Giải quyết vấn đề

Giải quyết vấn đề là một trong những kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống. Cho dù bạn là ai và làm gì thì bạn cũng phải đối mặt với trở ngại. Cách bạn vượt qua thử thách thường là yếu tố quyết định bạn sẽ thành công như thế nào trong cuộc sống. Vì vấn đề có thể xuất hiện trong nhiều dạng thức và quy mô khác nhau nên bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một vài công cụ cụ thể để tìm ra hướng giải quyết.

Các bước

Tổng quan

1. Có nhiều cách giải quyết vấn đề, nhưng tiếp cận vấn đề như thế nào cho hợp lý nhất là phụ thuộc vào tình huống, kinh nghiệm, kiến thức, thái độ của bạn, và vấn đề mà bạn gặp phải.
   • Tình huống của bạn có thể là vấn đề mang tính dài hạn và cần thời gian để giải quyết, chẳng hạn như tranh chấp luật pháp hoặc vấn đề cá nhân. Vấn đề của bạn cũng có thể cấp bách, không được trì hoãn. Như trường hợp giải quyết vấn đề trong công việc, hoặc cách để giúp con bạn giành được số đểm cao hơn trong bài kiểm tra tuần tới. Khắc nghiệt hơn, tình huống có thể thảm khốc như chiếc máy bay một động cơ của bạn vừa hết nhiên liệu, vì thế một giải pháp cấp bách phải được đưa ra ngay lập tức.
   • Kinh nghiệm rất quan trọng trong tất cả tình huống trên.
     • Nếu bạn là luật sư, hoặc cố vấn, bạn sẽ biết cách để giải quyết vấn đề cá nhân và pháp luật nhờ vào chuyên môn và kinh nghiệm, và bạn cũng biết được cách tiếp cận nào tốt nhất để giải quyết chúng.
     • Nếu bạn là nhà sư phạm, hoặc thậm chí là bậc cha mẹ có đứa con đã lớn, và đã từng trải nghiệm nhiều khó khăn khi làm bài kiểm tra thì bạn sẽ có kỹ năng cần thiết để giúp con bạn thành công.
     • Nếu rơi vào tình huống nghiêm trọng, bạn có thể sẽ phụ thuộc vào bản năng để giải quyết vấn đề. Ví dụ, là một phi công, bạn đã được học cách đối phó với trường hợp nguy cấp.

Chia tách và Làm chủ Vấn đề

1. Sử dụng lập luận để đi đến kết luận. Để giải quyết hầu như bất cứ vấn đề nào, bạn có thể áp dụng tiến trình loại bỏ-chia tách sự việc cho đến khi bạn chỉ để lại vấn đề mấu chốt. Có bốn bước cơ bản trong tiến trình này:
   • 1. Xác định vấn đề mấu chốt
   • 2. Lên kế hoạch
   • 3. Thực hiện kế hoạch
   • 4. Đánh giá kết quả
   • Khi kết quả chưa được chấp nhận, bạn sẽ phải lặp lại từ bước 2 đến bước 4 cho đến khi kết quả là hợp lý nhất. Chúng ta sẽ dùng một vấn đề phổ biến để minh họa cho sự việc này.
2. Xác định vấn đề mấu chốt. Chiếc xe hơi của bạn không hoạt động, nhưng không có ai quanh đây, và bạn hoàn toàn mù tịt với lĩnh vực cơ khí ô tô. Đây là chiếc xe hoàn toàn mới, vì thế bạn không quen lái. Hơn nữa, bạn sẽ trễ giờ làm nếu bạn không nổ máy được, do đó tất cả phụ thuộc vào việc bạn nghĩ xem vấn đề là gì. Ở đây có nhiều vấn đề để giải quyết, nhưng điểm mấu chốt là: chiếc xe của bạn không hoạt động.
   • Khi xác định vấn đề mấu chốt, đừng xem xét sự việc không liên quan, mà chỉ xác định vấn đề thực sự là gì. Bạn có thể tìm hiểu sự việc không liên quan vào lúc khác.
3. Lên kế hoạch. Điều này thực sự quan trọng để giải quyết vấn đề, và cũng là chìa khóa để tiếp tục tiến trình và tìm ra giải pháp trong khoảng thời gian ngắn nhất. Với ví dụ ở trên, kế hoạch thì rõ ràng-mặc dù có thể không đơn giản-vì chiếc xe là một phần khá phức tạp về máy móc. Kế hoạch sẽ là chia sự việc ra thành nhiều vấn đề nhỏ hơn để giải quyết chúng dễ dàng hơn, cho đến khi chúng ta tìm được nguyên nhân thật sự của vấn đề.
4. Thực hiện kế hoạch. Chúng ta sẽ bắt đầu với câu hỏi lớn, hiển nhiên là câu hỏi có/không. Biết được cái gì “không phải” là vấn đề cũng quan trọng bằng việc biết được vấn đề chính xác là gì.
   • Động cơ có hoạt động không khi bạn gài số bộ khởi động? Nếu có thì bình điện không phải là vấn đề, và bạn đã loại bỏ được một khả năng lớn. Nhưng nếu động cơ không hoạt động thì chúng ta biết được rằng vấn đề có thể liên quan đến điện. Với giả thiết này, chúng ta sẽ khẳng định là do điện không hoạt động.
     • Bây giờ chúng ta đã biết vấn đề có thể nằm ở nơi nào đó dọc đường dây điện, có thể là bộ khởi động, bình điện hoặc vấn đề về khác liên quan đến điện.
5. Đánh giá kết quả. Bạn đã biết được gì từ thử nghiệm đầu tiên? Có phải động cơ hoạt động vài lần và sau đó chậm lại rồi ngừng hẳn? Hay động cơ chỉ kêu lách cách? Nếu là như thế, vấn đề có thể là do bình điện chết. Với giả thiết này thì vấn đề xảy ra không phải do bộ khởi động hay động cơ tạo ra âm thanh đó, vì thế đừng cố gắng nổ máy. Điều này có thể là do bình điện chết hoàn toàn, ngoại trừ việc vặn chìa khóa làm ánh sáng đồng hồ xe và radio bật lên như mọi khi.
   • Bây giờ chúng ta lại biết bình điện dường như bình thường, nhưng có thứ gì đó vẫn làm xe không thể nổ máy. Vì thế chúng ta có thể xem vấn đề là do nguồn không hoạt động cùng với bộ khởi động khi bạn vặn chìa khóa. Điều này không giúp bạn được chút nào, vì thế hãy bắt đầu lại từ bước 2.
6. Thúc đẩy kế hoạch tiếp theo. Nếu bạn biết về cơ khí ô tô, bạn có thể quan sát phía dưới mui xe để kiểm tra tất cả bộ phận ở đó. Với giả thiết này, mặc dù bạn sẽ không biết về thiết bị bịt van từ van đôi, nhưng bạn vẫn quan sát được động cơ ở trong đó, và hiển nhiên là không có gì bị lỗi, vì thế kế hoạch tiếp theo của bạn là tham khảo chuyên gia-sổ tay người sử dụng.
7. Thực hiện kế hoạch. Khi đã thu nhỏ vấn đề đủ để biết không phải do bình điện chết hoặc hết xăng, thì bạn nên tìm kiếm trong sổ tay hướng dẫn vị trí vấn đề thực sự đã xảy ra: khởi động xe.
   • Chú ý biểu tượng cảnh giác với dòng chữ, “Vì lý do an toàn, bạn phải bước lên bàn đạp phanh để nổ máy”.
8. Đánh giá kết quả dựa trên kiến thức mới này. Có phải đầu tiên bạn đã đạp phanh khi cố gắng nổ máy? Nếu vậy, đây không phải là vấn đề. Tuy nhiên, để làm cho giả thiết có thể chấp nhận được, hãy nói bạn đã bỏ qua đạp phanh.
9. Phát triển kế hoạch tiếp theo. Điều này thật sự dễ dàng phải không nào? Kế hoạch tiếp theo của bạn là cố gắng nổ máy trong khi đạp phanh.
10. Thực hiện kế hoạch. Cố gắng nổ máy khi phanh đã được đạp lên.
11. Đánh giá kết quả. Xe có khởi động không? Nếu có! Vấn đề của bạn đã được giải quyết, và bạn đang trên đường đến nơi làm việc.
    • Nếu xe không khởi động, cũng có thể đây là lúc bạn nên gọi chuyên gia thực sự-kỹ sư cơ khí ô tô. Tuy nhiên, với sự nỗ lực bền bỉ và có phương pháp để giải quyết vấn đề, bạn có thể đưa cho anh ta ý tưởng về vấn đề là gì, điều này sẽ giúp anh ta tìm ra vấn đề nhanh hơn và bạn cũng có thể thanh toán hóa đơn thấp hơn cho việc sửa chữa.

Động não

1. Nói chuyện với mọi người. Nếu vấn đề của bạn không cấp bách, và bạn có thời gian để tập hợp những người có kỹ năng hoặc kinh nghiệm liên quan thì hãy tận dụng nhóm bạn thông minh này. Hãy nói với họ rằng bạn muốn thành lập công ty, nhưng không biết phải thực hiện như thế nào.
2. Gọi mọi người đến quanh bàn. Nếu bạn đang trong môi trường kinh doanh, hãy triệu tập mọi người tới cuộc họp. Nếu thân thiết hơn thì mời họ đến vì cuộc họp kinh doanh thân hữu.
3. Xác định vấn đề. Giống như trên, bạn không thể giải quyết vấn đề cho đến khi bạn xác định được mấu chốt sự việc.
   • Vấn đề là bạn muốn thành lập công ty, nhưng không có kiến thức cần thiết để đạt được thành công.
4. Lên kế hoạch. Nói chuyện với nhóm đồng đội. Động não - đó là lắng nghe ý kiến của mọi người, thảo luận với họ và tin tưởng họ. Đưa ý tưởng của bạn ra để mọi người cùng thảo luận. Bạn thường thấy mỗi người sẽ có rất ít ý kiến, nhưng khi làm việc cùng nhau bạn có thể tạo ra kế hoạch khả thi hơn và tiếp tục.
   • Kế hoạch trong ví dụ trên sẽ giúp bạn phát triển bản phác thảo cho kế hoạch kinh doanh. Bản phác thảo này mang đến cho bạn từng bước cụ thể, cho phép bạn xác định được mục tiêu kinh doanh, nghiên cứu đối thủ cạnh tranh, đánh giá thị trường, và chi tiết về mục đích bạn muốn đạt tới.
5. Thực hiện kế hoạch. Xây dựng kế hoạch kinh doanh từ nền tảng đi lên. Điều này có thể mất một khoảng thời gian và kiểm tra giới hạn kiến thức của bạn, nhưng sẽ giúp bạn đi trên con đường để chạm tới dự án thành công.
6. Đánh giá kết quả. Khi bạn đã tạo ra kế hoạch kinh doanh, tập hợp đồng đội lần nữa, và thảo luận xem bạn đã khám phá ra điều gì. Tiếp tục động não, lắng nghe, tiếp nhận ý kiến khả thi, và loại bỏ ý kiến không thiết thực.
7. Lặp lại cho đến khi bạn điều chỉnh kế hoạch tỉ mỉ và sẵn sàng để bắt đầu thực hiện. Vấn đề đã được giải quyết, nhựng sẽ còn nhiều khó khăn phía trước!

Nghiên cứu

1. Có nhiều cách tiếp cận để giải quyết vấn đề. Có thể một trong những cách quan trọng nhất là nghiên cứu. Bất kể việc đọc sổ tay để tìm ra lý do vì sao chiếc xe không khởi động hay nghiền ngẫm số lượng sách luật pháp vô tận về tiền lệ và lịch sử vụ án để tìm ra hướng giải quyết tốt nhất cho vụ án dân sự, thì nghiên cứu giữ vai trò rất quan trọng trong việc giải quyết vấn đề.

Cần mẫn

1. Tóm lại, có thể phương án tốt nhất cho việc giải quyết vấn đề là kết hợp mỗi phương án mà bạn biết, và đừng từ bỏ cho đến khi vấn đề được giải quyết. Sẽ có giải pháp cho mỗi vấn đề, thậm chí giải pháp đó sẽ khó để chấp nhận. Như trong Kinh Dịch có câu “kiên trì để tiến xa hơn”.
2. Chúc bạn may mắn!

Lời khuyên

• Nếu bạn nghĩ bản thân không thể làm được bất cứ việc gì thì hãy ngừng suy nghĩ điều đó lại và bắt đầu suy nghĩ tích cực lên. Dù đó là chuyện nhỏ và không quan trọng nhưng có thể dẫn bạn đến bước xa hơn.
• Thái độ là chìa khóa. Nhiều vấn đề bạn giải quyết tốt là do kinh nghiệm có được trước đó. Bạn có thể áp dụng một giải pháp cho tình huống này đến tình huống khác chỉ vì có kinh nghiệm. Vì thế, hãy mở rộng đến vấn đề mới hơn.
• Nếu bạn bắt đầu cảm thấy ngộp thở hoặc nản chí, hãy thả lỏng. Hãy nhận thức rằng mỗi vấn đề đều có giải pháp, nhưng thỉnh thoảng vấn đề đó bao phủ lấy bạn đến mức bạn không thể thấy gì ngoài khó khăn.
• Hãy can đảm.
• Nhớ đến vai trò của người khác trong việc giải quyết vấn đề. Làm việc theo nhóm thường giữ vai trò trọng yếu trong từng vấn đề. Sức mạnh cá nhân trong tình huống này chỉ làm giảm đi tầm quan trọng của việc thúc đẩy lý luận chặt chẽ và sự sáng tỏ trong nhóm.
• Viết ra suy nghĩ của bạn sao cho vấn đề trở nên đơn giản hơn. Bạn sẽ thoải mái hơn và thường giải quyết vấn đề tốt hơn. Có nhiều cách để viết suy nghĩ lên giấy.
• Xem sách về giải quyết vấn đề liên quan trực tiếp đến khó khăn bạn đang gặp phải. Quyển sách của Polya “Cách để Giải quyết Vấn đề” là tác phẩm tuyệt vời giúp giải quyết vấn đề một cách tổng quát.
• Nếu có bất cứ điều gì sai sót trong suốt quá trình giải quyết, hãy bắt đầu lại. Ghi chú sai sót và cố gắng khắc phục.
• Albert Einstein đã từng nói rằng “Bạn không thể giải quyết vấn đề bằng chính lối suy nghĩ đã tạo ra chúng”. Khi bạn nhận biết vấn đề, bạn có thể bị chi phối bởi tình cảm và thất vọng rằng vấn đề đang tồn tại. Phản ứng xúc cảm đầu tiên là bình thường, nhưng cách bạn thể hiện cảm xúc như thế nào là điều rất quan trọng. Giận dữ với người khác thường sẽ đặt họ vào thế phòng thủ hoặc rút lui, và ít cộng tác với bạn hơn trong việc giải quyết vấn đề. Hãy để bản thân bình tĩnh lại, và sau đó bạn sẽ cảm thấy tốt hơn để đánh giá và quyết định cách nào giải quyết hiệu quả nhất. Cố gắng bình tĩnh và lý trí khi tiếp cận vấn đề, giải pháp cuối cùng nằm trong cách tiếp cận này.

Cảnh báo

• Đừng bỏ qua vấn đề bạn đang gặp phải. Chúng sẽ sớm quay lại và lúc đó bạn sẽ thấy còn khó giải quyết hơn. Óc suy xét có thể làm vấn đề trở nên nhỏ hơn.
• Đương nhiên, óc suy xét rất quan trọng trong việc giải quyết bất cứ vấn đề nào. Đừng theo bất cứ thủ tục nào dẫn bạn đến mối nguy hiểm, trừ phi đó là sự nguy hiểm không thể tránh khỏi.




Bài liên quan

• 9 thói quen xấu xí giết chết sáng tạo
• Trở nên khiêm tốn
• Giữ trí óc sắc bén và thái độ tích cực
• Nâng cao năng lực não bộ
• Hết nhút nhát và trở nên tự tin

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

• Giải quyết Vấn đề