt động mà bạn yêu thích. Thay vì thế, bạn nên làm điều ngược lại. Tận dụng mọi cơ hội mà bạn có để bước ra ngoài và trải nghiệm những điều mới mẻ và lý thú. Đi chơi với bạn bè, đến những sự kiện xã hội, đi thăm gia đình, thử những thú vui mới. Bạn sẽ hạnh phúc hơn nhiều khi tham gia những hoạt động yêu thích cùng với những người mình thương yêu.
- Dành thời gian cho riêng mình khác với tự tách biệt mình. Bạn nên luôn cố gắng dành thời gian ở một mình, nhưng đừng suốt ngày chỉ quanh quẩn một mình.
- Cân nhắc hẹn gặp bạn thân hoặc người nhà hàng tuần. Vậy là bạn luôn có lý do để ra ngoài và gặp gỡ những người mà bạn cảm thấy thích thú.
Tập trung vào ưu điểm của bạn. Việc thích nghi với khuyết tật có thể khiến bạn khó nhận ra những điểm mạnh và khả năng của mình. Thay vì chỉ nhìn vào những việc không còn làm được nữa, bạn hãy nhìn vào những việc mà bạn vẫn còn làm tốt. Khuyến khích và phát triển những ưu điểm đó bất cứ khi nào có thể, và biết đâu bạn lại khám phá ra những khả năng mới đến từ những trải nghiệm với khuyết tật của bạn.^[5]
- Khi nói về khuyết tật của mình, bạn đừng tập trung liệt kê những việc bạn không còn hoàn thành được nữa. Điều đầu tiên bạn cần nói đến là khả năng của bạn.
- Cân nhắc học các lớp có thể giúp bạn phát triển tài năng và năng lực.

Tìm các nguồn lực và sự hỗ trợ[sửa]

Đừng ngượng ngùng khi nhờ mọi người giúp đỡ. Một trong những rào cản lớn nhất phải vượt qua khi bạn mới bị khuyết tật là trở nên thoải mái với việc nhờ mọi người giúp đỡ lúc cần thiết. Tuy rằng điều này có thể khiến bạn buồn lòng hoặc ngượng ngùng, nhưng việc kêu gọi sự hỗ trợ thường là điều cần làm. Bạn cần biết việc gì bạn có thể tự làm một mình, nhưng đừng tạo áp lực cho bản thân. Việc tự thúc ép mình hoàn thành một việc gì đó một cách quá mức có thể thực sự nguy hiểm và gây tổn thương thể chất. Bạn cần hiểu rằng không nên xấu hổ khi nhờ mọi người giúp đỡ, và việc nhận sự hỗ trợ không có nghĩa là bạn không thành công hoặc thiếu khả năng hoàn thành những việc bạn muốn làm.
- Đảm bảo luôn có người (hoặc y tá) ở bên cạnh để hỗ trợ bạn nếu cần thiết.
Đến gặp chuyên gia trị liệu. Tuy rằng kể với một người lạ về vấn đề của mình thoạt đầu có vẻ đáng ngại ngần, nhưng không ai có giúp bạn vượt qua giai đoạn chuyển tiếp thích hợp hơn chuyên gia trị liệu. Họ được đào tạo để giúp mọi người đối phó với chấn thương tinh thần và cảm xúc có thể đi kèm với tình trạng khuyết tật.^[6] Chuyên gia trị liệu có thể cung cấp cho bạn các nguồn lực và sự hỗ trợ cần thiết để chấp nhận khuyết tật của mình. Bạn nên hẹn gặp chuyên gia tư vấn chuyên về khuyết tật trong khu vực bạn ở.
- Nếu bạn đang phải chịu đựng một căn bệnh tâm thần hoặc cảm xúc liên quan đến khuyết tật của bạn, chuyên gia trị liệu có thể giúp bạn bằng cách cung cấp các phương pháp điều trị hoặc thuốc men.
- Thường xuyên đến gặp chuyên gia trị liệu cũng là một cách hay để giúp bạn đương đầu với những vấn đề không liên quan đến khuyết tật mà có thể bạn đang phải vật lộn. Một khuyết tật mới xảy ra hoặc đang tiến triển có thể khơi dậy những cảm giác cũ.
Tham gia liệu pháp nhóm. Liệu pháp nhóm cho người khuyết tật không những là cách tuyệt vời để vượt qua cuộc đấu tranh cảm xúc của bạn mà còn để gặp gỡ những người cũng đang đối mặt với cùng các vấn đề như của bạn.^[2] Những người thường xuyên tham gia liệu pháp nhóm sẽ hạnh phúc hơn và thích nghi với khuyết tật tốt hơn về mặt cảm xúc. Bạn có thể tìm liệu pháp nhóm ở khu vực bạn ở hoặc tìm các lớp học chuyên về khuyết tật mà bạn đang đối mặt.
- Nếu bạn đang điều trị ở một chuyên gia trị liệu, họ có thể giới thiệu cho bạn một liệu pháp nhóm phù hợp.^[2]
Xem xét các chương trình trợ giúp của chính phủ.^[7] Mang một khuyết tật quả là không dễ dàng, nhưng bạn không phải vật lộn một mình mà thiếu sự hỗ trợ. Nếu tình trạng khuyết tật tác động nhiều lên đời sống hàng ngày của bạn thì đã có các chương trình của chính phủ hoặc các tổ chức từ thiện lớn có thể giúp đỡ bạn. Bạn có thể liên lạc với nhân viên xã hội ở địa phương để tìm kiếm các chương trình thích hợp với mình và hiểu được những lợi ích mà chúng đem lại cho bạn.^[8]
- Nhớ rằng nhiều chương trình đòi hỏi nhiều bác sĩ đến khám để kiểm tra lại khuyết tật của bạn, vì thế đừng bực bội nếu bạn được một bác sĩ mới đến hỏi và xác nhận lại.
- Tìm kiếm những cơ sở từ thiện ở khu bạn sinh sống, nơi có thể giúp đỡ cho kiểu khuyết tật đặc thù của bạn.
Cân nhắc tìm chó phục vụ. Chó phục vụ đem lại lợi ích đáng kinh ngạc vì hai lý do: chúng có thể giúp bạn làm những công việc mà bạn khó thực hiện do khuyết tật, hơn nữa chúng còn là liệu pháp động vật, có tác dụng giảm rủi ro trầm cảm và cô đơn. Nếu tình trạng khuyết tật ngăn cản bạn hoàn thành tốt các công việc hàng ngày, bạn nên tìm một chú chó phục vụ được huấn luyện. Chó phục vụ sẽ giúp đỡ bạn bất cứ khi nào bạn cần mà không phải phụ thuộc vào bất cứ ai trong cuộc sống.^[9]
- Các chương trình của chính phủ hoặc tổ chức từ thiện có thể cung cấp chó phục vụ cho bạn.
- Một số chương trình cung cấp chó phục vụ có danh sách chờ đợi rất dài, do đó bạn nên nhớ rằng có thể bạn không được đáp ứng ngay.
Tìm một tổ chức có thể hỗ trợ. Các tổ chức có thể giúp bạn kiểm soát khuyết tật, hiểu về các quyền của bạn ở chỗ làm việc và nơi công cộng. Một số nơi có để bắt đầu là: