Chăm sóc vết thương nông

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Vết thương nông là vết đứt nhẹ, vết xây xát và vết đâm chỉ ảnh hưởng đến hai lớp ngoài cùng của da – lớp biểu bì và lớp hạ bì. Ngay cả một vết nứt nhỏ trên da cũng có thể tạo điều kiện cho các dị vật (như vi trùng và bụi bẩn) xâm nhập vào cơ thể. Do đó, việc xử lý đúng cách để tránh nhiễm trùng và các biến chứng nghiêm trọng hơn là cần thiết. Bài viết này sẽ giới thiệu các bước cơ bản để chăm sóc các vết thương nông (vết đứt, rách da, xây xước, vết đâm và vết bỏng) tại nhà. Đối với các vết thương nặng hơn có các biểu hiện như liên tục chảy máu, có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc do thú vật cắn, bạn cần nhanh chóng tìm sự chăm sóc y tế!

Các bước[sửa]

Chăm sóc các vết đứt[sửa]

  1. Rửa tay. Các vết thương hở là cửa ngõ cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể, do đó điều cần thiết là rửa tay sạch trước khi chăm sóc vết đứt. Rửa bằng nước ấm và xà phòng, đồng thời lau khô tay sau khi rửa xong.[1]
    • Nếu vết đứt nghiêm trọng và chảy nhiều máu, bạn hãy bỏ qua bước rửa tay và ngay lập tức ép lên vết thương. Tìm sự chăm sóc y tế sau khi đã cầm máu.
    • Nếu không có sẵn nước, bạn có thể dùng khăn ướt hoặc nước rửa tay chứa cồn để rửa tay hoặc dùng găng tay y tế.
  2. Rửa bằng nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và các mảnh vụn khỏi vết thương và vùng da xung quanh. Có thể bạn cần nhẹ nhàng chà lên da để loại bỏ mọi mảnh vụn.[1]
    • Cẩn thận thấm khô vết thương sau khi rửa xong.
    • Bạn cũng có thể rửa vết thương bằng dung dịch muối vô trùng nếu có sẵn.
  3. Cầm máu bằng cách dùng khăn hoặc mảnh vải sạch ép trực tiếp lên vết thương. Tiếp tục ép cho đến khi máu ngừng hoặc gần như ngừng chảy. Máu không thể hoàn toàn ngừng chảy là điều bình thường.[1]
    • Nếu có thể, bạn hãy nâng vùng chảy máu lên mức cao hơn tim, ví dụ như ngồi trên ghế và đặt chân bị thương cao lên để giảm lưu thông máu đến vùng bị thương.
    • Làm mát phần da bị thương bằng vải sạch nhúng nước lạnh hoặc túi đá bọc trong khăn nếu cần (xem phần “Lời khuyên”). Nhiệt độ thấp sẽ giúp máu lưu thông đến vùng bị thương chậm lại và bớt chảy máu từ vết thương.
  4. Thoa một lớp mỏng thuốc mỡ sát trùng lên vùng da bị thương. Các vết thương hở là cửa ngõ cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Bạn hãy giảm rủi ro nhiễm trùng bằng cách bôi thuốc mỡ sát trùng (như Neosporin) vào vùng da xung quanh vết đứt.[1]
    • Chỉ bôi một lớp thuốc mỏng và sử dụng thuốc theo hướng dẫn trên nhãn.
    • Không dùng thuốc mỡ sát trùng cho các vết thương sâu và xâm nhập vào các mạch máu mà không tham khảo bác sĩ trước.
  5. Băng vết thương. Cố gắng băng vết thương sao cho các mép vết đứt sát vào nhau để giúp làm liền vết thương.[1]
    • Dùng băng không dính, gạc vô trùng hoặc băng thun dạng ống để cố định miếng gạc.
  6. Thay băng mỗi ngày vài lần, đặc biệt khi băng bị ướt hoặc bẩn. Cẩn thận kẻo làm rách vết thương khi tháo băng. Nếu vết thương bắt đầu chảy máu, bạn cần ép chặt cho đến khi máu ngừng chảy.
    • Bôi lại thuốc mỡ sát trùng (nếu cần) khi thay băng mới.
    • Giữ ẩm và băng vết thương cho đến khi da có đủ thời gian lành lại.
    • Tháo băng cho vết thương tiếp xúc với không khí nếu vết thương đã liền da và không dễ bị rách.

Chăm sóc vết bỏng nhẹ[sửa]

  1. Ngắt nguồn gây bỏng để không bị thương tích thêm. Tuy nhiên các mô vẫn tiếp tục bị tổn hại ngay cả khi không còn tiếp xúc với nguồn gây bỏng (như lửa hoặc ánh nắng mặt trời). Do đó, điều cần làm đầu tiên là giảm tổn thương thêm trước khi rửa sạch vùng da bỏng.[2]
    • Để phần da bị bỏng dưới dòng nước mát trong khoảng 15-20 phút.
    • Nếu vết bỏng ở trên mặt, bàn tay, khớp hoặc trên vùng da rộng, bạn cần tìm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
    • Dùng nước ấm để rửa các hóa chất nhẹ hoặc hóa chất tiếp xúc với mắt.
    • Việc gọi cho bác sĩ là rất quan trọng khi mắt hoặc miệng tiếp xúc với hóa chất, vì điều này có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn.
    • Trong trường hợp bỏng hóa chất, bạn cần trung hòa hóa chất gây bỏng. Nếu không biết chắc chắn, bạn hãy tìm sự trợ giúp y tế.
    • Nếu không có nguồn nước gần đó, bạn hãy chườm gạc mát (như túi đá bọc trong khăn) lên vùng da bỏng.
  2. Thoa lotion lên vết bỏng. Dùng lotion, gel lô hội hoặc kem hydrocortisone liều thấp để bảo vệ da và giúp chữa lành vết thương.[2]
    • Nhớ phải thấm khô da trước khi thoa lotion nếu cần thiết.
    • Thoa lại lotion nhiều lần để đảm bảo giữ ẩm cho vùng da tổn thương.
  3. Uống thuốc giảm đau không kê toa nếu đau ở vết bỏng. Các vết thương do bỏng có thể rất đau đớn, do đó bạn cần uống thuốc giảm đau không kê toa (như acetaminophen hoặc ibuprofen).[2]
    • Sử dụng thuốc đúng theo hướng dẫn trên nhãn và không dùng quá liều lượng. Tìm sự chăm sóc y tế trong trường hợp đau dữ dội hoặc đau liên tục không ngớt.
  4. Cố gắng giữ nguyên các vết phồng rộp. Các vết bỏng thường gây phồng rộp (các túi chứa đầy dịch dưới da).[2]
    • Nếu vết phồng rộp bị vỡ, bạn cần dùng nước rửa sạch, bôi thuốc mỡ sát trùng và dùng băng không dính băng lại.
  5. Quan sát các dấu hiệu nhiễm trùng. Nếu có hiện tượng tấy đỏ, đau, sưng hoặc chảy dịch, bạn hãy bôi thuốc mỡ sát trùng và dùng gạc sạch đắp lên để bảo vệ vết thương trong thời gian chữa lành.
    • Liên hệ với bác sĩ nếu vết thương tiến triển xấu, có vẻ không đỡ, trông như bị nhiễm trùng và không cải thiện nhanh chóng khi được chăm sóc tại nhà, hoặc khi các vết phồng rộp trở nên nặng hơn hay da bị biến màu.

Chăm sóc vết thương do bị đâm[sửa]

  1. Rửa tay trước khi chăm sóc vết thương. Dùng nước ấm và xà phòng để rửa ít nhất 30 giây để đảm bảo thật sạch.[1]
    • Lau khô tay trước khi chạm vào vết thương để giảm rủi ro nhiễm trùng.
  2. Rửa vùng bị thương bằng nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và các mảnh vụn. Nếu quá trình rửa không thể loại bỏ hết các mảnh vụn, bạn có thể dùng nhíp đã khử trùng bằng cồn để gắp các mảnh nhỏ ra. Vật đâm vào da cũng cần được lấy ra nếu vẫn còn trên vết thương.[3]
    • Tìm sự chăm sóc y tế nếu vật gây ra vết thương vẫn còn trong da và không thể lấy ra hoàn toàn, hoặc bạn không thể lấy ra mà không gây thêm tổn thương.
  3. Dùng vải sạch ép lên vết thương để cầm máu. Nếu vết thương chảy máu, bạn cần ép lên vết thương để cầm máu. Có thể dùng khăn sạch hoặc túi đá bọc trong khăn nếu sẵn có.[1]
    • Tùy vào loại và kích thước của vết đâm, vết thương có thể không hề chảy máu.[4]
  4. Bôi một lớp mỏng thuốc mỡ sát trùng lên vùng da bị thương. CHỈ dùng biện pháp này cho vết thương nông. Không bôi bất cứ loại thuốc nào và tìm sự chăm sóc y tế nếu vết thương rộng, hở và ảnh hưởng đến các mô sâu dưới da.
  5. Băng vết thương bằng gạc sạch hoặc băng y tế. Điều này sẽ giúp giữ sạch vết thương, giảm nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng khác.[1]
    • Thay băng mỗi ngày vài lần và mỗi khi băng bị ướt hoặc bẩn.
    • Hỏi ý kiến bác sĩ xem bạn có nên tiêm phòng uốn ván trong vòng 48 giờ không. Việc tiêm phòng uốn ván thường được khuyến cáo nếu trong vòng 5 năm trở lại bạn chưa được tiêm phòng. Thậm chí chỉ một vết thương nhỏ cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng.
  6. Quan sát vết thương để tìm dấu hiệu nhiễm trùng (tấy đỏ, đau, chảy mủ hoặc sưng). Nhanh chóng tìm sự chăm sóc y tế nếu vết thương không lành hoặc có hiện tượng đau nhiều, ấm nóng, tấy đỏ và/hoặc chảy dịch.

Chăm sóc da bị rách[sửa]

  1. Rửa tay thật kỹ. Dùng nước ấm và xà phòng rửa tay để rửa sạch bụi đất. Tránh dùng tay bẩn chạm vào vết thương vì có thể dẫn đến nhiễm trùng.[1]
    • Nếu không có sẵn nước sạch, bạn hãy lau tay bằng khăn ướt hoặc dùng găng tay.
  2. Rửa vết thương để làm trôi bụi bẩn. Cẩn thận đừng để đứt lìa những mẩu da đã bị bong ra (nếu mẩu da vẫn còn dính). Nhẹ nhàng thấm khô vết thương sau khi rửa.
  3. Băng vết thương. Nếu mẩu da bong ra vẫn còn dính, bạn hãy đặt nó về chỗ cũ để che vết thương trước khi băng. Nó sẽ giúp làm lành vết thương.
    • Hoặc bạn cũng có thể dùng gạc không dính và băng thun dạng ống để cố định miếng gạc.
    • Thay băng mỗi ngày vài lần, nhất là khi băng bị ướt hoặc bẩn. Cẩn thận tháo băng cũ, nhẹ nhàng rửa vết thương nếu cần và băng lại băng mới.

Lời khuyên[sửa]

  • Học cách sơ cứu trước khi bạn cần dùng đến. Hãy chuẩn bị sẵn sàng.
  • Một biện pháp để bảo vệ lớp gạc che vết thương trên bàn tay chỉ đơn giản là đi găng tay cao su. Găng tay sẽ giúp lớp gạc trên vết thương sạch và khô.
  • Chỉ rửa vết thương bằng nước sạch. Không dùng cồn, dung dịch i-ốt hoặc nước ô-xy già. Dùng xà phòng để rửa bụi bẩn nếu vùng da tổn thương quá bẩn.
  • Tiêm phòng uốn ván nếu bạn không được tiêm trong vòng 5-10 năm trở lại.
  • Thận trọng với phản ứng dị ứng có thể xảy ra với neomycin có trong một số thuốc mỡ sát trùng. Các dấu hiệu dị ứng bao gồm ngứa, đỏ hoặc phát ban ở vùng da bôi thuốc. Nếu có hiện tượng này, bạn hãy ngưng dùng thuốc và liên lạc với bác sĩ.
  • Đi găng tay y tế khi xử lý vết thương cho người khác. Vứt bỏ găng tay bằng cách bỏ trong túi kín (có thể sử dụng túi ni lông có khóa kéo) và vứt vào nơi người khác không chạm vào được.
  • Cách làm túi đá: dùng túi ni lông có khóa kéo, đổ đá viên (đá xay là tốt nhất) đầy nửa túi và kéo khóa lại. Dùng khăn ăn hoặc áo gối bọc lại. Túi đá dùng để làm mát vết bỏng, giảm sưng và bầm tím sau khi bị thương và giúp máu chảy chậm lại trong trường hợp vết thương hở. Cách 10-15 phút nhấc túi đá ra khỏi vết thương nếu bạn bắt đầu cảm thấy khó chịu và để da ấm lại. Điều này là để bảo vệ bạn khỏi bị lạnh và làm da tổn thương thêm.

Cảnh báo[sửa]

  • Tìm sự chăm sóc y tế nếu bạn không biết chắc chắn.
  • Ép lên vết thương cho đến khi máu ngừng chảy, nhưng không cắt đứt hoàn toàn sự lưu thông máu đến vùng bị thương.
  • Nếu vết thương chảy máu ồ ạt, hoặc máu phun ra từ vết thương, đừng mất thời gian rửa vết thương. Cầm máu trước, sau đó nhanh chóng tìm sự chăm sóc y tế.
  • Tìm trợ giúp y tế nếu không rõ loại hóa chất gây bỏng, hoặc nếu cảm thấy vết bỏng sâu hơn hai lớp trên cùng của da, hoặc hóa chất vào mắt hoặc miệng.
  • Nếu máu thấm qua lớp băng trên vết thương, KHÔNG tháo lớp băng cũ để thay băng mới. Động tác đó làm gián đoạn quá trình đông máu và gây chảy máu nhiều hơn. Tronng trường hợp đó, tốt nhất là bạn chỉ cần băng thêm một lớp băng mới lên trên và tìm sự chăm sóc y tế.
  • KHÔNG dùng ô-xy già, cồn, i-ốt, betadine, hoặc các chất "sát trùng" khác cho vết thương hở, trừ khi có sự chỉ dẫn của bác sĩ. Các hóa chất này có tính kích ứng mạnh, có thể phá hủy các tế bào đang phát triển và tăng khả năng biến chứng trong quá trình chữa lành.
  • Tìm sự chăm sóc y tế nếu bạn không thể cầm máu trong vòng 10 phút và/hoặc có dị vật trong vết thương mà không dễ dàng lấy ra.
  • Các hướng dẫn này chỉ áp dụng cho các vết thương nhỏ, nông. Với các vết thương sâu, đi qua lớp hạ bì, hoặc vết bỏng ở trên mặt, bàn tay và các khớp, bạn hãy tìm cấp cứu ngay lập tức.
  • Tìm sự chăm sóc y tế nếu thuốc mỡ sát trùng không giúp tình trạng nhiễm trùng khỏi nhanh. Các dấu hiệu và triệu chứng nhiễm trùng bao gồm tấy đỏ, đau, ấm nóng và sưng ở vùng da tổn thương, vết thương có thể chảy dịch đục màu vàng hoặc xanh.

Những thứ bạn cần[sửa]

  • Thuốc mỡ sát trùng như Neosporin
  • Băng y tế
  • Gạc hoặc vải sạch
  • Gạc cuộn
  • Nước sạch
  • Găng tay y tế hoặc găng tay vinyl

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 http://www.cdss.ca.gov/agedblinddisabled/res/VPTC2/8%20Paramedical%20Services/ABCs_Skin_and_Wound_Care.pdf
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 http://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-burns/basics/art-20056649
  3. ↑ http://www.ncemi.org/cse/cse1015.htm
  4. ↑ http://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-puncture-wounds/basics/art-20056665
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Chăm_sóc_vết_thương_nông&oldid=144608”