Nhận biết khi bị mụn rộp môi

Từ VLOS
Bước tới: chuyển hướng, tìm kiếm

Bệnh mụn rộp môi hay còn gọi là bệnh loét miệng thường xuất hiện khi cơ thể đang trong tình trạng mệt mỏi — chẳng hạn như khi bạn bị sốt. Những vết loét là kết quả của việc nhiễm vi-rút herpes loại 1 (HSV-1). Mụn rộp môi thường xảy ra phổ biến ở những khu vực xung quanh miệng, tuy nhiên nó cũng có thể xuất hiện trên mặt, bên trong mũi hoặc vùng kín. Herpes vùng kín thường là kết quả của vi-rút herpes loại 2, tuy nhiên hai loại vi-rút này có thể xuất hiện ở cả hai khu vực.

Các bước[sửa]

Nhận biết sự phát triển của mụn rộp môi[sửa]

  1. Vi-rút HSV-1 xuất hiện khá phổ biến. 60% người dân Mỹ nhiễm HSVI-1 ở độ tuổi vị thành niên và 85% nhiễm vi-rút này ở độ tuổi 60.[1] Ở Anh, cứ 10 người thì có khoảng 7 người nhiễm phải, nhưng chỉ có 1 trong số 5 người là nhận thức được nó, vì tuy một số người có mang vi- rút trong cơ thể nhưng lại không thể hiện bất cứ triệu chứng nào.[2]
  2. Nhận biết các dấu hiệu bệnh ban đầu. Dấu hiệu của bệnh mụn rộp môi rất đặc trưng, tuy nhiên các biểu hiện ban đầu lại khác nhau. Các triệu chứng ở giai đoạn đầu sẽ không lặp lại trong suốt thời gian bị nhiễm bệnh sau này. Những dấu hiệu chỉ xuất hiện một lần này bao gồm:[3]
    • Sốt
    • Đau hoặc có thể bị loét nướu nếu mụn rộp môi xuất hiện trong miệng
    • Viêm họng
    • Đau đầu
    • Nổi hạch
    • Đau nhức cơ
  3. Tìm những dấu hiệu bệnh sẽ xảy ra tiếp theo. Sau khi xuất hiện những triệu chứng ban đầu, bạn có thể dự đoán được khi nào những vết loét xuất hiện bằng việc kiểm tra những biểu hiện sớm. Khu vực nơi vết loét xuất hiện sẽ đột nhiên cảm thấy khó chịu, căng và ngứa. Bạn cũng có thể bị tê ở vị trí này.[3] Đây còn được gọi là khu vực dự báo, từ 46% đến 60% những người từng bị mụn rộp môi đều trải qua cảm giác đó.[4]
    • Những dấu hiệu sớm khác bao gồm viêm, nổi mẩn đỏ và đau nhức tại khu vực nơi vết loét xuất hiện.
  4. Kiểm tra vết sưng và tấy đỏ đầu tiên. Khi những vết mụn rộp môi đầu tiên xuất hiện sẽ trông giống như là bạn đang bị nổi mụn nước. Tuy nhiên sau đó nó sẽ loét ra và khiến bạn bị đau. Khu vực này sẽ bị sung đỏ lên cùng với vùng da xung quanh cũng sẽ bị đỏ. Có rất nhiều mụn nước nhỏ phát triển cùng với nhau, sau đó kết hợp lại thành một vùng rộng.[5]
    • Vết loét miệng có thể khác nhau về kích thước và nằm trong khoảng từ 2 mm đến 7 mm.
  5. Trong vết lở miệng có chứa vi-rút. Những khu vực phát triển vi-rút chính là nơi xuất hiện mụn nước. Khi cơ thể chiến đấu với vi-rút HSV-1, các tế bào bạch cầu sẽ đi đến khu vực bị loét với một lượng chất dịch có chứa vi-rút.[6]
    • Vì vết mụn rộp môi chứa rất nhiều những dịch gây truyền nhiễm, do đó bạn không nên chạm vào nó. Nếu để vi-rút dính vào tay, bạn có thể sẽ truyền bệnh cho mọi người xung quanh hoặc khiến vi-rút dính vào mắt hoặc vùng kín.[7]
  6. Đợi cho những mụn nước vỡ ra. Đây là giai đoạn thứ ba cũng là giai đoạn đau đớn nhất trong quá trình phát triển của bệnh. Mụn nhiệt sẽ chảy mủ và khu vực xung quanh nó sẽ bị đỏ lên. Ở gian đoạn này, khi các vết loét chảy mủ, mức độ lây nhiễm là cao nhất.[8] Hãy rửa tay thật thường xuyên nếu bạn chạm tay lên mặt để ngăn chặn sự lây lan của vi-rút. Sẽ mất 3 ngày để những mụn nước này chuyển sang giai đoạn kế tiếp.[8]
  7. Không gỡ lớp vảy khi mụn nước bắt đầu lành. Sau khi mụn nhiệt vỡ ra sẽ xuất hiện một lớp màng bảo vệ. Khi mụn rộp môi lành, lớp màng này có thể bị tróc ra gây chảy máu. Bạn cũng sẽ cảm thấy đau rát.[6] Tránh tiếp xúc với vết loét nếu không bạn sẽ ngăn cản quá trình chữa lành khi mở lại miệng vết thương.
  8. Tránh làm lây lan vi-rút trong quá trình vết mụn rộp môi lành lại. Vi-rút vẫn có thể truyền nhiễm cho đến khi lớp vảy bảo vệ tự động bong ra khỏi vết thương và cho thấy một vùng da khỏe mạnh. Trong giai đoạn chữa lành cuối cùng này khi lớp vảy rơi ra, vùng da bên dưới sẽ khô và mỏng. Khu vực này cũng có thể hơi sưng và đỏ.[8] Mất khoảng từ 8 đến 12 ngày từ khi bắt đầu có cảm giác ngứa khó chịu đến khi lớp vảy bảo vệ mất đi hoàn toàn .
    • Hãy cẩn thận không dùng chung ly hoặc đồ dùng cá nhân với bất kỳ ai cho đến khi vết mụn rộp môi khỏi hoàn toàn. Không được hôn hoặc để vết lở tiếp xúc với người khác bằng bất cứ cách nào.
    • Giữ tay tránh xa khỏi mặt, dịch truyền nhiễm có thể lây lan qua da. Điều này có thể lây bệnh cho người khác, hoặc lây lan ra các khu vực khác trên cơ thể.
  9. Phân biệt bệnh mụn rộp môi với những bệnh tương tự. Bệnh viêm loét miệng và viêm niêm mạc có thể sẽ bị tưởng nhầm là bệnh mụn rộp môi nhưng thật ra chúng không phải do vi-rút herpes.
    • Viêm loét miệng xuất hiện phía bên trong miệng, gần nơi má hoặc môi giao nhau với nướu. Những người mang niềng răng có thể bị loét do niềng răng va chạm vào má trong. Các bác sĩ tin rằng có rất nhiều nguyên do khiến viêm loét miệng xảy ra như: chấn thương, kem đánh răng không phù hợp, dị ứng với thức ăn, căng thẳng hoặc mắc các rối loạn miễn dịch.[9]
    • Viêm niêm mạc là thuật ngữ dùng để mô tả các vết loét xuất hiện trong miệng và thực quản trong quá trình hóa trị liệu. Quá trình hóa trị liệu giết đi những tế bào ung thư phân chia nhanh chóng. Tuy nhiên nó không thể phân biệt được ung thư từ các tế bào bên trong miệng và những tế bào này cũng phân chia rất nhanh và kết quả là khiến những vết loét cực kỳ đau đớn.[10]

Xử lý bệnh mụn rộp môi[sửa]

  1. Chúng ta nên nhận thức được rằng không có cách nào chữa khỏi bệnh do nhiễm khuẩn vi-rút herpes gây ra. Một khi vi-rút đã xâm nhập vào cơ thể thì nó sẽ vĩnh viễn ở trong cơ thể bạn, không có ngoại lệ nào. Vi-rút sẽ ở yên trong cơ thể mà không hoạt động hằng năm trời — trong thực tế, hầu hết những người mang vi-rút herpes thậm chí không hề biết rằng họ có vi-rút này trong người.[11] Vi-rút tiếp tục sống trong cơ thể và sẽ xuất hiện lại khi gặp điều kiện thuận lợi.[12] Nếu như nhiễm vi-rút là nguyên nhân khiến bạn bị mụn rộp môi thì bạn vẫn sẽ có thể tiếp tục bị căn bệnh này suốt phần đời còn lại.
    • Đừng quá lo lắng! Mụn rộp môi là một bệnh dễ xử lý và sẽ không gây trở ngại gì lớn đến cuộc sống của bạn.
  2. Uống thuốc không theo toa. Docosanol (hay còn được biết với tên Abreva) đã được FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) chứng nhận là một loại thuốc đặc trị bệnh mụn rộp môi. Thành phần thuốc bao gồm benzyl alcohol và dầu khoáng, có tác dụng rút ngắn thời gian bệnh xuống chỉ còn vài ngày. Để có kết quả chữa trị tốt nhất, bắt đầu uống thuốc ngay khi có dấu hiệu căng và ngứa ở giai đoạn đầu phát bệnh. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể sử dụng thuốc sau khi mụn nước đã xuất hiện.[4]
  3. Uống thuốc theo đơn của bác sĩ. Có người chỉ bị mụn rộp môi vài lần trong đời, trong khi một số khác lại bị căn bệnh này ghé thăm thường xuyên. Nếu bị phát bệnh quá thường xuyên gây ảnh hưởng tới bạn, việc dùng thuốc kháng vi-rút là rất cần thiết. Hỏi ý kiến bác sĩ xem liệu bạn có nên sử dụng các loại thuốc như acyclovir (Zovirax), valacyclovir, famciclovir, hoặc Denavir hay không.[4]
  4. Giảm cơn đau do mụn rộp môi. Chúng không thể được chữa khỏi, tuy nhiên có nhiều cách để giảm cơn đau do những mụn nước gây ra. FDA đã phê chuẩn những loại thuốc giảm đau sử dụng ngoài da bao gồm benzyl alcohol, dibucaine, dyclonine, juniper tar, lidocaine, phenol, tetracaine, benzocaine và tinh dầu bạc hà.[13]
    • Bạn cũng có thể chườm đá lên vết mụn rộp môi để giảm đau và giảm sự khó chịu. Không để da tiếp xúc trực tiếp với đá bằng việc đặt đá vào một cái khăn hoặc vải sạch.[14]
  5. Dùng dầu dừa để đẩy nhanh quá trình phục hồi. Dầu dừa có đặc tính kháng vi-rút mạnh. Một trong những thành phần chính của nó là axit lauric, có chứa phân tử "monocaprin." Qua các thử nghiệm, các nhà nghiên cứu đã phát hiện monocaprin có tính kháng vi-rút HSV-1 rất cao.[15]
    • Bắt đầu sử dụng dầu dừa ngay khi nhận thấy dấu hiệu của mụn rộp môi.
    • Thoa dầu dừa bằng cách sử dụng tăm bông thay vì dùng tay vì chắc chắn bạn sẽ không muốn làm lây lan vi khuẩn ra xung quanh.
  6. Sử dụng lysine để rút ngắn thời gian bệnh. Vi-rút herpes cần một amino axit gọi là "arginine" để nhân rộng hoặc lớn lên. "Lysine" là một amino axit có khả năng phòng chống sự sinh sản của arginine. Lysine là chất có sẵn trong cả thuốc dùng ngoài da (thuốc mỡ) cũng như trong thuốc uống (thuốc viên).[8] Sử dụng sản phẩm này hằng ngày trong thời gian bạn bị phát bệnh.
    • Bạn cũng có thể tự làm ra lysine tại nhà. Nghiền nát một viên thuốc lysine và trộn nó với một lượng nhỏ dầu dừa. Thoa chúng lên vết mụn rộp môi.
    • Có thể điều trị mụn rộp môi bằng cả uống thuốc kết hợp thoa ngoài da.

Phòng ngừa mụn rộp môi[sửa]

  1. Hiểu về cách thức vi-rút lây lan để phòng ngừa lây nhiễm HSV-1. Mụn rộp môi rất dễ lây và có thể lây ngay cả ở giai đoạn đầu trước khi vết loét phát triển. Vi-rút có thể lây từ người sang người thông qua đồ dùng chung, dao cạo râu và khăn hoặc thậm chí là khi hôn. Quan hệ tình dục bằng miệng cũng là nguyên nhân làm lây lan herpes. HSV-1 có thể phát triển tại vùng kín, và HSV-2 cũng có thể phát triển trên môi.[16]
  2. Tránh ăn những thức ăn giàu arginine. Vi-rút herpes cần arginini để lớn lên và tái phát. Khi bổ sung quá nhiều arginine, cơ thể sẽ dễ bị tấn công bởi vi-rút và kết quả hiển nhiên là mụn rộp môi sẽ tái phát rất nhanh. Những thức ăn giàu ariginine bao gồm:[17]
    • Sô-cô-la
    • Các loại quả hạch
    • Đậu phộng
    • Các loại hạt
    • Ngũ cốc
  3. Bổ sung nhiều lysine. Thậm chí khi bạn không bị mụn rộp môi, việc bổ sung lysine hằng ngày giúp ngăn chặn việc tái phát sau này. 1– 3 gram lysine mỗi ngày có thể giảm cả số lượng lẫn mức độ nghiêm trọng của việc tái phát herpes.[18] Thêm những loại thức ăn có chứa sẵn một lượng lớn lysine vào thực đơn mỗi ngày:
    • Cá
    • Gà
    • Thịt bò
    • Thịt cừu
    • Sữa
    • Phô mai
    • Các loại đậu.
  4. Giảm tác hại do mụn rộp môi gây ra.[16] Mặc dù vi-rút hoạt động theo cách khác nhau với mỗi người khác nhau, vẫn có những nguyên nhân phổ biến gây ra herpes. Bằng việc giảm thiểu những nguyên nhân này (nếu có thể), việc tái phát sẽ xảy xa ít hơn:
    • Sốt xuất huyết
    • Thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như chu kỳ kinh nguyệt hoặc mang thai
    • Thay đổi hệ thống miễn dịch như bỏng nặng, hóa trị liệu hoặc các loại thuốc chống đào thải sau khi cấy ghép[19]
    • Căng thẳng
    • Mệt mỏi
    • Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và gió
  5. Cải thiện sức khỏe toàn diện.[8] Sức khỏe cơ thể là tất cả, càng khỏe mạnh thì khả năng kháng vi-rút và giảm mức độ tái phát càng cao.
    • Chế độ ăn khỏe mạnh và bổ sung nhiều lysine.
    • Hạn chế sử dụng thức ăn giàu arginine.
    • Ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm.
    • Tập thể dục hằng ngày giúp giảm căng thẳng.
    • Uống vitamin để giảm nguy cơ mắc sốt xuất huyết.
    • Dùng các biện pháp bảo vệ môi khi ra nắng.

Lời khuyên[sửa]

  • Nhận diện triệu chứng và tránh căng thẳng là cách ngăn chặn nguyên nhân gây ra tái phát.
  • Bắt đầu việc điều trị khi bạn nhận thấy những dấu hiệu đầu tiên. Điều trị sớm sẽ giúp giảm thời gian và mức độ nghiêm trọng của vết loét.

Cảnh báo[sửa]

  • Mụn rộp môi rất dễ lây kể từ khi bạn cảm thấy căng và ngứa da cho đến khi lớp vảy bảo vệ mất đi hoàn toàn. Không dùng chung khăn, vật dụng cá nhân hoặc hôn bất kỳ ai cho đến khi mụn rộp môi biến mất.
  • Hầu hết các trường hợp mụn rộp môi sẽ tự lành. Tuy nhiên bạn nên đi khám bác sĩ nếu hệ thống miễn dịch quá yếu do bệnh hoặc điều trị ung thư; vết loét gây ảnh hưởng tới việc ăn hoặc nuốt; bị sốt trong suốt qua trình tái phát sau lần đầu hoặc mụn rộp môi lại tái phát ngay sau khi vừa khỏi.[20]

Nguồn và Trích dẫn[sửa]

  1. ↑ http://umm.edu/health/medical/altmed/condition/herpes-simplex-virus
  2. ↑ http://www.herpes.org.uk/coldsores.html
  3. ↑ 3,0 3,1 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cold-sore/basics/symptoms/con-20021310
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.medscape.com/viewarticle/557162
  5. ↑ http://www.riversideonline.com/health_reference/disease-conditions/ds00358.cfm
  6. ↑ 6,0 6,1 https://www.abreva.com/about-cold-sores/cold-sore-stages/
  7. ↑ http://kidshealth.org/PageManager.jsp?lic=44&article_set=20748#
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 http://www.americannursetoday.com/common-sense-about-cold-sores/
  9. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/canker-sore/basics/causes/con-20021262
  10. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cancer/in-depth/mouth-sores/art-20045486
  11. ↑ http://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes.htm
  12. ↑ http://kidshealth.org/teen/your_body/skin_stuff/cold_sores.html
  13. ↑ http://www.medscape.com/viewarticle/557162
  14. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cold-sore/basics/lifestyle-home-remedies/con-20021310
  15. ↑ http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1021/js9900396/abstract
  16. ↑ 16,0 16,1 http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cold-sore/basics/causes/con-20021310
  17. ↑ http://ashcenter.com/conditions/cold-sores/
  18. ↑ http://pennstatehershey.adam.com/content.aspx?productId=107&pid=33&gid=000079
  19. ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cold-sore/basics/definition/CON-20021310?p=1
  20. ↑ http://www.simplestepsdental.com/SS/ihtSSPrint/r.WSIHW000/st.31937/t.25014/pr.3/c.308368.html
  • « Mới nhất
  • ‹ Mới hơn
  • Cũ hơn ›

Liên kết đến đây

Lấy từ “https://tusach.thuvienkhoahoc.com/index.php?title=Nhận_biết_khi_bị_mụn_rộp_môi&oldid=143802”