Thôi hoang tưởng

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Bạn có hay lo lắng điều gì đó sẽ xảy ra với mình? Bạn có thấy mình thường xuyên ngoái nhìn lại sau lưng hoặc cho rằng người khác đang nói về mình? Nếu đúng là vậy thì có thể bạn đang bị hoang tưởng. Hoang tưởng bắt nguồn từ những suy nghĩ hay định kiến tiêu cực, hoặc do lòng tự trọng có vấn đề. Thậm chí chứng hoang tưởng có thể là dấu hiệu của một vấn đề khác nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như bệnh tâm thần phân liệt thể hoang tưởng, trong trường hợp này bạn cần đi khám bệnh ngay.

Các bước[sửa]

Kiểm soát Suy nghĩ[sửa]

  1. Vượt qua thái độ bi quan.[1] Một trong những lý do khiến bạn hoang tưởng là khuynh hướng cho rằng điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra trong mọi tình huống, thay vì tỏ ra lạc quan về kết quả có thể đạt được. Có thể bạn nghĩ rằng mọi người đang bàn tán về mình, họ ghét kiểu tóc mới của bạn hoặc ông sếp mới đang cố ý gây phiền phức cho bạn. Nhưng có khả năng chẳng có điều gì là đúng. Lần tới nếu bạn có suy nghĩ bi quan thì hãy dừng lại và làm những việc sau:
    • Tự hỏi xem suy nghĩ tiêu cực đó có khả năng trở thành sự thật bao nhiêu phần trăm.
    • Khi dự đoán về điều xấu nhất, bạn nên cân nhắc tất cả các kết quả có thể xảy ra trong tình huống đó, không chỉ những điều tiêu cực nhất. Sau đó bạn sẽ thấy có rất nhiều khả năng xảy ra trong hầu hết mọi tình huống.
    • Cố gắng chống lại một suy nghĩ bi quan bằng hai suy nghĩ thực tế. Ví dụ, nếu bạn lo rằng mọi người đang cười nhạo đôi giày của mình thì nên xem xét các khả năng sau 1) khó có chuyện chỉ mỗi đôi giày cũng làm mọi người cười nhạo suốt ngày, và 2) rất có khả năng có một bức ảnh chế vui nhộn nào đó đang lan truyền trên hệ thống nhắn tin của văn phòng.
  2. Không ám ảnh về những việc lặt vặt. Một phần của sự hoang tưởng không chỉ là vấn đề bạn cho rằng mọi người đang chống lại hay cố tình gây rắc rối cho bạn, mà còn vì bạn thường xuyên nghĩ về vấn đề này. Bạn càng nghĩ nhiều về một điều tiêu cực nào đó thì càng chìm đắm sâu hơn trong suy nghĩ hoang tưởng, bạn càng tin rằng điều đó sẽ xảy ra. Mặc dù bạn không thể dừng ngay những suy nghĩ ám ảnh này, nhưng có một số mẹo nhỏ giúp giảm thiểu thói quen đó:
    • Ấn định một "khoảng thời gian lo lắng". Dành thời gian này cho những suy nghĩ hoang tưởng, đánh giá chúng và cố gắng thu nhỏ chúng lại. Nếu nỗi lo xuất hiện vào thời điểm bất kì nào đó trong ngày thì bạn cố quên đi tạm thời và để dành nó cho "khoảng thời gian lo lắng".[2]
    • Viết nhật ký theo dõi suy nghĩ hoang tưởng, mỗi tuần đọc lại một lần. Việc này không chỉ giúp bạn xả bớt các suy nghĩ hoang tưởng theo cách lành mạnh mà còn cho bạn thấy những lo lắng đó hoàn toàn không có cơ sở. Giả sử bạn sợ rằng việc X sẽ xảy ra vào một ngày nọ, nhưng khi ngày đó trôi qua mà việc X vẫn không xảy ra, khi đó bạn có thể chấp nhận một sự thật là những nhận định hoang tưởng của mình không có căn cứ.[3]
  3. Tâm sự với bạn thân. Đó là nơi bạn có thể thổ lộ về suy nghĩ hoang tưởng của mình, và họ cũng là người đưa ra một góc nhìn khác về vấn đề cho bạn xem xét. Chỉ riêng việc nói thành lời những nỗi lo đó cũng khiến bạn nhận ra chúng vô lý thế nào. [4]
    • Nếu bạn nói rằng nhóm bạn của mình rất ghét bạn thì người bạn thân đó sẽ nêu ra những ví dụ có căn cứ vững chắc để chứng minh bạn sai.
    • Bạn chỉ cần chọn ra một người có quan điểm kiên định và biết lý lẽ, chắc chắn bạn không muốn ai đó làm thói hoang tưởng của mình thêm nặng hoặc khiến vấn đề trở nên tệ hơn.
  4. Kiếm thêm việc làm để luôn bận rộn.[5] Một cách khác để tránh hoang tưởng là không cho mình nhiều thời gian rảnh để ngồi quanh quẩn và suy nghĩ xem người khác đang nghĩ gì về mình. Dù tình trạng bận rộn không thể giúp bạn vượt ra khỏi vấn đề nhưng nó tạo điều kiện để bạn tập trung năng lượng vào các công việc khác hiệu quả hơn, như theo đuổi thú vui sở thích hoặc tìm cách đạt mục tiêu cá nhân.
    • Nếu bạn dành vài giờ mỗi tuần để theo đuổi điều gì đó mình thật sự thích thì chắc chắn bạn sẽ bớt dầm mình trong các suy nghĩ hoang tưởng, cho dù là tập yoga hay sưu tập tiền xu.
  5. Đặt mình vào vị trí người khác. Đây là bài tập rất hữu ích. Nếu bạn đặt mình vào vị trí những người bạn đang lo lắng về họ thì có thể nhận ra nhiều nỗi lo của mình không có cơ sở. Giả sử bạn đang trên đường tới một bữa tiệc và tự nhủ với bản thân rằng, "Mọi người sẽ thấy mình mặc bộ đồ giống với bộ đồ đã mặc đi ăn tiệc cách đây ba tuần". Tự hỏi mình xem bạn có nhớ được bất kì ai đã mặc đồ gì đi ăn tiệc vào hôm đó không, ít có khả năng bạn nhớ được họ mặc gì.
    • Tự hỏi xem liệu những người đó có nghĩ về bạn nhiều như suy nghĩ của bạn không, khả năng là bao nhiêu phần trăm? Bạn có bỏ hàng giờ để suy nghĩ về việc mình ghét họ như thế nào không? Có lẽ là không.
  6. Xác định xem có phải bạn hoang tưởng vì quá bồn chồn. Nếu bạn cảm thấy bất an thì trong đầu sẽ tràn ngập những nỗi lo và luôn sợ rằng có điều gì đó không ổn. Sự bồn chồn có thể khơi gợi suy nghĩ hoang tưởng, dù hai tình trạng này khác nhau. Cảm giác bồn chồn khiến bạn lo mình đang mắc một căn bệnh nan y nào đó, nhưng ngược lại, chính sự hoang tưởng mới dẫn lối cho bạn tin rằng bác sĩ cố tình làm bạn ốm.[6]
    • Nếu sự bồn chồn là nguyên nhân chính gây ra vấn đề của mình thì bạn nên nhờ y học can thiệp để chấm dứt nguyên nhân này. [7]
  7. Tìm chuyên gia hỗ trợ khi cần thiết. Đôi khi cho rằng bạn bè đang nói gì đó sau lưng mình khác rất nhiều với việc để suy nghĩ đó hoàn toàn bao trùm lấy bạn. Ngoài ra, việc nhận thức được suy nghĩ của mình có phần hơi thiếu lý trí cũng khác với suy nghĩ lệch lạc cho rằng mọi người cố ý làm tổn thương bạn. Nếu cảm thấy suy nghĩ hoang tưởng đó đang dần kiểm soát cuộc sống và cản trở bạn trong hoạt động xã giao hằng ngày, bạn nên tìm một chuyên gia tâm lý hay chuyên gia về sức khỏe tâm thần hỗ trợ cho tình trạng của mình.[8]

Trị thói Hoang tưởng khi Xã giao[sửa]

  1. Ngừng để ý đến việc người khác nghĩ gì.[9] Nếu bạn muốn xã giao mà không phải thường xuyên lo nghĩ về việc người khác cảm nhận thế nào về bạn, khi đó bạn phải từ từ học cách không quan tâm đến suy nghĩ của họ. Dĩ nhiên nói luôn dễ hơn làm, nhưng một khi bạn bắt đầu tin tưởng vào bản thân mình và cảm thấy tự nhiên khi ở cạnh người khác, bạn sẽ thấy những việc lặt vặt bạn nói, bạn làm hay đồ bạn mặc chẳng thành vấn đề với họ.
    • Bớt chú ý tới bản thân. Những người hay chú ý tới bản thân thường lo nghĩ về cảm nhận chủ quan của người khác, điều mà không ai có thể kiểm soát.[10] Bạn phải hiểu rằng nghĩ thế nào về bạn là tùy họ quyết định. Đôi khi người khác có những bình luận phản ánh đúng nhận định của chúng ta về bản thân mình, nhưng ngay cả như vậy cũng không có nghĩa đó là sự thật. Bạn cố gắng giũ bỏ các nhận xét đó và thôi chất vấn bản thân mỗi khi có người đưa ra quan điểm chủ quan về bạn.
    • Chấp nhận bản thân vô điều kiện.[11] Bất chấp vẻ bề ngoài của bạn thế nào, dù là đầu tóc dựng đứng hay vừa mới vấp ngã trên thảm, bạn vẫn là con người bình thường, mà con người là sinh vật có khuyết điểm. Bạn phải chấp nhận những nét đặc biệt đó và thôi nghĩ rằng mọi người đều hoàn hảo ngoại trừ bạn. Bạn muốn kiểm tra thực tế phải không? Hãy lên YouTube xem các đoạn phim ghi lại khoảnh khắc ngớ ngẩn để thấy con người luôn mắc sai lầm, và đôi khi những sai lầm này thật buồn cười.
  2. Hòa nhập với thế giới bên ngoài. Nhiều người hoang tưởng hay lo sợ không ai thích họ hoặc không muốn đi chơi với họ, từ đó dẫn tới khuynh hướng ở một mình hoặc chỉ muốn ở nhà thay vì ra ngoài xã giao. Nếu bạn không bao giờ tham gia vào các buổi giao tiếp, bạn chỉ thấy được điều tồi tệ nhất vì chẳng bao giờ trải qua mặt tốt của xã giao. Bạn phải cố ra khỏi nhà thường xuyên để giao du với những người xung quanh, ít nhất một hoặc hai lần mỗi tuần.[12]
    • Càng dành nhiều thời gian xã giao bạn càng cảm thấy thoải mái với những người xung quanh, bớt tưởng tượng ra cảnh họ ghét bạn.
  3. Ghi chú lại những điều tốt xung quanh bạn. Sau khi đi chơi với nhóm bạn, nói chuyện với người hàng xóm trên đường hoặc tán ngẫu với cô gái tại quầy tính tiền, bạn phải thu nhặt được ít nhất một vài ấn tượng tích cực nào đó về những người xung quanh trong thế giới của bạn. Vào cuối ngày hay cuối tuần, bạn viết ra những điều tốt đẹp trong các cuộc xã giao, chúng khiến bạn lạc quan hơn thế nào, và viết về lý do vì sao xã giao mang lại lợi ích cho cuộc sống của bạn.[13]
    • Mỗi khi cảm thấy hoang tưởng bạn nên xem lại danh sách này. Nhắc nhở mình về lý do bạn nên tin tưởng hơn vào ý định của người khác, để giảm bớt những suy nghĩ hoang tưởng.
  4. Học cách chấp nhận sự phê bình.[14] Bạn có thể cho rằng một người nào đó ghét bạn khi anh ta phê bình có tính xây dựng và chỉ bạn cách cải thiện tốt hơn. Nếu giáo viên chấm điểm thấp cho bài luận thì bạn nên đọc nhận xét của cô ấy để xem ý kiến của họ có đúng không, không nên mặc nhiên cho rằng bạn bị điểm xấu vì giáo viên không thích bạn.
    • Nếu bạn tổn thương khi bị phê bình, nên nhớ rằng điều đó hoàn toàn là do cách bạn tiếp nhận lời phê bình đó. Bạn có thể khóc hoặc trăn trở trong nhiều tuần, hay xem đó là cơ hội để cải thiện bản thân. Viết lời phê bình ra giấy và ngẫm nghĩ về giá trị của nó. Chỉ cần có dấu hiệu nhỏ nhất chứng tỏ lời phê bình đó đáng được lưu tâm thì bạn phải nghĩ kỹ xem đó có phải là mặt mình cần thay đổi không, hoặc sẵn sàng để nguyên như cũ.
  5. Hiểu rằng thế giới luôn có người ích kỷ. Có một sự thật là không phải ai bạn gặp cũng đều thích bạn hay đối xử tốt với bạn. Nhưng điều đó không có nghĩa bạn nên tránh ra ngoài giao tiếp. Thật ra chính việc nhận thức được có những người ích kỷ, vô tâm hay cay độc trong thế giới xung quanh sẽ khiến bạn quý trọng người tốt nhiều hơn. Nếu ai đó thô lỗ với bạn mà không rõ lý do, bạn cần chấp nhận rằng đó là vì vấn đề cá nhân hay những bất ổn của bản thân họ, không liên quan tới việc bạn làm.
    • Nhớ rằng tất cả những người với cá tính khác nhau như vậy mới làm nên thế giới. Không phải mọi người đều là bạn tốt của bạn, điều đó cũng không có nghĩa ai cũng là kẻ thù.

Vượt qua các Tình huống Hoang tưởng[sửa]

  1. Nói chuyện trực tiếp với bạn tình nếu bạn cho rằng họ đang lừa dối mình. Nếu bạn lo rằng người yêu đang ngoại tình, đặc biệt nếu trước đây bạn luôn có suy nghĩ này với mọi người bạn từng hẹn hò, có khả năng nỗi lo lắng đó bắt nguồn từ sự hoang tưởng. Tự hỏi xem bạn có bằng chứng xác thực nào không, hay tất cả chỉ do bạn nghĩ ra.[15]
    • Cởi mở và nói thẳng với bạn tình về điều đó, cho họ biết bạn hiểu những cảm xúc của mình là vô lý và muốn được giúp đỡ.
    • Không nên cáo buộc bạn tình lừa dối hoặc cứ vài giây lại kiểm tra một lần khi họ không có mặt vì sợ họ ngoại tình. Điều này chỉ làm đối phương cảm thấy không được tin tưởng trong mối quan hệ.
    • Duy trì thế giới của riêng mình. Nếu bạn quá ám ảnh với người bạn gái đang hẹn hò, phụ thuộc vào họ quá nhiều, thì khi đó bạn có khả năng bị hoang tưởng vì cảm xúc của mình hoàn toàn phụ thuộc vào lòng trung thành của cô ta. Bạn phải duy trì các mối quan hệ khác ngoài quan hệ yêu đương.
  2. Tự hỏi liệu bạn bè có thật sự đang nói chuyện về mình. Bạn tự hỏi xem nhóm bạn của mình nói về điều gì khi một trong số các bạn vắng mặt – các bạn có dành toàn bộ thời gian bàn tán về việc ghét người đó thế nào không? Trừ khi bạn đang ở trong một nhóm toàn những người nhiều chuyện hoặc ích kỷ, nếu không thì rất hiếm khi xảy ra. Bạn đoán xem khả năng người khác nói chuyện về mình lúc bạn rời đi là bao nhiêu phần trăm.
    • Các bạn có mời bạn đi chơi không? Họ có gửi tin nhắn hay khen ngợi bạn? Họ có xin lời khuyên của bạn không? Nếu có thì vì sao bạn nghĩ họ ghét bạn?
  3. Chống hoang tưởng trong công việc.[16] Người ta thường có nỗi lo hoang tưởng rằng mình sắp bị sa thải hoặc sếp ghét mình. Nếu bạn rơi vào trường hợp này thì tự hỏi xem bạn có bằng chứng gì chứng tỏ sắp bị sa thải. Bạn có đi làm đúng giờ không? Có làm đủ giờ không? Có tiến bộ không? Nếu có thì vì sao bị đuổi việc? Nếu bạn không nhận được dấu hiệu cảnh báo nào, và những người xung quanh cũng không bị đuổi việc thì rất có khả năng nỗi lo chỉ tồn tại trong đầu bạn.
    • Trấn an mình bằng cách lập ra một danh sách các đóng góp bạn đã làm được cho công ty.
    • Viết ra tất cả lời khen hoặc phản hồi tích cực bạn nhận được từ sếp. Bây giờ viết ra những điều tiêu cực bạn đã nghe. Bạn sẽ thấy điểm tích cực nhiều hơn hẳn điểm tiêu cực.
  4. Nhớ rằng không phải mọi người đều nhìn bạn khi bạn bước ra. Một dạng khác của chứng hoang tưởng là xem trọng cái tôi quá mức.[17] Bạn nghĩ rằng ngay khi mình bước vào khán phòng hoặc bữa tiệc, mọi người sẽ nhìn mình, cười nhạo và chế diễu đằng sau lưng. Bạn thử hỏi xem mình có hay nhìn ai đó khi họ bước vào không; giống như đa số mọi người, khả năng là bạn quá quan tâm đến vẻ bề ngoài của mình và cách người khác nhìn nhận về bạn, đến độ bạn cũng chú ý đến họ như vậy.

Lời khuyên[sửa]

  • Chờ đợi. Cảm giác liên tục lo lắng rằng người khác đang cố làm tổn thương mình rồi cũng từ từ nhạt dần, tác động vào nỗi lo đó có thể khiến vấn đề thêm trầm trọng. Mọi việc vẫn ổn, hãy bỏ qua cho mình và tiếp tục cố gắng.
  • Tin vào bản thân, bạn có đủ tự tin để làm bất kì điều gì mình muốn. Không để những việc lặt vặt ngăn cản bạn đạt được mục tiêu.
  • Hầu hết mọi người đều có khuynh hướng hơi hồi hộp và nhạy cảm hơn khi họ thiếu ngủ, đặc biệt khi nói tới vấn đề hoang tưởng.[18] Bạn sẽ cảm thấy khá hơn nếu ngủ đủ giấc mỗi đêm (khoảng 8 tới 9 tiếng). Đôi khi cảm thấy hơi sợ là chuyện bình thường, miễn là cảm giác đó không diễn ra thường xuyên.
  • Dành vài giây nghĩ về những đặc điểm tuyệt vời của bản thân mình. Khi bị người khác phê bình mà bạn không chắc lời họ nói có đúng không, hãy tự nhủ thầm rằng: "Mình vẫn tuyệt vời khi là chính mình", và mỉm cười.
  • Hít thở sâu vài cái để cung cấp đủ ôxi cho não, giúp bạn giữ bình tĩnh tốt hơn.

Cảnh báo[sửa]

  • Cố gắng phớt lờ thói hoang tưởng trong nhiều tháng có thể khiến nó trở thành vấn đề mãn tính, vì vậy bạn không được để sự hoang tưởng đó kéo dài mãi. Không đối mặt một mình với vấn đề này, cũng không nhờ sự giúp đỡ từ những người bạn không biết phải làm gì dù họ có ý tốt.
  • Nếu hoang tưởng kéo dài một hoặc hai tháng và gây ra vấn đề không tốt trong cuộc sống, bạn cần đi khám bệnh ngay với chuyên gia tâm lý hay bác sĩ tâm thần.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ http://money.usnews.com/money/blogs/outside-voices-careers/2010/09/24/4-ways-to-overcome-an-addiction-to-pessimism
  2. ↑ http://www.cci.health.wa.gov.au/docs/Info-Postpone%20your%20Worry.pdf
  3. ↑ http://www.cognitivetherapyguide.org/thought-records.htm
  4. ↑ http://www.loyola.edu/department/counselingcenter/services/helpingafriend
  5. ↑ http://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/two-ways-to-stay-mentally-sharp
  6. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2830058/
  7. ↑ http://www.nimh.nih.gov/health/topics/anxiety-disorders/index.shtml
  8. ↑ http://www.nhs.uk/conditions/stress-anxiety-depression/pages/benefits-of-talking-therapy.aspx
  9. ↑ http://www.chicagotribune.com/ct-tribu-pagliarini-stop-pleasing-everyone-column-column.html
  10. ↑ http://psychcentral.com/blog/archives/2014/01/26/how-to-be-less-self-conscious/
  11. ↑ http://psychcentral.com/lib/therapists-spill-12-ways-to-accept-yourself/
  12. ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22077136
  13. ↑ http://studenthealth.emory.edu/hp/flourish_emory/the_good_life_lectures/berg_2015.html
  14. ↑ http://comminfo.rutgers.edu/publications/reputation-management/WinningBehaviors-Part4.htm
  15. ↑ http://www.soc.ucsb.edu/sexinfo/article/cheating-and-jealousy
  16. ↑ http://www.inc.com/loren-mooney/how-to-avoid-paranoia-in-the-workplace.html
  17. ↑ http://www.academia.edu/6343628/Piagets_Conceptof_Egocentrism
  18. ↑ http://www.mentalhealthcare.org.uk/paranoia
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Thôi_hoang_tưởng&oldid=131638”