Giảm tình trạng tích nước trong cơ thể

Tích nước trong cơ thể hay chứng phù thũng là một triệu chứng của nhiều vấn đề về sức khỏe như mất nước, táo bón, thay đổi hormone, dư thừa natri trong chế độ ăn, bệnh tim và vấn đề về thận. Triệu chứng tích nước trong cơ thể gồm có cảm giác nặng nề và chướng bụng, sưng thấy rõ ở bàn chân, cẳng chân và các vùng khác trên cơ thể, tăng trọng lượng cơ thể lên đến vài kg.

Các bước

Xác định (các) nguyên nhân gây tích nước

1. Theo dõi lịch nếu là phụ nữ có kinh nguyệt hàng tháng. Tích nước là triệu chứng thường gặp của hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS). Sự thay đổi hormone do chu kỳ kinh nguyệt có thể gây vấn đề về tích nước mỗi tháng. Đối với hầu hết phụ nữ, chứng tích nước thường xảy ra 1-2 tuần trước khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu.
   • Tích nước cũng là vấn đề phổ biến trong thai kỳ và giai đoạn mãn kinh do thay đổi hormone. Sự thay đổi hormone trong những giai đoạn chuyển đổi kéo dài trong cơ thể khiến tình trạng tích nước xảy ra tức thời, theo chu kỳ hoặc liên tục.
2. Đi khám bác sĩ nếu thấy dấu hiệu tích nước mà bạn cho rằng không liên quan đến sự thay đổi hormone.
   • Bác sĩ có thể tiến hành nhiều xét nghiệm như xét nghiệm máu hoặc nước tiểu, tùy thuộc vào những triệu chứng khác mà bạn gặp phải, để kiểm tra sức khỏe tim, thận, gan, tuần hoàn, bạch huyết, tuyến giáp. Bác sĩ cũng có thể hỏi bạn về những triệu chứng của viêm khớp hoặc dị ứng - một trong những nguyên nhân có thể gây tích nước.
3. Đi khám bác sĩ ngay nếu gặp những triệu chứng sau kèm theo chứng tích nước (phù thũng): sưng bàn chân, cẳng thân, mắt cá chân, sưng bụng, ho mãn tính hoặc mệt mỏi quá mức.
   • Chứng phù thũng liên quan đến tim là do sự thay đổi huyết áp. Thông thường, bàn chân, cẳng chân và/hoặc mắt cá chân sẽ bắt đầu sưng. Chất lỏng cũng tích tụ trong phổi, khiến bệnh nhân bị ho mãn tính. Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu, chụp X-quang ngực hoặc điện tâm đồ (ECG) để xác định xem phù thũng có phải là triệu chứng bệnh tim hay không.
   • Xét nghiệm nước tiểu sẽ xác định xem bạn có đang mất protein do thận và chứng phù thũng có phải là dấu hiệu của vấn đề về thận nghiêm trọng hơn không.
   • Khám sức khỏe tổng thể và/hoặc xét nghiệm máu có thể xác định vấn đề về gan (nếu có). Nếu mắc vấn đề nghiêm trọng hơn ở gan, bạn cũng có thể bị sưng bàn chân, cẳng chân, mắt cá chân và bụng. Đây thực chất là một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh gan.
   • Cuối cùng, xét nghiệm máu có thể xác định xem liệu chứng phù thũng có phải là triệu chứng của vấn đề ở hệ tuần hoàn (mao mạch rò rì), hệ bạch huyết bị tắc hay bệnh tuyến giáp (suy giáp) hay không.
4. Ghi chép nhật ký thực phẩm. Ghi chú lại những món bạn đã ăn trong vài ngày trước khi chứng phù thũng xuất hiện. Có thể mất khoảng vài ngày để cơ thể tích trữ lượng nước dư thừa sau khi ăn thức ăn mặn.
   • Nhạy cảm với thực phẩm và/hoặc suy dinh dưỡng có thể gây tích nước. Nếu bạn nhạy cảm với một loại thực phẩm mà vẫn ăn thực phẩm đó, hoặc đang có chế độ ăn không lành mạnh, ghi chép nhật ký thực phẩm sẽ giúp bạn thấy rõ điều này. Từ đó, bạn có thể tiến hành các bước để thay đổi chế độ ăn.
   • Nhạy cảm với thực phẩm và/hoặc suy dinh dưỡng có thể gây tích nước. Nếu bạn nhạy cảm với một loại thực phẩm mà vẫn ăn thực phẩm đó, hoặc đang có chế độ ăn không lành mạnh, ghi chép nhật ký thực phẩm sẽ giúp bạn thấy rõ điều này. Từ đó, bạn có thể tiến hành các bước để thay đổi chế độ ăn.

Thay đổi chế độ ăn để giảm tích nước

1. Uống đủ nước. Thông thường, bạn cần uống đủ 8 cốc nước mỗi ngày để không thấy khát và đi tiểu ra nước tiểu trong hoặc có màu vàng nhạt. Người hoạt động nhiều hơn cần uống nhiều nước hơn. Tất cả chất lỏng đều được tính là nước nhưng một số loại chất lỏng sẽ không tốt cho sức khỏe bằng nước lọc. Nếu gặp chứng phù thũng, bạn cần chú ý xem bản thân có uống đủ nước không; cơ thể sẽ tích trữ nước như một cách để tồn tại một khi bạn bị mất nước.
   • Uống nhiều nước lọc, nước ép hoa quả, trà thảo mộc và các thức uống không caffeine khác giúp thận đẩy lượng chất lỏng dư thừa ra ngoài.
   • Tránh thức uống chứa caffeine và cồn vì chúng gây mất nước.
   • Tránh thức uống quá ngọt hoặc thức uống chứa nhiều siro ngô (như soda, nước cocktail hoa quả) vì chúng không tốt cho sức khỏe và gây tăng cân ngoài chủ đích.
2. Cắt giảm lượng natri (muối) trong chế độ ăn. Chế độ ăn nhiều natri là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng phù thũng.
   • Tránh tiêu thụ thực phẩm đã qua xử lý, thịt nguội, món ăn vặt mặn và thực phẩm chứa hàm lượng natri cao.
   • Không cho thêm muối vào thức ăn khi ăn. Tránh các món ăn như khoai tây chiên và các loại hạt ướp muối.
   • Chuẩn bị bữa ăn từ rau củ quả tươi (không đóng hộp), ngũ cốc, protein nạc và chế phẩm sữa động vật ít béo. Kiểm soát lượng muối sử dụng khi nấu ăn; không cho nhiều muối hơn lượng cần thiết. Hoặc bạn có thể mua sách dạy nấu ăn, tìm kiếm công thức nấu ăn trên mạng để chế biến các món ít muối.
3. Áp dụng chế độ ăn cân bằng, lành mạnh bao gồm nhiều loại ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả và thực phẩm giàu chất xơ.
   • Chuyên gia khuyến nghị nên tiêu thụ 6 phần ngũ cốc (ít nhất 1/2 là ngũ cốc nguyên hạt - kiểm tra nhãn sản phẩm để xác định) mỗi ngày. Một phần là một lát bánh mì hoặc 1/2 cốc cơm, mì ống hoặc ngũ cốc.
   • Chuyên gia khuyến nghị nên tiêu thụ 4 phần rau củ mỗi ngày. Ăn nhiều loại rau củ với nhiều màu sắc (thay đổi chế độ ăn nếu ăn quá nhiều khoai tây và ngô). Một phần là một cốc rau sống (rau chân vịt, cải xoăn, xà lách - kích thước cỡ một nắm tay nhỏ), 1/2 cốc rau củ sống cắt nhỏ hoặc nấu chín, hoặc 1/2 cốc nước ép rau củ. Nên cẩn trọng đối với lượng natri trong một số loại nước ép rau củ.
   • Chuyên gia khuyến nghị nên tiêu thụ 4 phần hoa quả mỗi ngày. Ăn nhiều loại hoa quả với nhiều màu sắc. Một phần là một loại quả cỡ vừa (kích cỡ bằng quả bóng chày), 1/4 quả sấy khô, hoặc 1/2 cốc quả đông lạnh, đóng hộp hoặc nước ép hoa quả. Nên cẩn trọng đối với lượng đường trong nước ép rau củ, hoa quả đóng hộp và nên tránh tiêu thụ.
4. Kiểm tra thành phần nguyên liệu trong thực phẩm và nước uống đã qua xử lý trước khi mua. Tránh tiêu thụ các thành phần như MSG (monosodium glutamat), natri nitrat và nitrit, butylated hydroxy-anisole (BTA), natri và kali benzoate, chất tạo ngọt nhân tạo (aspartame, saccharin, sucralose), sirô ngô, dầu cọ, màu thực phẩm (đỏ, xanh lam, xanh lục, vàng). Ban đầu, bạn sẽ khó giữ được thói quen này nhưng bạn cần biết rằng có rất nhiều nguyên phụ liệu tiềm ẩn nguy cơ độc hại cho sức khỏe trong:
   • Thực phẩm đông lạnh (viên gà rán, khoai tây chiên, món ăn đóng gói sẵn.
   • Thực phẩm đóng hộp thiếc (đậu, thịt, rau củ quả).
   • Thực phẩm đóng hộp (món ăn kèm cơm và mì ống).
   • Ngũ cốc cho trẻ nhỏ.
   • Các thức uống phổ biến như soda, thậm chí cả trà, nước ép hoa quả và nước tăng hương vị.
5. Dành thời gian nấu ăn. Mặc dù sẽ khó dành thời gian tự nấu ăn bằng những nguyên liệu tươi và tránh xa thức ăn nhanh, chế biến sẵn nhưng thói quen này sẽ tạo ra sự thay đổi đáng kể đối với sức khỏe.
   • Cùng thành viên trong gia đình tìm kiếm các công thức nấu ăn và cùng chế biến để tăng thêm sự hứng thú.
   • Nếu phải dùng một số loại thực phẩm đã qua xử lý (ví dụ như đậu) để chế biến món ăn, bạn có thể chắt bỏ nước hoặc rửa sạch muối trước khi dùng.

Thay đổi lối sống

1. Tập thể dục 20 phút mỗi ngày. Tập thể dục là một phần cần thiết của lối sống lành mạnh và được chứng minh là giúp kiểm soát chứng phù thũng.
   • Đi bộ hoặc leo núi cùng bạn bè và gia đình.
   • Đạp xe, bơi lội hoặc chạy bộ chậm.
   • Chơi bóng rổ, bóng chày.
   • Nếu ở gần nơi làm việc hoặc siêu thị, bạn nên đạp xe đạp hoặc đi bộ đi làm hoặc đi mua sắm. Giảm đi xe máy cũng giúp tránh gây ô nhiễm môi trường. Luôn nhớ đội nón bảo hiểm và tuân thủ luật giao thông khi đạp xe hoặc đi bộ.
   • Bật nhạc và nhún nhảy khi dọn dẹp nhà cửa. Đây cũng là một hình thức tập thể dục.
2. Nâng cao bàn chân và cẳng chân. Chân luôn đặt trên sàn do đứng hoặc ngồi quá lâu có thể khiến nước (chất lỏng) tích tụ và gây sưng ở bàn chân và cẳng chân.
   • Nên nằm xuống hoặc nâng cao chân khi ngồi nghỉ ngơi.
   • Khi nằm, bạn nên nâng cao bàn chân lên cao hơn so với tim ít nhất 20 cm. Có thể đặt chân trên gối hoặc chăn.
3. Cẩn trọng hơn đối với chế độ ăn, bổ sung nước cho cơ thể và lối sống, đặc biệt là phụ nữ trước kỳ kinh nguyệt. Trước kỳ kinh nguyệt, phụ nữ thường thèm muối và đường. Nếu là người có triệu chứng chướng bụng và co thắt nghiêm trọng trong 1-2 tuần trước kỳ kinh nguyệt, bạn không nên ăn muối và đường. Tập thể dục đều đặn sẽ giúp giảm bớt triệu chứng tiền kinh nguyệt.
   • Nếu đã tuân thủ đúng những khuyến nghị về lối sống và chế độ ăn nhưng vẫn bị co thắt và chướng bụng hàng tháng, bạn nên đi khám bác sĩ phụ khoa. Có thể bạn bị thiếu hụt chất dinh dưỡng hoặc vấn đề về phụ khoa cần được bác sĩ giúp đỡ.

Tìm kiếm sự trợ giúp y tế

1. Tuân thủ lời tư vấn và hướng dẫn của bác sĩ về thuốc kê đơn nếu được chẩn đoán mắc vấn đề về sức khỏe gây phù thũng. Nếu gặp vấn đề nghiêm trọng hơn cần được giám sát y tế, bạn nên báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ sự thay đổi nào về sức khỏe hoặc triệu chứng bệnh.
2. Tham khảo ý kiến bác sĩ về thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng nếu chế độ ăn thiếu hụt một số dưỡng chất do nhạy cảm thực phẩm. Thiếu hụt protein, canxi, magie và vitamin B1, B5, B6 có thể dẫn đến chứng phù thũng.
   • Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng được chứng nhận có thể giúp bạn xác định chất dinh dưỡng đang bị thiếu hụt dựa trên nhật ký thực phẩm của bạn hoặc bản tóm tắt cơ bản về thực phẩm bạn đang ăn.
3. Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng nguyên liệu lợi tiểu tự nhiên. Một số nguyên liệu thảo mộc có khả năng tăng lượng chất lỏng được thận thải ra ngoài, giúp kiểm soát chứng phù thũng.
   • Bồ công anh không gây tác dụng phụ và có thể dùng trong thời gian dài. Cho 10-20 giọt rượu thuốc bồ công anh vào salad hoặc các món ăn hàng ngày.
   • Đương quy là thảo mộc tốt nhất để cho vào trà và uống trước khi đi ngủ vì thảo mộc này có tác dụng an thần nhẹ. Một số loại trà cũng có chứa đương quy, hoặc bạn có thể mua đương quy ở dạng dầu và cho vài giọt vào trà. Bên cạnh đặc tính lợi tiểu, đương quy còn có khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn.
   • Các loại tinh dầu dùng trong máy tạo hơi, nước súc miệng, nước tắm bồn và mát-xa có thể giúp chống lại chứng phù thũng. Tinh dầu mang đến kết quả tốt gồm có oải hương, hương thảo, phong lữ và tinh dầu cây bách.
4. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống thuốc lợi tiểu dạng không kê đơn hoặc kê đơn.
   • Nhóm "thuốc lợi tiểu quai" như Lasix là phổ biến nhất và chúng ức chế tái hấp thụ natri vào đường máu, giúp chất lỏng được đẩy ra ngoài dưới dạng nước tiểu nhiều hơn. Loại thuốc lợi tiểu này đặc biệt hữu ích đối với bệnh nhân suy thận, xơ gan hoặc bệnh tim. Mặc dù thuốc có thể làm giảm tích tụ kali trong cơ thể và góp phần gây loãng xương nhưng cũng có một loại thuốc được bổ sung thêm kali trong đó (Lasix K).
   • Các loại thuốc lợi tiểu khác gồm có thuốc lợi tiểu Thiazide có tác dụng tương tự thuốc lợi tiểu quai, và thuốc lợi tiểu giữ-kali có tác dụng chỉ ức chế hấp thụ natri, không ức chế hấp thụ kali.
   • Một số thuốc kê đơn và không kê đơn có thể phản ứng hoặc tương tác với thuốc lợi tiểu. Vì vậy, nên trao đổi với bác sĩ để đảm bảo thuốc lợi tiểu không gây ảnh hưởng tiêu cực đến thuốc chữa bệnh bạn đang uống.

Bài liên quan

• 8 thời điểm uống nước trong ngày tốt nhất cho sức khỏe
• Tránh tình trạng bụng kêu òng ọc trong lớp
• Tránh tác dụng phụ khi sử dụng thuốc xịt mũi Flonase (fluticasone)
• Giảm đau do chuột rút
• Phòng ngừa viêm gan B

• « Mới nhất
• ‹ Mới hơn
• Cũ hơn ›