Bắt đầu sử dụng Accutane

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Accutane hay isotretinoin là một trong những liệu pháp điều trị mụn trứng cá mạnh mẽ và hiệu quả nhất trên thị trường. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những tác dụng phụ đáng lưu ý của nó. Đặc biệt, Accutane còn đem lại rủi ro khuyết tật bẩm sinh nghiêm trọng khi mang thai.[1] Dù vậy, nếu đã quá mệt mỏi với việc trị mụn, Accutane có thể là lựa chọn đáng cân nhắc dành cho bạn.

Các bước[sửa]

Yêu cầu được chỉ định điều trị bằng Accutane[sửa]

  1. Trao đổi với bác sĩ về tình trạng mụn của bạn. Chỉ bác sĩ da liễu mới xác định được liệu Accutane có là biện pháp phù hợp với bạn hay không. Tùy chương trình bảo hiểm, nhiều bác sĩ da liễu sẽ không tiếp nhận bệnh nhân khi không có giấy chuyển viện/thư giới thiệu từ bác sĩ điều trị chính. Do đó, để được hưởng bảo hiểm, có lẽ bạn nên khám trước tại trụ sở y tế đã được đăng ký.
  2. Nhận biết đâu là loại mụn phù hợp với liệu pháp điều trị bằng Accutane. Accutane thường được dùng cho mụn bọc nặng hay "mụn trứng cá nang trầm trọng", loại mụn không thuyên giảm với các hình thức điều trị khác.
    • Mụn bọc (hay đôi khi còn được gọi là mụn trứng cá) là loại mụn nghiêm trọng nhất. Nốt mụn phát triển trên cơ thể dưới dạng túi nang đau cứng và thường có phạm vi ảnh hưởng lớn hơn vùng mụn thường.
    • Nếu không được điều trị, dạng mụn này có thể để lại sẹo lớn, dẫn đến các vấn đề về tâm lý, căng thẳng và tự ti.
  3. Cân nhắc những liệu pháp điều trị khác. Nếu mụn dai dẳng nhưng không trầm trọng, có lẽ bạn nên cân nhắc liệu pháp điều trị khác. Với rủi ro và vô số tác dụng phụ, Accutane không được dùng cho mụn nhẹ hay vừa.
    • Thuốc kháng sinh được kê đơn theo đường uống có thể được dùng để điều trị thành công tình trạng mụn vừa phải.[2]
    • Những lựa chọn điều trị khác gồm điều trị bằng ánh sáng sinh học và điều trị bằng tia laser. Chúng thường hiệu quả trong điều trị mụn vừa và sẹo mụn.[3]
  4. Trao đổi rủi ro có thể gặp phải với bác sĩ. Tác dụng phụ khá đa dạng, từ khó chịu nhẹ, chẳng hạn như khô da, đến những biến chứng nghiêm trọng. Khả năng xuất hiện ít nhất vài tác dụng phụ ở người sử dụng Accutane lên đến 80%.[1]
    • Năm 1998, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã cảnh báo công chúng và các đơn vị chăm sóc sức khỏe về sự gia tăng tỷ lệ trầm cảm và ý nghĩ tử tự khi sử dụng Accutane.
    • Nghiên cứu gần đây cho thấy người dùng Accutane dễ bị rối loạn tiêu hóa, bao gồm viêm loét đại tràng, bệnh Crohn và viêm đường ruột.
    • Người gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng Accutane đã nhiều lần kiện các nhà sản xuất gốc.[4].
  5. Thông báo bác sĩ mọi tình trạng y tế hiện có trước khi bắt đầu điều trị. Bạn nên báo bác sĩ bất kỳ tình trạng y tế hay tâm lý hiện có cũng như mọi loại thuốc hay thực phẩm chức năng đang được sử dụng, kể cả vitamin. Đồng thời, đừng quên trao đổi nếu:[5]
    • Bạn dị ứng với thuốc có chứa vitamin A (chẳng hạn như các loại retinoid khác)
    • Bạn bị tiểu đường hoặc trong gia đình có lịch sử bị tiểu đường
    • Bạn có mỡ máu cao hoặc gia đình có tiền sử mỡ máu cao
    • Bạn hoặc ai đó trong gia đinh mắc chứng rối loạn tâm thần (bao gồm rối loạn cảm xúc như trầm cảm)
    • Bạn mắc bệnh gan
    • Bạn thừa cân hoặc béo phì
    • Bạn mắc chứng rối loạn ăn uống
    • Bạn có vấn đề về lạm dụng rượu bia
    • Bạn bị thất thoát xương (ví dụ như loãng xương)
  6. Cam kết điều trị. Nếu cùng bác sĩ da liễu thống nhất tiến hành điều trị bằng Accutane, trước khi bắt đầu, bạn sẽ phải chấp nhận một số điều kiện cụ thể.[6]
  7. Tham gia chương trình iPLEDGE nếu là nữ. Do rủi ro dị tật bẩm sinh, đăng ký chương trình này là bắt buộc với phụ nữ đang ở độ tuổi sinh sản, bao gồm những kiểm tra thai sản định kỳ và cam kết tránh thai bằng hai biện pháp kiểm soát sinh sản trong suốt thời kỳ trị liệu bằng Accutane.
    • Biện pháp kiểm soát sinh sản được chấp nhận bao gồm thuốc tránh thai dạng uống và tiêm, đặt vòng, sử dụng công cụ tránh thai vật lý (chẳng hạn như dùng bao cao su hay màng tránh thai) và cam kết kiêng khem hoàn toàn (nghĩa là hoàn toàn không có tiếp xúc tình dục) trong thời gian điều trị bằng Accutane.
  8. Ký cam kết đã được thông tin đầy đủ và chấp nhận. Trước khi bắt đầu điều trị, từng cá nhân phải ký bản cam kết chấp thuận này và khi đó, cá nhân này được xem là đã hiểu và chịu trách nhiệm tuân thủ mọi chỉ dẫn.
  9. Sẵn sàng cho việc tuân thủ những quy định an toàn kèm theo. Bạn không thể hiến máu khi đang sử dụng hay trong vòng một tháng kể từ thời điểm ngưng dùng Accutane. Thêm vào đó, bạn phải đồng ý tuyệt đối không chia sẻ đơn thuốc với bất kỳ ai.
    • Khuyến khích những người có cùng triệu chứng đến gặp bác sĩ da liễu để được chỉ định Accutane.
  10. Kiểm tra với nhà thuốc của bạn. Nhãn hàng Accutane không còn được sản xuất. Tuy nhiên, một vài công ty sản xuất isotretinoin theo công thức gốc. Dạng này của Accutane được chi trả bởi hầu hết chương trình bảo hiểm và do đó, bạn có thể nhận thuốc hàng tháng với mức giá tương đối phải chăng.

Dùng Accutane[sửa]

  1. Lấy toa thuốc đúng hạn. Với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đơn kê phải được điền và nhận trong vòng 7 ngày kể từ thời điểm đến phòng khám hoàn thành xét nghiệm xác định có thai hay không. Với những đối tượng còn lại, mỗi đơn kê phải được điền và nhận trong vòng 30 ngày kể từ lúc đến phòng khám.
  2. Dùng Accutane đúng như trong đơn kê. Thuốc được uống hàng ngày cùng bữa ăn, gần như vào cùng thời điểm. Thức ăn trong dạ dày hỗ trợ khả năng hấp thụ thuốc của cơ thể.
  3. Kiên trì và quyết tâm với chương trình điều trị của bạn. Một chương trình điều trị bằng Accutane thường kéo dài vài tháng. Đừng quên uống thuốc mỗi ngày. Hãy đặt chuông báo bằng đồng hồ hay điện thoại để không bỏ sót liều nào.
    • Nếu lỡ quên, hãy uống ngay khi phát hiện trừ khi đó gần như đã là lúc dùng liều tiếp theo. Trong trường hợp này, hãy bỏ qua hoàn toàn. Đừng dùng gấp đôi liều lượng để bù lại.
  4. Hiểu rõ những cam kết bắt buộc khác khi sử dụng Accutane. Bên cạnh kiểm soát sinh sản, để có thể theo dõi những thay đổi trong cơ thể, bao gồm cân bằng giữa các dạng cholesterol trong máu (đặc biệt là mức triglyceride), kiểm tra máu hàng tháng là không thể thiếu. Những xét nghiệm thông thường là cần thiết, đảm bảo Accutane không gây bất kỳ tổn thương bên trong nào cho thận và gan.
    • Triglyceride là a-xít béo thường có trong máu. Chúng đạt mức cao nhất khi ăn thực phẩm nhiều chất béo, chẳng hạn như thức ăn nhanh hay các món chiên ngập dầu. Hãy duy trì chế độ ăn uống lành mạnh giúp cơ thể hấp thu thuốc tốt hơn và tránh nồng độ a-xít béo cao bất thường đôi lúc xuất hiện khi ăn nhiều dầu mỡ.
  5. Sử dụng hình thức kiểm soát sinh sản được yêu cầu. Thực tế cho thấy sự gia tăng đáng kể rủi ro dị tật bẩm sinh khi uống Accutane trong thời kỳ thai sản. Nếu có thai trong lúc điều trị bằng Accutane, nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi lên đến 30% (mức thông thường là từ 3-5%).
  6. Tránh dùng sản phẩm trị mụn khác. Nhớ rằng Accutane trị mụn bằng cách tác động vào tuyến bã nhờn. Dùng sản phẩm trị mụn có kê hoặc không kê đơn sẽ chỉ khiến da khô hoặc xấu thêm. Hãy trao đổi với bác sĩ da liễu về việc sử dụng bất kỳ sản phẩm nào khác trong lúc đang dùng Accutane.
    • Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ với da, chẳng hạn như Dove hay Aveeno, để tránh gây kích ứng trong lúc dùng Accutane.
  7. Giữ liên lạc với bác sĩ da liễu. Có câu: Tri thức là sức mạnh. Hãy báo ngay cho bác sĩ da liễu khi bất kỳ hiện tượng bất thường nào xuất hiện trong quá trình điều trị của bạn. Cũng đừng quên hỏi thông tin về những tác dụng phụ cụ thể cần để mắt tới, chẳng hạn như tầm nhìn bị mờ hay đau lưng trầm trọng.

Hiểu hơn về Accutane[sửa]

  1. Tìm hiểu Accutane là gì và cách hoạt động của nó. Tên gốc của Accutane là isotretinoin. Nó là chất dẫn xuất từ vitamin A và nằm trong nhóm dược phẩm có tên gọi retinoid. Accutane tác động theo 4 cách.
    • Accutane giúp kiểm soát kích cỡ tuyến bã nhờn, là tuyến tiết dầu trên da: lượng dầu giảm. Đồng thời, nó cũng làm giảm lượng vi khuẩn gây mụn trú ngụ trong dầu. Ngoài ra, Accutane còn làm chậm sự phát triển của một số tế bào gây tắc nghẽn lỗ chân lông và làm giảm viêm da.[7].
  2. Hiểu Accutane được chia liều lượng thế nào. Liều lượng được xác định dựa trên trọng lượng cơ thể và độ trầm trọng của tình trạng mụn. Liều lượng phổ biến nằm từ 0,5-1,0mg/kg mỗi ngày. Ví dụ, người nặng khoảng 70 kg sẽ có liều lượng nằm từ 20mg đến 35 mg, uống hai lần mỗi ngày.[8]
  3. Ý thức rằng đây có thể sẽ là liệu pháp rất dài hơi. Hãy dùng Accutane trong suốt thời gian được chỉ định. Một đợt điều trị có thể kéo dài từ 4 đến 5 tháng và đôi lúc, chỉ một là chưa đủ. Khi lượng lũy tích hay tổng lượng thuốc sử dụng cho đến thời điểm hiện tại được cân nhắc và điều chỉnh, Accutane sẽ đem lại chuyển biến tích cực nhất. Và bác sĩ của bạn biết chính xác cần phải làm gì.
  4. Biết liệu pháp Accutane có thể giúp được những gì. Đến 85% người điều trị bằng Accutane nhận được kết quả tốt chỉ sau một đợt điều trị kéo dài khoảng 4 đến 5 tháng. Để làm sạch lâu dài và tránh bất kỳ khả năng tái xuất hiện của mụn trong tương lai, có thể bạn sẽ cần nhiều hơn một đợt điều trị.[9] Dù không thể đảm bảo rằng liệu pháp này sẽ đem lại sự cải thiện cho bất kỳ ai, hầu hết mọi người đều thấy hết mụn và trong nhiều trường hợp, chúng không còn quay trở lại.[10]
  5. Cân nhắc những vấn đề có thể gặp phải khi không điều trị mụn. Mụn thường phát triển ở tuổi mới lớn và những năm tháng đầu tiên của giai đoạn trưởng thành. Dù vậy, nó cũng có thể xuất hiện ở giai đoạn sau trong đời. Nếu không được điều trị, mụn nặng có thể làm biến dạng về mặt ngoại hình và dẫn đến các vấn đề tâm lý liên quan. Theo FDA và công ty sản xuất thuốc gốc, mụn có thể dẫn đến cảm giác bất an và tự ti nhiều hơn bất kỳ căn bệnh nào khác.

Lời khuyên[sửa]

  • Cũng như với hầu hết sản phẩm trị mụn khác, trong vài tuần điều trị đầu, có thể tình trạng mụn sẽ trở nên nghiêm trọng hơn. Điều này hoàn toàn bình thường.
  • Trong giai đoạn điều trị đầu tiên, bác sĩ da liễu thường kê liều nhẹ hơn nhằm theo dõi phản ứng với thuốc của cơ thể. Vì tính an toàn và hiệu quả, liều lượng chỉ định có thể sẽ được điều chỉnh trong suốt chương trình điều trị .
  • Bởi tác động đến cách thức làm việc của tuyến dầu nên Accutane thường gây ra tình trạng khô ráp ở người sử dụng, chẳng hạn như nứt môi, khô da hay khô mắt. Có thể bạn sẽ cần cân nhắc mua sản phẩm dưỡng ẩm không có chất gây mụn (chẳng hạn như không làm tắc lỗ chân lông) nhằm giảm bớt những triệu chứng trên.
  • Giữ son dưỡng ẩm bên mình. Khô hay nứt môi xuất hiện ở 90% người sử dụng accutane. Hãy dùng son dưỡng ẩm để làm giảm tình trạng khô, nứt và rạn môi này.[11]
  • Accutane tiềm tàng nhiều tác dụng phụ khác, hiếm gặp nhưng không nghiêm trọng. Hãy đảm bảo là bạn đã trao đổi với bác sĩ da liễu về mọi tác dụng phụ của nó.
  • Nếu có kế hoạch mang thai, bạn nên chờ ít nhất 12 tháng kể từ ngày kết thúc chương trình điều trị để đảm bảo rằng isotretinoin đã được đào thải đủ khỏi cơ thể. Accutane không được kê cho phụ nữ mang thai.
  • Thuốc gốc của Accutane được chi trả trong hầu hết chương trình bảo hiểm và vì vậy, bạn có thể nhận thuốc hàng tháng với mức giá tương đối phải chăng. Tuy nhiên, nếu chương trình bảo hiểm có điều khoản giảm trừ cao, có thể bạn sẽ phải chịu mức chi phí đắt đỏ hơn.
  • Lưu ý rằng khi được dùng ở nam giới, Accutane không làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh. Isotretinoin không được chuyển đến các tế bào tinh trùng.[12]

Cảnh báo[sửa]

  • Accutane hữu hiệu và có tác động mạnh trong việc điều trị một số loại mụn. Tuy nhiên, nó cũng gắn liền với những tác dụng phụ nghiêm trọng. Bất kỳ thay đổi tâm trạng, cảm giác trầm cảm hay ý nghĩ tự tử nào cũng cần được trao đổi ngay lập tức với đơn vị chăm sóc sức khỏe của bạn. Hãy ngưng sử dụng và liên hệ với bác sĩ.
  • Vì là một chất dẫn xuất từ vitamin A, đừng sử dụng sản phẩm vitamin A nào khi đang dùng Accutane. Kết hợp sản phẩm vitamin A cùng Accutane có thể dẫn đến tương tác thuốc với hậu quả nghiêm trọng tiềm tàng.
  • Đừng hiến máu trong lúc hoặc sau ít nhất một tháng kể từ khi sử dụng Accutane. Máu được hiến có thể vô tình dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng cho người khác.
  • Khi phụ nữ mang thai hoặc có thai trong lúc dùng Accutane, thai nhi có nguy cơ dị tật bẩm sinh cao. Vì lý do này, những biện pháp phòng ngừa được sử dụng nhằm tránh thai trong thời gian đó.
  • Đừng dùng bất kỳ liệu pháp trị mụn nào khác trong suốt đợt điều trị với Accutane.
  • Vấn đề tiêu hóa, chẳng hạn như bệnh Crohn hay viêm loét đại tràng phổ biến hơn ở người dùng Accutane. Cũng có thể sẽ xuất hiện những tác dụng phụ khác. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu khác thường nào trong quá trình sử dụng.
  • Tránh các môn thể thao cọ xát nhằm hạn chế chấn thương. Một trong những tác dụng phụ Accutane là khả năng làm suy yếu xương.
  • Báo bác sĩ ngay lập tức nếu bạn cho rằng có thai hoặc nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường aào trong giai đoạn điều trị.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

Liên kết đến đây