Viết tiểu sử cá nhân

Viết tiểu sử cá nhân có thể là một cách thực sự thú vị để quảng cáo bản thân, và không có gì giống như việc nói về điều mọi người nghĩ về bạn. Cho dù bạn muốn viết một tiểu sử nghề nghiệp hoặc tiểu sử để đăng ký vào trường đại học thì quá trình này tương đối đơn giản.

Các bước

Viết một Tiểu sử Nghề nghiệp

1. Xác định mục đích và đối tượng của bạn. Trước khi bạn bắt đầu viết, bạn cần phải biết bạn đang viết cho ai. Tiểu sử của bạn là sự giới thiệu đầu tiên của bạn đến với đối tượng. Nó phải truyền đạt một cách nhanh chóng và hiệu quả bạn là ai và bạn làm nghề gì.
   • Tiểu sử mà bạn viết cho một trang web cá nhân có thể sẽ rất khác so với tiểu sử bạn viết để xin học. Hãy điều chỉnh giọng điệu để làm cho tiểu sử của bạn trang trọng, hài hước, chuyên nghiệp, hoặc mang tính cá nhân một cách phù hợp.
2. Xem các ví dụ viết cho đối tượng mục tiêu của bạn. Một trong những cách tốt nhất để hiểu đối tượng của bạn mong đợi điều gì từ tiểu sử của bạn là tham khảo các tiểu sử mà những người khác trong lĩnh vực của bạn đã viết. Ví dụ, nếu bạn đang viết tiểu sử nghề nghiệp cho trang web của bạn để tiếp thị bản thân và kỹ năng của mình thì hãy vào các trang web được tạo ra bởi những người khác trong cùng lĩnh vực. Hãy xem cách họ thể hiện bản thân, và tìm ra điểm bạn nghĩ rằng họ làm tốt.
   • Những nơi tốt để tìm kiếm các tiểu sử nghề nghiệp có thể là các trang web việc làm, tài khoản Twitter và các trang LinkedIn.
3. Thu hẹp thông tin của bạn. Hãy đừng tham lam—–ngay cả những điểm thú vị nhất của câu chuyện cũng có thể không phù hợp. Ví dụ, tiểu sử của tác giả trên bìa sách thường đề cập đến những thành tựu sáng tác đã đạt được, trong khi tiểu sử của vận động viên trên trang web của đội thường nói đến chiều cao và cân nặng của người đó. Việc thêm một vài chi tiết bên ngoài không vấn đề gì nhưng chúng không được chiếm đa số tiểu sử của bạn.
   • Hãy nhớ rằng độ đáng tin của bạn quan trọng ở đây. Trong khi bạn có thể đi la cà rượu chè với bạn bè vào cuối tuần, thì đó là điều bạn không nên quảng cáo trong tiểu sử đi xin việc. Hãy giữ cho thông tin của bạn liên quan và đầy đủ.
4. Viết ở ngôi thứ ba. Viết ở ngôi thứ ba sẽ làm cho tiểu sử của bạn nghe khách quan hơn - như nó được viết bởi một người khác – điều rất hữu ích trong bối cảnh trang trọng. Các chuyên gia khuyên rằng bạn nên luôn luôn viết tiểu sử nghề nghiệp ở ngôi thứ ba.
   • Ví dụ, bắt đầu tiểu sử của bạn bằng một câu như "Quế Anh Trâm là một nhà thiết kế đồ họa ở Hà Nội," hơn là "Tôi là một nhà thiết kế đồ họa ở Hà Nội."
5. Bắt đầu với tên của bạn. Đây là điều đầu tiên bạn nên viết. Hãy giả định rằng người đang đọc tiểu sử không biết gì về bạn. Cung cấp tên họ mà bạn thích dùng, nhưng tránh nickname.
   • Ví dụ: Nguyễn Anh Tuấn
6. Nêu lý do bạn được biết đến. Bạn được biết đến về điều gì? Bạn làm gì để kiếm sống? Bạn có bao nhiêu chuyên môn hoặc kinh nghiệm? Đừng để những thông tin này đến cuối cùng hoặc làm độc giả của bạn phải đoán – họ sẽ không đoán và họ sẽ bị mất hứng thú nhanh chóng nếu nó không được trình bày ở phía trước. Thông tin này phải được ghi rõ ràng trong câu đầu tiên hoặc câu thứ hai. Thông thường, kết hợp nó với tên của bạn là đơn giản nhất.
   • Nguyễn Anh Tuấn là người dẫn chương trình cho VTV.
7. Nêu những thành tựu quan trọng nhất của bạn, nếu có. Nếu bạn đã đạt được thành tích hoặc giải thưởng có liên quan, hãy đề cập đến chúng. Tuy nhiên, yếu tố này đòi hỏi phải khéo léo và có thể không áp dụng được ở tất cả trường hợp. Hãy nhớ rằng tiểu sử không phải là một sơ yếu lý lịch. Không được liệt kê các thành tích của bạn một cách đơn giản; hãy mô tả chúng. Hãy nhớ rằng đối tượng của bạn có thể không biết những thành tựu đó là gì nếu bạn không nói với họ.
   • Nguyễn Anh Tuấn là người dẫn chương trình cho VTV. Chương trình "Trò chơi Âm nhạc" mà anh đảm nhiệm trong bảy năm giành được rất nhiều sự yêu mến của khán giả truyền hình và giúp anh giành được giải thưởng "MC nam được yêu thích nhất năm 2010".
8. Bao gồm các chi tiết nhân tính, cá nhân. Đây là cách hay để mời người đọc quan tâm. Nó cũng là cơ hội để thể hiện một vài tính cách của bạn. Tuy nhiên, tránh giọng điệu quá tự ti, và không đưa ra các chi tiết quá riêng tư hoặc có khả năng gây bối rối cho bạn hoặc người đọc. Lý tưởng nhất, những thông tin cá nhân này sẽ đóng vai trò như là nhân tố khởi đầu hội thoại như khi bạn gặp người đọc ở ngoài đời thực.
   • Nguyễn Anh Tuấn là người dẫn chương trình cho VTV. Chương trình "Trò chơi Âm nhạc" mà anh đảm nhiệm trong bảy năm giành được rất nhiều sự yêu mến của khán giả truyền hình và giúp anh giành được giải thưởng "MC nam được yêu thích nhất năm 2010". Khi rảnh rỗi, anh dành thời gian chăm sóc vườn cây, học tiếng Pháp, và tham gia một số hoạt động từ thiện.
9. Kết luận bằng cách đề cập đến các thông tin về bất kỳ dự án nào mà bạn có khi làm việc. Ví dụ, nếu bạn là một nhà văn, nêu tiêu đề của cuốn sách mới mà bạn đang viết. Thông tin này nên ngắn gon trong một hoặc hai câu.
   • Nguyễn Anh Tuấn là người dẫn chương trình cho VTV. Chương trình "Trò chơi Âm nhạc" mà anh đảm nhiệm trong bảy năm giành được rất nhiều sự yêu mến của khán giả truyền hình và giúp anh giành được giải thưởng "MC nam được yêu thích nhất năm 2010". Khi rảnh rỗi, anh dành thời gian chăm sóc vườn cây, học tiếng Pháp, và tham gia một số hoạt động từ thiện. Hiện tại anh đang bắt tay sản xuất một số chương trình truyền hình mới.
10. Bao gồm thông tin liên hệ. Điều này thường được thực hiện trong câu cuối cùng. Nếu nó sẽ được xuất bản online, hãy cẩn thận với địa chỉ email để tránh spam. Nhiều người viết địa chỉ email trực tuyến chẳng hạn như: greg (at) fizzlemail (dot) com. Nếu còn chỗ, hãy đưa ra một vài cách liên hệ với bạn như tài khoản Twitter hoặc trang LinkedIn.
    • Nguyễn Anh Tuấn là người dẫn chương trình cho VTV. Chương trình "Trò chơi Âm nhạc" mà anh đảm nhiệm trong bảy năm giành được rất nhiều sự yêu mến của khán giả truyền hình và giúp anh giành được giải thưởng "MC nam được yêu thích nhất năm 2010". Khi rảnh rỗi, anh dành thời gian chăm sóc vườn cây, học tiếng Pháp, và tham gia một số hoạt động từ thiện. Hiện tại anh đang bắt tay sản xuất một số chương trình truyền hình mới. Bạn có thể liên hệ với anh theo địa chỉ email anhtuan (at) email (dot) com hoặc trên Twitter theo tài khoản @anhtuan.
11. Độ dài tối thiểu là 250 từ. Đối với lời giới thiệu sách trực tuyến, nó chỉ đủ để cung cấp cho người đọc một chút về cuộc sống và cá tính của bạn mà không trở nên nhàm chán. Tránh viết dài hơn 500 từ.
12. Đọc và rà soát lại. Bài viết hiếm khi được hoàn hảo ngay lần đầu tiên bạn bắt tay vào viết. Và bởi vì tiểu sử cá nhân chỉ là một góc chụp nhỏ cuộc sống của một người nên khi đọc lại tiểu sử của mình, bạn có thể nhận ra là có những thông tin bạn quên đưa vào.
    • Nhờ một người bạn đọc tiểu sử của bạn và cho bạn nhận xét. Điều này quan trọng bởi vì họ có thể cho bạn biết tất cả thông tin mà bạn muốn truyền tải có được thể hiện rõ ràng hay không.
13. Giữ tiểu sử của bạn được cập nhật. Thỉnh thoảng hãy giở lại và cập nhật tiểu sử của bạn. Bằng cách dành ra chút ít thời gian thường xuyên giữ cho nó được cập nhật, bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều việc khi bạn cần sử dụng lại nó.

Viết Tiểu sử để Đăng ký vào Trường Đại Học

1. Kể một câu chuyện. Cấu trúc nêu ở trên có lẽ sẽ không áp dụng đối với hầu hết các kỳ thi tuyển sinh đại học: mặc dù tính đơn giản của nó giúp nó rất tiện dụng cho các tiểu sử nhanh và kín đáo thì điểm cơ bản khi đăng ký vào trường đại học là nó phải nổi bật. Cách tốt nhất để làm điều này là tạo cấu trúc của riêng bạn bằng cách kể một câu chuyện. Có nhiều cấu trúc mà bạn có thể chọn bao gồm:
   • Theo thứ tự thời gian: Cấu trúc này bắt đầu vào lúc bắt đầu và kết thúc vào khi kết thúc. Đó đơn giản nhất nhưng có hiệu quả tốt nếu bạn có một cuộc sống thú vị diễn biến từ A đến B đến C theo những cách khác thường hoặc ấn tượng.
   • Vòng tròn: Cấu trúc này bắt đầu tại một thời điểm quan trọng hoặc cao điểm (D), quay về (A), và sau đó giải thích tất cả các sự kiện dẫn đến thời điểm đó (B, C), cuối cùng đưa người đọc tuân theo một vòng tròn đầy đủ. Cấu trúc này hiệu quả cho việc xây dựng sự hồi hộp gay cấn, đặc biệt là khi Sự kiện D quá kì lạ hoặc khó tin đến nỗi người đọc không ngại bị dẫn dụ một chút.
   • Phóng to: Cấu trúc này tập trung vào một sự kiện quan trọng (ví dụ là C) để tượng trưng cho một câu chuyện lớn hơn. Nó có thể sử dụng một vài chi tiết nhỏ, bên lề (a, d) để định hướng cho người đọc, nếu không thời điểm này phải đủ quan trọng để đứng vững.
2. Giữ tiêu điểm là bạn. Các trường đại học muốn nghe câu chuyện cuộc đời bạn để họ có thể xác định xem bạn có phù hợp với họ hay không. Điều đó nói rằng, thể hiện ra là bạn phù hợp với ngôi trường như thế nào không có nghĩa là bạn bị chệch hướng đi mô tả ngôi trường.
   • Sai: "Đại học Y Hà Nội là một trong những trường đại học hàng đầu Việt Nam, nơi sẽ cung cấp cho tôi những nền tảng cần thiết để đạt được ước mơ trở thành bác sĩ."
     
     Trường đại học mà bạn đang xin học đã biết rõ về những chương trình và cơ sở vật chất của trường, vì vậy đừng lãng phí thời gian của người đọc. Ngày từ đầu, ca ngợi ngôi trường làm hại đến việc mô tả bản thân khiến cho bạn có vẻ như không xứng đáng để vào học.
   • Đúng: "Giây phút chứng kiến bác sĩ phẫu thuật cứu sống đứa em nhỏ năm tuổi của mình là giây phút tôi chẳng thể nào quên. Từ ngày hôm đó, tôi biết rằng mình sẽ cống hiến cả cuộc đời cho y học. Em trai tôi thật may mắn khi vị bác sĩ đó được học tập ở một trong những ngôi trường tốt nhất nước. Bằng cách cũng làm như vậy, tôi hi vọng một ngày nào đó sẽ làm được điều có ý nghĩa cho những gia đình khác giống như người bác sĩ đó đã làm cho gia đình tôi."
     
     Bản mô tả của người kể chuyện đúng trọng điểm, mang tính cá nhân, và đáng nhớ. Mặc dù nó vẫn ca ngợi một cách tinh tế trường Đại học Y Hà Nội, nhưng trọng tâm vẫn là câu chuyện của bản thân.
3. Đừng nói những điều bạn nghĩ là hội đồng tuyển sinh muốn nghe. Thậm chí nếu bạn xử lý tốt điều đó (điều này khó khi câu chuyện của bạn không thực) thì điều tốt nhất sẽ xảy ra là bạn sẽ giống như hàng trăm hoặc hàng ngàn sinh viên khác cùng sử dụng một chiến lược tương tự. Thay vào đó, hãy nói về những gì có thực và những điều quan trọng đối với bạn. Bạn không có cuộc sống tuyệt vời nhất? Hãy chấp nhận nó - và bất cứ điều gì bạn làm, không nên vượt quá khả năng của bản thân. Cố gắng buộc một câu chuyện nhàm chán trở nên ấn tượng hơn sẽ chỉ làm cho nó thành ngớ ngẩn, đặc biệt là so với các câu chuyện phi thường có thực mà một số người đăng ký cùng với bạn có.
   • Sai: "Đọc cuốn sách The Great Gatsby là giây phút quyết định trong cuộc đời tôi khiến tôi thay đổi hoàn toàn cách suy nghĩ trước đó về việc sống ở nước Mỹ hiện đại. Nhờ việc đọc nó, giờ tôi biết thứ mình muốn theo đuổi là môn Mỹ Học."
   • Đúng: "Gia đình tôi gắn bó với đất nước này không có điều gì đặc biệt. Chúng tôi không đến trên con tàu Mayflower, không có trong các sự kiện của Đảo Ellis, hay được nhận ân xá sau khi bỏ trốn chế độ độc tài ngoại quốc. Điều chúng tôi đã làm là định cư ở bốn tiểu bang của Midwest, và sống hạnh phúc ở đó trong hơn một thế kỷ. Sự kỳ diện của điều đơn giản này chưa bao giờ phai nhạt trong tôi, và đó là lý do tại sao tôi chọn môn Mỹ Học."
4. Đừng cố sức ra vẻ thông minh. Đó là mục đích của bài thi SAT. Trong khi bạn không nên sử dụng tiếng lóng hoặc làm cho bài luận dễ hiểu, thì nội dung của bạn phải rõ ràng; viết rườm rà từ ngữ sẽ chỉ làm người đọc sao lãng. Ngoài ra, mỗi năm hội đồng tuyển sinh còn sàng lọc qua các bài luận bạn-thậm chí-không- muốn-biết-là-bao-nhiêu, và điều cuối cùng họ muốn nghe là một người khác đang cố gắng vật lộn nhét một từ gồm có năm âm tiết vào chỗ mà nó không phù hợp.
   • Sai: "Được giáo dục theo phong cách khá tối giản, tôi nhận thấy rằng mình tiếp tục đánh giá cao sự lao động chăm chỉ và tính tiết kiệm hơn tất thảy mọi đức tính."
     
     Nếu bạn không phải là nữ bá tước giống như trong chuyện của Dickens hoặc một trong những nhân vật tấu hài của Jane Austen, thì câu này không có giá trị gì. Nó nghe có vẻ như bạn đang cố gắng quá mức.
   • Đúng: "Việc lớn lên trong hoàn cảnh nghèo khó dạy tôi rằng làm việc chăm chỉ và tiết kiệm đôi khi là những thứ duy nhất mà một người có thể làm được."
     
     Có tác động mạnh mẽ và đúng trọng điểm – tất cả với những từ dài không quá hai âm tiết.
5. Hãy thể hiện, đừng kể lể. Đây là một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể thực hiện để giúp tiểu sử của mình nổi bật. Nhiều học sinh sẽ viết những câu như "Tôi đã rút ra được bài học giá trị từ kinh nghiệm này" hoặc "Tôi có được cách hiểu mới về X." Thể hiện qua những chi tiết cụ thể hiệu quả hơn nhiều.
   • Sai: "Tôi đã học được rất nhiều từ kinh nghiệm làm hướng dẫn viên cắm trại."
     
     Câu này không nói đến việc bạn đã thực sự học được gì, và là câu có lẽ sẽ ở trong số hàng trăm tiểu sử đại học khác.
   • Đúng: "Qua thời gian làm hướng dẫn viên cắm trại tôi hiểu hơn về sự cảm thông và kết nối so với trước đây. Bây giờ, khi chứng kiến đứa em gái nhỏ của mình mắc lỗi, tôi hiểu hơn về cách giúp nó mà không ra vẻ áp đặt hay quát tháo."
6. Sử dụng động từ chủ động. "Thể bị động" diễn ra khi bạn sử dụng các dạng thức của động từ to be, và nó thường làm cho câu dài dòng và không rõ ý. Sử dụng thể chủ động, động từ chia thì hiện tại làm cho bài viết của bạn sống động và thú vị hơn.
   • Xem xét sự khác biệt giữa các câu sau: "Cửa sổ bị làm vỡ bởi zombie" và "zombie đã đập vỡ cửa sổ." Trong câu đầu tiên, bạn không biết là cửa sổ do zombie chỉ vô tình làm vỡ hay không. Câu thứ hai rất rõ ràng: zombie đã phá vỡ cửa sổ, và bạn cần phải chạy xuống đường ngay.

Viết Tiểu sử Cá nhân

1. Xem xét mục đích của bạn khi viết. Bạn đang viết để giới thiệu bản thân cho một đối tượng cụ thể, hay tiểu sử của bạn cung cấp sự giới thiệu chung cho bất cứ ai? Tiểu sử viết cho trang Facebook sẽ rất khác so với tiểu sử viết cho trang web.
2. Hiểu rõ giới hạn về độ dài. Một số trang đa phương tiện xã hội như Twitter hạn chế số từ hoặc ký tự của tiểu sử tới một số lượng nhất định. Hãy chắc chắn bạn sử dụng số lượng từ ngữ đó để tạo nên tác động lớn nhất có thể.
3. Cân nhắc các chi tiết mà bạn muốn chia sẻ. Thông tin này sẽ khác nhau tùy thuộc vào người mà bạn đang nhắm làm đối tượng. Đối với tiểu sử mang tính chất hoàn toàn cá nhân, bạn có thể bao gồm các chi tiết như sở thích, niềm tin và phương châm cá nhân. Đối với tiểu sử thuộc giữa "nghề nghiệp" và "hoàn toàn cá nhân," hãy cân nhắc tới việc chia sẻ các chi tiết cho biết rõ bạn là ai nhưng không có khả năng gây xa lánh cho người khác.
4. Bao gồm tên, nghề nghiệp và thành tích của bạn. Giống như tiểu sử nghề nghiệp, tiểu sử cá nhân của bạn phải cung cấp cho người đọc sự hình dung rõ ràng về bạn là ai", bạn làm gì", và bạn làm nó tốt như thế nào. Tuy nhiên, giọng điệu của bạn có thể thân mật hơn so với trong tiểu sử nghề nghiệp.
   • Joann Smith là một người đam mê đan lát, người cũng vô tình sở hữu và điều hành một công ty cung cấp giấy. Cô đã ở trong nghề hơn 25 năm và giành được nhiều giải thưởng cho các cải tiến kinh doanh (mặc dù không cái nào về đan lát). Lúc rảnh rỗi, cô thích nếm rượu vang, rượu whiskey, nhâm nhi bia, và nói chuyện với bạn bè.
5. Tránh dùng thuật ngữ thông dụng. Những từ này bị sử dụng nhiều đến mức chúng không còn ý nghĩa gì đối với hầu hết mọi người, và chúng quá chung chung để truyền tải ý nghĩa thực sự: "mới mẻ," "chuyên môn," "sáng tạo," v.v... Hãy thể hiện qua các ví dụ cụ thể, đừng chỉ có kể lể.
6. Sử dụng sự hài hước để thể hiện bản thân. Tiểu sử cá nhân là cách tuyệt vời để kết nối với đối tượng của bạn thông qua việc sử dụng sự hài hước. Điều này có thể giúp phá vỡ lớp băng giữa bạn và người đọc, và truyền đạt được cảm giác bạn là ai chỉ bằng vài từ ngắn ngủi.
   • Tiểu sử trên Twitter của Hillary Clinton là một ví dụ tuyệt vời về tiểu sử cực ngắn nhưng truyền tải được rất nhiều thông tin theo lối hài hước: "Người vợ, người mẹ, luật sư, người bào chữa cho phụ nữ & trẻ em, FLOAR, FLOTUS, Thượng nghị sĩ Mỹ, Bộ trưởng Ngoại giao, tác gia, người nuôi chó, biểu tượng cho tóc, người hâm mộ quần áo vét, người phá vỡ định kiến dành cho phụ nữ, TBD..."

Lời khuyên

• Trong suốt quá trình này, hãy nghĩ lại về mục đích và đối tượng bạn đã xác định trong Bước 1. Điều này sẽ giúp định hướng lỗi viết của bạn.
• Nếu bạn đang viết online, hãy bao gồm các hyperlink đến những điều bạn đề cập đến, chẳng hạn như các dự án bạn đã làm hoặc một blog cá nhân bạn giữ.

Bài liên quan

• Viết tóm lược
• Chú thích cuối trang
• Viết giấy nợ
• Viết bưu thiếp (bằng tiếng Anh)
• Viết thư xin lỗi

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Viết Tiểu sử Cá nhân