Điều trị bệnh chín mé

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Chín mé là bệnh nhiễm trùng ở đầu ngón tay do vi-rút Herpes Simplex (HSV) gây ra, ảnh hưởng đến khoảng 90% dân số thế giới.[1] Bạn nên điều trị ngay khi phát hiện nhiễm trùng hoặc nếu bác sĩ nhận thấy vùng nhiễm trùng trở nặng. Chín mé lần đầu tiên bị sưng mủ có thể gây khó chịu nhất, sau đó bệnh tái phát thường ít đau hơn và kéo dài không lâu bằng lần đầu. Vì khoảng 20-50% trường hợp sẽ tái phát nên phòng ngừa là bước rất quan trọng. [2]

Các bước[sửa]

Chẩn đoán bệnh chín mé[sửa]

  1. Nhớ lại xem có tiếp xúc với người mang vi-rút không.[3] Vi-rút Herpes simplex (HSV) rất phổ biển và dễ lây. HSV-1 thường ảnh hưởng đến vùng mặt và gây lở miệng (mụn rộp gây đau trên môi). HSV-2 thường gây mụn sinh dục và rất đau đớn.
    • HSV-1 có thể lây lan thông qua hôn môi hoặc khẩu giao, còn HSV-2 có thể lây lan thông qua tiếp xúc da với vùng sinh dục bị nhiễm trùng.
    • Cần biết rằng HSV có thể tồn tại trong thời gian dài. Có thể bạn đã nhiễm vi-rút từ rất lâu, nhưng vi-rút vẫn sẽ tồn tại và phát triển mạnh trong tế bào thần kinh (nơi chúng trú ngụ). Căng thẳng và miễn dịch kém (bị bệnh) thường là nguyên nhân kích thích vi-rút hoạt động từ giai đoạn phát triển mạnh.
    • Ngay cả khi không thể nhớ có từng tiếp xúc với người mang vi-rút HSV-1 không, bạn vẫn nên cẩn thận nhớ xem mình có bao giờ bị lở miệng hay không.
  2. Nhận biết triệu chứng ban đầu. Trong "tiền triệu" hay giai đoạn ban đầu của bất cứ bệnh nào, các triệu chứng sẽ giúp xác định khởi phát của bệnh. Đối với bệnh chín mé, triệu chứng thường xuất hiện 2-20 ngày sau tiếp xúc ban đầu, gồm có:
    • Sốt
    • Mệt mỏi
    • Cơn đau bất thường
    • Tê
    • Ngứa ran cục bộ [4]
  3. Quan sát những triệu chứng điển hình hơn trong giai đoạn bệnh. [5] Khi giai đoạn ban đầu đã qua, bạn sẽ nhận thấy những triệu chứng cụ thể hơn giúp xác định bệnh chín mé:
    • Sưng, đỏ và phát ban, mụn nước đầy mủ quanh vùng ngứa ran.[6]
    • Mụn nước có thể vỡ ra và chảy dịch màu trắng, trong.
    • Mụn nước có thể hợp nhất và chuyển màu đen/nâu.
    • Loét hay tình trạng vỡ da, có thể xuất hiện sau đó.
    • Triệu chứng có thể hết sau 10 ngày đến 3 tuần.
  4. Tiếp nhận chẩn đoán y tế chính thức. Vì chín mé thiên về chẩn đoán lâm sàng nên thường không cần xét nghiệm bổ sung. Thay vào đó, bác sĩ sẽ xem xét triệu chứng và tiền sử bệnh - bao gồm chẩn đoán HSV - để chẩn đoán bệnh chín mé. Bác sĩ cũng có thể lấy máu để tiến hành xét nghiệm máu toàn bộ (CBC) với một chút khác biệt (xác định lượng tế bào bạch cầu). Xét nghiệm này giúp bác sĩ xem bạn có đủ tế bào miễn dịch để chống nhiễm trùng không, hay bạn có bị rối loạn chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng tái phát không.
    • Bác sĩ cũng có thể xét nghiệm vi-rút HSV nếu bạn chưa được chẩn đoán. Bác sĩ sẽ phân tích mẫu máu để tìm kháng thể vi-rút, yêu cầu tiến hành xét nghiệm PCR (để phát hiện ADN của vi-rút) và/hoặc yêu cầu cấy vi-rút (để xem vi-rút HSV thực sự có sinh sôi trong máu của bạn không). [7]

Tiếp nhận điều trị ban đầu[sửa]

  1. Uống thuốc kháng vi-rút. Nếu bệnh chín mé được chẩn đoán trong vòng 48 tiếng sau khi triệu chứng xuất hiện, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng vi-rút. Thuốc có thể là dạng thoa tại chỗ (kem) hoặc thuốc uống (viên) và sẽ giúp làm giảm mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng, đồng thời đẩy nhanh tốc độ lành lại.[8] Vì vậy, việc tìm kiếm chăm sóc y tế là rất quan trọng.
    • Thuốc thường được kê đơn gồm có Acyclovir 5% dạng thoa, thuốc uống Acyclovir, thuốc uống Famciclovir hoặc Valacyclovir.
    • Uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
    • Liều uống có thể được điều chỉnh cho phù hợp với trẻ nhỏ nhưng quy trình điều trị không khác nhau.
  2. Cẩn trọng để ngăn nhiễm trùng lây lan.[6] Vì vi-rút có thể lây lan qua tiếp xúc nên bác sĩ có thể khuyên bạn không chạm vào người khác, hoặc thậm chí là không tự chạm vào ngón tay bị chín mé. Nói chung, bạn nên tránh chạm vào vùng cơ thể chứa mủ hoặc dịch tiết từ cơ thể. Bao gồm mắt, miệng, lưỡi, bộ phận sinh dục, tai và ngực.
    • Không đeo kính áp tròng cho đến khi chữa khỏi bệnh. Chạm vào kính rồi đưa kính vào mắt có thể gây nhiễm trùng mắt.
  3. Quấn vùng bị nhiễm trùng.[6] Bác sĩ có thể dùng băng, vải hoặc vật liệu quấn khô cùng băng y tế để quấn quanh vùng nhiễm trùng. Bạn cũng có thể tự thực hiện tại nhà bằng cách tự mua băng quấn ở hiệu thuốc. Nên thay băng quấn hàng ngày để giữ vệ sinh. Cẩn thận hơn, bác sĩ có thể khuyên bạn quấn vùng bị nhiễm trùng và đeo găng tay bên ngoài.
  4. Theo dõi trẻ bị chín mé. Hơn cả người lớn, trẻ nhỏ sẽ cảm thấy khó khăn trong việc ý thức về đôi tay của chúng. Vì vậy, bạn cần theo dõi và không cho trẻ ngậm ngón tay bị nhiễm trùng, không chạm tay vào mắt hoặc chạm bất kỳ vùng cơ thể nào chứa hoặc mang dịch. Nên theo dõi ngay cả khi đã quấn kỹ ngón tay bị nhiễm trùng của trẻ.
  5. Uống thuốc giảm đau nếu cần thiết.[9] Bác sĩ có thể kê đơn hoặc khuyên dùng thuốc giảm đau không kê đơn như Advil, Tylenol, Ibuprofen hoặc Aspirin. Các thuốc này sẽ giúp giảm cơn đau và giảm viêm để vết nhiễm trùng lành lại. Nếu đi khám bác sĩ trong vòng 48 tiếng sau khi triệu chứng xuất hiện, bạn có thể chỉ cần được kê thuốc giảm đau.
    • Trẻ nhỏ và thiếu niên bị nhiễm vi rút không nên uống Aspirin. Những đối tượng này có nguy cơ mắc chứng bệnh ở đa cơ quan có thể gây tử vong gọi là hội chứng Reye.
    • Nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi muốn dùng thuốc giảm đau không kê đơn khi bị nhiễm vi-rút.
    • Uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ và hướng dẫn trên nhãn thuốc. Không vượt quá liều dùng tối đa mỗi ngày.
  6. Yêu cầu bác sĩ xét nghiệm nhiễm khuẩn.[10] Nếu có phá vỡ bọng nước trên ngón tay, bạn có thể khiến các mảnh vỡ và vi khuẩn xâm nhập vào. Bệnh chín mé là bệnh nhiễm vi-rút nhưng bạn có thể gặp vấn đề do nhiễm khuẩn (biểu hiện là mụn nước đen, có mùi và chảy mủ màu trắng).
    • Nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu toàn bộ để phát hiện tế bào miễn dịch hay tế bào bạch cầu.
    • Lượng tế bào bạch cầu sẽ cao khi bạn bị nhiễm khuẩn.
    • Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này sau khi bạn đã uống xong kháng sinh để kiểm tra nồng độ tế bào bạch cầu bình thường. Xét nghiệm này không cần thiết nếu triệu chứng giảm bớt và không gây nghi ngờ thêm.
  7. Uống kháng sinh theo đơn thuốc. Bác sĩ có thể sẽ xác nhận chẩn đoán nhiễm vi khuẩn trước khi kê đơn kháng sinh. Nguyên nhân là vì lạm dụng kháng sinh có thể khiến vi khuẩn thích ứng và kháng thuốc. Tuy nhiên, khi tình trạng nhiễm khuẩn được xác định, việc điều trị bằng kháng sinh sẽ rất đơn giản.[11]
    • Luôn tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ và hướng dẫn trên nhãn thuốc.
    • Phải uống hết liều kháng sinh như được kê đơn, ngay cả khi triệu chứng đã hết.

Điều trị chín mé bằng liệu pháp tại nhà[sửa]

  1. Không đâm vào mụn nước. Giống như cảm giác muốn nặn mụn, bạn có thể sẽ muốn bóp hoặc đâm vào mụn nước. Tuy nhiên, việc này sẽ khiến vết thương hở ra và nhiễm trùng.[12] Hơn nữa, dịch tiết ra có mang vi-rút có thể lây lan.
  2. Ngâm nước ấm.[13] Nước ấm có thể giúp giảm đau do bệnh chín mé. Phương pháp này tốt nhất đối với vết thương gây đau xuất hiện ở vùng da nhiễm trùng. Bạn có thể cho muối hoặc muối Epsom vào nước để giảm đau tốt hơn. Muối nồng độ cao sẽ giúp giảm sưng do chín mé.
    • Đổ nước ấm vào vật đựng đủ sâu để ngâm vùng da bị chín mé. Ngâm nước ấm khoảng 15 phút.
    • Ngâm nước ấm mỗi khi cơn đau tái phát.
    • Sau khi ngâm nước ấm, dùng băng khô quấn quanh ngón tay để ngăn nhiễm trùng lây lan.
  3. Thêm xà phòng vào nước khi muốn ngâm mụn nước hở. Nếu muốn bóp vỡ mụn nước, bạn có thể cho xà phòng thường hoặc xà phòng kháng khuẩn vào nước ấm để ngâm ngón tay. [14] Nghiên cứu cho rằng xà phòng thường cũng hiệu quả tương tự xà phòng kháng khuẩn trong việc bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn và nhiễm trùng. Cho xà phòng vào nước sẽ giúp ngăn bệnh chín mé lây lan vì nước dịch tiết ra sẽ hòa tan vào nước.
  4. Thoa hỗn hợp magie sulphate. Hỗn hợp magie sulphate có thể giúp giảm đau và sưng do chín mé. Mặc dù phổ biến nhưng lý do vì sao magie sulphate có hiệu quả như vậy lại chưa được xác định. Trong nghiên cứu năm 2008, một nhóm bệnh nhân mang vi-rút HSV-1 và HSV-2 được điều trị bằng hỗn hợp chứa magie. Kết quả cho thấy triệu chứng của hơn 95% người bệnh đã giảm hẳn trong vòng 7 ngày.[15]
    • Để dùng hỗn hợp magie đúng cách, đầu tiên, bạn cần vệ sinh vùng da bị chín mé bằng chất khử trùng thích hợp. Ví dụ như Isopropyl alcohol, bông hoặc xà phòng chứa cồn.
    • Thoa hỗn hợp magie sulphate lên vùng da bị chín mé. Bạn có thể mua magie sulphate tại các hiệu thuốc.
    • Dùng băng vải thô hoặc len cotton che vùng da vừa thoa hỗn hợp rồi dùng băng quấn lại.
    • Thay băng quấn mỗi ngày và thoa hỗn hợp một đợt mới.
  5. Dùng túi đá viên.[2] Cảm giác cực lạnh sẽ làm tê liệt dây thần kinh quanh vùng da bị chín mé để giảm đau. Ngoài ra, đá viên còn làm chậm tuần hoàn máu đến vùng nhiễm trùng, giảm tình trạng viêm và sưng gây đau (nếu có). Bạn có thể mua túi đá viên tại hiệu thuốc hoặc tự gói đá viên trong khăn. Nhẹ nhàng chườm túi đá lên vùng da bị chín mé.
  6. Giảm mức độ căng thẳng. Mặc dù không đơn giản nhưng tránh căng thẳng có thể giúp ngăn bệnh chín mé tái phát. Vi-rút HSV có thể phát triển mạnh trong tế bào thần kinh rất lâu và căng thẳng sẽ kích hoạt chúng.[16] Do đó, tránh căng thẳng là bước quan trọng để phòng bệnh chín mé. Để đối phó với căng thẳng và tăng cường hệ miễn dịch, bạn có thể ăn nhiều thực phẩm tốt cho sức khỏe, ngủ đủ và ngon giấc, đồng thời tập thể dục thường xuyên.

Lời khuyên[sửa]

  • Chín mé hay còn gọi là giáp sang. Bệnh có thể ảnh hưởng ở cả ngón chân.
  • Giảm mức độ căng thẳng để ngăn kích hoạt vi-rút HSV đang phát triển mạnh và ngăn bệnh chín mé tái phát. Để giảm căng thẳng và tăng cường miễn dịch, bạn nên ăn thực phẩm tốt cho sức khỏe, ngủ đủ giấc và tập thể dục.[16]
  • Nên tránh xa, hoặc ít nhất là không chạm vào, người bị tổn thương do vi-rút HSV hoạt động. Dấu hiệu nhận biết thường là mụn nước trên miệng và bộ phận sinh dục.
  • Luôn dùng khăn sạch và thay khăn thường xuyên, đặc biệt là nếu bị mụn rộp quanh miệng/ở bộ phận sinh dục. Ước tính cho thấy vi-rút HSV-2 có thể tồn tại kéo dài đến 7 ngày bên ngoài cơ thể.
  • Bỏ thói quen đưa tay gần miệng - ví dụ như cắn móng tay hoặc ngậm ngón tay.
  • Khi bị mụn rộp ở miệng hoặc ở bộ phận sinh dục, bạn cần rửa tay sạch sau khi đi vệ sinh hoặc chạm vào da/bộ phận sinh dục.
  • Cẩn thận khi cắt móng tay để tránh cắt trúng da.
  • Khi mắc vi-rút HSV, bạn nên dùng băng che vùng da bị chín mé (ngay cả vùng da nhỏ nhất) để ngăn vi-rút lây lan.

Cảnh báo[sửa]

  • Điều trị không đúng cách có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn hoặc mất cả ngón tay.[17]

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ Wald A, Corey L. 2007.Persistence in the population: epidemiology, transmission. Human Herpesviruses: Biology, Therapy, and Immunoprophylaxis. Chapter 36.
  2. ↑ 2,0 2,1 http://www.sw.org/HealthLibrary?page=Herpetic%20Whitlow
  3. ↑ http://www.webmd.com/genital-herpes/pain-management-herpes
  4. ↑ http://www.skinsight.com/adult/herpeticWhitlow.htm
  5. ↑ http://www.skinsight.com/adult/herpeticWhitlow.htm
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.nhs.uk/conditions/herpetic-whitlow/Pages/Introduction.aspx
  7. ↑ http://www.nytimes.com/health/guides/disease/herpes-simplex/diagnosis.html
  8. ↑ Clark D. Dec 1, 2003. Common Acute Hand Infections. American Family Physician Journal. 68(11):2167-2176.
  9. ↑ http://www.webmd.com/drug-medication/otc-pain-relief-10/pain-relievers-nsaids
  10. ↑ http://www.webmd.com/a-to-z-guides/bacterial-and-viral-infections
  11. ↑ http://www.webmd.com/a-to-z-guides/using-antibiotics-wisely-topic-overview?page=2
  12. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/infectious-diseases/expert-answers/infectious-disease/faq-20058098
  13. ↑ http://www.foundrysportsmedicine.com/our-blog/bid/104628/Finger-Infections
  14. ↑ http://www.webmd.com/women/news/20021024/antibacterial-soap-wash
  15. ↑ Nunes Oda S, Pereira Rde S. 2008. Regression of herpes viral infection symptoms using melatonin and SB-73: comparison with Acyclovir.Journal Pineal Research. May;44(4):373-8.
  16. ↑ 16,0 16,1 http://www.herpes.org/10-things-you-need-to-know-about-preventing-outbreaks-without-drugs/
  17. ↑ emedicinehealth, Finger Infection, http://www.emedicinehealth.com/finger_infection/article_em.htm
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Điều_trị_bệnh_chín_mé&oldid=145150”