Thể hiện bản thân mà không tỏ ra kiêu ngạo

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Ranh giới giữa việc thể hiện bản thân và thái độ kiêu căng là rất mỏng manh. Trong nhiều tình huống như phỏng vấn xin việc làm, tìm cơ hội được tăng lương hoặc thăng tiến, khi hẹn hò hoặc lúc làm quen với bạn mới, có lẽ bạn muốn nói tốt về mình mà không khiến những người khác khó chịu. Người ta thường bị cuốn hút và có thái độ tích cực đối với những ai biết nói những điều tích cực về bản thân họ,[1] nhưng có thể bạn sẽ thấy khó khăn trong việc lựa chọn những điều tốt đẹp để thể hiện bản thân mà không có vẻ như đang khoe khoang quá mức.

Các bước[sửa]

Thể hiện bản thân một cách khéo léo[sửa]

  1. Biết khi nào cần thể hiện mình. Những tình huống phổ biến nhất khiến người ta muốn phô diễn bản thân là khi họ đang xây dựng mối quen biết, đặc biệt là trong buổi phỏng vấn xin việc làm hoặc buổi hẹn hò đầu tiên. Những lúc đó bạn sẽ cố gắng thể hiện giá trị của mình với người kia khi họ có rất ít dữ kiện để nhận xét về bạn ngoài những điều bạn nói.
    • Nếu là buổi hẹn hò đầu tiên, có lẽ bạn muốn chàng/nàng có ấn tượng với bạn và hiểu hơn về bạn nhưng không để người ấy nghĩ rằng bạn tự mãn hoặc kiêu căng. Một cách hay là chờ cho đối tượng của bạn lên tiếng hỏi trước rồi bạn mới tự kể về mình.
    • Ví dụ, khi người ấy hỏi bạn có sở thích gì không, bạn có thể nói, “Anh rất thích chạy. Ban đầu anh chỉ chạy bộ quanh khu phố, rồi mỗi ngày chạy xa hơn một chút. Tháng rồi anh mới tham gia cuộc thi marathon đầu tiên. Em có từng chạy bao giờ chưa? Anh đang mong muốn có một người bạn đồng hành mới”. Như vậy nghe có vẻ riêng tư hơn và khiêm tốn hơn là khi vừa ngồi xuống bạn đã nói, “Anh chạy rất giỏi. Anh vừa mới tham dự cuộc thi marathon và về thứ nhì. Năm nay anh sẽ còn tham dự ba cuộc thi marathon nữa”.
  2. Kể về các thành tích của bạn với cách diễn đạt lấy đồng đội làm trung tâm. Sự phô diễn bản thân thường có tính chất tranh đua và lấy bản thân làm trung tâm, nhưng cách chia sẻ công lao về thành quả sẽ giúp giảm khả năng bị coi là tự phụ.
    • Nghiên cứu đã cho thấy người nghe thường có cảm nhận tích cực hơn về những người dùng lối xưng hô bao hàm (như “chúng tôi” và “đội chúng tôi”).[2]
    • Ví dụ, nếu bạn đang làm việc tại một công ty kiến trúc, và đội của bạn vừa ký được hợp đồng thiết kế một tòa nhà mới, bạn nhớ phải dùng đại từ “chúng tôi” thay vì “tôi” khi nói về thành tích này. “Sau nhiều tháng nỗ lực, chúng tôi vừa ký được hợp đồng thiết kế và xây dựng một thư viện công mới. Đó là một cơ hội tuyệt vời cho đội của chúng tôi” nghe hay hơn “Tôi vừa mới giành được một hợp đồng tuyệt vời xây một tòa nhà mới. Đó sẽ là yếu tố củng cố cho phần còn lại trong sự nghiệp của tôi”.
  3. Cẩn thận khi dùng đại từ “Tôi”. Dĩ nhiên, bạn cần dùng đại từ ở ngôi thứ nhất trong tình huống muốn thể hiện mình, nhưng bạn nên tập trung nhấn mạnh vào các thành tích của bạn.
    • Bạn cũng nên tránh lối nói tuyệt đối như, “Tôi là nhân viên giỏi nhất trong số các nhân viên mà chủ cũ của tôi có”, hay “Tôi là người làm việc siêng năng nhất ở đó”. Những tuyên bố như vậy ít có khả năng là sự thực ngay cả đối với những người thành công nhất, hơn nữa còn có vẻ phóng đại.
    • Lối nói tuyệt đối khi người nói tuyên bố mình “giỏi nhất” hoặc “tuyệt nhất” (ngay cả khi điều đó là đúng) thường được coi là khoa trương hơn là thành tích thực sự.[2]
    • Ví dụ, “Chính tôi là người có ý tưởng tạo ra một không gian cho mọi nhân viên có thể tự do nói về những vấn đề của mình,” nghe có vẻ khoe khoang hơn là, “Tôi đã tạo ra một không gian để nhân viên có thể nói một cách thoải mái”.
    • Thay vào đó, bạn hãy thử dùng những câu như, “Khi còn làm ở chỗ cũ, tôi đã cố gắng hết sức làm việc siêng năng và tận tâm”.
  4. Biến lối nói khoe khoang thành cách thể hiện tích cực. Bằng ngôn ngữ thiên về đồng đội và đề cập đến những thành quả của mình nhưng xoay chuyển theo cách khiêm nhường nhất, bạn có thể tạo ấn tượng tích cực và thể hiện được giá trị của mình mà không bị coi là khoác lác.
    • Sau đây là một ví dụ của lối nói khoa trương và lối nói đơn giản nhưng tích cực:[3]
      • Phiên bản tích cực: “Đội bóng chúng tôi đã được vinh danh trong buổi tiệc đêm qua. Chúng tôi đã có một mùa giải thành công và mọi người đều rất phấn chấn. Thậm chí tôi còn được chọn là cầu thủ xuất sắc nhất giải. Quả thực đó là điều bất ngờ với tôi. Tôi đã chơi rất tích cực trong mùa hè này, nhưng tôi chỉ chơi vì đam mê và để luyện tập. Vì thế tôi thực sự vui sướng khi được giải thưởng và được công nhận. Tôi rất vui khi giúp đội bóng hoàn thành tốt mùa giải”.
      • Phiên bản khoa trương: “Đội bóng của tôi đã được vinh danh trong buổi tiệc tối qua. Tôi đã có một mùa giải tốt nhất, do đó tôi đã rất phấn chấn. Họ đã trao cho tôi giải cầu thủ xuất sắc nhất, nhưng điều đó không có gì là bất ngờ vì tôi luôn là cầu thủ dẫn đầu trong suốt mùa giải. Thực ra tôi là cầu thủ toàn diện nhất của liên đoàn này từ trước đến nay. Tôi có thể tự do chọn bất kỳ đội nào mình thích cho năm tới, vì vậy có thể tôi sẽ chuyển sang chơi trong một đội tốt hơn”.
  5. Xem xét phản ứng của bạn khi nghe những người khác đang thể hiện bản thân họ. Một mẹo hay khi bạn vẫn còn ngần ngại về việc thể hiện bản thân là xem xét chính phản ứng của bạn trước hành vi của người khác: Khi nghe người nào đó đang thể hiện bản thân, bạn hãy nghĩ xem điều gì khiến bạn có cảm giác họ đang khoe khoang, và có thể sửa lại câu nói của họ thế nào để không còn có vẻ khoe khoang nữa.
    • Khi thấy lo lắng rằng mình đang quá khoa trương, bạn hãy tự hỏi, “Điều đó có thật không? Làm sao mình biết điều đó là thật?”

Có cảm giác tự tin[sửa]

  1. Xây dựng lòng tự tin đích thực bằng cách nhận biết những phẩm chất tốt đẹp của bạn. Bạn có thể bắt đầu bằng việc liệt kê chi tiết các thành tích của mình, cách mà bạn đạt được thành tích đó và điều gì khiến bạn tự hào.
    • Ví dụ, bạn có thể tự hào về thành tích tốt nghiệp đại học, bởi vì bạn là người đầu tiên trong gia đình làm được điều đó, hơn nữa bạn còn tốt nghiệp đại học trong khi vẫn làm đến hai công việc.
    • Điều này sẽ giúp bạn nhận ra mình thực sự có thành tích, đồng thời có cái nhìn sâu hơn về các thành quả đó.
    • Nhiều người trong chúng ta hào phóng khen ngợi người khác hơn là khen ngợi bản thân.[3] Để có cái nhìn khách quan hơn và vượt qua sự ngần ngại khi khen ngợi bản thân mình, bạn hãy nghĩ về năng lực và thành tích của bạn từ góc độ bên ngoài. Bạn có thể làm điều này bằng cách viết ra những điều tích cực về bản thân bạn ở ngôi thứ ba, tương tự như bạn đang viết thư giới thiệu hoặc xác nhận về một người bạn hoặc đồng nghiệp.
  2. Tránh việc chỉ toàn nói về mình. Những người kiêu ngạo, coi mình là trung tâm (và những người có cảm giác bất an) thường không ngừng ba hoa về bản thân và những thành tích của họ, ngay cả khi người đối diện không nghe nữa.
    • Chú ý về các dấu hiệu của ngôn ngữ cơ thể như ánh mắt lơ đãng, liếc nhìn đồng hồ, hoặc nhặt những sợi xơ trên quần áo. Đó là những manh mối cho thấy người ta đang chán nghe bạn nói và đến lúc bạn cần phải dừng lại. Bạn hãy ngừng nói về mình và hỏi chuyện người đó.
    • Cố gắng lắng nghe và phản hồi bằng cách tóm tắt ý của người cùng nói chuyện để tỏ ra rằng bạn hiểu những điều họ nói. Ví dụ, “Tôi nghe chị nói là…” Đó vừa là lời khen vừa là hình ảnh đẹp phản chiếu tính cách của bạn. Thái độ lắng nghe luôn gây ấn tượng tốt với mọi người, nhất là khi bạn tỏ ra rằng mình hiểu rõ.
    • Nói ngắn gọn. Những điều bạn nói sẽ dễ đọng lại trong tâm trí mọi người nếu bạn có thể gói gọn ý của mình trong một hoặc hai câu. Nếu bạn cứ huyên thuyên về mình đến 15 phút, có lẽ lần sau mọi người sẽ lảng sang chỗ khác khi vừa nhìn thấy bạn từ xa vì họ cho rằng bạn tự phụ và phiền hà.
  3. Đặt mục tiêu hoàn thiện bản thân. Song song với việc công nhận các thành quả của mình, bạn cũng đừng bỏ qua những lĩnh vực mà bạn cần làm tốt hơn. Thái độ phớt lờ những mặt cần cải thiện có thể khiến mọi người nhìn bạn như một kẻ khoác lác.
    • Việc thừa nhận những lĩnh vực mà bạn có thể làm tốt hơn thực ra sẽ khiến những lời khẳng định tích cực của bạn đáng tin cậy hơn, thậm chí khiến bạn càng có vẻ hiểu biết hơn trong một lĩnh vực nào đó.
  4. Nhấn mạnh các kỹ năng của mình nếu bạn là phụ nữ. Trong khi các thành quả của nam giới thường được coi là nhờ kỹ năng của họ, thì cũng những thành quả đó ở nữ giới lại được cho là do may mắn.[4] Những phụ nữ hay khoe khoang thường bị đánh giá nặng nề hơn những người là nam giới cũng có tính cách tương tự. [3] Như vậy, nếu bạn là phụ nữ và đang cố gắng thể hiện các thành quả tích cực của mình, bạn phải đảm bảo nhấn mạnh những kỹ năng của bạn bên cạnh những thành quả mà bạn có được.
    • Bạn có thể làm điều này bằng cách kể ra chi tiết những việc bạn đã thực hiện để đạt được thành quả đó. Ví dụ, nếu bạn giành được học bổng, bạn hãy dành thêm thời gian mô tả những công việc bạn đã làm để có được phần thưởng đó thay vì chỉ đề cập đến phần thưởng.
  5. Nhờ sự giúp đỡ nếu cần thiết. Nếu đang khổ sở với chứng trầm cảm, lo âu xã hội hay phải đối phó với lòng tự trọng thấp, bạn nên tìm sự trợ giúp từ chuyên gia sức khỏe tâm thần. Những vấn đề này sẽ khiến bạn khó khăn hoặc không thể nói với những người khác những điều tích cực về mình.
    • Ví dụ, những người có lòng tự trọng quá thấp thường cảm thấy không thể tìm được điểm nào tốt về mình, từ đó cảm giác buồn phiền, lo âu, và sợ hãi xâm chiếm tâm hồn họ.
    • Chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể trao cho bạn công cụ để xây dựng lòng tự tin, từng bước xử lý các vấn đề trầm cảm và lo âu xã hội, đồng thời giúp bạn tìm ra những cách thay đổi ý nghĩ và hành vi của mình để giúp cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.
  6. Trao tặng mọi người những lời khen chân thành. Thường xuyên khen ngợi người khác vì những điều họ đã làm và bạn thực sự ngưỡng mộ. Đừng bao giờ đưa ra lời khen giả tạo.
    • Khi được ai đó khen ngợi, bạn đừng “phát động” cuộc thảo luận về phẩm chất tuyệt vời của mình. Hãy khiêm tốn, nhận lời khen và nói “cảm ơn”. Nếu phải nói gì thêm, bạn có thể nói những câu như, “Tôi rất cảm kích khi bạn nhận ra điều đó. Đó là điều mà tôi thực sự đang cố gắng phấn đấu trong đời”.
    • Bạn không cần phải đáp lại lời khen nếu không có điều gì chân thành để nói. Một lời cảm ơn đơn giản cũng là đủ.

Lời khuyên[sửa]

  • Trước khi muốn khoe điều gì đó về bản thân mình, bạn hãy tưởng tượng mình là người kia và nghĩ xem bạn có chán không.
  • Đừng bắt đầu tích góp những thứ có giá trị vật chất để khoe khoang về chúng. Nếu bạn đi xe hơi thể thao đời mới và đeo đồng hồ Rolex nhưng tầm hồn rỗng tuếch thì dù có khoe khoang bao nhiêu về tài sản của mình, bạn cũng không thể cảm thấy hài lòng hơn về bản thân.

Cảnh báo[sửa]

  • Các nền văn hóa khác nhau có thái độ khác nhau về cách thể hiện bản thân. Ví dụ, người Mỹ thường được giáo dục về giá trị cá nhân và họ hay nói về thành quả của mình. Ở một số nước khác, mọi người được dạy dỗ phải thật khiêm nhường trước những người khác và việc nói về thành tích của mình một cách thẳng thắn là hành động vụng về. Bạn cần tôn trọng những khác biệt đó trước khi bắt đầu nói về mình.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. Gilbert, S.J., & Horenstein, D. (1975). The communication of self-disclosure: Level versus valence. Human Communication Research, 1, 316-322.
  2. 2,0 2,1 Gilbert, S.J., & Horenstein, D. (1975). The communication of self-disclosure: Level versus valence. Human Communication Research, 1, 316-322.
  3. 3,0 3,1 3,2 Miller, L.C., Cook, L.L., Tsang, J., & Morgan, F. (1992). Should I brag? Nature and impact of positive and boastful disclosures for women and men.
  4. Deaux, K., & Emswiller, E. (1974). Explanations of successful performance on sex-linked tasks: What is skill for the male is luck for the female. Journal of Personality and Social Psychology, 29, 80-85.