Vượt qua sự đố kỵ

Dù cố gắng che đậy đến mấy bằng một nụ cười, sự đố kỵ vẫn luôn ở đó, trong bạn. Nó còn có thể vượt ra khỏi sự kiểm soát và trở thành ghen tuông hay thậm chí là trầm cảm. Vậy trước khi bị nuốt trọn, chúng ta có thể làm được gì để loại bỏ nó? Học cách ngừng tự so sánh với người khác, trân trọng những gì mình có và thực hành những mẹo sau để thay đổi cách nhìn nhận sẽ có thể giúp bạn kịp thời đối phó với sự đố kỵ. Hãy cùng tìm hiểu thêm để biết cách vượt qua tính đố kỵ của bản thân.

Các bước

Hiểu Thế nào là Đố kỵ

1. Nắm rõ sự khác biệt giữa đố kỵ và ghen tuông. Chúng không giống nhau nhưng lại thường bị nhầm lẫn khi sử dụng. Phân biệt đố kỵ và ghen tuông rất quan trọng trong việc xác định cảm xúc của bạn. Ghen tuông là phản ứng của bản thân trước nguy cơ mất đi điều gì đó thuộc về chính mình. Đố kỵ là phản ứng đối với điều mà bạn cho rằng mình bị thiếu hụt.
   • Chẳng hạn như, ghen tuông là khi phát hiện bạn gái tán tỉnh một anh bạn khác. Đố kỵ là lúc nhìn thấy một người bạn đi chiếc xe thể thao mới toanh.
2. Nghĩ về những tác hại của lòng đố kỵ. Đố kỵ tác động tiêu cực đến cuộc sống của bạn như thế nào? Có thể một mối quan hệ lâu dài đang có nguy cơ rạn vỡ bởi bạn không thể tỏ ra hạnh phúc cho người bạn thân thêm được nữa, và vì vậy mà bạn đã trốn tránh những cuộc gọi của cô ấy. Có thể bạn bị ám ảnh trong việc kiểm tra Facebook của người cũ chỉ để nhìn chằm chằm vào hình của anh ta và vị hôn thê. Có thể bạn ganh ghét khi đọc blog hình của một người bạn cùng lớp, ước rằng bản thân cũng có khiếu nghệ thuật như cậu ấy. Đó đều là những ví dụ về cách thức sự đố kỵ khiến bạn lãng phí công sức có thể được dùng một cách tốt hơn vào những việc tích cực hơn. Nó có thể làm hại bạn theo những cách dưới đây:
   • Làm tốn thời gian của bạn
   • Khiến bạn không thể suy nghĩ được điều gì khác
   • Phá hủy mối quan hệ cá nhân và nghề nghiệp
   • Làm lụy bại tính cách của bạn
   • Tạo ra tính tiêu cực trong con người bạn
3. Xác định lý do khiến bạn cảm thấy đố kỵ. Trước khi có thể đối mặt với sự đố kỵ một cách có tính xây dựng, bạn cần làm rõ nguyên nhân đằng sau nó. Nếu đố kỵ với chiếc xe thể thao mới của người bạn, hãy dành thời gian tự đặt câu hỏi để xác định nguyên nhân.
   • Chẳng hạn như, có phải bạn cũng muốn một chiếc xe giống vậy? Hay đó là vì khả năng mua được những thứ thật mắc tiền của cậu ấy khiến bạn ghen tị?
4. Viết lại cảm nhận của bạn. Viết là cách rất tốt để bày tỏ cảm giác và đối phó với những cảm xúc tiêu cực. Viết có thể giúp bạn bước đầu hiểu về sự đố kỵ của bản thân hơn và nhờ đó, đối mặt với nó. Hãy khởi đầu bằng cách ghi lại lý do vì sao bạn cảm thấy đố kỵ. Mô tả nguồn gốc của sự đố kỵ một cách chi tiết hết mức có thể. Cố gắng xác định nguyên nhân khiến bạn đố kỵ với ai đó.
   • Chẳng hạn như, bạn có thể viết về việc người bạn dùng xe thể thao mới và những gì điều đó khiến bạn cảm thấy. Tâm trạng của bạn tại thời điểm đó là gì? Khi cậu ấy hãm phanh, đứng lại, bạn thấy ra sao? Bạn đã muốn làm/nói gì? Bạn thực sự đã làm/nói gì? Khi cậu ấy rời đi, bạn thấy thế nào? Nghĩ lại về chuyện đó, bây giờ tâm trạng của bạn ra sao? Bạn muốn cảm giác của mình là gì?
5. Cân nhắc trao đổi với một người bạn về cảm giác đố kỵ của bạn. Trao đổi với người bạn có thái độ hỗ trợ hay thành viên trong gia đình có thể giúp bạn bày tỏ được cảm xúc và cảm thấy tốt hơn. Chọn ai đó không liên quan nhiều với người mà bạn đố kỵ. Đồng thời, đảm bảo rằng người đó sẽ hỗ trợ và lắng nghe bạn nói. Chọn ai đó không quan tâm hoặc không hỗ trợ tốt có thể khiến bạn cảm thấy tệ hơn.
6. Nếu không thể tự mình loại bỏ đố kỵ, hãy cân nhắc sự hỗ trợ của bác sỹ. Với một số người, đố kỵ có thể ảnh hưởng đến hạnh phúc và cuộc sống hàng ngày. Không được giúp đỡ, việc hiểu và xác định cách tốt nhất để đối mặt với những cảm xúc này có thể sẽ rất khó khăn. Một chuyên gia tâm lý với giấy phép hành nghề có thể giúp bạn hiểu và vượt qua chúng.

Biến Đố kỵ thành Điều Tích cực

1. Dừng phán xét bản thân một cách gay gắt. Đố kỵ thường xuất phát từ sự không hài lòng với bản thân. Bạn luôn quan tâm đến việc làm thế nào người khác có được điều bạn muốn, sự nghiệp, bạn đời, nghề nghiệp hay trí tuệ. Những khao khát này bắt nguồn từ cảm nhận của bạn về sự thiếu hụt của bản thân. Cố đừng gay gắt đến vậy với chính mình và bạn sẽ không còn bị thôi thúc phải so sánh một cách không công bằng điều kiện của bản thân với người khác.
   • Chẳng hạn như, có thể bạn đố kỵ với sự nghiệp thăng hoa của người bạn trong lúc bản thân vẫn còn ở những bước đầu tiên. Hãy kiên nhẫn hơn với chính mình - tiếp tục nỗ lực, rồi sẽ đến lượt bạn gặt hái được thành công.
   • Nhìn chung, đố kỵ xuất phát từ sự phán xét vội vã - cho rằng điều này tốt hơn điều kia và đưa ra quyết định dựa trên những gì bạn không có. Hãy cố trở nên cởi mở hơn thay vì có cái nhìn định kiến về việc phẩm chất nào là tốt và phẩm chất nào thì không.
2. Hãy tha thứ cho người khiến bạn đố kỵ và tha thứ cho chính mình. Tha thứ là phần quan trọng của vượt qua đố kỵ bởi tức giận ai đó vì thành công của họ chỉ khiến bạn cảm thấy nặng nề hơn. Một cách làm có thể giúp bạn đối phó với sự đố kỵ là tuyên bố sự tha thứ dành cho người mà bạn đố kỵ (dĩ nhiên không có mặt họ) cũng như cho chính bạn. Chỉ đơn giản là dành một chút thời gian khi ở một mình và nói ra lời sự tha thứ đó.
   • Nhớ rằng không phải bạn tha thứ người khác vì đã làm sai điều gì. Bạn chọn đứng ở vị trí của họ và nhìn nhận vấn đề. Nhờ vậy, bạn có thể cảm thông một cách chân thành với sự tự hào và cảm giác thành tựu của họ.
   • Chẳng hạn, bạn có thể nói những điều tương tự như: “Tôi tự hào vì Trang khi cô ấy có thể thành công đến vậy trong sự nghiệp. Tôi cũng tha thứ cho mình vì chậm hơn cô ấy trong con đường thăng tiến của bản thân”.
3. Biến đố kỵ thành sự ghi nhận. Để vượt qua đố kỵ, trân trọng những gì bạn có cũng như những gì người khác đạt được là rất quan trọng. Bạn có thể bắt đầu bằng cách thay đổi góc nhìn và học cách ghi nhận thành công hay vận may của người khác. Tập cho mình thói quen hạnh phúc cho người khác khi họ đạt hay có được những điều khiến bạn phải ghen tị. Chẳng hạn như, hãy cố hạnh phúc cho cậu bạn khi cậu mua được một chiếc xe thể thao mới và chuyển từ đố kỵ sang hâm mộ.
   • Nói lên sự ngưỡng mộ của mình có thể sẽ có ích. Ví dụ như, bạn có thể nói với người bạn rằng: “Chúc mừng vì chiếc xe mới! Mình thật sự vui cho bạn và những thành công của bạn”.
4. Dùng đố kỵ để đặt ra mục tiêu cho bản thân. Một khi đã xác định được nguồn gốc, bạn có thể đối phó với sự đố kỵ một cách có tính xây dựng bằng cách biến nó thành điều gì đó tích cực, chẳng hạn như một mục tiêu. Dùng nó để hình thành mục tiêu thực tế, có thể đạt được sẽ giúp bạn dừng chìm sâu vào cảm giác tiêu cực và cảm thấy tràn đầy năng lượng để khiến cuộc đời trở nên tốt đẹp hơn.
   • Ví dụ như, nếu đố kỵ với chiếc xe thể thao mới của cậu bạn vì bạn ước gì mình có được tự do tài chính để sắm những món đồ như vậy, hãy đặt ra mục tiêu kiếm tiền và/hoặc tiết kiệm được nhiều hơn.
   • Chia mục tiêu lớn thành những mục tiêu nhỏ hơn và có thể cân đo được. Ví dụ, nếu mục tiêu của bạn là kiếm và/hoặc tiết kiệm được nhiều hơn, một trong những mục tiêu nhỏ hơn của bạn sẽ là tìm việc có mức lương cao hơn hoặc tìm cơ hội thăng tiến trong công việc hiện tại. Mục tiêu nhỏ khác có thể sẽ là tiết kiệm được 400,000 đồng mỗi tuần.

Tránh So sánh

1. Sống dựa trên định nghĩa thành công của chính mình. Bạn có đánh giá bản thân và người khác dựa trên những suy nghĩ hời hợt về định nghĩa của thành công? Thành công không nhất thiết phải là biệt thự, xe hơi và một vị trí nhiều quyền lực, hay trở nên thật xinh đẹp đến mức người khác không thể không ngắm nhìn. Thành công là tìm ra cuộc sống nào là tốt nhất cho bạn và tận hưởng nó một cách trọn vẹn nhất. Nếu bớt quan tâm đến tiêu chuẩn thành công của xã hội và thay vào đó, tập trung vào những điều khiến bạn vui sống mỗi ngày, bạn sẽ không còn thường xuyên so sánh bản thân với người khác nữa.
   • Nhớ rằng việc ở nấc thang cuộc đời không giống người khác là hoàn toàn ổn. Chẳng hạn như, chỉ vì có thể bạn chưa tìm được công việc hay bạn đời phù hợp, không có nghĩa là bạn kém cỏi hơn người mà bạn đố kỵ. Cuộc sống không phải là danh sách những điều chúng ta cần hoàn thành để đạt được hạnh phúc. Mỗi người đều có lối đi của riêng mình, và không có con đường nào là quan trọng hay tốt hơn con đường khác.
2. Nhận ra rằng bạn không thấy được toàn bộ câu chuyện. Có vẻ như ai đó có được tất cả mọi thứ - bạn trai hoàn hảo, mái tóc tuyệt vời, đúng như cách bạn kể tên. Thế nhưng, câu chuyện luôn có nhiều hơn thế, bởi không ai có thể có một cuộc sống hoàn hảo. Nếu dường như ai đó có được tất cả mọi thứ mà bạn muốn, có thể bạn cũng đang có một vài điều mà họ muốn. Đừng đặt người khác lên cao và tức tối cho rằng chắc hẳn họ được vì sao may mắn dẫn đường. Có thể bạn không thể biết được điểm yếu của họ là gì - sau tất cả, hầu hết mọi người đều làm quen với việc che dấu khiếm khuyết của bản thân - nhưng hãy biết rằng, chúng vẫn luôn tồn tại.
   • Biết rằng ai cũng có những chật vật, nhu cầu hay mong muốn đủ để nhắc nhở rằng tất cả mọi người đều như nhau. Đào sâu tìm kiếm điểm yếu của người khác là hoàn toàn không cần thiết! Hãy yên tâm là luôn có những điều bạn không nhìn thấy được, cố gắng gạt bỏ suy nghĩ đố kỵ và tập trung vào chính mình.
3. Nhớ rằng thành công của người khác không ảnh hưởng đến thành công của bạn. Chẳng hạn như, một người quen bắt đầu chương trình tập luyện, giảm được 10 kg và hoàn tất cuốc chạy marathon đầu tiên. Dĩ nhiên là cô ấy đã đạt được một thành tích tuyệt vời nhưng nó chẳng hề ngăn trở bạn làm được điều tương tự! Thành công trong cuộc sống của bạn không hề phụ thuộc vào thành công của người khác. Cho dù đó là tìm kiếm tình yêu, có được một công việc tốt hay bất cứ thứ gì khác, bạn có thể đạt được điều đó bất kể ai đó có thể thành công đến mức nào.

Biết ơn

1. Tập trung vào tài năng và những gì bạn có. Giờ đây khi đã ngừng so sánh với người khác, hãy tập trung vào chính mình. Tập trung vào những phẩm chất tốt đẹp của bạn để trở nên ngày một tốt hơn trong việc bạn làm và trong việc bạn là ai. Khi dốc sức hoàn thiện một bản cello hay viết một bài tiểu luận tuyệt vời, sẽ chẳng còn thời gian để bạn quan tâm đến việc làm của người khác.
   • Khi phát hiện tâm trí đang dần hướng về những điều mà bạn không có, hãy cố gắng một cách có chủ ý nghĩ về những điều bạn thật sự có. Luôn làm điều đó mỗi khi cảm nhận được dấu hiệu của sự đố kỵ này. Khi ngăn bản thân chìm sâu vào đố kỵ và thay vào đó, tập trung vào những điều khiến bạn đặc biệt và tuyệt vời, bạn sẽ bắt đầu có được cái nhìn tích cực hơn rất nhiều.
   • Nhận ra không phải ai cũng có được những gì bạn có - trên thực tế, tài năng và những thứ thuộc về bạn thậm chí có thể khiến người khác phải ghen tị.
2. Biết ơn vì những người mà bạn yêu thương. Hãy nghĩ đến những người luôn quan tâm và sẵn sàng làm bất kể điều gì vì bạn, và nghĩ về những điều bạn muốn làm vì họ. Quan tâm đến những người mà nhờ có họ, cuộc sống của bạn trở nên trọn vẹn là cách tích cực để loại bỏ cảm giác đố kỵ. Thay vì cảm thấy thiếu hụt, hãy biết ơn vì sự có mặt của họ trong cuộc đời của bạn. Điều này rất gần với thỏa mãn. Đó là tập trung vào hiện tại và chú tâm vào những gì tốt đẹp hiện có thay vì nghĩ về những thiếu hụt trong cuộc sống.
3. Thay đổi khi có thể, chấp nhận những điều không thể thay đổi. Điều quan trọng là biết được điều gì bạn có thể làm và điều gì nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Dồn sức cải thiện những điều bạn có thể thay đổi và đừng tốn thời gian với điều nằm ngoài kiểm soát, bởi chẳng có gì mà bạn có thể làm để thay đổi chúng. Nếu lún sâu vào những điều không thể thay đổi, đến cuối cùng bạn sẽ trở nên vô cùng tiêu cực và thậm chí có thể bị trầm cảm. Thời gian là có hạn, và bạn sẽ chẳng muốn phí phạm nó vào những việc đã rồi.
   • Chẳng hạn như, nếu tài năng âm nhạc của một người bạn khiến bạn ước ao và mong muốn lớn nhất của bạn là trở thành một ca sỹ viết nhạc, hãy cố gắng hết mức để đạt được điều đó. Đặt cả tâm hồn vào việc sáng tác, tham gia các khóa thanh nhạc, biểu diễn ở những đêm nhạc mở (nơi khán giả có thể đăng ký tham gia trình diễn) - hãy nỗ lực hết mình. Nếu nghĩ rằng có cơ hội nào đó dành cho bạn để thành công trong âm nhạc, hay chỉ cần bạn cảm thấy đam mê với nó đến mức muốn dành cả đời cho ca hát, đừng để bất cứ điều gì ngăn trở bạn.
   • Mặt khác, cũng có những thứ trong cuộc sống mà chăm chỉ và khát khao mãnh liệt không thể giúp được. Nếu phải lòng vợ của một người bạn và họ là một cặp đôi hạnh phúc, bạn sẽ phải chấp nhận rằng đây là điều mà bạn không thể thay đổi. Biết chấp nhận thực tế trước khi lòng đố kỵ trở nên cực kỳ tiêu cực là rất quan trọng.
4. Dành thời gian với những người đáng quý. Nếu đang chơi với kiểu người thường xuyên so sánh công việc, vợ chồng và con cái, than phiền về những điều họ không đạt được và hạ thấp những ai có được những điều đó, có lẽ bạn nên bắt đầu dành thời gian cho những người khác. Nếu thường xuyên lui tới với người không biết trân trọng những gì họ có, bạn sẽ trở nên giống họ. Hãy ở bên những người biết hạnh phúc với chính mình - chẳng phải là kiểu tôi-tốt-hơn-anh, mà là đủ hạnh phúc để không đâm thọc người khác hay liên tục so sánh. Hãy kết bạn với những người không phán xét hời hợt, rộng lượng và tốt bụng, và rồi bạn cũng sẽ bắt đầu cảm thấy như vậy về bản thân và những người khác.

Thay đổi Cách nhìn

1. Bắt đầu nhật ký biết ơn. Nếu đã lâu chưa nghĩ về những điều tốt đẹp trong cuộc đời, hãy cầm bút và một mẫu giấy, bắt đầu viết về chúng. Nhật ký biết ơn là cách tuyệt vời để thay đổi cách nhìn và trân trọng những gì bạn có. Nếu đó không phải là phong cách của bạn, bạn cũng có thể thử dùng một video blog (chẳng hạn như vlog) hoặc vẽ phác họa. Bởi đố kỵ xuất phát từ nỗi ám ảnh về sự thiếu hụt của bản thân, hãy dành thời gian và công sức để nhắc nhở bản thân về những gì mà bạn có được. Dưới đây là một số ý tưởng có thể dùng trong nhật ký:
   • Tài năng của bạn
   • Những điểm khiến bạn tự hào nhất về vẻ ngoài của mình
   • Người bạn thân nhất
   • Chú chó của bạn
   • Món ăn yêu thích
   • Những thứ khiến bạn cười
   • Ký ức khiến bạn vui vẻ
   • Những kế hoạch tương lai mà bạn đang trông chờ
   • Đồ vật yêu thích
   • Những thành tựu đã đạt được
2. Trong một ngày, chỉ nghĩ về những điều tích cực. Nếu là người hay đố kỵ và hoàn toàn chỉ giữ sự đố kỵ đó cho riêng mình, có thể bạn không cần dùng đến mẹo này. Tuy nhiên, nếu nó gặm nhấm nhân cách và khiến bạn trở nên tiêu cực hơn mức mong muốn, hãy cố trải qua một ngày không hề than phiền. Đó không phải là điều bạn có thể làm mãi mãi - sau cùng, cảm thấy khó chịu vì điều gì đó lúc này hay lúc khác là hoàn toàn ổn! - nhưng dừng than phiền trong một ngày có thể giúp bạn ý thức bản thân phát biểu tiêu cực thường xuyên đến mức nào. Nếu hầu như bạn chẳng hề mở miệng trong cả ngày, trải nghiệm đó đáng để suy ngẫm.
   • Khi thực hiện, hãy dừng mọi phàn nàn - kể cả những than phiền về chính mình. Đừng hạ thấp bản thân, so sánh không công bằng với người khác hay mong ước mọi thứ khác đi.
   • Có thể bạn sẽ nhận ra, khi phàn nàn, đồng thời bạn cũng gây ảnh hưởng đến người khác. Thật chẳng thú vị gì khi ở bên ai đó chỉ nhìn thấy mặt xấu của vấn đề. Điều chỉnh thái độ sống có thể sẽ giúp cải thiện các mối quan hệ của bạn.
3. Tránh xa yếu tố tiêu cực trong một tuần. "Yếu tố tiêu cực" là bất cứ thứ gì làm gia tăng sự đố kỵ và khiến bạn ước ao những điều bạn không hoặc không thể có. Nó càng ám ảnh bao nhiêu, tâm trạng của bạn sẽ càng tồi tệ bấy nhiêu. Vì vậy, hãy cố tránh xa nó trong một tuần và xem xét liệu bạn có cảm thấy tốt hơn hay không. Dưới đây là một số ví dụ về yếu tố tiêu cực:
   • Quảng cáo. Chẳng hạn như, liên tục xem quảng cáo về trang phục đắt tiền và không thể mua nổi có thể khiến bạn ganh tị với những người có quần áo đẹp. Quảng cáo khiến sự đố kỵ của bạn trở nên tồi tệ hơn. Có thể bạn sẽ phải dừng xem ti vi và đọc tiểu thuyết thay vì tạp chí thời trang trong một tuần.
   • Mạng xã hội. Nếu cảm thấy chạnh lòng bởi những chia sẻ "khiêm tốn" khi lướt Facebook, bạn không hề đơn độc. Trên thực tế, nghiên cứu chỉ ra rằng sự đố kỵ gia tăng khi dùng Facebook. Nếu lướt Facebook hay những mạng xã hội thường xuyên, hay thử dừng dùng chúng trong ít nhất một tuần.
4. Tự nhắc bản thân rằng bạn có thể kiểm soát mọi chuyện. Nếu thường xuyên ghen tị với những thứ của người khác, nhắc nhở bản thân rằng bạn cũng có thể có được chúng, chỉ là bạn lựa chọn không làm vậy. Ví dụ như, nếu thật sự muốn tủ đồ hiệu, bạn có thể dùng hết hạn mức tín dụng, nhưng có lẽ bạn không muốn làm vậy bởi bạn biết chi tiêu hợp lý. Khi lựa chọn đúng đắn (như tránh dùng nợ tín dụng), bạn nên cảm thấy tự hào vì những quyết định này.
5. Khen ngợi năm người mỗi ngày. Hãy cố làm điều đó với năm người mới mỗi ngày, nhờ đó bạn không khen ai đó hết lần này đến lần khác. Khen một người dựa trên những điểm mà bạn thật sự hâm mộ về người đó - đừng chọn cách đơn giản và đưa ra lời khen quá nông cạn. Dành thời gian để xác định điểm bạn thật sự thích ở người khác và nói ra điều đó sẽ giúp bạn có suy nghĩ tích cực. Bạn sẽ không còn phải lo lắng về việc so sánh bản thân với người khác như trước.
   • Nghiên cứu cho thấy khen ngợi người khiến bạn ghen tị có thể mang lại lợi ích cho bạn. Tìm cách khen ngợi sự nỗ lực và những đóng góp khiến bạn cảm thấy đáng trân trọng của họ.
6. Tham gia tình nguyện. Nếu không thể hướng tâm trí khỏi suy nghĩ về những điều mình không có được, hãy dành thời gian giúp đỡ những người thật sự chẳng có gì. Đôi khi tâm trí chúng ta bị rối loạn và không thể nhìn thấy được bản thân may mắn thế nào. Hãy thức tỉnh bản thân bằng tham gia tình nguyện ở phòng bếp từ thiện, bệnh viện hay cơ sở bảo vệ động vật trong một ngày. Sau đó, nhìn nhận lại trải nghiệm của bạn. Giúp đỡ người khác giúp bạn thấy được mình giàu có thế nào và khả năng đem lại những điều tốt đẹp cho thế giới này của bạn nhiều ra sao.

Lời khuyên

• Cố hết sức để chống lại thôi thúc tự so sánh. Hãy tập trung vào việc cải thiện bản thân thay vì trở nên giống người khác.
• Hãy xem đố kỵ như một cơ hội để tự hoàn thiện chứ không phải là lý do để cảm thấy tồi tệ về chính mình.

Bài liên quan

• 9 thói quen xấu xí giết chết sáng tạo
• Trở nên khiêm tốn
• Tránh đỏ mặt
• Giữ trí óc sắc bén và thái độ tích cực
• Nâng cao năng lực não bộ

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Vượt qua Sự đố kỵ