Hành xử khi bạn trai mắc chứng tự kỷ

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Tự kỷ hay Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) đôi khi còn được gọi là Hội chứng Asperger và Tự kỷ Không Điển hình (PDD-NOS). Nó ảnh hưởng đến con người theo nhiều cách khác nhau. Một số gặp rất nhiều khó khăn trong quan hệ tình cảm và một số khác thậm chí còn lảng tránh, không dám đối mặt với vấn đề đó. Nếu bạn trai là người tự kỷ, có lẽ bạn đang tự hỏi làm thế nào mới vượt qua được những rắc rối hiện hữu trong mối quan hệ giữa hai người. Để bắt đầu, hãy giao tiếp tốt hơn với bạn trai bằng cách: lường trước thách thức về mặt xã hội, chấp nhận sự trùng lặp của một số hành vi, giữ bình tĩnh khi không vui và lắng nghe những gì anh ấy muốn nói.

Các bước[sửa]

Hiểu bạn trai hơn[sửa]

  1. Tìm hiểu thêm về bệnh tự kỷ. Khi trang bị cho mình kiến thức về bệnh lý cũng như khó khăn mà nó gây ra, bạn sẽ hiểu hơn những thử thách trong cuộc sống hàng ngày của bạn trai. Điều đó sẽ giúp bạn trở nên kiên nhẫn, học cách để có thể giao tiếp tốt hơn và thậm chí, trong nhiều trường hợp, còn góp phần cải thiện mối quan hệ giữa hai người.
    • Đọc định nghĩa chung về tự kỷ.
    • Tập trung nghiên cứu sách báo và bài viết của người tự kỷ - họ có trải nghiệm thực tế của người trong cuộc.
    • Cẩn trọng với nguồn thông tin, tài liệu: một số nhóm tuyên bố vì người tự kỷ nhưng thực chất chỉ nỗ lực buộc họ phải im lặng.[1]
  2. Ý thức được những thử thách trong giao tiếp mà bạn trai phải đối mặt. Người tự kỷ khó có thể giao tiếp như người bình thường. Một số lối diễn đạt có thể không thật sự rõ ràng, dễ hiểu và do đó, khiến người nghe bối rối trong việc đưa ra phản hồi phù hợp. Chúng dẫn đến hiểu lầm và làm phát sinh vấn đề trong mối quan hệ của bạn. Để tránh điều này, hãy cố nói chuyện trực tiếp hết mức có thể.[2]
    • Ví dụ, khi nói: “Sáng nay, cô ấy nhắn tin cho em”, có lẽ bạn kỳ vọng rằng anh ấy sẽ hỏi: “Về chuyện gì?”. Thế nhưng, sự thật là vì bạn chỉ đưa ra một câu tường thuật, có thể anh ấy không hiểu rằng bạn muốn cả hai cùng trò chuyện. Có lẽ tốt hơn bạn nên hỏi: “Anh muốn biết hôm nay cô ấy đã nhắn gì cho em không?” hoặc chỉ việc nói thẳng điều cô ấy đã nhắn.
    • Mỗi người tự kỷ đều khác biệt. Hãy lường trước việc phải tìm hiểu và điều chỉnh dần khi hiểu hơn về anh ấy.
  3. Ý thức được những thách thức về mặt xã hội. Tình huống xã hội đầy vui vẻ và dễ dàng với bạn có thể lại khiến bạn trai cảm thấy vô cùng khó khăn, căng thẳng. Sự ồn ào và đông đúc của một số tình huống xã hội có thể sẽ khiến anh ấy cảm thấy lo lắng và không thể tập trung vào những điều người khác đang nói. Đôi khi, anh ấy cũng sẽ gặp khó khăn trong việc tự giới thiệu và chuyện trò cùng người khác. [3]
    • Thử viết thư cho bạn trai, trao đổi về vai trò của anh ấy trong các cuộc gặp mặt. Dùng ngôn ngữ trực tiếp và mỗi lần chỉ bàn về một vấn đề. Ví dụ, bạn có thể viết thư và tập trung vào lý do bạn muốn có anh ấy bên mình khi dự tiệc.
    • Cùng nỗ lực để tình huống xã hội trở nên dễ chịu hơn với bạn trai. Có lẽ anh ấy sẽ đối phó được với tiệc tùng nếu có thời gian tạm nghỉ sau mỗi nửa giờ (hay tương tự) hoặc xác định về sớm từ trước và anh ấy hiểu rằng bản thân sẽ nhanh chóng được giải thoát khỏi tình huống đó.
  4. Trao đổi về những thử thách mang tính thể xác. Một số người tự kỷ không muốn bị đụng chạm hoặc không ý thức được thời điểm phù hợp để có những cử chỉ tình cảm. Do đó, có thể bạn trai không nhận ra khi bạn muốn một cái ôm hoặc anh ấy sẽ tỏ vẻ khó chịu khi bị đụng chạm mà không báo trước. Hãy trao đổi về những điều này để có thể kết nối tốt hơn về mặt thể xác.
    • Ví dụ, khi phiền lòng vì một điều gì đó, bạn có thể nói: “Hiện giờ, em cảm thấy rất buồn. Anh có thể ôm em chứ? Nó sẽ giúp em khá hơn”.[4]
  5. Chấp nhận sự lặp đi, lặp lại của hành động, cử chỉ. Một số người tự kỷ có những thói quen giúp họ cảm thấy khá hơn. Thói quen bị phá vỡ có thể sẽ khiến họ buồn bực và lo lắng. Hãy cố hiểu mọi thói quen đem lại sự thoải mái cho người ấy và làm mọi điều trong khả năng để chúng không bị gián đoạn. [5]
    • Ví dụ, nếu ngày nào bạn trai cũng chạy bộ vào 7 giờ tối, hãy tôn trọng thời gian đó và đừng cố ngăn cản anh ấy.
    • Hành vi tự kích, chẳng hạn như đập tay hay quan sát bóng đèn, là triệu chứng thường gặp khác của tự kỷ. Hãy chấp nhận rằng chúng quan trọng[6] dù có thể, bạn không hiểu vì sao anh ấy lại làm vậy.
  6. Hiểu bạn trai cần gì. Mỗi người tự kỷ đều là những cá nhân riêng biệt. Bạn trai của bạn có thể sẽ gặp phải những thử thách vô cùng khác với những người tự kỷ khác. Hãy đặt câu hỏi để hiểu hơn sở thích cũng như khó khăn của anh ấy và từ đó, chu đáo hơn với những gì mà anh ấy cần.[7]
    • Chẳng hạn như, bạn có thể nói: “Ước gì em có thể hiểu và giúp được anh nhiều hơn. Kể em nghe những khó khăn mà anh gặp phải đi nhé?”.
    • Đừng quên hỏi về giới hạn cá nhân trong việc tiếp xúc về mặt thể xác. Ví dụ, anh ấy có phiền khi được ôm không? Có cần báo trước khi định ôm anh ấy?
  7. Hiểu về biến chứng của bệnh. Người tự kỷ có thể sẽ mắc chứng lo âu, trầm cảm cũng như nhiều bệnh tâm thần khác. Người khuyết tật, đặc biệt là những người gặp khó khăn trong giao tiếp và xử lý cảm xúc (bao gồm nhiều cá nhân tự kỷ) có nguy cơ trở thành nạn nhân bạo hành tình dục của người chăm sóc[8][9] hay những đối tượng khác[10][11] và điều này có thể dẫn đến Rối loạn Tinh thần Sau Chấn thương Tâm lý. Hãy hỗ trợ và cảm thông với mọi thử thách mà anh ấy phải đối mặt.
    • Nếu từng bị bạo hành, có thể anh ấy sẽ không muốn chia sẻ chi tiết với bạn. Cách tốt giúp đỡ tốt nhất là hãy tôn trọng mong muốn này và nhẹ nhàng đề nghị (chứ không thúc giục) gặp bác sĩ khi anh trở nên quá căng thẳng.
  8. Loại bỏ định kiến. Có rất nhiều định kiến về tự kỷ, chẳng hạn như người tự kỷ không có cảm xúc hay khả năng yêu thương ai đó. Nhưng, chúng hoàn toàn không đúng. Người tự kỷ cũng giàu cảm xúc như bao người khác, chỉ là họ có cách thể hiện riêng.[12]
    • Lên tiếng vì người tự kỷ bằng cách chỉ ra những nhận định sai lầm khi gặp phải. Hãy thử bắt đầu bằng câu tương tự như: “Tôi biết ___ là định kiến thường gặp về người tự kỷ nhưng sự thật là…”
    • Nghiên cứu gần đây cho thấy người tự kỷ có thể sâu sắc hay có cảm xúc mãnh liệt hơn người bình thường.[12]

Đối phó với sự khác biệt trong giao tiếp[sửa]

  1. Hãy sẵn sàng cho việc tiếp nhận những câu trả lời chân thật. Đôi lúc, khi quan tâm đến nhau, chúng ta dùng những lời nói dối vô hại hoặc che chắn sự thật để không làm tổn thương đối phương. Người tự kỷ có thể sẽ không làm vậy. Trái lại, có thể bạn sẽ nhận được đáp án vô cùng chân thật từ bạn trai của mình. Anh ấy không cố ý làm đau lòng bạn mà đó đơn giản chỉ là cách mà anh ấy trao đổi, trò chuyện.[2]
    • Chẳng hạn như, khi hỏi bạn trai: “Mặc áo này em có xinh không?”, có lẽ bạn mong đợi được câu trả lời là "có". Nhưng người tự kỷ có thể sẽ nói “không” khi thật sự cảm thấy như vậy. Do đó, có lẽ bạn nên tránh đặt câu hỏi có thể đem lại trả lời không mong muốn.
    • Nhớ rằng chân thật là cách anh ấy cố giúp bạn.
  2. Trả lời câu hỏi của anh ấy. Vì người tự kỷ khó khăn trong việc hiểu lời châm biếm hay các hình thức diễn đạt bóng bẩy khác, có thể bạn sẽ rơi vào tình huống mà ở đó, bạn trai đặt rất nhiều câu hỏi. Đừng phiền muộn nếu điều này xảy ra, anh ấy hỏi chỉ vì quan tâm và muốn hiểu hơn về bạn mà thôi.[2]
  3. Nói anh ấy biết cảm nhận của bạn. Đừng quên rằng ngôn ngữ cơ thể và những tín hiệu không lời khác có thể rất khó với người tự kỷ. Thay vì cố dùng chúng để truyền đạt đến bạn trai và mặc anh ấy suy đoán, hãy nói rõ cảm nhận hay suy nghĩ của bạn. Bằng cách đó, bạn có thể tránh được những tình huống không thoải mái hay thậm chí cãi vã.
    • Ví dụ, bình thường, khi một người tránh nhìn vào mắt bạn, nhiều khả năng đó là dấu hiệu cho thấy người đó đang bực bội hoặc không có hứng thú với bạn. Nhưng với người tự kỷ, tránh tiếp xúc qua ánh mắt không có gì đặc biệt và thường chẳng nói lên bất kỳ điều gì.[2] Sẽ có ích khi nói thẳng: "Hôm nay em rất căng thẳng" hoặc "Em đã có một ngày tồi tệ".
      • Xa hơn, nếu bạn trai tránh nhìn vào mắt bạn, đừng nghĩ rằng đó là dấu hiệu cho thấy anh ấy không hứng thú với bạn - trừ khi anh ấy trực tiếp nói ra điều đó.
    • Nếu anh ấy làm gì khiến bạn khó chịu, hãy nói. Gợi ý hoặc giữ im lặng và rồi bùng nổ sẽ không giúp được gì. Hãy thẳng thắn để anh ấy hiểu và thay đổi. Ví dụ: "Đừng tặc lưỡi. Âm thanh ấy thật sự khiến em khó chịu".
  4. Để bạn trai biết bạn muốn anh ấy phản ứng thế nào. Một số người tự kỷ bối rối trong lựa chọn phản ứng trước những tình huống nhất định. Thế nhưng, bạn có thể giúp anh ấy hiểu bạn cần và kỳ vọng ở anh điều gì bằng cách nói rõ bạn muốn anh ấy đáp trả thế nào trong những tình huống đó.
    • Ví dụ, giả sử bực bội khi anh ấy cứ cố đưa ra lời khuyên trong lúc bạn kể về ngày làm việc của mình, hãy đơn giản nói: “Em rất vui khi anh muốn giúp đỡ nhưng sự thật thì em chỉ cần anh lắng nghe tâm sự của em thôi”.

Hãy là một đội[sửa]

  1. Sẵn sàng trong việc chủ động hơn. Người tự kỷ có thể khó khăn trong việc chủ động hoặc không biết phải làm gì và liệu hành động nào đó có phù hợp hay không. Hãy để mọi thứ trở nên dễ dàng hơn bằng cách chủ động với những điều bạn muốn, dù là tán tỉnh hay ôm hôn.
    • Bên cạnh khó khăn trong tình huống xã hội, một số người tự kỷ thiếu động lực hay hiểu biết về tình dục cũng như những ám chỉ của nó. Vì vậy, có thể anh ấy sẽ nói hoặc làm điều gì đó với hàm ý tình dục hay đa nghĩa mà không hề hay biết.
      • Ví dụ, có thể anh ấy sẽ đề nghị bạn qua đêm cùng một cách hoàn toàn trong sáng, không biết rằng đó có thể là đề nghị nhạy cảm hơn với hầu hết cô gái. Trong trường hợp này, hãy giải thích hàm ý và không khí gần gũi, sự kích thích về mặt giới tính ở phòng ngủ giữa hai người khác giới. Đồng thời, giải thích rằng ngủ qua đêm với ý nghĩa thông thường chỉ dùng cho các nhóm bạn trẻ cùng giới tính.
      • Cũng có khả năng do đặc tính cố hữu của tự kỷ, vì không dám nhìn thẳng, dường như anh ấy đang nhìn chằm chằm vào ngực bạn. Đừng hoảng loạn hay kết luận không tốt về anh ấy. Bạn chỉ cần nói một cách nhẹ nhàng: "Em cảm thấy không thoải mái khi anh nhìn hướng đó" và yêu cầu anh nhìn thẳng vào bạn hay nơi nào khác.
      • Nếu muốn quan hệ hay gần gũi hơn về mặt thể xác, hãy đảm bảo rằng anh ấy hoàn toàn hiểu thế nào là tình dục và khi đồng ý làm điều đó, thực chất anh ấy đã chấp thuận điều gì.
  2. Nói chuyện trước khi bàn về chứng tự kỷ của anh với người khác. Một số người tự kỷ khá thoải mái trong việc tiết lộ bệnh tình của mình, một số khác lại chỉ muốn công khai với số ít người. Hãy trao đổi để biết anh ấy cảm nhận thế nào về việc mắc chứng bệnh này và bạn có thể thảo luận với ai về nó.
  3. Xử lý mâu thuẫn một cách bình tĩnh hết mức có thể. Trao đổi suy nghĩ và cảm nhận một cách bình tĩnh và thẳng thắn. Cho dù được quyền giận dữ hay tổn thương, tiếp cận vấn đề một cách thẳn thắn có lẽ sẽ hiệu quả hơn phản ứng cảm tính rất nhiều. Hành động theo cảm xúc có thể sẽ khiến đối phương bối rối, không hiểu vì sao bạn lại buồn bực như vậy.[7]
    • Tránh dùng phát ngôn “anh”: chẳng hạn như “Anh chưa từng”, “Anh không”, “Anh phải”, v.v.
    • Thay vì vậy, hãy dùng phát ngôn “tôi”: “Em cảm thấy”, “Em nghĩ rằng”, “Em muốn”, v.v. Đây là cách tiếp cận chung hữu ích, hiệu quả với tất cả (không chỉ mình người tự kỷ).
  4. Lắng nghe bạn trai. Để hiểu cách nhìn của anh ấy, hãy nghe và để anh biết mình được lắng nghe. Đảm bảo là bạn đã dành thời gian dừng lại và lắng nghe khi bạn trai nói. Đừng ngắt lời, hãy chỉ nghe và cố hiểu anh ấy muốn nói gì trước khi phản ứng.[13]
  5. Công nhận cảm giác của bạn trai. Công nhận cảm giác hay lo lắng của người khác nghĩa là ghi nhận và không hạ thấp chúng. Kể cả khi cảm thấy cách nhìn của anh là chưa đúng, bạn cần chấp nhận những điều anh nói để có thể trao đổi cởi mở trong mối quan hệ.[2]
    • Hãy tìm kiếm sự thấu hiểu trước khi phản ứng. Nếu không biết vì sao anh lại cảm nhận theo một cách nào đó, hãy hỏi và nghe kỹ câu trả lời được đưa ra.
    • Ví dụ, thay vì đáp trả: “Chẳng có lý do nào để giận dữ về những gì đã xảy ra tối qua”, hãy cố nói những điều tương tự như: “Em hiểu là anh giận dữ với những gì đã xảy ra tối qua”.
  6. Cổ vũ lòng tự tôn của anh ấy. Người tự kỷ thường coi nhẹ chính mình – có lẽ người khác từng nói rằng với chứng tự kỷ và "thái độ" thường xuyên bất hợp tác, họ chỉ là gánh nặng. Hãy cho anh thật nhiều cổ vũ và khích lệ, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn.
    • Cổ vũ anh ấy tìm đến sự giúp đỡ khi có dấu hiệu trầm cảm hay ý nghĩ tự tử.
  7. Chấp nhận bạn trai như chính con người anh ấy. Tự kỷ là một phần trong trải nghiệm, tính cách và cuộc đời anh. Điều đó sẽ không thay đổi. Hãy yêu không điều kiện, yêu cả phần tự kỷ và mọi thứ khác của anh.

Lời khuyên[sửa]

  • Nếu muốn hẹn hò, đừng trông chờ anh ấy sẽ mở lời với bạn. Nhiều người tự kỷ không biết phải làm điều đó thế nào. Hãy cố chủ động mở lời.
  • Hãy chắc rằng với anh ấy, bạn là bạn gái chứ không phải chỉ đơn thuần là một người bạn khác giới. Với người tự kỷ, trừ khi nói rõ thành lời rằng bạn coi anh ấy là bạn trai và muốn làm bạn gái của anh, có thể anh ấy chỉ xem bạn là một người bạn đơn thuần, kể cả khi bạn làm những điều mà chỉ bạn gái mới làm cho anh ấy.

Cảnh báo[sửa]

  • Nếu ghét hoặc không thể đương đầu với những khó khăn đến từ chứng tự kỷ của bạn trai, hãy chia tay. Anh ấy xứng đáng có được tình yêu trọn ven, một người sẵn sàng chấp nhận cả mặt tốt lẫn mặt xấu ở anh. Bạn không nhất thiết phải gánh chịu sự căng thẳng trong mối quan hệ mà bạn không thể xử lý được hay mệt mỏi trong nỗ lực cố gắng thay đổi ai đó.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ http://autisticadvocacy.org/2014/01/2013-joint-letter-to-the-sponsors-of-autism-speaks/
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 http://autismum.com/2012/05/07/10-tips-on-how-to-communicate-with-autistic-people/
  3. ↑ http://www.autism.org.uk/living-with-autism/parents-relatives-and-carers/partners/frequently-asked-questions.aspx#Why does my partner always want to leave social occasions early? And if visitors come to our house, why does she disappear as soon as possible?
  4. ↑ http://www.autism.org.uk/living-with-autism/parents-relatives-and-carers/partners/frequently-asked-questions.aspx#Why doesn't my partner hug me when I've had a bad day?
  5. ↑ http://www.autism.org.uk/living-with-autism/understanding-behaviour/obsessions-repetitive-routines/routines-and-change.aspx
  6. ↑ http://realsocialskills.org/post/39482079759/autism-awareness-for-aides
  7. ↑ 7,0 7,1 http://www.autism.org.uk/living-with-autism/parents-relatives-and-carers/partners/relationships.aspx
  8. ↑ http://autismmythbusters.com/parents/therapy/the-truth-about-aba/
  9. ↑ http://www.autistichoya.com/2012/09/what-they-should-be-talking-about.html
  10. ↑ http://dsq-sds.org/article/view/1058/1228
  11. ↑ http://specialedabuse.com/signs-of-abuse/
  12. ↑ 12,0 12,1 http://www.theatlantic.com/health/archive/2013/08/dating-on-the-autism-spectrum/278340/
  13. ↑ http://psychcentral.com/blog/archives/2009/04/14/9-steps-to-better-communication-today/?all=1
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Hành_xử_khi_bạn_trai_mắc_chứng_tự_kỷ&oldid=144719”