Khắc phục cảm xúc lẫn lộn đối với người khác

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Sự xuất hiện của cảm xúc lẫn lộn thường khiến bạn bối rối, khó chịu, mệt mỏi, và bế tắc. “Cảm xúc lẫn lộn” có nghĩa là bạn có nhiều loại cảm xúc trái ngược về một người hoặc tình huống. Tình trạng này là do bạn gặp người mới, tình huống, hành vi, hoặc thông tin xử lý mới. Cảm xúc trái ngược không chỉ có trong mối quan hệ nam nữ hay mối quan hệ mới, mà còn trong mối quan hệ bạn bè, gia đình, hoặc đồng nghiệp, những người mà bạn đã quá quen thuộc. Một ví dụ đó là bạn rất yêu quý và ngưỡng mộ bạn thân vì cô ấy biết quan tâm người khác và tốt bụng. Tuy nhiên, bạn lại thấy ganh tị vì cô ấy nổi tiếng và thu hút sự chú ý của người khác. Để giải quyết cảm xúc lẫn lộn đối với người khác, bạn cần xác định rõ ràng cảm xúc riêng của mình, tìm kiếm giải pháp, và nhờ giúp đỡ nếu cần thiết.

Các bước[sửa]

Xác định cảm xúc[sửa]

  1. Liệt kê cảm xúc của bạn với người này. Sử dụng mô hình Nhận diện Vấn đề, Lựa chọn, Kết quả (PICC) để nhận diện cảm xúc.[1] Bước đầu tiên là xác định tất cả cảm xúc của bạn đối với họ. Một vài ví dụ cảm xúc có thể bao gồm quan tâm, nghi ngờ, xấu hổ, v.v...
    • Lập danh sách tất cả cảm xúc mà bạn nhận biết được. Không nên chia cảm xúc thành hai nhóm tốt hoặc xấu, chẳng hạn như danh sách ưu điểm và khuyết điểm. Bạn chỉ cần viết ra tất cả. Cảm xúc không “tốt hoặc xấu”; chúng đều có mục đích riêng.
    • Ví dụ, cảm xúc của bạn đối với đồng nghiệp hay người quen có thể là khó xử, tôn trọng, khó chịu, hoặc bực mình.
    • Cảm xúc của bạn đối với một người gần gũi, chẳng hạn như bạn thân hoặc người thân có thể là yêu thương, thất vọng, tức giận, thoải mái, v.v...
  2. Nhớ về thời gian bạn ở cùng người này. Nhận diện cảm xúc không phải là điều dễ dàng. Bạn có thể bắt đầu gợi lại khoảnh khắc và sau đó thêm cảm xúc vào trong đó. Nghĩ về lần gặp gần đây với họ. Viết danh sách cảm xúc của bạn trong khoảng thời gian đó.
    • Bạn có thể nhận thấy rằng cảm xúc của mình không phải do người đó hay mối quan hệ với họ mang lại, mà là vì tình huống lúc đó, hoặc một việc gì đó mà họ đã nói hoặc làm.
    • Ví dụ, bạn đi hẹn hò và có ấn tượng đầu tiên khá tốt. Sau đó người này dẫn bạn đi dự tiệc nhưng bạn không quen biết ai, và cảm thấy không thoải mái hoặc e dè. Trong ví dụ này, tình huống hoặc môi trường lạ khiến bạn không được tự nhiên, chứ không phải do người này.
  3. Nhận biết yếu tố gây ra cảm giác này. Có nhiều tác nhân khác mang lại cảm xúc như vậy cho bạn. Đây có thể không phải lỗi của người này. Bạn nên nhận diện tác nhân chính tạo ra cảm xúc.
    • Bước này chi tiết hơn nhận diện tình huống. Nhớ lại khoảnh khắc xuất hiện cảm xúc. Xác định lời nói hoặc hành động ngay trước đó.
    • Ví dụ, nếu nhớ cảm giác bị từ chối khi hẹn hò, bạn có thể gợi lại thời điểm người kia bỏ lại bạn. Đây có thể là nguồn cảm giác bị từ chối của bạn.
    • Bên cạnh cảm xúc và tình huống, bạn có thể viết thêm nguồn tạo nên cảm xúc đó.

Tách biệt cảm xúc khỏi người này[sửa]

  1. Phân tích cảm xúc. Sau khi nhận diện cảm xúc với người khác và khoảnh khắc xuất hiện cảm giác đó, bạn cần tìm hiểu sâu về những luồng cảm xúc này. Cảm xúc lẫn lộn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề đảo lộn cảm xúc này.
    • Ví dụ, nếu có lòng tự trọng thấp,[2] bạn có thể không cảm thấy xứng đáng với người này và do đó không để bản thân hình thành mối quan hệ.
  2. Suy nghĩ về những người trong quá khứ. Lý do phổ biến cho việc hình thành cảm xúc lẫn lộn đối với người khác đó là người này khiến chúng ta gợi nhớ về ai đó trong quá khứ. Chúng ta vô tình đưa ra đánh giá phẩm chất hoặc mong đợi ở người mới dựa trên mối quan hệ và trải nghiệm của người cũ, trong một quá trình có tên gọi “chuyển đổi.”[3] Cấp trên khiến bạn nhớ lại cô giáo lớp một xấu tính, vì thế bạn không muốn tuân theo chỉ dẫn của cấp trên.
    • Nghĩ về những người trong cuộc sống khiến bạn có cảm giác tương tự đối với người mới này. Quan sát xem bạn có nhận diên được khuôn mẫu tương tự hay không.
  3. Xem cách người khác đối xử với bạn. Người này có tôn trọng bạn? Anh ta có bạo hành với bạn hay không? Khi một người đối xử tốt với bạn lúc này, nhưng lúc khác lại trở nên xấu xa, bạn có thể bị bối rối với cảm xúc của mình. Suy nghĩ về cách người khác đối xử với bạn. Bạn có bị đảo lộn cảm xúc khi họ đối xử với bạn như vậy?
  4. Thành thật với bản thân. Việc xác định cảm xúc có hoặc không liên quan đến người khác là điều cần thiết trong việc hiểu rõ cách thức giải quyết cảm xúc lẫn lộn. Sau khi tách biệt cảm xúc riêng với cảm xúc mà người khác mang lại, bạn có thể nhận ra cảm xúc thật sự của mình.

Tìm kiếm giải pháp[sửa]

  1. Liệt kê một số giải pháp khả thi. Bạn đã xác định được nguyên nhân gây nên cảm xúc đối với người này, tiếp theo là đưa ra sự lựa chọn. Liệt kê cách thức giải quyết trong trường hợp này. Ngay cả khi sự lựa chọn chưa phải là tốt nhất, bạn vẫn nên viết ra giấy. Điều này giúp bạn mường tượng bức tranh giải pháp cho bản thân. Ví dụ, danh sách với đồng nghiệp hoặc người quen có thể như sau:
    • Cảm xúc: Bối rối
    • Tình huống: Một người bạn khen ngợi dự án hoàn thành của tôi, nhưng một tiếng sau chính người đó lại phê bình tôi.
    • Giải pháp khả thi: Đối mặt trực tiếp, giấu kín trong lòng, trao đổi với bố mẹ, bắt đầu tin đồn ở trường, kể cho giáo viên nghe, v.v...
  2. Nhận diện những khả năng có thể xảy ra. Bên cạnh giải pháp, bạn có thể viết tất cả hậu quả hoặc kết quả có thể xảy ra. Danh sách có thể như sau:
    • Lựa chọn: Đề cập vấn đề trực tiếp với người bạn
      • Khả năng: Người bạn trở nên khó chịu
      • Khả năng: Người bạn thấu hiểu những gì bạn nói
      • Khả năng: Tôi cảm thấy không vui khi kể về tình huống ảnh hưởng đến bản thân như thế nào
    • Lựa chọn: Giấu kín trong lòng
      • Khả năng: Vấn đề tiếp tục diễn ra
      • Khả năng: Vấn đề tự kết thúc
      • Khả năng: Vấn đề tiếp tục làm phiền tôi
    • Lựa chọn: Trao đổi với bố mẹ
      • Khả năng: Tôi sẽ cảm thấy tốt hơn về tình huống này
      • Khả năng: Trên trường không có gì thay đổi
  3. So sánh ưu điểm và nhược điểm. Đánh giá các khả năng. Phân tích mức độ hài lòng với từng kết quả. Cân nhắc cảm giác của bản thân khi đưa ra sự lựa chọn và cảm xúc của đối phương.
  4. Đưa ra quyết định. Dựa trên kết quả trên, bạn có thể chọn giải pháp phù hợp nhất. Sự lựa chọn này phải tốt nhất cho bản thân và đối phương. Bạn nên lựa chọn giải pháp cho ra kết quả cần thiết và hậu quả mà bạn sẵn sàng đối mặt.
    • Ví dụ trong tình huống người bạn, việc đưa ra lời đồn trong trường có thể không hợp lý. Hậu quả có thể khốc liệt hoặc tác động xấu đến mối quan hệ của bạn và những người khác. Lúc này, bạn có thể chuyển sang giải pháp thứ hai đó là giấu kín trong lòng. Có thể người bạn đang gặp chuyện không vui và trút lên đầu bạn. Có lẽ hôm đó bạn hơi nhạy cảm.
    • Chuẩn bị tinh thần cho những kết quả liệt kê ở trên.
  5. Nếu vẫn chưa hài lòng, bạn có thể thử phương pháp khác. Nếu sự im lặng không giải quyết được vấn đề thì bạn nên rà lại danh sách và tìm kiếm sự lựa chọn khác. Bạn cần bảo đảm rằng sự lựa chọn này đều tôn trọng cả hai.

Tìm kiếm sự giúp đỡ[sửa]

  1. Trao đổi với người bạn đáng tin cậy. Điều này giúp bạn nhận được ý kiến của người ngoài cuộc trong khi làm việc với các giải pháp và những kết quả có thể xảy ra. Nhờ bạn thân cùng góp ý trong lúc bạn lập danh sách.
  2. Trao đổi với nhân viên tư vấn về tình huống cụ thể này. Giải thích và định nghĩa cảm xúc khá phức tạp và thường mang lại sự đau đớn. Đó là lý do tại sao liệu pháp tâm lý có mục đích hướng đến những vấn đề này. Bác sĩ tâm lý có khả năng giúp bạn xác định rõ ràng cảm xúc của mình. Họ cũng tìm ra những khía cạnh mà bạn thường không nghĩ tới. Khi đó bạn có thể nhận biết được cảm xúc thật của mình.
  3. Giải quyết cảm xúc phức tạp. Nếu liên tục ở trong tình trạng không có cách giải quyết, bạn cần tìm đến sự giúp đỡ của chuyên gia. Ngoài ra bạn cũng nên tìm kiếm sự hỗ trợ khi thấy mô hình giải quyết trước đây không mang lại hiệu quả.
    • Ngoài ra, nếu thấy một người hoặc tình huống khơi gợi lại cảm xúc trước đây, bạn nên đi gặp chuyên gia để giải quyết vấn đề cảm xúc của mình. Bác sĩ tâm lý sẽ giúp bạn nhận định cảm xúc phức tạp, thậm chí là những cảm xúc khó có thể thừa nhận. Bác sĩ tâm lý cũng luyện cho bạn kỹ năng cần thiết để tiếp cận người khác có hiệu quả và tôn trọng cả hai.

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ Lecroy 2008
  2. ↑ http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/adult-health/in-depth/self-esteem/art-20047976?pg=2
  3. ↑ https://www.psychologytoday.com/blog/in-therapy/201206/clients-guide-transference
  • LeCroy, Craig W. (2008). Sổ tay điều trị dựa trên bằng chứng ở trẻ em và thanh thiếu niên (Ấn bản thứ 2.). Oxford: Oxford University Press.
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›
Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Khắc_phục_cảm_xúc_lẫn_lộn_đối_với_người_khác&oldid=125596”