Trồng hoa lan trong nhà

Lan là một loài hoa nhiệt đới đem lại vẻ quyến rũ lạ mắt cho không gian trong nhà bạn. Tuy nhiên, vì đây là loài thực vật sinh trưởng trong điều kiện bản địa, bạn cần áp dụng một số biện pháp để đảm bảo cho lan không những sống được mà còn phải phát triển tốt. Hoa lan trồng trong nhà cần nhiều ánh sáng trực tiếp và không khí xung quanh phải luôn luôn đủ độ ấm và ẩm.

Các bước

Bắt đầu Trồng cây

1. Chọn loại hoa lan thích hợp. Có rất nhiều loại lan khác nhau, nhờ đó bạn có thể chọn lựa một loại thích hợp dựa vào môi trường bạn định trồng. Những yếu tố như nhiệt độ, ánh sáng trong nhà bạn ra sao, bạn có thể bỏ bao nhiêu công sức để chăm sóc cây sẽ quyết định loài lan nào là tốt nhất đối với bạn.
   • Loài lan dễ trồng trong nhà nhất là lan hồ điệp (Phalaenopsis orchids). Giống lan này sống được nhiều tháng với giá thể là hỗn hợp vỏ cây cỡ trung bình, nhiệt độ ấm và ánh sáng từ nhẹ đến trung bình. Lan hồ điệp thích hợp cho người mới chơi lan và loại này tương đối dễ tính.
   • Nếu có thói quen tưới nhiều nước cho cây thì có lẽ bạn nên trồng các giống lan hài (như Paphiopedilum, hay Phragmipedium). Trái lại, nếu bạn thường quên tưới nước thì các loài như cát lan (Cattleya), lan vũ nữ (Oncidium) hay lan hoàng thảo (Dendrobium) là thích hợp nhất.
   • Nếu trong nhà bạn không có nhiều ánh sáng thì lan hài (Paphiopedilum) là lựa chọn tốt nhất. Những ai chỉ có một bệ cửa sổ nhỏ để trồng thì nên chọn loài cát lan mini (Pleurothallis) hay lan hồ điệp mini.
2. Chọn đúng loại chậu trồng hoa. Loại chậu cơ bản và phổ biến là chậu màu nâu đất (bằng đất sét hoặc nhựa). Có rất nhiều loại cho bạn chọn lựa. Bạn có thể cân nhắc vài loại: nếu thích tưới nhiều nước thì bạn nên dùng chậu đất sét và giá thể thô; nếu bạn thường để cây khô thì loại chậu nhựa và giá thể mịn là thích hợp.
   • Chậu nhựa trong suốt cho phép ánh sáng xuyên qua đến rễ cây và bạn có thể quan sát được sự sinh trưởng của rễ. Nếu bạn không có nhiều thời gian thì đây là một lựa chọn tốt.
   • Chậu có giỏ thưa lồng bên trong hoặc có hai tầng thoát nước giúp nước và không khí dễ lưu thông là lựa chọn phù hợp nếu bạn thường tưới nhiều nước.
   • Giỏ gỗ thường được làm từ loại gỗ chống mục như gỗ tếch. Nếu dùng giỏ thì đầu tiên bạn phải lót một mảng rêu vào trước, sau đó mới đổ giá thể vào.
3. Sử dụng loại giá thể thích hợp. Rễ cây lan cần nhiều không gian mà đất không đủ cung cấp, vì vậy giá thể trồng hoa lan thường không phải là đất. Hỗn hợp giá thể thường bao gồm những vật liệu như vỏ cây linh sam, xơ dừa, rêu nước, rễ dương xỉ và đá trân châu, một hỗn hợp thường được trộn từ hai hoặc ba loại vật liệu trên.
   • Hỗn hợp mịn là tốt nhất cho các loài lan nhỏ, các loài có bộ rễ nhỏ và ưa ẩm như lan hài, hầu hết các loài lan vũ nữ, và lan miltonias. Trộn một hỗn hợp gồm 4 phần vỏ linh sam, hoặc xơ dừa, hoặc vỏ cây tùng cỡ mịn, một phần than mịn, một phần đá trân châu chuyên làm vườn hoặc đá Aliflor cỡ nhỏ.
   • Bạn có thể dùng hỗn hợp cỡ trung bình nếu không biết chắc cần loại nào. Hỗn hợp này đặc biệt tốt cho các loài cát lan, lan hồ điệp và hầu hết các loài lan trưởng thành. Tạo hỗn hợp với 4 phần vỏ linh sam hoặc xơ dừa cỡ vừa, một phần than cỡ vừa và một phần đá trân châu chuyên làm vườn hoặc đá aliflor cỡ vừa.
   • Nếu không muốn tự làm, bạn có thể tìm mua hỗn hợp giá thể tại hầu hết các vườn bán cây cảnh. Có nhiều loại hỗn hợp thích hợp với nhiều loài lan.
4. Tìm nguồn ánh sáng thích hợp. Hoa lan cần nhiều ánh sáng, và tùy theo loài, có loài lan cần ánh sáng khuếch tán, có loài cần ánh sáng hoàn toàn. Chọn ô cửa sổ hướng bắc hứng ánh sáng trực tiếp và được lọc một phần (qua màn che mỏng/thưa).
   • Kiểm tra xem cây lan của bạn cần nhiều hay ít ánh sáng. Điều này sẽ quyết định bạn cần màn che mỏng hay không dùng màn che.
   • Dùng ánh sáng huỳnh quang để bổ sung cho ánh sáng tự nhiên. Những người làm vườn phát hiện ra rằng ánh sáng huỳnh quang bình thường cũng có thể đem lại hiệu quả tốt. Ánh sáng xuyên qua cửa sổ có thể không đủ đều đặn, nhất là vào những ngày trời nhiều mây, hoặc nếu bạn đặt cây lan ở vị trí ánh sáng ít chiếu tới. Bạn nên mua một vài bóng đèn huỳnh quang 20 watt hoặc những loại đèn tương tự để tạo điều kiện lý tưởng cho cây.

Chăm sóc Cây Lan

1. Duy trì nhiệt độ thích hợp. Tìm hiểu xem lan của bạn là loại “ưa nhiệt độ mát” hay “ưa nhiệt độ ấm”. Hai loại này ưa nhiệt độ ở những khoảng khác nhau một chút. Ưa nhiệt độ ấm gồm các giống lan vanda, lan hồ điệp, lan vũ nữ. Sinh trưởng ở nhiệt độ mát gồm các giống lan hài, miltonia và địa lan (cymbidium).
   • Hạ nhiệt độ ban đêm xuống khoảng 18 độ C. Trong tự nhiên, lan sinh trưởng trong những nơi có nhiệt độ ban đêm tương tự như vậy. Vì thế, hạ nhiệt độ trong nhà bạn, ít ra là trong phòng đặt cây lan sẽ kích thích cây nở hoa và phát triển tốt.
   • Đối với giống lan ưa ấm, giữ nhiệt độ trong khoảng 24 – 29 độ C vào ban ngày và 18- 23 độ C ban đêm.
   • Đối với giống lan ưa mát, nhiệt độ thích hợp là 18 – 26,5 độ C vào ban ngày và 10-18 độ C ban đêm.
2. Giữ cho không khí lưu thông tốt. Điều này đặc biệt quan trọng khi thời tiết ấm. Mở cửa sổ khi trời nóng và oi bức hoặc bật quạt nhẹ nhẹ gần đó. Không khí tù đọng lâu ngày có thể làm cây còi cọc.
3. Tưới nước cho lan đúng cách. Mỗi loại lan cần một lượng nước khác nhau. Nói chung, tốt nhất là bạn nên tưới lan cách khoảng từ 5 – 12 ngày một lần, tùy vào thời gian trong năm và nhiệt độ. Nếu trời nóng bức thì có lẽ bạn cần tưới thường xuyên hơn.
   • Bộ rễ lan cần một độ ẩm đều quanh năm, nhưng cây không cần nhiều nước vào mùa lạnh vì khi đó cây sẽ chậm phát triển một cách tự nhiên và sẽ lấy lại sinh lực vào những tháng ấm áp.
   • Những giống lan cần độ ẩm quanh năm có thể kể đến là lan hồ điệp, miltonia, địa lan, và lan môi quạt (Odontoglossum).
   • Các giống lan cần độ ẩm vào thời kỳ phát triển mạnh nhưng phải để khô giữa các lần tưới gồm có cát lan, lan vũ nữ, lan nhện (Brassia) và lan hoàng thảo.
   • Đối với một số giống lan, bạn cần phải để chúng khô giữa mỗi lần tưới. Những giống này gồm lan hồ điệp, lan Vanda và Acocenda.
4. Bón phân khoảng mỗi tháng một lần. Đây chỉ là hướng dẫn chung, vì việc bón phân thực sự còn tùy vào từng loại lan. Vào giai đoạn cây phát triển mạnh, tốt nhất nên bón phân mỗi tuần hoặc hai tuần một lần. Tuy nhiên, bạn cần đảm bảo ít nhất mỗi tháng một lần tưới nước mà không kèm bón phân để rửa trôi bớt lượng muối thừa trong phân bón.
   • Tránh bón phân quá thường xuyên. Làm như vậy là bạn là đang “chôn vùi” cây lan của bạn và có tác dụng ngược lên sự sinh trưởng của cây, nhất là trong thời kỳ ngủ đông.
   • Một số giống hoa lan không cần bón phân. Thực tế là nhiều loài lan rất vui vẻ nở hoa năm này sang năm khác mà không hề cần phân bón.
5. Tỉa nhánh để cây phát triển. Khi tất cả các bông hoa đã tàn, bạn hãy cắt nhánh ở ngay trên mấu thấp nhất của cây (phần lõm nhỏ hình tam giác là chỗ hoa nở sau này). Cắt theo đường chéo.
   • Việc này kích thích cây mọc nhánh mới. Nếu duy trì tưới nước hàng tuần, bạn có thể thấy xuất hiện những đợt hoa mới.
6. Thay chậu cho lan. Một cách để xác định cây lan của bạn có cần thay chậu hay không là theo dõi sự phát triển của cây. Nếu một cây lan khỏe mạnh nhưng không trổ hoa mặc dù mức ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm đều đầy đủ, có lẽ bạn cần thay chậu cho cây. Tránh thay chậu khi cây đang nở hoa.
   • Chọn kích thước chậu dựa theo kích thước của bộ rễ cây để bạn không phải thay chậu to hơn nữa. Hoa lan thích chậu hơi chặt, và chậu quá to có thể khiến cây không trổ nhiều tán lá và hoa. Hãy chọn một chậu mới, giá thể mới và chuyển cây lan của bạn vào đó.
   • Các giống lan cần thay chậu mỗi năm là: lan hoàng thảo, miltonia, lan hài, lan hồ điệp và các giống lai của nó.
   • Các giống lan cần thay chậu hai năm một lần: cát lan, lan hoàng thảo, lan vũ nữ, lan môi quạt và các giống lai.
   • Các giống lan cần thay chậu ba năm một lần là lan vanda và cây cùng chi của nó, và địa lan.

Xử lý Sự cố

1. Xử lý lan không ra hoa. Có vài nguyên nhân dẫn đến lan không trổ hoa. Phổ biến nhất là do lan không nhận được lượng ánh sáng thích hợp, vì vậy bạn nên chú ý kiểm tra việc này đầu tiên. Bạn có thể nhìn vào màu của lá cây. Lá cây phải có màu xanh trung bình. Nếu lá màu xanh đậm, tươi tốt thì có lẽ cây lan của bạn thiếu ánh sáng. Nếu không phải như vậy, bạn cần phải xem xét vài thứ khác.
   • Có thể đơn giản chỉ là cây lan của bạn còn quá non. Lan cần phải đủ tuổi mới có thể nở hoa và chỉ nở trong giai đoạn tự nhiêncủa nó.
   • Chậu hoa quá rộng. Để có kết quả tốt nhất cho hoa lan, bạn cần đảm bảo rằng chậu hoa phải đủ chặt. Chậu hoa quá rộng đối với bộ rễ sẽ khiến cây có nguy cơ không phát triển hoặc không ra hoa.
   • Một vấn đề khác có thể là do dùng loại phân bón không thích hợp. Thông thường hoa lan không cần nhiều phân bón, nhưng nó sẽ cố hấp thụ chất dinh dưỡng. Một vấn đề đặc biệt có thể là thừa ni tơ, một chất kiềm chế ra hoa. Bạn cần tỷ lệ ni tơ trong phân bón là 3:1:3 hoặc 4:1:4.
2. Chăm sóc lan khi lá héo rũ. Nếu cây lan của bạn bị héo rũ lá, bạn cần bỏ cây ra khỏi chậu và kiểm tra rễ. Nếu rễ cây bị nhũn thì có nghĩa là rễ đã bị mất đi đáng kể, và một số nhân tố có thể được coi là thủ phạm.
   • Tưới quá nhiều có thể là một nguyên nhân. Bạn có thể tưới cây mỗi tuần một lần là an toàn, tùy vào loại lan và với điều kiện là chúng khỏe mạnh và chậu cây phải đúng kích cỡ. Kiểm tra hỗn hợp giá thể để chắc chắn nó phải khô vừa đủ trước khi tưới nước lần nữa.
   • Chậu quá lớn. Điều này cũng có thể gây nên vấn đề cho rễ cây, vì chúng phải tiêu hao nhiều năng lượng để duy trì hệ thống rễ hơn là chăm sóc cho lá và hoa mới.
   • Hỗn hợp giá thể thoái hóa. Hỗn hợp giá thể chỉ tốt trong một thời gian và sau đó phải thay. Đảm bảo rằng bạn không để quá hạn.
3. Xử lý sâu bọ. Mặc dù sâu bọ ít có khả năng phát triển trên cây hoa lan trồng trong nhà, nhưng chúng vẫn có thể xâm nhập qua hỗn hợp giá thể hoặc cũng không rõ từ đâu ra. Bạn phải đảm bảo biết cách xử lý những loài sâu bọ phiền toái này để giữ cho cây sống và khỏe mạnh.
   • Rệp sáp nhằm vào hoa và nụ, do đó nếu bạn nhìn thấy lỗ thủng ở những vùng này thì có lẽ cây đã bị nhiễm rệp sáp. May mắn là hầu hết các loại thuốc trừ sâu đều có thể kiểm soát được lũ bọ nhỏ phiền toái này.
   • Ốc sên và sên không vỏ có thể xâm nhập vào hỗn hợp giá thể, vì vậy bạn nhớ kiểm tra hỗn hợp khi trồng lan vào đó. Chúng thường ăn rễ hoặc lá cây và thân cây. Thuốc trừ sâu cũng thường giải quyết được vấn đề này, hoặc bạn có thể thay giá thể mới.
   • Nếu những lá non bị bạc màu và những mảng trắng xuất hiện nhiều trên cây, có lẽ lan của bạn đã bị nhiễm rệp trắng. Dùng thuốc trừ sâu hoặc dung dịch có chứa một loại dầu nào đó để dầu bao bọc và làm rệp chết ngạt. Thay chậu khác sau khi đã loại trừ được mối đe dọa cũng là một ý tốt.
   • Bạn có thể pha chế một loại thuốc trừ sâu ở nhà bằng cách trộn 9/10 lít nước ấm, 1/10 lít cồn, 1 thìa cà phê dầu nhẹ (dầu Neem là một lựa chọn tốt), thêm vài giọt nước rửa bát. Cho hỗn hợp này vào bình xịt và lắc mạnh (nhớ đậy nắp). Xịt lên cây lan.

Lời khuyên

• Tìm trong các cửa hàng bán đồ làm vườn những thiết bị chiếu sáng bổ sung. Nhiều cửa hàng bán những bộ đèn thích hợp cho lan trồng trong nhà.

Cảnh báo

• Cẩn thận với sâu bọ. Côn trùng và các loài sâu bọ khác thường không gây nhiều nguy cơ cho lan trồng trong nhà, nhưng đôi khi lan cũng bị rệp sáp, rệp vẩy và rệp trắng tấn công. Nếu xác định được những loài sâu bọ này, bạn loại chúng khỏi cây lan bằng cách rửa sạch hoặc xử lý bằng xà phòng trừ sâu.

Bài liên quan

• Lan ngọc trai đen
• Lan hồ điệp thơm
• Phát hiện loài lan mới ở Khánh Hòa
• Chăm sóc Hoa lan
• Trồng hoa Lan

Liên kết đến đây

• Trồng Hoa Lan Trong Nhà